장음표시 사용
121쪽
vero nobis orationis tuet proquentiam admirantibus, te silentio sedendum sit Sic igitur habeto, me ad respondendum tuamque orationem refellendam accedere. Tu vero audi. Nam, qui linguam habet ad loquendum, hic quoq; ad ptus est aures alaudiendum. tiam tutat μι stomes.' OL Y Mr. Haud verborum copia si si hominis aestimaturiogenium: neque idcirco quispiam suerit iustus,quia curialuauitate quadam oris,ci Veiborum concinnitate fundat orationem. iam acres etiam, volubilesque sermones consutati possunt. P o Lucii R. At ipse, ut appa- et, verborum abundantia exiit imas ad sortem ac numerum te adspirare iun
rum. Sed tamen scito, nil te viro forti& eonstanti dignum, nihil quod insim ri non poscit, attulisse. Nee enim, quia dicendo vales, continuo iusius fueris. . e id in m mulieriti vir istinus. O Lx M p. Is enim,qui ei: o decedit, id b
ni consequitur, 'uod ea, quae sunt acerba in vita, partim non videt, patiun non experitur, nec etiam multa peccat. Hoc vero dicit, aut Iobi os obstruens, iustoriae sibi laudem adsciscentis, aut eommunem vitam miseratus, ut Q e tot hau riat calamitates ac dolores. Qi e cum prae dicat beatum, qui non diu in ea se manserit. Ne multu sis iis me is: mn enim ui, p. i Non, quia ipsi aut non ros sumus,aut nolumus tibi contraria oratione repugnare, idcirco ad verbori nil dundantiam te debes roserre, tuasque laudes impo: tune, εἰ contra, quam decet, eis erre. Nec enim magis es nobis laudandus quam acculandus ; p:xsertim cum
ista ratione tuas laudes usurpatis, dixerisque ii e cauisa& frusti a te verberibo multatum esse. Quod ipsum dicis videlitet, quia nemo est, qui te rubore sus surdat. O L v xi p. QAoniam Iobus Deum sibi iudieem in cauila depoposcerat, haec nune fortasse ait Sophatus, Ne stulte nugare; nec enim Deum nabebis, quii ibi respondeat. Nec enim L M, Iamvr ἴ- , Ο ira Oheu ita coram eo. C H R VAtqui ille ipse dixit, In veritate scio, quia non est mortalis mundus eo iam D mino. Viaen quemadmodum ei obiectent repugnantia λ POLYcAR. Omnit est. inquit, accusatione perquam dignum, x vel e tuas actiones eum Dei ratio- nibus conferre, de tibi ipsi summae iustitiae testimonium dare. Sane certe nis peceatis esses obnoxius, istas vitasses aerumnas Haec vero illi loquuntur , quod existimant, huius viii innocentia confessionem, diuinae prouidentiae esse resu
Sed quom da Deus loquetur aperio labia sua tera ' D in e annum bit lib.
iiἷi a qi s reasti. OL via p. ac PocvcHR. Vtinam fieri, inquit, posset, ut tecum Deus haberet sermones, arcanasque sapientiae sitae rati nes tibi verbis demonstraret: id enim valet, Et annum, ii ii M. Illius enim sipientia , di iustitiae excellentia perspecta, haud amplius illud dicere auderes, Quia ninndus sum & irreprehensibilis. Immo vero intelligeres paria Deum tibi rependii se, elim est tua peccata dignis supplici ix persequutus. Illa autem verba, duo lupi vestri,qOs,mutis, hanc habent vim, Li, qui quemadmodum tu, suam iactat sapientiarn, atque iustitiam, multis Deus partibus antecellit. Ergo, si nobis sapientior&iustioris est, sitienterae iustὸ te poena affecit. Id nimirum cognosceres, si tecum Dominus loqueretur, teque pro sua sapientia erudiret Tune enim, si eius sapientia doctus, vel in istis ipsis acerbi: atibus intelligetes, non ulciscendo, sed animae medendo has tibi calamitates Deum importasse, paulo fuisses profect5 modestior. Cumque inter te & Deum, quantum intersit, xidi sies, rE ue maiora, quam naturae tuae ferat eondicio, ausum esse, quando Dominum ipsum iudicem dele isti, nimirum eum is sis, qui eorum , quae ab eo geruntur, rationes nequeas habere perceptas, supercilium controisses, diui- meque sapientiae s potestatis magnitudine inraduersa, dignas te tuis stagitiis sus pisse s enas saterere. Domini in iei do ut tactu i O poli MP
122쪽
Oet Y n Hauὰ ipse, ae Dei sunt, consequi potes. Illius providentiae rationes ac vix inueniri non pos int nee consiliorum , esse horumue eius fines assequi rogitanus. P o L Y e M. Minimὰ Vero dixerim , principium ae finem , quem l propositum habet, aliquando tibi sole reperta. Extrema enim dicit ipsa eventa, quorum ne dixeris no posse te reperite prineipium, exitum posse. Id enim, quod ad Deum pertinet, elim si sempiternum, nec ullis temp oris spatiis eircumsci tum, intelligentia nequit comprehendi. sum enitos caltam qu g Siei ρre audis aurem sent in insem; prid
i caeli, inquit, quanta sit sublimitas , assequi ponis' Id enim significat, Fem id ei, id est, inuenire non poteris: nee item illa repeties, quae tubter infe num latent Quid dico ea, quae supra caelum sublesa sunt,& intra te am deprel-sa Vtrum quanta sit maris latitudo, quantave sit terrae mensura , aut quemadmodum haec sese habeat, et quo innitatur subsellio, nostii Prose o nullam ha rum rerum scientiam insolenter tibi ipse arrogaueris. Si igitur, quae cernuntur, de quae fiunt a Deo, nostram praeteruolant intelligentiam, Ec quaenam sit terrae, marisq; dimensio, explicari non potest; in non summae suerit audaciae, in Deum ipsum linguam porrigere ὶ Di o YM i. Hue ab eo isti aec omnia referuntur, ut intelligatur certur uendam esse modum humanae scientiae, nee eam posse ad Dei iudieia accedea En inquit, caelum adest , 3c inserat profunditas , dc terrae iongitudo, dc maris latitudo, De his die aliquid, si potes. Illud etiam tactus for lasse indicat, quamuis de caelo, de terra, de mari dicere aliquis conatus sit, ea ni
hilominus, quae tua sunt, ignoraturuna. Si autem ei e Gera diceret, Vult ostendere incomprehensam eius et se naturam, nec comprehensibilem esse rationem, quemadmodum rebus singulis prouideat. Quod ii cuncta delere volaerit, quis eius nutibus,taarxque potestati repugnati tὶ Et id quidem recte ab eo dieitur , Nei, quod propositum est, conuenienter. Voluntati enim Dei quis resistet Huius simile est illud, Nunquid dicet figmentum ei, qui finxit se, Quid me fecisti sic Z Vbi Vero dixit, Si eis rurit omnia, quu Lee: c. ne id quoque dicere videretur, Etiam teipi iam sua potestate usus, multauit, addit protinus;
sacit, postquam uniuscuiusque actiones, de eorum, quae geruntur, causum perspexit. Nec vero aut rerum numanarussisquisitionem praetermittit, aut sontem
impunitum dimittit. Ergo esim potetis, sapiens, Ac iustus is sit, te peccantem nequaquam praeteriit, sed punivit. Cerrumque est Iobi eaus a Sopharum dixi
se, is euerte t. Cumque docet Deum vitari non posse, adiunxit, hominum facta ab eo videri, at ue errata omnia sperni. omo autemst stra tralat insu; mortalis autem nisu de muliere e cui a hi solita-HM. D in YM4. Diuinae notitiae firmitatem, constantem ire veritatem , et ni
hominum conatibus ac notionibus comparat, illosque ii uitὰ natare confirmat, cum nequeant uniuersam Dei cognitionem ratiocinatione eomplecti. Asinum autem solitatium produxit ad miram hominum largitatem declarandam, dum ii ad diuitiorum iudiciorum notitiam nituntur In quo hyperbolica usus est oratione. OLYMP.& P Luci R. Auleertὸ ab asino solitatio simile duxit, ropterea quod intractatum et hillud animal, cuiusmodi Iobum ei se innuit in diuinis rationibus diiudieandis. Tantus est enim, talisque Deus, de quae ad illum pertinent, sunt huius inodi, ut vel e tatio illa ipsa reformidet. Hoinines autem frustra ac temeic nugatur, qui ii ad diuinam sapientiam atqueprcstantiam fuerint adnixi, humili naturae ipsbrum condieione haud sint asino solitudinis meliores. In diuinis porro stulte ac temerἡ hallucinantur, eum de Dei natura alienas habent opiniones, nihilque a pecoribus diserepant , quae prλter ea solum, quae ante pedes vellantur, contuentur, nihil praeterea asinumque imitantur solitarium, qui nullius certae viae exitum tenet, quod loca non peruia obambulat, nec omi sistitudinis terminuin inuenire quemadmodum nec maris potest,
123쪽
potest, is qui natat. Vt si diceret, Non tanquam rationi compotes, ex iis, quae cernuntur, sapientiam, potestatemque Dei eo noscunt sed pecudum more Din hisce rebus volutant ut, nec quidquam, quod ea natura, in qua insidet ratio, dignum sit, agitant animo.
uim tu mi itam tofi si cor tuom, todes onus tuas ad eum; si quum a Druid es in re nil, M tuis, una. iaci da te: liniustitia autem in domistho iuo non habueri OLYPion. symmachus aut pro, Iulle , dixit, Explicabis ad eum palmas tuas. Nolit tum temporum videlicet solet esse rati, commutata. Et sententia quidem est
huiusmodi, Si quid mihi credis, inquit, optima suadenti, eor tuum purga, c quae nefarie gelsisti, repudiatis, mente ad Deum accede integra, di pastis in pie tione manibus Deum obsecra; finem peccandi sacito: nullo te posthac fasitio, inultaue iniuria obstringito. Uodsi contigerit te peccati primordia attigisse, saltem vitium ipsum in tua vita ne haereat. bi enim hae ratione placatum e eeris Deum, atque a labe intefer in omni vita videbere, nimirum haec, illiue quae deinceps dicturus est haud desiderabis; denique ab hoc aerumnoso miseroque statu ad priorem illum forentem atque beatum remigrabis.
Sic enam τε p. end si et Dei s tua scut a se munda. similitudine meliorem hane re
rum illius conuersionem illustrat. Quemadmodum, inquit, qui coi potis sordes eluunt, superioris fastidii vcstigium nullum retinent sic ipse , morum ratione immutata, prouidentia Delio posterum bonis omnibus ei influes; se prorsus, ut prae lentis aerumnae nullum extet monumentum. Illud igitur, S c tali munda, aut hanc habet interpretationem, Tanquam esses a nitidis lima aqua perpurgatus, se conspicuus, Eccuiusuis maculae expers eris: aut hoc etiam declarat, Quemadmodum in aqua nitori pristino restituta nequidquam con cretionis apparet, ita, postquam Aorentem rerum statum ecuperaris, nihil tu
bidi, nihil molesti remanebit. Illud autein , ni scit iu , similiter disecium est, vii dixisset, Plane alius videbetis, non secus, 'uam ipsa aqua, quae commota, A turbida, postquam desederit, non eadem videtur Mundum 1 - tur dupliciter dicitur: nam et quod munditiam adsert caeteris rebus, de quod eam sibi habet, hoc appellatur nomine. Itemque castum tum id dicitur, quod castimoniam habet, tum id quod eastimoniam aliis impartitur. Ita timor Domini dicitur sitis, id est, castum efficiens. yrgo hoc item loco aqua vocatur unda, siue quae ies purgat contaminatas, sue quae perspicua est,& carens si,
gibus. Faeuo autem riles, oenon tim. u. P o L Y c H R. Quoniam robus dixerat, satis in sordibus tinxisti me. Ad hoc nunc respondens sopiatus, istas,inquit, ibrdes, inam, inquam, aerumnosam condicionem abiicies; nec quidquam eiusmodi iaposterum formidabis. Ei litor, o huis. em,fco: Mesu 'pr/teriit, ex non alis: M. O L Y M p. Versim ne evilum tibi laborum vestigium extabit, roseriarum nulla memoria, non aliter ac suctus, qui xbi aesiit, nullum vestigium facit. Viues vitam reliquam e ploratam a metu, omnibus pacatis malis. Perinde enim post infortunium talibcita , ut possi tempestatem iucunda solet esse tranquillitas. Oeatio a remi fieret '. Id est, pura,riscar, animum tuum illustrans, maloium tenebras pellens, illustiis, & et arae videlicet vitae nuncia. νε misi ille autem erit tibi mira. Aut hoc dieit, fore, ut illius vita meridianam &lis lucem imitetur, aut certἡ meridici nomen transfert ad ipsam calamitatem. Est enim meridies lumen solis exurens. Vt isitur doeeat, illi in calamitate versanti diuinam opem adsuturam, meridiei, ici est, vehententioris aesius mentionem facit, dietitque ejus praesenti calamitati Dei opem orituram. Vel etia, quia meridie, cuili sol nostro capiti imminet, nulla nee aduersa nobis, nee auersa gignitur umbra, dicit, vanno'uidem nunc res tuae in media sunt libra, atque innovaculae acie constitutae, ea n ipso tuo praecipiti statu vita tua splendescet si modo te ad frugem bonam receperis.
124쪽
spes erit in Deo collocata, qui tibi opitulabitur. Aquila, in spe dormies,extulit,
ut quietem a me iuvacuam signiscaret. Ex sentitud se autem oecula iterum a par it tibi pax. Curas, quae nunc angorem& dolorem acerbum habent adiuo ctum, senus quoddam vitae tranquillum , pacat umque consequetur. Nam ea, quae Dei caussa suscipitur cura, omni anxietate atque solicitudine vacat. De rebus igitur ad pietatem pertinentibas laborandum est. Qui sies autem, oenon Hii, Iactat. Hae, inquit , si seceris, pietatisque studiosus a recondo cessaueris, nee per iniuriam rem familiarem ampliscaris, nimirum in maxima rerum abundantia hostium irruptionem non amplius formidabis: immo vero pace tanta eris, ut reliquum vitae tempus nubio sit unquam bello laeessendum.
Mutati ariem mattite ob secrabor; sal autem ipsos enim eorum persitis . Quo autem impiorum I u lent. Qui te hoe tempore ob casus tuos aduersos contemnunt, Se acrius insectan tur. inde, eum eos diuina salus deseruerit, nee vllaei spes resiqua suerit, te obtestabuntur. Tune rei secto corum oculi in tuae saetieitatis adspectu invidia contabescent. Ex his verbis intelligimus, eae: eris sepositis malis, quibus Iobum exercuit Diabolus, ab eo quosdam etiam immissos esse homines, qui Iobi calamitates riderent, ac exagitarent. Et hi quidem,
inquit, postea implicati aerumnis sedulo ad tuam eonfugient opem. sed neque ea, quae concupierunt, consequenturi sed spes eorum inanes interibunt Neque enim fieri potest, ut facinorosi sint rerum suarum bene gerentes. Verumenim, cum rebus aduersis grauiter suerint confiiciati, spe progigandae calamitati, concepta, prius extinguuntur, quam bonum aliquod adipiscantur. Itaque hoe loco genus quoddam improbum hominum, de huius calamitosi meliore statu maerentium, quasi nutu indicat sopharus : de quibus pronunciat, fore, ut occidant, spe mala deiecti, tuasque res intuentes secundas, extabescant. Aut ex Theodotione, Oculi eorum descient, id est, nimio obtutu, te noui iterum infortunis expectatione, futuram faelicitatem ιum serre non poterunt tua, oblannescent. hae quidem si cuipiam alii, qui suorum scelerum poenas sit stineret,
ieerentur, sane commode dicerentur ; neque Iobi amicorum sermones repu-ὀiandi essent, si eum 'uodam alio, ad ea, qua opus est, adhibita distinctique,
haberentur. Nunc vero Iustus dolove angitur praecipuo, quod, cum nullius eul-yx conscientia prematur, nihilominus , quan impius esset, sic ad poeatiendum: basionibus ins metur.
INTENTA, vehementis; sopbatus usus erat oratione, liuina'; capienti ad potestate dilaudata,Iusti animii partim metu perturbare, partim illi persuadere conatus erat, quod nihil pateretur iniusti. Nunc Iobus sopbarum ridet, quod fidem iis rebus adiungere adortus si quet dubitari a quopiam non possunt .Post, Dei sapientiam dc Vim hic ipse magnifica oratione prosequitur,docetque se praefllis in rebus diuinis sapere. Amicos item accusat, qui diermones ad innandum idoneos inuenire nequierunt; se vero sua omnia in Deo condita habere libenter eonfirmat; stisque iusto illius iudicio magnopere confidere.sed amico etiam obiurgat, quod contra ius ac fas Dei caussam receperint: nam, licet, inquit, miliabes pro Deo dicere videamini, nihilominus dolo exeogitatam , Sciniustam adsertis orationem; quam ipsam Deus, qui veri ςst amans, nullo pacto comprobabit. Contra mihi spes haud obscura recuperandae salutis ostenditur,propterea- quod simpliei, d. incorrupta apud Deum utor oratione Noui, inquit, quὁdiustus apud Deum apparebo, id quod iustum est, verE loquens. Deinde obtestatur
Deum. A vectam ab eo deprecatur, si quid soriE pecearit; naturaeque imbecilli
125쪽
talem ad supplicationem adfert, dum nullum purum esse hominem assi at in que eum , euius una est acta dies in terris. Ad ve plantatum collatione d et, quemadmodum. Precibus iae a Deo e tendit, vi tanquam opifex suo veniam tribuat opificio nee velit in suarum rerum disquisitione, atque reprehensione summo iure vii sed nimirum dis millud efficit admirationem, quda in tantis aerumnis, aceruciatibus non tuerit
stupore perculsus; quod animum non demiserit; quod eorum, quae dicebantur ab amicis, nil eum planEsugerit; quod ad singula, sirgula qu uedo mata respondetita, quod Deo dignas notitias eomprehenderii H d in mediit torment: s, perinde quas a corporis compagibus abstractus, solum spuitum induisset, bilosophetur. c A P V T Q autem ris Acit, Vos sis hominet ' , M um morietur ni JXI i. Pol x M P. Vos solos, inquit, Ore homines existimatis, qui res Dei mirificaseognostatis3 de ratiocinantem animi partem persectam retinurritis nee quem
m. r. quam ereditis aut ante vos fisisse, aut post sut ura esse sapientemὶ sed in v bi omnem Aesituram sapientiam 8 nee eius quenquam fore participem , vobisxnis exeipiis 3 quasi vero vobiscum illa sit exitum habitura ne ue ad alium praeterea mi statuta 3 tanquam si a vobis illius abiblutioni ea elli cit undati ei lent Ouaecum dicit, non in eos fertur incitatior, sed iis tantum ὀe rebus indignatur, quae contra veritatem ab amicis di putabantur. Q ei rea addit; egomet, qua vos, sum natura praeditus, neque iisthaee milii sunt ignorata, cum similitcrvi vos, homo sim, neque exeoo omni no. Nempe hoc dicit, De sarientia vobis baud concedo. Perinde, ut vos, sapim Ineque eot perdidi , ut de iis diei solet, qui rectam Sc eonsentaneam animi iunctionem abiecerunt. Verum ii se malorum atrocitate reiculsus, ludibrio ae despectui sum cxteris. iis, in Mim m irrem n bilis Me πι est iu disi ueni. P o L Y c H A. Id porro es rerum omnium acerbissimum, me, euius est acta vita boneste, qui nullam eui- quai alicui ansam dedi accusandi, vestrum nune esse ludibrium. O t Y M p. Vicetur ille quidem de se tantum dicere, sed tamen sermonem exponit uniueria. Nam, qui corporis sunt illecebris deliniti, eorum, qui tui titiae de ipiritui nauant operam, stultam arbitrantur ei se condicionem; de uibus dictum est, Animalis homo non percipiet, quae sunt spiritus. C A R Y s. Hoe loeo iustum se ipse dicit. haud persectae virtutis sibi arrogans testimonium; sed id tantum confirmans, neminem a se unquam lςsum esse,ut iam nullus ei quidquam ponit obiicere.Quod si ego, qui neminem laesi, talia ratior, quanto magis acinorosus patiatur 3 D i D Y M i. Illud autem obserua, cum minora robus dicit, ad seipsum illa transferre, nam, quae eius est modestia, gloriosam itat ostetitationem: quando vero maiora loquitur, tum ad genus uniuersum ab eo traduci orationem. Id quod hie etiam facit: serme enim Lee eius est oratio, Ne irrideantur iusti; hactenus enim patiuntur, ut illos ipsos pati Deus voluerit.
iniquis ae se ramur. O L v MP. Hinc illi, quorum animos sati imbuit opinio, se suam sententiam firmant. Ecce, inquiunt, ut scriptura dicit, Iobo satale sutile, ut malis illis se ungeretur,eileque a Deo eonstitutum ac disgnatum, ut iis . videretur inferior, qui fuerant antei gentiores. Sed nimirum istud Scriptura in inime dicit: auertati a Deus; neque enim fatali malamostra parent neceml3ti, siue illa naturalia sint, siue volutitaria, siue tentantia ; prima enim naturae latico imitari adscribenda sunt, media libero arbitrio, postrema Dei prouidentiae, qui ad tempus qu ddam, ut intententur nobis illa, permittit; idque ut bono sint nobis. Atque is ipse, qui moderat ὀ nostra gubernat, prouident xs x rationibus intelligit, quatenus nobis fructuosa erit malorum perrectio. Tentati autem nosiae sine modo non sinet.
126쪽
bitiamini, inquit, milii ignotas esse prout tintiae rationes 3 A ui non secus quina vobis mihi sunt eae perspectio , nee illud nilnus quam vos icio, nullum, qui apud Deuin offenderit, reperiri, qui non sit ei poenas daturus. O L Y MP. Id cnim certum est, atque concessum, nec esse flauacm impuzitam , ncque eos, qui Deum irritant, eius vitare posse animaduersionem. Quamuis iustum quis uiiserit & dominatione oppleuerit, haud inlotis erit, quamuis illum euic e vi-Aeatur. Hie enim it cunera Deum inita nat. Et corum quidem, quae geruntur, inquisitio sutura est atque iudicium.
stat. C H R Y , α O L v si P. Quoniam illi quasi Dei notitiam adepti magnopere gloriabantur, idcirco Iobus cnunciat, nullam rem esse creatam, quae luam effectorem non agnoscat, neque id esse hominibus duntaxat exploratum, sed ipsi etiam mutis, at que adeo terrae se sus experii. Quid igitur animo lic estis a secti, uasi admirabile quidpiam at: uleriti, Nimirum nec sie est unum quem que, qui sceleratus sit, flanditus interite. Id nemo ignorat. At e ut Sopharum iore rubore persunderet, usus hyperbole dixit, Muta atque inanimata interroga, quae lice: vocem non edant, Dei tamen gloriam enarrant ,& illa quidem vim diuinae potestatis sentiunt. Ac si voce illas ipsas res uti contio eret, nempe Deum vini uersiacis opificem iraedicarent, elu: denique incomprehen iam , atq, inexplicabilem dicerent esse sapientiam, atque eum hominum flagitiosorum 'l colem, in eiusque manu cunctoium viventium vitam, ac mortem positam essest , α re quaque quod ipsi collibuerit, nullo negotio sacere posse, omnia et, continere atque conseruare, tum eae terarum animantium auimam, tum homicis Viritum. Itaque, si animalia ratione eatentia oratione uterentur, hanc de Deo sentcntiam exponerent. Quanto igitur magis homo, cui est naturalitet instarati Z Quemadmodum gutturi eorum, quae degustari possunt, sensus affixus est, x auribus iudicium vocum. Habent elemplaria nonnulla pro aure, men- rem. Id ergo dicit, Quemadmodum ad iuseanda esculenta guttur omnes ba-bcinus, cunctiique est commune hominibus, cibum sumeterue mentem ad Dei
notitiam accepimus, quae Deum uniuersitatis agnosce r. ι multo tempores p. intrario multa ut invisa'. istia. CARY 1. Mihi quidem
videtur silos pungere. Nolite, inquit Existimare, vobis omnia iam esse inuen- ta. Licet enim mens nobis sit adiudicalidum;diuturnum omeli opus est tempus ad inueni edam. Quae ad ipsius sapientiam atq; Vis tutem pertinent: mens nam- ue ea quae sub intelligenitani cadunt, sensus vero, quae sentibus petula sant i iudicatio bis autem commune est, x rerum opificem agnoscere t O i Y M P, in , o sed iis Prudens enim, cum senescit, in sapientia proficiet, & fortaue, laod dicit,est eius , aut ais modi. Ipse, quae auditione accipio, scio, dc tempus ad scientiam mihi adscivi. Luta Aquila autem Z Symmachus sici ille quidem, Inanti quis sapiuntia, bic autem, fui ex op io iis, qui diu vixerunt. F t apud homines quidem scientia labore perficitur , ruri pisu, tempore accedit, apud Deum autem sola voluntate. pa, bis e eum muria Gmi se . Apud quemnam ὶ nempe apud Deum is enim , a ros ii is sapientiae, atque potentiae fons est, qui ea exteris impartitur, ac de ipso qui it m .im, Deo, ut martificentisi E sentiant, cuncti sunt demum adepti. Rerum autem, is rum. 'uae ab eo effectae sunt, persectam scientiam, potestatemque habere, est Dei sό-hus. Porro g ibernat uniuersia, non consequentis tempore, aut collatione, δut agnoratione, sed certa, quam votus cuiusque rei comprehensam habet, no tra Ucsn Erum, sentia. Cum potestate consilium & prudini iam copulavit nibit enim inconsulto, de imprudenter facit, sed omnia in sapientia. Potentia 4
consilium Patris, Filius est, quemadmodula est in Psalmo a coctilio tuo deau
127쪽
summam rerum omnium potestatem euentum, de quo dubitari non potes , adiunxit. Itaque David canit, Tu terribilis es, & uis iesistet tibi λ Nemo dubitar, inquit, dc Deum sapientem esse, dc potestate pollere, de euncta suo arbitratu facile administrare : neminemque posse illius decreta rescindere. illius porro potestatem res ipiae planἡ persuadent. Aod ii capitisque piam condemnauit, quis illi audeat intercederet na vitam adimere noluerit, sed illam ipsam molestiis atque doloribus tentare voluerit quis ad consolandum idoneus fuerit 3 actae enim propter nostra errata molitus is fuerit, ea sunt prorsus euentura. C H R v s. Tacite Iulius iis, qui sibi eontraria oratione obsitiebant, prouidentiae tradit rationes. Quamuis enim illi prouidentiam minimE inficiatentur, repugnantiam- hilominus adserebant. Dicit ergo, illius voluntati quis resisteti videas enim. alium inopia, alium casibus aduersi , alium morbo eonflictari. Denique modo hunc, modo illum, iis rebus, quae Dei nutu contingunt, omnino implicari, nee a quoquam illius posse vitati decretum; huicque rei ea, quae praecipua sunt ac
conec ita ab omni us, certo esse argumento. Sim litae ii apiam, siccabit te ram; sit immisiit, per Assi tram e-ert ni. Quod si
pluuiam eohibuerit, squalore&siceitate cuncta perdentur: id quod tempore euenit Eliae. sin eandem immiserit in terras, ut tempore Nec contigit, illas obriu r, α eolluuione delebit. CHκYsos T. uo a vero niliti eorum , quae fiunt a Deo, a quopiam secus fieri possit, huius rei deinceps consentaneam tationem exponit;
A di .mfriit is, erro r. Ei soli integrum est, cuncta pro arbitrio moderati, id uelute opzimo; quando uidem in omnia imperium obtinens, potestatem habet quavis oratione longe superiorem. Ffisuria o Ialietitia. Retum, quae sunt, cognitio ad summum perducta; g bernatio vero sapientiissima. Asduceni eo sitiariis a lues, i, sues au -- terrae' s mouit C; RY s. ythae e enfecta sunt prouidentiae; diuina namque voluntate, atque iudicio Ac eo si tarii quasi ea iiii ab dueuntur, & iudices ablegantur. POLYcHR. Haec soriasin non de iis dieit, qui eapiuntur in bello, velum de iis, qui ingenii solertiam venditant:ae si diceret, Sarientes quoque decipit; α qui iudicio praeliant, circum agit; Et eos, qui agenaa aliis ostendendo praecipiant, ad suam acerrimam no mani insipientes pronunciat, eosdemque ad iii minam consilii inopiam redigit. Nane ipsam sententiam Aquila &symmachus expresserunt. Ille enim sic, Ah eens consiliatios' spolia: hie vero, Adducens consiliatios adeon siij inopiam. Ae vide, quemadmo lum, eum Dei potentiam eam esse docet, quae expugnati non possit, euactos ab eo sapientia vinci ostendat. Partitur enim orationem, in eos, qui vita sunt ac gloria Elari, dc in eos, qui pietatis nomine habeatur insigne .cozocans reges uter thrami. Atque haec est alia Dei potestas, ut planὸ nullus sine eo regnare pollit, Et circuma dii balthea iambos eorum. symmacbus autem, Cingens eos sunt culos pia lumbos; pro illo, In seruitutem reaigens.
tu, mittit acer escas tu i dymaos autem tem si eriit. O iv M P. sed neque eon sceleratis sacerdotibus ignoscit, immo vero eos una eum intuita gerentibus
imperia perdit. Nempe illu his verbi, significat, qui maximi habetit ut hominum opinione, eos pro nihilo a Deo putari. igitur eos, qui haud recte sacerdo- tio funguntur, in apertum proseri; sed neque, ii tempolis ratio serat, iis parci qui rem commodὰ gerunt. Hos enim saepenumero captiuos abducit, seruatutiq; Deus addicit, ut exterae mulii tudinis coni modis conlidatur.: quod quidem iis accidit, qui cum Daniele de Iesu losed ehi ad reliqui populi Villitatem fuerunt in seruitutem abrepti. Nam re ipsa haud hi digni erant, qui seruitutem seruirent, si eorundem actionum ratio habenda erat. alluit autem, 'na'. irria si uiri t. et quo. t proximὸ dixit, cognatam est, . iudices terrae s mouit. Ivimu: i tabia Mi . rideles dicit, hoc loco eos, qui digni iant, quibus K-- ses
128쪽
des habeatur. id quod sua litterpretatione symmachus illustrauit ; sie enim ille, Qui subuertit labia inerrantium, id est, eorum, qui in deliberando ab erroreat ii evidentur quamlonguli mo, in cotiariam partem consilia ui flectit: id quod iubal Gin secit. Pro eo, Nibit latet eum. sed iam inde ab initio , cum quid animo agitent prudentes viri, plan E intelligat , potest eorum
cogitata ita praevertere, ut ea nullas conseq:ratur euentus. Symmachus autem,
Ethientiam senum auferens; ut indicet eorum, qui diuturno tempore caeter rum opinione probatam sapientiam adepti sunt, tacit E illam ipsam a Deo euerti. se densio ominiam 'per prHicipes: humi ει ui , seu . it. Illa videlicet Deum admirabilem esse testantur maxime, quae pr ter expectationem contingant hominibus. Huius ii inite eis illud, Deposuit potentes de clitonis ,& exaltavit humiles. Einelaus msu ad tenebris, e luxit autem in lucem Vmsram mortis. Ad verbum, Qui ea, quὶ cunctis sunt obscura, propalam fecit; Ec quae tenebris erant obducta, in apertum protulit. Aut etiam eos, qui periclitabantur, ac propius timorte aberant, seruauit. umbram enim mortis ipnim periculum dicit. Ad intelligentiam autem, videtur propἡetice Domini nunciare aduentum; qui dixit iis, qui erant in vinclis, Egredimini; dc qui erant in tenebris, ne uelamini, de apparuit ii , qui in tenebris, se umbra mortis sedebant. Decipi usi: mer,s perdere eas, peruensgent merge i ense in xi. n. O tv M p.rgit id cum Israelitis, quorum alii, qui ex Aegypto egi cili credere noluerunt, fecit, ut aberrarent, eorumque eadauera in solitudine caderent. Aliis vero, qui illis prognati erant, in terram promi ilionis dux fuit itineris , atque iis dum pro pemodum viam strauit, &complanavit. P o L Yc Hκ. Iclem uterque versias declarat. Et in bello, inquit, ubi illi visum fuerit, multitudinem vertit in fugam; facitque ut metu hac, illacue errent. Quod ipsum in Cha rana is antea, ita Iudaeis postea, qui peccauerunt in Deum, factitatum est. Et punit, inquit, di facitur in manus incidant aduersariorum, ad exitium, atque interitum propemodum abstrahens. Mos autem Scripturae est,cum errorem, qui libera a nobis voluntate suscipitur, Deo, ob summam eius patientiam, indulgentiamque adscribere.
' Immutans coida diri uti um terra: errare autem f. it eos ira Ua,quam non nouerat. Huic
respondet, quod dicitur in Psalmis, Dissipat cogitationes populorum; reprobateonsilia principum. Tpeodotio vero pro, immutans, d xit, , transferens: Symmacbus inuertens; Aquila inhibens; omnes tres ad v- nam spectantes sintentiam. P o i. v c H R. similiter, ut si diceret, Non leuis tantum, de infimae sortis homines sugae mandat; sed etiam fortes, & qui cum imperio caeteris praesunt. Id quod sedeciae contigit, qui ne manum quidem contra barba rum tollere potuit; sed vix primum impetum vidit editi in fugam se dedit. Horum autem idcirco facta est mentio, quia Sc ad res ipsas aeeommodari saei lius, & harum vocum vires ottendi melius possunt. Deinde quae necessario iis, qui fugi sibi consulunt, euenire soleant, docet Eis verbis; TAngant tenebras, edi nom tu em err re agantur, si, ut ebrius. id dicit, Inter Eos, atque eos, qui omni luce orbati iacent in tenebris, prorsus nihil interest in rebus gerendis. Qui vero sunt magnitudine calamitatis oppressi, a temulentis, qui in omnes partes errore traliuntur, plane non disserunt. Illud autem, Taurari: .u Mi lc,hriore agantur,rion optando dixit; iud euentum tantummodo declarando, id est, palpabunt, & oberrabunt.
quit, iρ se partim usu atque expeti talia percepi, partim ab aliis, cum dicerent,aud ui; parti m inquam a rebus ipsis, pari ini per manus accepi eam, quae milii diuinarum rerum tradita est, discillitiam. Ac, licet aetate vo is minor videar,iii sapientia tamen nulla re sum inserior : deque diuinarum rerum scientia, atque de iis, quae pertinent eodem, nulla ratione vobis eoncedo. O , immuramen
129쪽
lam saciat t. v xi P. Viden aucina modum a Deo tutio iudice, atque anim tuam ine licosita iri vel ic caussam cognosci Dci iusto tu ilicio inagnoi et ccous fit 1, p aesertim cuni aberretit amici ; de, qui medicinam ad curancum , Motationem ad coni laudum idoneam debebaci adscird , vulneris moisus em
ἀν -m a Gnc meo. ii urrit id est, Meam caras an, plan docebo id, minodo is re it, ac potestatem laetat: nee enim ignarus tu in ioci r ius cauis iii mali
mendacii r da: guam , atriue eo, uincana, qui a stola ilia in morbo, v ci cineri'tius irritatis, vetii isdem aduentus, pollicitatio lenique sanentes, & a eertamine quidem vobiscum in ii tuto discedam. Aod ii Deus de actionibus factisque meis iudiciam sacere voluerit, cauisam a 'ud eum dicero minime cu'sabo. ast in ora me . , csto ratoses malai memnet. Symmachus aurem,
Adhaerescitis mentiacio, di miliis raudule, ii mediet, qui ea, litiae a ratione iuntaueria, raratis. POLYCHRON. Superuacaneum. loquit, est dilecptate vobiscum , qui, cuin ad me tacandum accelleritii vestris me nunc sermonibus, quas iaculis lautio: isti C. ue, quam ratior, ea amitate doloiciat mihi adreriis acer' biorem : medico: que .mycritos imitam in , qui, cum scio antia negligunt metri camenta, siuite aegrotorum vulnera, quasi morsu diicerpunt. D i D , M i. Qua tum ad id, de quo nunc agitur, pertinci, initi ius medicus is est, qui salutaria remedia commuta t inutilibus; diea, quae obiunt , i et aegrotat tibus. id velodiis liciter euenit, aut ex imperiri a med: ci, aut ex improbitate. Hi aut cin, qui a ' lobo coar curiit, non tam proptet sceleratam mentum quam propici inici iam Iobo dicebant, P optor peccata rate. is: in quo vel ba ad coniolandam apta ad serre se arbitrabantur. Iniusti igitur, quandoquidem cauissae erant ignari. illud aut mi O teres maiorem omnis, contra eos dictum est, qui, cum sibi ipsis tace ranasnopere, M telorum casus adueisos putant a se poste sanari.
re et, inquit, vobis tacere, quin, omnino sie loqui, maioremque vobis sipienti opinio item sile indoeonficeretis, prudentiores ue viderem iiii. Hoc nimirum dicit. Intipier i faci iis, dum eum, qui iolatij in liget, exulceratis. CHRx os τ- α O L γ M P. ando quis, in uit, ea, quae rationi aduersaria est, Vticur ora tione, tacete ilacii et rectius sapientior enim fato ius sit , si tacuetit, quam lix bxcrit. Tales en ini tacete melius eii, quam ad vel ba talia allit ire. Namque ii tum illenti, in capientiae adscit opinionem, Nam, qui obmutuerit, pruden b bibitur : loquacitas. tutem hominem calamitosum commouet vehementius Eziu , o care Deo, noli eo genere verborum permoveri; sanctos portua i 'Mς, eeriumque habeto Satanae hos esse impetus: a Diabolo enim tui exagita rur btrectatore , ea te solii limum, ut te a fide abstrahat, atque ut a recto institu to abducat, Nec enim id veterator ignorat , nulli tibi malo ei suae: nam , se aea re te Deo Potius commendati: illud autem tibi obesie magnopere, ii a bortia mente discedas. Ergo, quanto is suerit in tentando seroelox, tanto qu quς tuus iit cursus ad virtutem incitatiori quantoque ille connixus fuerit vehesn ' tiu , t te in contemptum adducat, tanto magis animum ipse ad tolerantiam, patientiam uet sirmato, ac dicito, Haec omnia venerunt super nos,nec obliti sumus te Stenim, si hac teratione aduersos tentationes corroboraris,scilicet Diabolus auertetur retrorsum, pudore sui susus i iiii veto uniuersorum dominus, ni minerit, atque Licin terris te dupliciter ictreabit; post autem au ituru es,
rogeserue bone, in modico fidelis, supra muli, te eonstituam. lobi pativnxiam
ricol dare, cuius virtutem nec laeta tempora, nee trilita petu ei texe potu n:
Ex quid in multa atque grauia in rebus sintulis sus inuit, donee a Deo dupla re- si icit imo icque e instobatum est, ae vitietis suae si getifica: tuae incipu-
130쪽
emen, calamitates per aliaee. . ribo reilargutio morum i: iu Dium autem labiorummissem aut αἱ te. P o- Y c H R. Mentem, inquit, eis, quae libere a me dicentur, ad ibete; de ius, i id est, defensionem meam attendite. D i n v M i. Consilerate , quae ad vos confutandos dicturiis sum. Cogitate, iurene loquar: os enim, Sc labia, rosermone posuit.Reptenetistit autem, redarguitque san os, quemadmodum iancto eonvenit, atque ita iudicat, ut eum Recet iudicium exercere. Neque enim iustus aut no opportuna utitur reprelitnsione, aut ea mendaci utituti immo v xo tam illam, quam iudicium, iure, legitime ue usurpat: os enim iusti meditabitur sapientiam, α lingua eius loquetur iudicium.
tria, in ' Ad reprehendendum, resutandumque aggreditur, docetque nil ilab iis dici, quod non intueatur Deus. sed ipsum dolum, quem contra illum machinabantur, ipsis illis obnunciat; idque, ut eos ad saniora consilia deducate, eamque mentem deserant, cuius Deum eontemplatorem habeant, dieitque, O L Y MP. Nec eo talis a Deo vestros audiri sermones3 Qui iritur audetis, illo audiente, isthaec fa id iactare 3 aut vero callide putatis vo dii latere posse t hoe enim valet, eo: mu i tractis, id est, num cum latere potestisi Theodotio vero interiretatus est, An personam eius Mettitis Hebiaeus autem dixit, Verecundamini, id ei ,veremini contrά Deum dicere: idei:co ad gratiam loquimini. Velitis igitur ipsi rationibus prospicite, qui Deo videmini patrocinari, ne sorte animi veliti sententia sermonibus iit plane eontraria. Cum enim mea sint vobis minimὰ ignorata, uaedam tamen alia salso assingitis. Veritatis enim spe ete assimulata, pro Deo dicitis. N am dolum ipsum asi insulationem nuneupauit. si vos etiam , si iudi i cliniui. βοα qui tri, si mini: si enim
V erane egomet loquar, vestriam sit iudicium: Deus enim in vos inquiret, licet millies pro eo dicere eone mini; lieet multo plura, quam adhuc dixi istis, adseratis; licet multo magis quam adhuc secis iis, eigrat incentiri. Iudex est enim incorruptus, iustoque vos suifragio condemnabit; vestramque callidam, captiosamque sententiam refutabit ; vestrumque mendacium &falsitatena coarguet, non iecus, quam si contra eum dixi setis. Sed nimirum vobis haud rectum. Obserua, 'uemadmodum ubique Iustus accuset mendacium, etiam ii pro Deo die re qui piam videatur. Ille autem, quae sentit, verE ae libero loquitur. Idcirco Deus, qui veritas est, illum recepit. Dicit ergo amicis suis, falsa oratione utentibus, Vos ipsos in iudices deligo. Dieite, rectumne vobi, futurum est, si vestra Deus verba pervestigarit 3 an non cauisa plane eiactis praelecturi eum ille sim lationem, & mendacium oderit 3s aluem occuli. per nas admi .esimi uir sImmachus autem , An latenter perso nam eiu vereeunclabimini Nunquid non rertigo eiu versi Mi το ' Symmachus, Nunquia eius motio non
terrebit vos Timor autem obis incidet vili , ei nisi .int in oriationi messes ut cin i ; cer tu autem luteum. Di D Y M I. Nempe iv x est optimus: rerunt enim ae limator est :eorum, qai in ius adeunt, personas haud internoscit; sue enim Elii ires si ierint, siue principes, siue quavis alia potestate excellant, eorum pG sonae rationc nul lam habe de s istis tantum iudicium facit. Nee enim fas est, aut fauete diuiti propter ope aut propter inopiam pauperis misereri, ita ut ius violetur. Quam obrem dictum est, O L v 11 P. Non misereberis pauperis in iudicio. Iobi autem v ibahue pertinent, Elii, inquit, grati sciri Deo 'idemini, de eius quodammodo pers, nam vereri; nihilominus tecte loque mini; cium aliud sentialis, aliud loquamini. Nunquid non eius vortex&suppilaimn id enim est vertigo , dc gu ges in vos circumaget, ac perterrefacie t 'vesterque saltus, di gloriosa existimatio obteretur Post iram autem, vestra condicio quandoquidem arcano, α
λ aiente: nunc iudica ii , t.: cb id ipsum con: cior tui estis nihil aliud