장음표시 사용
131쪽
nisi nisap arebit : si quidem lu:um sol uni estis. Et quidem cum cinis, cornunique istis intolenter vos tamen ipsi iactatis , nec ullam meis aerumnis veniam, commiseration naque tribuitis; ideoque ab iis estis sciuncti, uarum nee minimam quid cm partem serre possetis. Pot v c HR. Quod si Deus vobis suceensuerit, sueritque minit 's, prorsus sentietis nullam vestram esse arrogantiam, nec cani solum, quam ne ostentatis philosophiam , velum etiam omnem 'de rebus sortiter serendis adhortantem oratio im abiicietis , metuque exanimati occidetis. Quibus sane verbis, quam sit Deus terribilis, docuit, eodemque tempore S an is terrorem intulit, e tibi essensionem parauit. Hebraeus autem si Siaue:ter saei cm suam, turbabimini: viplane ostendat calamitatis atro it tem per seipsam idoneam esse asperioriam verborum defensionem.
LYM P. Tacete, inquit, ac me silentio audite, ut vel ipsa loquutione eructanti dolori medicin/m aliquam adferam, ac verbis calamitatem meam consolans conquiescam. Id enim fortasse sisAifieat, Vi a tribo is carnes mea a enti ἴm , id est,ut et mens, ac dolens disseram, loquar tamen, vescum aerumnarum solatium ratus,de rebus meis constanti, fident que oratione disputare, meaque mala, aemorbos meo ore prodere. CHR v s. Vt enim qui in cruciatibus suas carnes mordent, alleuari se sentiunt sic ego, dum haec loquor. Viden, ut haec verba n
quaquam sint hominis innocentiam suam probantis, sed dolori medicinam quae
-rentis ξα verbis corpus recreare, animum ue releuare conantis 3 DIDYMi
portasse etiam delinit amicos: antea enim dixerat sagitiosos illos esse cons blatores, quandoquidem non modo aptam nullam consolationem adhibebant, sed etiam hominis solatio egentis dolorem magis exacuebant. Nunc ergo dici De inam vobis irasci, lentibus carnes meas arripiens, id est, non vobis ain.
meam ponam tu manu, si mature mihi iniecerit 'tens. Nam ct intuit, snmiscluar, cr a P am coram eo. O L x M P. Pignori, inquit, animam meam oppono, ad poenam verborum meorum libenti animo sustinendam paratus , etiamsi Deus, qui iam me coepit torquere, occidere voluerit, si non fuero vera loquutus, haud mortem ipsam recusabo ; ac quodcunque tandem ei libuerit , aequo animo serant. Quanquam non dubito eos, qui nituntur mendaciis, a me conuictum iri. sic etiam commentabere, Po L Y cis. FerinEanimam meam inquit, praestolans morti, in manu mea sero, interea Deo mihi diuturnitate supplici j peracerbam vitam adserente. sed tamen nil veritus v os ipsos refellam ; de qui meae plagae est auctor, tanquam Dominus, eodem a quo iudice uti volo: incius etiam manibus animam meam colloco. Ae, si me Dominus, qui iam iis coepit affligere, morte etiam multare voluerit, ouans excipiam. Et hoc mihi eveni t in saturam. CHR v sos τ. Id est, id mihi apud Dorninuiti solatio erit, vera dicere, vosque medaci redarguere. Viden qu in is iusto Dei iudicio confidat 3. - enim coram Alin is sed istu adaud ficto, & veteratorio ingenio, ut vos facitis,ego loquari scio videlicet, nulli apud eum fraudi locum esse; ab omni eum sallacia dol6que abhorrere; vestrorum sermonum concinnitate εοῦ suco minime oblectari. D i o v Μ r. Hoc semper Iustus stu et, ut tormentorum suorum caussam amicos doceat, idque ut eo; a contraria sententia abstractos lucretur.
Nam ad eorum salutem pertinere existimabat, in iis , quae sibi contigerant, douinae prouidentiae rationem perceptam haberi: quam cum optat illustrem sacere, gixit, Arguam. Nam redargutio saepenumero demonstratione valet Ergo, ut is & animum suum a mentiendi studio maxim E abhorrentem, dc pietatem una declararet, dicit, Quae loquor ipse, Deo adspiciente scilicet, loquor. Deus, enim eircumuenirii n potest, nee Vlla apud eum sallendi mac bina potest ad spirare.
loquit, volo; iudicium minime recuso nullam enim condein nationem reformi-
132쪽
do. Atque ad ea audienda, quae dicturus est, amicos excitat et verbaque excitantia iterat, ut eos mamcxoret; namque eos redar enti orationi infensos ei seat imaduertebat tuisque audientibus, palam, ae liberὰ dicturum se esse profit tur. Itaque geminatio verbi, aut aegritudinis est index, aut ad eomp randam attentionem refertur, iij eonstanter audiant. Accidit enim interdum, ut, 'ui animum non attendunt, cum eorum aures vocis sonitu fuerint ictae, ad aussiendum excitentur. Itaque Liberator noster, eum audientium mentes ad ingenuE audiendum erigeret, inquiebat, Qui habet aures audiendi, audiat. Ecce Pomprope iudicem mei . scis εν, via i - enim ii licutitur i, vivo ebmutes , σά Aiam 3 P o L Y custa α O L Y M p. Ad docendum nune amicos aggreditur, seque ob nullum peccatum pati demonstrat. Ecce, inquit,in iudicio eonsisto, meo iure fretus Suaeque conlidentiae cauisam exponens addit, auu enim i, abitur nubi r quasi a me laesus iniuria 3 ui peccatum aliquod meum probare possit' illud autem, o LMm, pro eo est, Dicere prohibebor. It que Hebraeus habet, Vt ne loquar. Nee vlla mentis arrogantia naee dicit; sed ut amicos erudiat, ne non veram de eo habeant opinionem. Fit enim interdum, ut de se quis praeclarὰ loquatur, eum animaduertit, quempiam alium non perinde, ut decebat, assectum esse, quo tempore loquenti haud est sua laus proposita. Agedum , sicut hoc muneris esset iniunctum, ut opes non suas in egentes eonferret, illique interuersi peculii actio intenderetur, quis illi ipsi aut probro, aut
crimini putet esse oportere, si in defensione dicat, Non modo ipse aliena bona non auerti, sed mea etiam eum pauperibus ommunicani nimiium nullus in illius administri defensione id iure reprehendat, quamuis hoc ipsum antea ta- euisset. Ergo nec Iobus accusandus, qui non ideo, quod sit nimium sui amans, sed eam ob rem, quae iam exposita est , incorrupta quadam orationis fiducia di . est, S. i. quia is a parebo, eum Dei vetitati,& aequo iudicio fidem abrogare non possim. Quamobrem loquor,quamobrem nori Mani, idest, non tacebo; etiamsi et ob id ipsum in reos me reseiam, mihi i , descientibus probationibus, de-
sensionem omnem praecidam. Disa autem mihi tentes tum a sese tua non absonilur. OLYMP.&po LYCHR.
Ad D eum orationem conuertit. Si duo, inquit, mihi fueris largitus, libera apud te oratione utar, nullus sanὰ certὰ me hominum coarguet. Tecum autem libenter, metu posito, disceptabo. Aquila autem Ee Theodotio pro, Duo mihi coni dei, Duo ne facias mecum, extulerunt. Hebraeus amem, pro, Non absconssar, habet, A facie tua non deelina , ides , E regione tibi in iudicio occurram, dummodo duas res quasdam mihi tribuas.Quasnamὶ
fanum tuam a me ab ine,'timor -- ne me pre erat. Idest, ultrice manu amo
ta, hae me aerumna libera; mihique certo confirma de iure decertami,si vicero, iermonis fiduciam te crimini minimἡ daturum noli me deterrere. Nisi Dei mishi dignitatem obiicias, iudici, auctoritatem haudquaquam defugio. Peccaui: fateor. Vetum multo grauiora persoluo. Delia morabis ; ζα autem tibi isa Lam aut loqueris, ego autem tuida responsum OL Y MP. Haec caeteri planius extulerunt, loquar, de respondebis mihi. Si haee, inquit, abs te ipse impetraro, & cognoueio te mihi esse beneuolum, profecto si xitae a me rationem reposees,reddere non grauabor, de rogatus des elisionis rationem inibo. Porto pluribus verbis suam eum Deo fiduciam perspicuam facit, et in eam opinionem addueat amicos, ut vera de se iistiment. Nam calamitatis alleuiamentum deprecari; Zt ut sine metu dicere, di xt sibi pro se apud Deum dicere Meat, postulare nempe id illiu innocentiae atque integritatis certum est documentum. Prope igitur sic interrogat;
auarit uni peccata mea, oe iniquitates mea 3 tace me quavam sent. Et re a me Asia mi ex uinosi autem me contrarium tibi ut tanquamsinum, quia a vento mouetur, vere ru aut scutfeno, quod a veni. Mur, ataeoru mihi Z quia sint i taurea me mala, si cundia su autem in peccatis iuuenturu mea. P o L Y c H R. Hαc ipsa amicorum causia inculiat,ut distant eum, quiaelatis est labe assersus, Deo tectum P esse
133쪽
esse non posse. Atque ille, a ui eum amicis disputans dixerat,seio, quia iustiis a parebo; :dem nunc reli ose Deum alio iuuiu, Doce me, inquies , quoiamnam liquiorum ae me su piuium sumas: ubi, quando il la admisistim, ostende:nam
huius animaduersionis causam cognoscere aveo, quorumnam, inquam, emise
rorum prentis egomet denu Quid tandema omine, peccata me Glas mea me . que aduersarium tuum arbitratis Θ Iis enim nes inemeiatum dati sunt, haudi me solet esse solatium, eruciatus causi . per pectam habere. Quinquam haec ad amieorum opinionem dreuntur. Hi enim, inquit, existimant te mihi adue sarium ci se propositum, isteterumque a me poenas lui arbitrantur. Sed tam ε nullum te meum scelus dicturum esse, habeo plane persa um. Et nimiri in illud animaduerto, me tanquam hostem, atque inimicum variis abs te saeis ei Ie aD
sectum. Verum qui animum potes inducere, ut me a solio nihil planἡ distantem hostem tibi esse suspieeμὶ uasi vero ab homine perinfirmo ullus tibi metus polia
ut impendere. Quaero igitur, ear meum rites adi Mimn ; ear rerum mea in iudicium in medium proretre recuses , cur me tanquam tolle Hare , soliis, quae persanto vento decidunt, longe viribus infirmiore. C H R v s. scilicet meam, quam ignotas, eontemptam atque humilem naturae condicionem reformidaneum teneas inter me & frondem, stipulamue, quae quatitur a vento, nihil prorsus interesse. Quid igitur est, Domine, ear de me eiusnodi sententiam tui uio illud enim, Si illi, O ara viati, idest, supplicis multam, dictum est, transa tione ducta a restibus, sententiam scripto mandantibus. Illud vero, , ,huie par est, Tan uam aduertario supplicium irrogas ,ut si diceret Quen admodum herus in seditiosum contumacemque seruum, se ipse pro tuo im iii, in me supplicium eonstituisti. Vsusque est verbo,S i, xt quod deerimino tribueret. O LYM r. vel etiam, mala, hoc signifieati Q eumque mihi ab ineunte aetate peccata sunt, tu obsignasii ne ili oram unquam est atur oblivio. AEstuans enim, nec eorum, quae sibi contigerant, reperiena eaus sim, in omnes partes orationem conuertit, eumq aetati ille suae, quae tam erat absolutione virtutis eorroborata, nullam se labem aspersit se intelligeteri doloscentiae, pueritiaeque peceata tamen extimescebat, ne sorte eorum a se poenae penderentur. Vides, quemadmodum culpae se actinem cognoscat, aetatique vociam eupiat impetrare; necnon aetatis culpa sese sonum ostendere. mium in impedimento. Aquila autem, se symmachus sciuiequi, lem Ia miserio hic autem, Ligno eo nitrinxisti, exposuit, Manet in met Acra. Nam, cum dixisset, Scripsi iti contra me, poenamque pronunciasti, atque ob ea, quae in adoleseentia admisi, me multas, addidit, Malis me propemodum impedivisti, sic omnino, ut pro di longius minime possim. Quasi commuta tis Verbis se loquatur, scilicet studiose cunctas vitae meae rationes obseruasti.
non se eus, quam faciunt ij, qui compedes iniiciunt sontibus. velum Aquilasse interpretatus est, Ligno eonstrinxisti pedem me am. opi autem omnia opera mea. D i D Y M t. Noverat beatus Iob, ut qui ritae praestabat sanctim inia, etἡ illud a Davide dictum cise, cunctas peceantium ini testates, nequaquam 1 Deo obseruati. vetem, eum eaussam docere velit ami- eos, eur illa ratiatur, nempe ad animi exercendam virtutem, prasentem orationem adhibuit, ae de Deo perinde loquitur,ut si illius actiones uniuersas acris dio ae diligentia animaduertisset atque expendisset, eaque re doloribus &emeiatibus illum conficeret. Prorsus hoc persuasum volebat esse amicis: tantae e lamitatis caussam non in peecato ullo consistere, sed in exercitati e antini, constantiaeque proposito sitam esse. JOAt urem ludum mora m rem sti. Hebraeus autem, Vestigia pedum meorum ei reundas, Po Luc HR. Ad graecae interpretationis rationem hoe diei Nil est in meis actionibus, quod non curiosius post teris: tumeauiras , tum initia, tum fibras eorum , quae a me ita vita aguntur, obseruat, di tenuisiiuia quaeque itineris mei vectigia indagas, ut me sup ieio em suansam,quae meorum est amicorum otinio, peceatorum uis p nam iusti te, Madolescentiae in me
134쪽
nune tulpas incumbese arbitrantium. Hebtaeus autena, Cire das. dixit, id est, aerumnis me cireumuallasti. ut maloriam exitum prorsus nullum inueniam. OL vi P. Vide, obsecro, quemadmodum naturae imbecillitatem eum precatione usque eoniungat. Vt eum hominem solio, cum fomo , quod hue, ill hueque iactatura xento, comparat; eum villi, qui inueterascit, eum floris, qui celeriter contabestit eum umbrae,quae praetetit, sunt lem esse constrinat. Ergo cum hoc, inquit, homuncione tu, Domine, summo iure agiar huius tu hominis omnia reuocas ad calculosi
t 'i'. Duplici similitudine, quarum inera a desuente solio, altera a stipula, quae humoris inopia exares est, ventorumque iactatur ludibrio,
petita est, humanae naturae humilitatem adhuerosuit m conspi diu. Noua nune utitur collatione, qua eonii est, ante ipsam poenam naturam imbecillam esse ei uri corporis, quod suapte vi dissoluitur, de quasi ter vetustate conteritur, oc, ut interpretatus est symmachus, est putredinis simile. CHRYs. Rursus magnitu dinem commemora: ealamitatis. Rursus natiirae humilitatem exagitat. verum quid caussae tali, ut utrem in medium addueeret ldeo, quia inanis est uter. spi-xitu duntaxat oppletus. itaque vulgari sermone eontritum est, infatum imus se virem. Noli isitur, inquit, spectate tumorem, noli distentum corium intueri ; sed interiora introspire ae videbit, quantum sit illic inane. ut tant. - - μm a mina. Vestis a tinea consumptae eollacone corporis aegrotationes morbos indicauit ; quia non siccus ac tinea, corpora
M tali enim na-Linatare., bouis uis, ter eum ira. OLYM P.&POL vc H. C Ap V Tillud, Aquila, Plenus tot tione, interpretatus eii, ut doceret XIIII. esse vitam hominis breuem, de perturbatione resertam. Cuncti enim, qui mortales e mortal:bus nascim , haud longo spatio circumscriptam vitam adepti, itam perturbationis tumultusque plenam savius asequuti, diuinatat; animas uersioni, atque indignationi sumui obnoxii Ha edi κit, tum ad eorum , quae
sorte neccarat, deprecandam veniam; tiim ad Eumanae naturae humilitati misi ii eordiam impetrandam.
Huius simile quoque earmen Dauidis sonuit lyra spiritu pulsita diuino, Homo
sicut senum, dies eius, tanquam sos agri sieesilarescet : acturias, Dies hominis, sicut umbra praetereunt. Hic quoque iobus hominem miseratus, multiplici collatione humanae natiatae fragilem condicionem ostendit, dicitqne, etiamsi turgere quis gloria videatur, atque in Eui ut vitae florete eo allibus, eum nishilominus breui tempoataeidere,atque extingui;&, quasi umbra vita praetet, labente, iis, qui superuites sunt, nullam sui memoriam relinquere. Video, ut non suam innocentiam probando, sed natu abiectam sortem confirmando, malorum quaerat liberationem. Hunc, inquit, supplicio ames, M in quaestionem dari oportebat 3 ab hoc rationem vitα reposci, qui licet sit hodie , eras non sit tamen fututus Z id enim nutu significat, dum ait; π ratio in habuisti inardi in iuditi. t in te' POLY cio. α iv Li Mi. Hest, Huiusmodi homine mini beeillum, adiudicium, reddendamque rationem peruallis hune inimicum iudicas 3 Quidam autem hane e tandem verborum sacrauit interpretationem, Tu me uius ea irae quaestiomem tua me bonitate adduxisti; neque enim huius animalis obscuram naturam
considerasti, sed rationem es illi impartitus, ac praeceptum dedisti, α te fili tum iudicium recepisti: haec igitur mihi liberae or ironis faciunt potestatem. O ii, v Mi. Fortassὰ etiam hoc loco diuinam prouidentiam facit illustrem; d
coque nec casu, nee fortuito in vita se commorari, verum decreto Dei, tempori, quod ab eo descriptum, constitutum e est, dominantis. Neque vero haec,
cum dicuntur, imperanti alleui fato adscribi fas est; sed in Dei albillium duu-
135쪽
CHR vs. vides, quemadmodum ad naturam serius recipiat, atq; ad aerum-.oae liberationem adnitatur, non solum, quis cotempta sit humanae naturae coo dieio; non solum, quia perexiguum vitae spatium; non solum, quia sit aegritudinibus, angoribusque vita conferta, verum etiam, quia fieri non potest, ut quis sit integet a labe. O L Y M p. Quid attinet, inquit, de homine plura dicerer uandoqui m neque hominis procreationem si ae sorde, ac peccato ei se contioni Proinde baptizantur insantes, ut macula, quam ex Adami piae uaricatione contraxerunt, et uatur. Imbecillam igitur, de aegram naturam nostram esse fana es-ie coii firmat, Sc ad peceatum proeliuem, tum ex praeuaricatione Adae, tiim ex ipsa voluptaria proereatione, non ideo, quod eum nostra substantia peccat. penitus coalueriri absit. s x v x R i. Ipsa vita sumitur interdum pro ea,qua communis est omnium, vita, interdum pro communi eonvictu, ei allique consuetudine, humanisque sunctionibus atque muneribus usurpatur. Ita eum, qui virtutum exequitur munera, optimam vitam viuere dicimus. Quod igitula Iobo dictum est, non de communi vita, & qua petae quE euncti sinuntur, dicium est, 'ux id largitur omnibus, ut E matrum uteris egressi vitalem hunc aetem hauriant, & vitam alimentis tueantuti, verum ad tuam alteram vitam pertinet, qira in agendo versatur, qvie aut est virtute, aut vitio insignis;ad illam, inquam,consuetudinem vitae, disciplinaeque rationem, quae, elim fuerit legitimam nacta aetatem, Deo iudiei sese ilitat, oportet, vidistia ei me es, aut poena Persolo tur. idque eum Iobus signifieare vellet apotius, antea dixit, Et hunc inoedi secisti in iudieio eo tam te. Porro infantium vita in iudicium nou venit. Dicit igitur, Esto, inquit, unum diem quis manserit in vitae politia, magnis etiam itineribus ad vututem eontenderit, prolapsionem tamen haudquaquam vitaverit, neque a labe peccati integer videbitur, si tuum subeat iudicium; quando itidem aut agendo aut cogitando labitur. Cum autem dicit, si per terr eos refellit, qui fingunt hominum animos ante sitise,& scelete commaculatos in terras psos esse. Atque Iobus non ante terras, sed in terris animos commaculati te-sitatur.
Numerabcu autem mensis ei in via te, n tem in subri, trani die . ro- xc HR. Qui diem, inquit, vixit, moritur. Illud autem, Nam. Titii me . - - te, iam, tempus assignatum, hoe signifieat, hune plane moritur*m, atque id, quod debet, peribi ututrum. Huc enim 'lectat α illud, set pintra medietur. I v L i A N i. Idest, mortis necelsitatem is vitare non potest. Cou-
sectis enim periodis, quas uniuscuiusque vitae aequa Dei prouidentia descripsit,
mors incurrit in omnes. Nam, qui nos finxit, atque animauit Deus, certani cuilibet animae stationem commorationemq; in vita Eonstituit, nee patia cunctis decedendi spatia atque momenta assignauit. osdam enim volest animos diuturnius eum corpore habete commercium, alios autem eiusdem eorroris vinclis expediri eelerius; idque ex arcanis sapientiae, iusti tiaeque suae rationibus.
ede ab eo, ut qui stat, mi tam is cunatam habeat,sicini mercenarius. Vsq; eo con
temptam & breuem vitam misericordia, Domine, complectere,atque eam surplicio subducito, Vt tanquam mercenarius, qui post multos labores paulum n eius est laxamenti, conquiestat. CHRYs. Est in nonnullis exemplaribus , Rincede a me, ut quiescam, de complaceat mihi vita mea, sicut mercenatio. Rura
igitur vitae breuitatem, dissicultatem, miseriamque palam obii eiens dicit, Me aerumnis, laboribus ueconsectum iube quiescere. P o tv c H R. Intermitte at quando hoc meum supplicium, ut, si minus pristinas fortunas, de gloriamo - staro, saltem mereenarii relaxationem assequar: illius enim labores sunt moderati : x, ubi dies praeterierit, ad quietem proficiscitur: at mali mei olamitas i ductas facit nullas; eum autem dormitum iero,dico, Qi do dilucestor rursus,
136쪽
autem re vis m,rrata, non 'πι est. OLYMP. Veni enim quam ips ruin plantarum est hominis condieio deterior illae enim, quamuis abscissae suerint, pollunt tamen revirescere,& renouare ramos, Ec missem, idest, fructum ferre, aquarum humore irrigatae. Homini autem semel extincto nulla est spes reliqua: prorsus enim interit, nee reuocabitur, neque ad vitam redeundi rursus datur illi potestas. C R R v s. Qui hie in terris vitam egerunt,illhue sunt migraturi: qui vere illam irriti sunt ted , nequaquam huc remigrabunt. POLYcis. Merito igitur quietem ipse expecto ; quandoquidem pcst mortem omnis boni potiundi iublata est expectatio. Atque acbores, etiamsi quis eas praeciderit, tus nihilominus rursus edunt: Rliadamnum enim hoe loco ipsum ramum dieit, qui post incisionem natus est,& auctus verum hominem nulla spes eiusmodi manet. Haec ideo adseri Iustus, ut, quanta naturae nos ae sit hum: litas, ostendat; siquidem arbor, licet tempore consenuerit, prorsus deleta sit, eum exaru tit; irrigatione tamen ad sua primordia te uocatur: homini autem semel abeunti, pedem referte non licet. Sciendum autem est, Hebraeum non, Inpetra; sed, In cinere, habere; nimirum ad versum proximὰ superiorem,& ad rei naturam accommodate: Aquila autem, In puluere. Theodotio, In humo, dixit. vim etiam sermonis Hebraiei complexi, pro Rhadamno κορμος tri meus, interpretati sunt. Rursus Graecus, si se ADt,dixit, a sine atque persectione ducta interpretatione. Hebraeus autem rem ipsam spectans, Fructum faciet, dixit. Sed tamen utrobique eadem seruatur sententia. si igitur, qui in terra senuit, truncus, quasi recens planta aquae odore revirescit; prorsus verisimile est , eos, qui spiritustancti potestate excitabuntur, ad eam immortalitatem naturae, quam eramus adepti, innovari, α more plantae recentis messem adserte, quamuis si mus ad veteris hominis eonteionem delapsi. con ..itur. Hemame opu--nam Cre,ueque e i labunt e smmo sua. sIm- itam ac bus his verbis, Tem minuiturnia, reddit, illa Sicut aquae effluante mari. Huiusmodi autem est sententia, Quemadmodum aqua, inquit, quae siuit emati cuiusmodi illa est, quae a Ponto digreditur; de quemadmodum sit tus fluuius, seu, ut habet Hebraeus, torrens; sie, qui mortuus est homo, obscurabitur:& donec inueterascat caelum, eonsistatque uniueisum, idest , sq; ad consummationem non consuetur, idest, non coagmentabitur. Consutionem a tem dixit ipsam seriem iunctionum, quibus membra tenentur. Verum,cum cae lum nullius sit interitus, nullius vetustatis eapax, proptereaquod illud iudii solubile fabricatus est, prosecto nec illud vn aliam continget, ut aut homo reuoce tur ad vitam, aut expergiscatur. C H R v s. sed sortes , quemadmodum supra docuit, hominem plantas celerius interire, ita nune mario fluuio vitam illius breuiorem esse ostendit. Neque enim, aut mare aut flumen diiungitur; homo vero id vitate non potest. Atque utinam id nobis datetur hominibus , ut inoreremur, ac rursus an vitam reuocaremur. Verumenim fieri hoc non potest. late quidem nunc minuitur, post autem rursus impletur, modo erescit, tum autemaeerescit, 3c fluuii modo siccantur, tum iterum quunt. Homo autem, eum semel est mortuus, ad vitam haud amplius reuertitur. Et quidem de verborum
sententia hactenus. od vero ad allegoriam pertinet. Arbori spes est , idest, homini: hie enim, si foriὰ peecauerit, esimque poenituerit, dc in petra, idest, in
religiosa fide constiterit, aqua regenerationis iacrymisue pinnitentiae reuiue stet, scelusque progignet: qui vero eum peccato ec scelete vitam dimiserit, nil ei bonae spei remanet, ae tempore, quod consequitur, ipsum peccarum , quoi mare dieitur, exterminabitur. Diabolus vero, illiusque tentationes exarescent, quae quidem minime delentur, quandoquidem resurrectionem
expectant. 'se m in infima me cunodus 1, absion isses aut .m sis , Anec requieui I t i a tua; crem lituo mihi rem , in quo recordem mei.si enim re tu eris homo , --, ' et a consummaueris imuissem . Causirin exponit, cur optet interitum, docetque me-
137쪽
rito sibi esse optat,ilius, ex hae vita migrate, quam in tam luctuos vitae mm
rari. Vtinam, inquit, nae non viventein consumpsi es, aut eertE mortuum
euum dolore sei uanes. Vtinam tantisper, dum mihi irascetis in Insemo custodisses, nee planε te mei e isset obliuio.. verremtamen constituisti tempus, quo me, suoniam tua prouidemia comprehendisti, malis exolues: si enim, vitae exactis diebus, mortuus fuerit homo non i3ci reo abit in nihilum, sed animo vivit, resurrectionem expectans. Quanquam horum verborum, sim Num in M , --t, hane item meditari quis potest interpretationem, ut iis significari di eocmici amentorum libetationem. Nam qui non vivit, nihil sentit, nihil dolere
potest. ε te Iuti,dauu resin istam Aquila & Theodotio, Donee veniat immutatio φιας cre- mea: Symmachus, Donec veniat facieta generatio mea. λ ii in hoc Deinde me ἷκ. autem audiam t/ sententia est huiusmodi, si in insono serua. i. o Mon tro tus fuero, nihilominus regenerationem , praestantioremque immutationem ea-αisu a , set pectabo. Climvero ipse mortuos iubebis tesurgere,ego audi .Hine etiam do- eo se ra: is eo, in ictu oculi suturam este resurrectionem.
to o cupio, quia ad tuarum n adici .ita D ra pertineo: nullam ad te iusti illam meam allego, neque ut i me est-sii. S a , suis, cum vim ris, fieri posse confido,nee mini aut vitari aut i ili tua potest cognitio, tibique s. ni viae meae gressus vinumerati, nee quidquam rerum meatum teli
H tet, rerum earum omnium tum senus, ac vim , tum numerum tenes. illas, in.
quam, enumerasti, α inuestigasti, atque in saeculum propemodum scelera mea consessisti&obsignatii, sic, ut nullum pereat omnino ; iEd ut de omnibus sup plicium sumas. Atqui ipsus perinfirmae naturae lapsus abs te contemni oportebat; quod Otte minime se isti : immo vero subtiliter ac sed olo singula pelue gasti, & eorum, quae nee voluntate a me rectata sunt, pernas etiam expetiuilii, perinde quos omnia in commentarium retuli es Haec rero eo ab illo dicuntur, ut precibus id a Deo eontendat, ne notira velit e quirere diligentius; nos etiam ut doeeit, nil esse in rebus nostiis, quod non sub iaci adspectum, eontemplati nemque cadat, siue id certo eon silio , siue nulla voluntote susceperimus. Illud item senificauit, eorum etiam, quae non volunt alia sunt, nos rati rureddi
Sapiens Iob promit aenigmata, maximE quod pleraque aeniginatis inuoluta ab amicis dictaeosnouerat, atque illa tan uam inplanssuerat bisequutus. Mente autem nequaquam distracta doloribus, interim in mediis pkilosophaturae nino nis. Ita precari Deum videtur, ut calamitates ne producat longius, ne serie in
sericordia ei iliqua tribuatur , & obtorpescat. Si enim mons , inquit, dc cuum H προ- - vetustate consecta eadunt, &aquae continenter innuentes firmi mos lapidear comminuunt, terraeque eminentes aygeres, & excelsos aqua: si impetus obruit, illud etiam mihi verendum est, ne, ii nulla fuerit malorum im termissio, trabanturque longius, aut ali uid, quod minime cupio, agam, aut malorum perpessione animum pran demittam, atque sperem. illud autem, Parientiam minuto est, spro quo Symmachus, uniuscuiusque viri expectationem perdis, interpretatus est, hane vim habet, hominem phique I 'l' ore nihil esse omnino, nee tentationum imbres posse perferrea'OLYcHR.. - illud etiam sertasse diei montes quidem, ubi cecide tint, manere dc petram 7 omnino deleii , hominem autem deleri funditus & interire, nee quidquam reliquiarum eius manere. Quod ipsum deinceps plane ostendit ψ P . .. ι -- ς--, M i ragi ii iis lem, di dimissi, o L, M ra ursus bominis nihilum, Lis eum Deo conseratur, lamentis prosequitur, vitaemue breue curriculum ad precationem, obsecrationemque 3surpat. Vt igitur a venio ruiuis
138쪽
resul: aut rei quaepiam leuissima, in quamcunque pati x impellitum, se, te tan-
mnaodo impellente, aut minaciter adspectum torquente, aciemque acriter intendente, homo amandatur ad euadit, idest, morituri nec apparet Epiam. Nam
verbo illi, Dimisisti, haec est subiecta sententia, A. te illum alienam esse declarasti, ac legam.
Murti autem cum si tam mea ei eius Moru t, an ima lusere in P o Lucas R. dc o L Y M Luctuosam inquit, vitam traducit; Ar,cum Inxpendentem moriem seinper expectet, animi
aegritudine eonficitur. Homo autem in animi doloribus, gemitibusque ii iii tum ducens ex iis, quae post eum futura sunt, quam tandem oriat utilitatem 'Quae enim di quanta poli eius intentum sobolis prosicilio fuerit, cuius m 'ligeneris propagatio, pusilla, an ampJa,ignorat. Tacite vero nos illud admonet,ipeciosam, copiosamque sobolem naud magni fieri debere. Nam morituro nihil illorum fluctum adserunt; praesertim cum unus utiq; sibi, non steri vivat.
o Esto eur autem Elisa Gamauit ait. OLYMP. Quoniam his verbis or- cd sus erat Iobus dicere, Nanquid os estis homines 'aut vobis eum siuem habebit sapientiar etiam mihi eor est, si eut vobis. Idcirco his statim occurrit Eli-rbaetus; atque huiusmodi habet eum Iobo sermonem, Nunquam videlicet sapientes suam ostentant f hientiam, ut tui pse fecisti. Atqui nihil neeessarium istulisti, cui nil trepidans viderere. Nam dic, amabo te, utrum ipse aetate cunctis hominibus antecedis aut vero ante hane rerum valuersitatem conditam extit isti a aut es a Deo suae sapientiae sacris, praeceptisque imbutus, ut tantam tibi arroges scientiam 3 lila vero audacia verba qui tibi tandem exciderunt' Irrepte hen:ibitis sum, de tutius apparebor quando nee angeli nec caelum, nedum homo, qui impurus est, puritatem, munditiamve tueantur, si eum Dei puritate, illorum contendatur Priscam igitur, veramque disce sententiam, ob peccatum hominibus irrosa: i supplicium. Postea ea, quae impiis pariter contingunt, exequitur sed nimirum, propter peccatum assi criti homines aerumnis, vere diei tui, quamquam perpessionis malorum non sit ea emita perpetua: fit enim inte dum, ut ad exercenJam, e probandam 3uexirtutem Eomines frugi calamitatibus implicentur. Itaque,eum ad sua verna Eliphous nullam distinctioem adiunxerit, nullumve discrimen iobo , quem in eorum numerum, qui sua eulpa patiuntur, a reparat. nouam pi gam inflixit. Et illud considera, quanto eum de eoto a Iobi amicis disputationes, sermonesque babeantur ut, uno dicente, reliqui sileant , ut alter alteri vici ilim sermonem tradat, ut non ad inanem speciem orationem expromant, ut singuli eius orationis, quam prior aliquis orsus
fuerat, exitum expectet. Hoc ipsum Paulus iis, qui in Ecclesia prophetant, satiundum praecepit, eum illis ipsis loquendi ordine, & neqira in rebus, quae die-tur, perturbatio insit, imperaui t. Rursus igitur Iobo respondet Eliphazus , proptereaquod is primum est iobo aduersitus, deinde Baldadu ad extremum Sopharus. Itaque sermonum vicillitudinem, orat nemque persequens Eliphazus, uerum iis, qua a iobo dicta sunt, resistit dicitque;
Idcirco protinus Elipharias eum pervellit, via Iobus dixerat, Etiam mihi coria est, sicut vobis, de non sum insipientior vobis. En , inquit, is qui sapiens est, ac
qui cuncta nosse se iactat, cuiusmodi respondeat. Impleuit dolorem ventrii, idest, Veiba dicti sunt ad aegritudinem lenietam is autem morbo, perturbationeque tumet. Ho autem ad lobi reprehensionem valent: duoque in eo reprehendit,
unum est, quod minime inquit, sapienter feeilii: qui enim maxime sapiens est. iis ad glorios in ostent uionem haud sim peta es t sapie iam. Alterum est, quod,
139쪽
si tori quae nos suo modum refellens, At quasi eaein vetitatis patiens, Ec nam-ris ventum impleturus id enim valet, impristi Histri, in attulisti, eastalicet stulte non fluctuos non quemadmodum deeebat, attulisti Quae sane omnia vitat sapiens. Immo vero omnia secus molitur. Nam & prudenter respondet, ει quamuis aemulatione veritatis inflammatus, dolore ardeat, α redarguere nonnullos optet, inutiles tamen, in inmodosque sermones, quibus ventos dolorem expleat, minime expromit, neque aspera utitur disputatione, ad mentis suae aestum, laboremque anxium exaturandum: idquod ipse fecisti. , Nosset. r. illi timoici Pro quo Theodotio Nonne tu recusasti timore' h su is . t talia, Maronis, Dis symmaehus autem, Nullo pudore loquutus es coram Deo. O L P. Licentia, inquit, atque audacia usus es, &sinente tu aliquo dixisti, a Deo iudicati te velle, α contra Deum audacter lequutus es, nihil veritus, Dei, tuaeque naturae dis elimine ignorato. Haee pietatis itudio, quasi Deo patrocinates, Eliphatus, eiusq; socii dicunt; ideo fortasse, quiaIobus incorrupta conscientia fretus, sermone apud Deum utebatur confidentius, eae , re impia ab eo iactari maledicta suspicabantur.
minem alloquitur, etvero non tanquam hominem iustitia praeditum: non tam ex meis, inquiens, quam ex tuis vel bis condemnabere. Nostram enim adhori lione haudquaquam admisisti, quae iri a usque eo utilis et . Nee eorum,qui sapientia pollent, verba aut considerasti, aut iudicasti, nee priscorum sapientum,
nec amicorum tuorum. Eiusmodi tua suit oratio, ut ea tantum condemnare te
debeat ; nihil praeterea. Ea, quae dixi isti, aut etiam rerum ipsarum vim intuere: nimirum contra te ipse pronunciabis, ea,quae sunt a ratione quanire motissima, ausum te fuisse dicere. Dupliciter igitur illius orationem restitit, tum a tempore, tum a sapientia, dum ait,
etiam a Deo audiiti lane re nulla superior es nobis intelligendo. mia ilobus dixerat, In longo tempore inuenitur sapientia. P o LY cis R. Tetietis igitur, inquit, nec enim tempore cunctis mortalibus anteeedis . Ae, licet ad hane diem vixeris, ut multarum rerum usu tuos aequales saeti E vineas inter homines tamen haud tantopere excellis, ut ab iis sis natura se tutictus, ae plura, o eae: eri perdidiceris. Neque ante montes concretus es. Montes hoc loco dicit, quae edita sunt, praerupta εἰ arenosa loca. Hebraeus pro, oner tus es, babet,concertus es. V o si tutio m Domini in disti, pro quo Aquila, Arcana Theodotio, Mysteitum; sim machus, sermonem interpretatus est. Non secus, quam ii diseecet, Num ea, quae ante mundi molitionem suerunt, sunt tibi percepta, ii
de quasi ante eriles fueris ipse procreatus 3 An etiam te Deus uius est eo si rio, quandoquidem in ista tua sapientia tantopere tibi places Profer aliquid, quod si nobis ignoratum: doce te nobis esse superiorem. id tandem noui cognitum babus, quod non sit nobis peraequἡ perspectum In rebus humanis, de quae in medio sunt, quid amplius,quini nos, possis ipse adferre, haud sanEhabebis. Haee idcirco illi dicunt, ut suae ipsi perfectae scientiae iidem a jungant D i DYMi. Cum in sermone iobo iniecisset Eliphazus, ea esse Dei iudicia, quae rei uel ligari non possint, hac re una iusto persuadere se posse putauit, solum reeotum illum aerumnosE vexari eratque Eliphaeus ob idipsum obnoxius euia pae, quandoquidem nec fibi erat Dei constitutio audita, neque ad se delapsam habebat sapientiam, quae eum erudiret, eui pateretur Iunias , nullam esse ea insam aliam, nisi peceatum. Nec mirum , si ab Eliphaetolobus in caeterorum ho- n. iam ordinem redigatur, ut c*i haulerat iri excelles spectara rinus. Quam
140쪽
obrem de hominis smigalitate secus existimabat.
ει tim ex s amitu in tu, a Mor ore tuo ιiebus. ot vis P. Quid ais, indust, tempore te dotium esse ' nempe in nobis tribus fuerit fortasse aliquis, qui non te solum, verum etiam tuo patre sic tate prouectior, seu , Symmacho interprete, tempore diuturnior. Aut iociu hoc dieit, si tempus gloriose lac Ginee nobis desunt antiqui. D i v v M i. Aut etiam tibia sortasse, Quamuis ipse inter nos, tanquam senex, atque aetate superior, atquz eo paue tuo grauior versere; nil tamen, quam nox, phas sapis. Et haec quidem interposis auctoritate arroganter loquitur EliphaZus. iP-Wis, pr. .', pse precam, matutin G. CARYs. mia lobus dixerat, Quaenam sunt peccata mea, doce me; ideo eriminum turbam illi exprobrat L liphazus; di-icitque, esto, si tuorum peccatorum suppliciorumque fit Licienda contenti e vite supplicio affectum esse, nee pinnas erratis digna: adhue dedisse. Cumque eum Iobo eertis criminibus nequaquam e greci posEt, ad hominis eoadem, vationem eiuslem verba conatur arripere, dum ait Hoe dicit, Quia noxa ceneris, ideo poenam sustines: sed, quoniam cum ista toleras, in istitiae culpam Leo affingis ideo scelus est tuum grauius : ita, eum audaciae in Deum poenas abs te dati oportuisset, nihil tamen es passus, Dei patientia atque elementia nesarium maledictum tuum s perante. Perme haee est Eliphaeti oratio, sceleris te poenitere, di modestiorem ei se oportebat: at ipse audacter eum Deo disceptate es adorsus. Etenim, cum de eo, perinde ut de aliquo peeeatis obnoxio, iii imarent ;5 sermones , qui abii lius incorrupta mente profici ciebantur, accepisseat, audaciam videlicet, imo ierandamque arrogantiam hane esse arbitrabantur stulte illi quideri atq; adeo insipienter. Quamobrem Eliphaz ait s avsumsit cor taum' Pro quo symmachus, Quid eleuauit cor tuum 3 id. est, Quid tandem non eo horruisti, eum vel Dei iudicium eo talii
quia ' se sinu runt oculi tui, qui asserem rus isti coram Domitis eduxi Lautem exere verba talia i P O LYc HR. Non modo eo tare es ausus, sed etiam, aduersis
oculis in Deum coniectis, es audacter loquutus, omnemque stomachum in Deum etnpisti, nulla ue verbcaeum lenitate ad bibita, ocem iracundiae plenam misisti; ac summa verborum grauitate es usus, quando rebus tuis gestis inno centiae, α integritatis testimonium dabas. D a n Y M i. Incredibilem orationis fiduciam ab animi integritate prosectam, iraeundi impetum illi esse eredebant. Id autem illis accidebat, proptereaquod hoe putrido nitebantur principio, probabilem, rationi uecontentaneant di nisi libertat impium esse conuicium. Idei reo ait, Quid tantum es facinus ausus, ut 8c in Deum aduersum torquetes obtutum Z&quasi succensen illi, huiusmodi loquerere 3 OLYM p. vel etiam oculos Wimi aciem, Sc intelligentiam dicit. Qua , inquit, ratione es ausus, ansemum ume eo e fidite, Vt iratus, dc quasi iniusta serens, cum Deo dissereres3 quasi vero nullius ad te culpae eontagio pertineretὶQ- enim mota exi at, erit irrembe ibi Theodotio autem, Quid est ii moὶ aut tanquam futurus iustus, natus de muliere ' POLvcHR. H Araeua autem, Quomodo iustificabitur proles mulieris i ut siZeeret, ipsa natura pertu batio us obnoxia,est ad peccatum proeliuior. D I D Y M L Proprium est hominum virtute earentium, illius adeptionem molestam , arduamque exi stim te; ita etiam animo assici, ut illam ipsam a nemine haberi propemodum eredant.
Quiddam huiusmodi hic ipse Elii nazus praeseseri, errorem , ut credibile est, a corporis imbecillitate aucupatus. Quis enim, inquit, homo eum sit, potest Qta vaeare eulpa atque reprehensione 3 aut id etiam in se recipere, se iustum sut ritin idquod tibi ipse arrogas.
is und- bibens inliniti in quas potum symmachus autem, Eeee in sanctis eius nullus immutabilis, neque caelum incontaminatum; quant ό magis