장음표시 사용
191쪽
mniantur.O i. x M p.Vel etiam sic, Prorsus nullius rei praeter decorem gestae mihi sum ipse conscius. Quae autem vos in me per impietatem condemnatis, in meorum inimicorum capita retora eantur.Etenim,qui talem virum eliminantur, petulanterque lacessunt, planE sint impij atque illa ipsa, qua genus omne impiorum hominum, damnatione obligentur. I, i s impis,et M sustin t 3 Caeteri vero, Quia auarὰ rapit.
Comitius in Demisis, ni dimente in eum nec Ilit uti num hauri Juciam coram o 'πὶ mnam, inquit, spem impius habet,etiamsi interim sustineat sua fiducia mentis a Deo salutem expectetreui ipse spe & animo incuboZQua ratione, eum in necessaria ac dubia is tempora inciderit, fident et Deum implorarit, perinde quasi illi sit in precibus affututiis
Haec, inquit, melius mihi sunt, quam vobis ipsis nota. Iam Hr. - , est in manis Domini: unt apud omnipat ui uin vita . O L Y M P. Ego, inquit, Quid de Deo existimem, apud vos diem,& quae Dei manus impiis inieri, verἡ vobis aperiam. Et quid ii stilo . aut quidem iri. Etae omnes sitis , quia Vana vani li citu. TAM
pari iis uis imiri a Domino: P. O. autem potentum mentet ab omnipotenti in eo.
OLYMP. Theodotio autem & Symmachus, Et haereditas, quam inflexibiles a suis eiente suseipient. Vos, inquit, illud non ignorati: itultis stultos sermones a vobis eumulati, cum me impietatis aecusatis. Ego victissim, quaenam impii partsi, de quaenam eorum , qui improbitate valent . possessio atque haereditas, de quid illis ipsis a Deo, in cuius pote istate ac nutu cuncta vertuntur, casulum sit, explico. Deinde impiorum manupretia narrat. Si m. ii seritii A., ei ut : s fi mi M Uri, men i boni ; νε
autem eius mortem Muturii duas eorum nemo miseria, ius Quae ver: is mile est impiis euentura esse, ea numerat, oc 'uidem nonnunquam accidit, vi eos usque ad extremum vitae diem comitetur faelicitas, quemadmodum ante eum amicis ab
dubitans docuit. Nunc vero necem eam dicit , quae adsert ut ab L illibus ; mortem vero subitam atque immaturum interitum: ut si diceret, impiorum liberos haud honeste diem suum obituros. Vertam, praeterquam quod istipem cogent, violentam, atque immaturam mortem oceum ni neque, idquod muctabile est peculium, viduitas misericordiam ullam consequetur.
est, impio stultis theetaurietare diuitias. Ita Hebraei Palaeilinae prouinciae opes, quas gentes tandauerant, L constituerant, propter ea tum scelera abstulerunt. Quare hoc item loco Iobu eo sis imat, si initar leti ae ac luti diuitias impius eu- in uiarit,ei se tamen ad innocentes. oc frugi,atq; ad eos, qui recte atque utiliter illis usuit sani, xransferendas. Fortasse enim illud, α πιοέ ντ non tam valet a quirent, ac possidebunt, quam ea, quae decet, ratione, illis utentur. Euasit aut m Amis ei in sicut tima , p. ut aranea tela, qua con seruauit. Idest, seipsi eoasciunt. Nam impietas, instar veneni depasci t i mrios, non secus quam lineae latras. Et quemadmodum aranearum tela , nullo maiore ne octo exterminatur, ac pereunt; sic ea, quae ab impio an erirantur, putridam, de dui solubilem aranearum telam, quas veneno, tineaque con sumpta imitantiit. Diuo dormiet, utina tio. Diues, inquit, qui vitam agit impiam , eum
metum eepetit, surgeti hoc scilicet significat, eum, qui improbis artibus locupletatur, breui tempore bonis adeptis fruiturum. Cuius condicio haud est eius dissimilis, qiii isecundum quietem resertus diuitiis, statim atque diluxit, nihil habet in manibus. oculos os aperuit, non est somnium, innuit sunt impiorum diuitiae: sicut enim pauperes nonnulli in somnis visi sint sibi interdum metici potiri instructare scE; verum somnus ae fallax somnium vici illa extitere; experrecti enim, simul ut oculos aperuerunt, nil inuenere: sic impii plane est condicio. Vt enim,qui ieeundum quietem beatus est, miser tam est, quandoquidem, V oculos patς-
192쪽
fecit, eius summae, quain eoegerat nihil eernit omnino ; siquidem illa omnia dilapsa sunt de occiderunt: sic per iliam leues,atque fugaces sunt diuitiatii illecebrae.
O iauerum ei do rei us: Quae illum ndique eomplectuntur, de strangulant, atque adeo ad praecordia dimanant. Symmachus autem pro, Doloribus, dixit. Hoe enim nomine . , idest, fortunatum interitum, unde dolor exi stit,declarauit. Et autemser/uato obsurit M. Quemadmodum noctis, inquit, tenebrae s ciunt, nihil ut possit apparere; se impius aerumna, quasi caeca nocte obrutus, nec
cernatur, nec uspiam videtur existere.
eum sin, or abibit, cy memilabi m D ticos . . variis im inibus aceollationibus impii exitumanternecionemque describit. Ille,inquit,umiliter via linea lana, perditur; ut araneolae eontextum rete, dissipatur ut ea, quae in quiete, per visa cernantur,nusquam eohaeret: putat se versari in tenebris , venti aestu accensus amandatur; quata puluis a procella ae turbine iactatur ; tansuam lenibus stantis venti auris paleae, si e ille,vltrice vi quapiam raptante,xe, sese subducente, abripitur,atque u suo loco transfertur: ut verum si illud, Q res locum
Pro reo et mo parcet. Vltor, inquit, ae vindex quasi fur improuiso in- ei det impio, nee illi ignoscet iratus. De nu eiu f. ga, n plaudet au m nrambu sissem cum, sibilabit inridetico jur. Consueuit Scriptura veluti hostis at ue aduertariis elem Deo assingere, dum divinum in impios impetum , suppliciumque studet exprimere. Quocirca Dauid ubi Deum armis initruit, eique tradit iaculum, sic canit, Apprehende arma,& si utum :ae rursum, Esi de gladium, Sc conclude: dc alibi, Arcum suum tetendit ,& parauit sagittas. idipsum sie facit: nam Deum duasi hostem , qui ad-uei sarios persequatur, inducit; impium autem quasi fugaiioi consulentem, Milium quidem quasi victorem, acob victoriam gestientem , ac manibus plaudentem, atque a suo loco,ides ,. pristina talicitate, consuetudine,ac sede ipsum abstrahentem. Contra, quemadmodum, & qua par est, sanctimonia iustus Vocem contendat apud Deum, attende, Quo ibo a spiritu tuo, & a facie tua, quo su-giamr Impias autem fugit , quasi Deum vitate, atque ex illius manu ad omnia pertinente possit euadere. Nihilominus igitur eapitur, & sese in laqueos indi it M saperatur; atque ea, quae vociferantes in praeliis solent, in illo fiunt manuum, inquam, eomplausus d sibilus , ac vetetis domicili j commutatio, atque
Vnde eotinetur. ' Σxviii Ferrum autum oti tirra sit; Maatem scut lapis ex dua Hebraeus antem, Lapidibusaonflatur, dixit. orati mposuit intembris. Pro quo Aquila, Finem ; Theodotio, Terminum, Symmachus, Legem, interpretatus est. CHRYsos T. Sententiam exponit huiusmodi, Si euncta Deus ratione disposuit, quanto magis humana certo consilio atque ordine administrat ' Providet enim is rebus, nec quidquam temere, ac fortuito euenit. OLYMP. Aut vero illud potius eius conficit oratio, caetera
quidem non usque eo esse a nostra eostitatione seclusat, Dei autem prouideliain esse quavis coniectura, atque notitia Gperiorem; simul & verbi opificis sapientiam, di qua eximia, sapientique ratione res eunctas effecerit,d quo ordine, aemomento dispensarit atque algesserit, ad quo nexu, atque harmonia deui erit, docet: quo item pacto nos animi intelligentia de ratione ornarit, nee quidquam sine eerto iudicio ab eo persectum sit, sed singulis locum suum, ordinemque at-
tribuetit. Neque enim aurea terra sundit argentum,neque argentea aurum progignit, ac ex alia quidem ferri metallum eis oditur, ex xlia Veto lapicidina aeseruitur. Id autem dixit, non quod montes sat aerei, sed ideo quod, cum so diendi metalli ratio, quae hominibus tributa est, accelserit, aes ac ferrum proserunt ubi eius generis in terra furta xeperta matellas Et hoctis quidem tenebrae
193쪽
appropinquanti luei eedunt, ae dies nocti ex Dei decreto vicissim decedit, fitque
horum quaedam aceretio, ae diminutio; & , ut aliquid a comm ini opinione seiunctum diem, quaedam esset tur ex inaequalitate aequalitas CHRYsos et . Praeelare dixit, Oia nem posuit tembris , ut ostenderet eas cedere ac decedere eon .suesse. Quis earum ealiginem, obscuritatemque dispellit, unde in re tanta ordo tantus3 A baec vim, sapientiamque Dei narrat, ut domat illum nolle poenas ab
eo expetere. Rerum enim omnium exit u & euenta semitatur, illas incomprehensa prouidentia eundia complexus. Trgo neque impiorum supplicii te merὰ trahit ae dissert, nee fruitia irrogat quia mensura, oidine, atque concentu niuersa deseripseritae designarit. ren br/, re υmbra mortu, abs sita aurem iis tu ab arrain. Lapides, inquita ui in fodiendo quaeruntur, sunt in profundo abstrusi, in ipsaque mortis umbra delitescunt dest,in partibus terrae imis, atque in alta obscuritate cilla vero tetrae qua, eum perpurgata suerit, ferrum. ali ve metalli materies existit, sub torrente arenaque latet. Vel, ut planius diem, terra , quae ad gignendum seu rivrilis saepenumero in aquis repetitur; quae a torrente discisa terrum protulit. Fo lasse etiam haee ipsa verba aliam sententiam patiunt, Quod lapides, qui in pio stando sunt eonditi, ae mos modum radicibus nixi, torrentis impetus in ap tum protulit, ubi subiectam materiam diuellit, & nullo firmamento fultam te ram abripuit. au in ebrisi lintur xis is sta, Difirmati fuat ; de muralibus motisint. Id, quoa fieri in fluuiorum alueis solet, ad imaginem , atque similitudinem exitii impiorum transtulit. Vt enim torrentis impetu intercisae atque auulsae arenae trahun- tui; si qui non firmitet honesti rationibus nituntur ; nee viae , qua ad virtutem est iter, meminerunt, sane debilitantur; atque ex ea, in qua coii liuebant, faelicitate decidant ; atque e morialium complexu abluatiuntur zorra, exi aegredietur pianu, sub autem eam mersas sicut igni . Postquam di- xit terram, aliam quidem auri, aliam vero argenti, aliam aeris, aliam ferri procreatricem este , eodem nune addit genus quoddam ali ad terrae reperiti,
quod suo utero semina comprehendit, quae quidem semina postquam suo eat re, quasi igne quodam dii fuit,& vi seminis multiplicem ex illis fetum extulit, tune ad eonficiendum panem spicam progignit. Necnon eundem versum sic interpretati licet, ut eius sit bipartita sententia ad hunc modum, Terrarum genera duo sunt, unum eonciliendis , eomprehendendisque seminibus idoneum , alterum sulphureum. Nam illud, Suhim aut .meam o tignis, pro eo est, si e sui phur alit terra ipsa, ut ei ignis paene subiectus ei se videatur. . Loci sapphiri la sese m , aurum et . Terrarum, inquit, aliae lapidea pretiosos gignunt, partim sunt acerui εἰ aggeres, e quibus concoctis aurum
procreatur. Semira, non coi uit eam auis , O non id am vulturu, non calcauerunt ea
si se oborum, non transuit in ea leo. Viam hane, inquit, ae metallicae artis rationem neque vulturibus, quarum est aeses acutissima, ut etiam e sublimi regione illa cernant, quae tuent in profundo, nee caeteris item volucribus exploratam Deus esse voluerit, neque leones, caeteraeve immanes, ac vastae belluae, quas su- roborum filios nominat, hane a Deo sapientiam expresserunt; ilburi homo tantummodo hausi. In la d. durissimo exungit man sua Auertit . radicwm montes; ripas autem ---xum Arupit. Pro, Ripa ,Theodotio, Munitiones; symmachus, Fluenta, interpletatus est. Hae nonnulli se intelligunt, Condocefactus a Deo homo, nee montium quidem vertices intactos reliquit: sed praeruptas rupes, ac saxa durissima aperiens, atque perrumpens, ex eorum radicibus aquarum sontes euocauit, montes item quosdam editos complanavit. Verum, quantum ipse opinione consequi possis, non sontes quaerens aquarum homo silicibus ferrum admouet, montesque euertit, ae ripas fluuiorum perfringit ; sed, eum aut venas aureas
quasdam, aut vero argenteas, aut etiam quampiam aliam metalli materiam perquirit,
194쪽
perquirit, aut gemmas curiosus pervestigat, tunc x perfodit montex, ad ima
flumina perscrutatur. omne aut pretissum vi aculta mesu. Dirit, rerum huiusnodi seleptiam esse
uni homini comprehensam. Quoniam igitur is, qui haee disputat, homo est, id, quod est omnium hominum commune, sibi tamquam proprium adsciscit, ac dicit , Eorum, quae apud homines praeclara, pretiolaque nabentur, planε nihil est, quod me fugiat. Vertim omnia perspexi atque percepi, quaecumque perquisiui.
Pr uli Moam reuelauit. Theodotio autem , Scrutatus est, ut si diceret, Nil intentatum reliquit sed, quaecumque in aquis oblites eunt, siue ob aere conquirendi stadium, siue ob diuinitus concessuri sapientiam , in eius notitiam in
O sedit virtutem fiam misimn . Hotest, in apertum protulit, gratiamque MVim sibi datam diuinitus, fecit insignem.
Sapientia autem e muri est inuenta Reliqui autem, Vbi inuenietur. aiuem stici sisnua, nou vidit mortalu amem . Aquila, ordinem;Thoodotio, sensum Simmachus, Pretium interpretatus est. sapientiam hoc loco interpretatur nonnulli rationes opifices, quibus mundam condidit ae moderatur.
Hane, inquit, sapientiam haud comprehensibilem iis, quorum est ortus e terra, in nullo terrae 'co, quemadmodum se periora licet inuenire; sed praecipue Deo indigemus mystro, ut illius partem aliquam sine errore assequamur.Non enim ei quidquam in vitaliae absoluti, sed videmus in aenigmate. Quare homo, inquit , mortalis eo, quo opus esset, modo huius sapientiae viam nequit agnoscere. M EτHo D. Fortarie, quod Iobi amici eaussam se tenere, cur illa is pateretur, arbitrabatitur, ideo in eos inuehens Iustus, dininorum iudiciorum sapientiam tum sibi, tum euilibet homini incomprehensam esse confirmat; negat locum
existere in tertit, qui diuini consilii scientiam complacri queat. V erum hie 'u isse
piam dixerit, eam . quae partibus omnibus expleta est, pietatem atque religionem vocatam esse sapientiam, rem plane diuinam, atque ab uno Deo trecario concessam hominibus. Verborum autem ipsorum huiusmodi est sententia, Mirusca,inquit,est Deus quaedam elargitus hominibus, elim iis vim inquirendi.& sa- ientiain, artificiumque insevit quod mortales eomplexi, terram ad inuenien a metalla eis odiunt, eandem colunt. Verum eam, quae in relistione sita est, sapientiam haud ullo in loco Iieet reperite ; non illam a Gipso nomo intrinseeus petere , non caeteris tradere potestataque, qui ex Graecis habiti sunt sapientes, cum suis viribus ad illam niterentur, prorsus aberrarunt a scopo. Pes enim , ut iam dixi, est huiusmodi,ut suo marte parare illam homo non possit: per gratiam enim & beneficium Deus eoncedit, ut eam homines si quantur. Quocirca prin-eipio idem Deus patrim visis, partim angelorum consuetudine atque eongressu, partim diuinorum vatum opera ad pietatem homines erudiuit. in illa ipsa sapientia, quae in coti templatione versatur , qua ipsa ad artes ac disciplinas incita mur, dc euius peraeque omnes tam iusti quam iniusti participes sumus, s hactenus enim illam accepimus , ut animalia sumus ratione utentia illa inquam,c
pientia Dei quoque munus est,de qua dictum est ante, Nunquid non Dominus est, qui docet sapientiam dr scientiam i o N. 3c A L E x. solus Deus fons est sapientiae,quam Iobus etiam cupit inuenire, dum identidem inculcat , Satientia de quando naturam illius nostris viribus de cogitationibus superiorem deseribit, ait, Omnia latent hominem, quia s lis sauctis est notus sapiens. Atque hoc utitur epilogo, Deus est qui e stitui viam eius, & quae sequuntur ac libi, Vbi de unde est ipsaZApud eum sapientia dipotentia, ipsi consilium, de prudentia. Vnus est igitur 1 apientiae parens, architectus, dc largitor Deus. Quod si quispiam eius tartem aceepit, ab illo videlicet aecepit: Dominus enica at sapientiam, atque a facie ipsus eo itiore sensus, quemadmodum libet sapiens indicauit, at quemadmodum similis scriptura d euit, eum dixit, Ipse de sapientiae dux est, de sapientum emendator. In manaenim ipsi is de nos, ac sermoves nostii, omnis item pruden: iaac omnium oper
195쪽
tionum nostrarnm scientia. Nee enim quidquam aliurule vel boni vel admirabilis ad nos venit , verum, si quidquani boni est, illius est; de, si quidquam praeclari,ab illo. Zacharias ait, cetum omnem , virtutumque omnem absolutionem ab eo existere, ac dimanare. Ita, cum eunctas virtutes complectuntur,atque
siniunt, illi assignant. Et primum quidem omnium sapientiam, quae, quodantiquissima est,ae caeterarum princeps, in nobis inest , quas reliqui aedificii sandamentum. Vt enimn olus est Deus bonus, ita ibius sapiens; solus, inquit , est potens, sapiens valde, sedens super thronum suum. Caussamque exponens, cur illi soli nomen hoc piaecipuum & peculiare attribuerit, in uit, Dominus ipse cre uit eam, de dinumerauit eam,& effudit eam super omnia opera sua. Ad nutus sapientiae beatam notitiam Baruch his nos vel bis adhortatur, Disce, ubi sit prudentia, ubi sit sortitudo, ubi longa aetas ubi v ta, xbi sit lumen oculorum acra quis inuenit locum eius 7 &ihesaurus unde prodit &quis aecipientibus metitur ὶ Deus est itaque, postquam accusanit eos, aut partem ab illo sumere nolunt, loquitur bis vel bis, Dereliqui iti sontem sapientiae; viam Dei si ambulasses, b bitasses in pace in aeternum. Haee alii pluribus nitit persequuti, qui sapientiam, aut rerum, quae sunt, cognitionem, aut ipsam erga Deum pietatem interpretan' rur. Ego vero meum de ea, de qua est hie sermo , sapientia, sensum breuiter indicabo. Ego igitur se existimo , sapientem, sanctumque Iobum tale aliquid dicere, caetera 'iuidem homini sapientiae praesidiis esie inuenta, ut metallorum materiem,ut artificia, ut scientias, omnia denique illa, quaecumque is eum admiratione quadam percensuit numerando; ipsam vero sapientiam, qua demum ratio ne inuenit 3 nunquid ad eius rei inuentionem, terram effodit nunquid maris recesus penetrauit Apa . Res est enim Dei munere concessa.
OLO c., penumero rebus inanimatis loquentium personarum sermonem scriptura a s ngit; ut quando ait, Caeli enarrant gloriam eius; de gladio aliquid p tarit; & montes ac colles sermonem rosantur exultationis. Tale uidpiam est illud, divit, Neu est, me sapientia ita, ut quis sese in meos insinuans r cestus, illam ostendat: mare Laeli, Non est metuo perinde fortasse, ut margaritae, siciliam ipsam quis possit apud me reperire. tanquam si diceret, Sive in abysso, siue in mali, siue in alio quouis loco,non attinet quaerere sapientiam rillius enim promuscondus di largitor est Deus.
nati incissum tro appena tur ae zntum commutatio non eo m- parabitur cum auro Sephir. Aquila autem & Symmachus ,rei τὶ του ς συμ ςαχΘήροτα ,κ α, αβληγή α , dixerunt, & Aquila quidem plo, Sos hir, Primum, interpretatus est. Nam Sophir, ut supra dictum est, regio est apud Indos , in qua tum pretiosi lapides, tum praestantissimum aurum procreatur. Vniuersa ergo, quae humana ratione inuenta sunt, sapientiamque contendit, atque hane docet esse multis artibus superiorem. Sicut aute res caeteras emi nequaquam posse; nee pretios sumarum rerum materiam cum illa posse conferri. Nec enim , quamuis eundios aliquis tradat thesauros, emere illam ipsam possit. Inclusum autem, pecuniam ipsam dieit,proptereaquod tuto illam claudimus. Nee quidpiam cum ea pondera itur: id enim valet, συμβατακροή-τα , quasi in lance imposita;nec vero primum aurum cum ea exaequabitur, non vis argenti contrapendetur. Nego enim esse quidquam in hoc peculii genere, aut par, aut aeque ut sapientiam, Gignum. pretiost, apphira, non aequabit res auro oe mirum. Neque eum eo la-lide, qui on)x dicitur, seu eum sardonyche, sue cum sapphiro, siue eum auro, ue cum pellucida e stallo, quam vitri nomine signis cauit, sapientia comporabitur. Quod enim rara est sapientiae possessio , ae data diuinitus, ideo preti
sam quamlibet materiem vincit. Et commutatio οὐ auro. Pro suo Symmachus, Neque eommutabitur va-ss aureis. Nee enim res postini huiusmodi ipsa comutatione sapientia aequare. emin mia rememora mi r. Illud να Geminens, elata videtur
196쪽
tur signiueare: si e nainq; eminci medimni labril appellator: symnachus autem
se interpretariis est, Mein,& sublata non commemorabuntur, perinde vis diceret, Quae aque apud homines sunt, quaecunque in honore di pretio apud eos habentur, si eum sapientia eomparatione iungantur, nec digna quidem sint, quorum fiat mentio Et trahelathnaea dixit, duae ineelliseondita sunt,&aetereatur. se est Aquila interpretatus, Doleis est sapientia' prae iis te- -- bus, quae eoni ima sciat. In quo ostendit opes pretiosiores ut ea, quae sunt intima, cogitasse. Etenim quae praecipuum pretium habent, non locis, quae taleaut, sed interioribus atque abditis colloeamus. Ergo supra, inquit,haec omnia atque supra horum possessionem colloca sapientiam.
etium lapis est splendidissimus. Illud vero, NH, F thbrabitur, pro eo est, Noarna ponderabitur. Nam quae simul ponderantur, in utramque lancem imposita, Asia visae est ex minantur. Vel quia, qui hane est adeptus sapientiam, nolet eam eum auro, Mim victi
rallorum, inquit, materies quibusdam in locis reperitur: at sapientiae fori avs pena D r,g qne ad eo , qui terram oppostam nostrae incolunt, peruenit. Ipsa verosapientia res quaedam diuina est, nec in conspectum ea lens, Deique tantum munere concessa mortalibus: quam ipsam orto in loco eapere, de aucupari non licet hominibus, nedum naturae viii rationis expers; quod naturae genus ex auibus significauit. Nihilo secius negant nonnulli a Iobo de capientia cisseti.Nam aiunt uperiorem orationem ad cognitionem rerum, quae sunt , pertinere ; hane vero ad Dei administrationem, quam intelligentiam merito dicit: ut quae in eximiis rebus versetur,nee ipsa mutetur Huius homines, inquit, & qui ceciderunt, obliti sum angeli; ut merito & illi, & hi perditioni, atque interitui seruiant. Domi b co umoriam. H. Symmachus autem, Intellexit, est interpretatus
Ipse orem nouis dici et Q. Mest, radicem eius, aequomodo, &vade fuat ae
Prescens 'κ in terra soli, di is qua diu. Qui euncta, inquit , eognoscit, ecqui in rerum omnium essector, is riam sapientiae nouit. --- ωΨ--o fit. Pro quo Symmachus, Aviam . autem exaequauit mensio , Aquila autem, Aquam libravit in mensuratione.
eum. ld, quod dicit, est Euiusinodi, Hic tonitrua disposuit, quae agitans aer edit. Haec enim voces appellat in excussione. Verborum autem compositio est huiusnmodi, Hie videns voces, quae simi in agitatione, di concussione, numerauit αviam earum , hocin, aeris sonitus, ae tonitrus rationes, caussas, ias & motioves cognitas habet. Tune vi team, eae simi eam , a si praeparatam inu figavit. Pro quo Theodotio, Constituit eam , de serutatus est eam is , inquit, operama uniuersa concinna quadam ratione, ac proportione essecit; qui nee ventos sinit in eos, qui morantur in terris, perniciosE Dacchari; que nimiaaquariam inevisione terram obrui
atque disti pati: qui tonitrua utiliter eomparauit, qui denique sapienter euncta parauit, qui eum sedulo euncta peruemeasset, idest, perspexisset, tum d inde in Wrtum protulit. Qui, postquam viditula esse valdE bona , tune nobis tapientiam explicauit, suorum effectorum tabella quas quadam nobis proposita, in qua illius sapietiam eerneremus,atque a creaturarum pulchritu re, ec magnitudine sapientiae ipsius inuisibilia mprehenderemus illud autem, serva tam λα ' uis, non eo dictum est , quo de rebus es iactis antei deliberatio nec enim contulissionis Deus indiget ad effetendum. Nam simulae voluit , in tu .em euocat, nempe qua factu .rat, intelligebat. Iam velo cunct dispost
197쪽
ceriasque sedibus designara , de petis dam ratione atque proportione inuestigata, elim non essent, inluxit.Verunt, qui nomine sapientiae pietatem aduersus Deum in triligunt, alant a Deo depromptam nobis, traditamque esse rationem, quemadmodum sentite de illo ipso debeamus; necnon quemadmodum ad ea, quae eundem parentem habent, nociis sit aecedendum. Discit autem homi J, Ecee piis, n, ens Fem a 'abstin re a malis, 's . tia. Is i vo R. Hxe mihi elarus iobus dixisse videtur, eum sapientiae,s cientiaeque definitionem adferret.Nam reapse summa sapientia est vera de Deo opinio: seientia vero summe diuina, actio optima : illa de Deo veram sententiam ais
quitur, haee malis abstinet: illa Verbis de Deo diuinisque rebus disputat, haee
agendi laude commendatur. Si ergo is, qui Deo catus & amicus est, scit aetarit, tramque est amplexus virtutem, tum eam, quae in contem elando, tum illam, quae in agendo versaturi de illam quidem tanquam animam, uane vero veluti corpus. sane superuacanea est eorum hominum philosophaudi ratio , qui optimae disciplinae,ae vitae despicientes, in procudenda tantum lingua atque in orationis eoncinnitate studium ponunt. G Rtoo R. Tu Eo Lo G. Prima enim
pientia vita laudabilis. & quae Deo herpuror est, vel quae Hisa perpurgatur-C H R Y s. Ea de nom maxima est sapientia, Deum pia ac relimose colere, non curiose dis quatere, ae poscere eorum, quae fiant, rationesinit Eula arti pati nihil
quod cum hae sapientia aequari viribus possit ibit pietate adueisus Deum praestabilius.
C . M de potestatuae sapientia Dei Iobus admirabiliter disseruisset, Geuissetque nihil aeque pretiosum esse ae sapientiam; illumque sapientem esse,qui re Dione atque innocentia sit praedi tus rursus siluerunt amici, quibus nulla su pedi: et ratio refellendi. Itaque Iobus, ab alio quodam evite arcessit orati nem, ab ea, inquam, inqua antea vixerat, felicitat atque ad eo studio, quo eum Deum est faelicitatis tempore prosequutus. sed, quoniam amici multiplex impietatis atque iniustitiae crimen ei obiecerunt, iccirco earum rerum, quae ab ipso egregie gestae sunt, narrationem pertexit, ac paeaE illud, quod post usure uit Apostolus dicit, Factus sum insipiens vos me eoegistis.Tametsi enim seriptum sit, Laudet te proximus, de non tua labia, nihilo secius homines virtute perfectos ne litas ad hoe genus sermonis saepe dedueit ; qui tamen ipsa sua interim absque ulla perturbatione animi vel fastu eommemorant. Id vero Deut ad vitae nolirae eousormandas rationes, quae eius est prouidentia, molitur, Qu5 sanctorum hominum vitas, quasi expressasqOsdam atq; expolitas virtutis imagines haberemus, in quas intuentes, ad eas ipsi, tanquam ad nocinam inostram vivendi rationem dirigeremus. Deinde suas aeplorat aerumnas: ut ipsi malis vexati, eum in illius acerbitates oculos eoniecerimus, releuemur. Dogma autem
tradit praestantissimum, nemini esse licitum,haee soluere ergastula eorporis, πι-bus illud Deus adstrinxi nidque ei ira, qui vinxit,eausa Rursus ait, si illa mala ipse meruit, tanquam improbus, pars imitorum quominus sua sit, haudquaquam se recidare: quos quidem emere miseros putat, de sua recta virtutum ossicia persequitur: quo ea narratio nobis tum doctrina,tom utilitate seu sera sit alae eum Iobus dixit, perorat. Amies autem,eum nihil ad illius infirmandam orationem habetent, tacuet t. Nee enim Iobi praeelara virtutum ossieta ignorabant; uidem coram illi tiam iustitia Iobi enitebat. CAPUT Db-- mahoeni t Loeit maemio, auum 'sareis in senis inalem XXIX. Ixsu , Dis me judubat I ut i A N i. Symmachus autem dc Aquila, iniis det me seeundum menses primos, seeundum dies,quibus me Deus custodiebati
Quis, inquit, mihi menstruam testituat felicitatem, in qua antea vigebat votis, qui in me iudicium dederunt . am persuadere, exii quibus i pie pereuisus sim malis, is obtun ab ipsis de rebus meis factum egi: invictiun 'cum viante
198쪽
eum de totius perpessionis eausia, illos ipsos dubitare potius deeuisset Nam, si ob ea, quae patior, in: quus ab iis iuὰieatus sum; ergo ex iis rebus, quibus sciurus eram talit, prorsus iustus comprobater. C H n Y s.lcesteo priorem ab eo . α- licitatem optati, ut Dei fieret prouidentia illustrior, illa verba declarant, me Deis inso ἴM. O .. Y M P. Divinam custodiam atque opem, non speciosam tantummodo se boum,ia magnas ac locupletes copias dixit, sed mult4 magis, quia in tanto splendore, diutino septus praesidio iustiui opere tuebatur. Iccirco igitur in illum pristinum statum se testitui eupit, quia tanquam Dei amant,
in eius fide ae tutela optat esse. S cui es a de Auebat i, urna eiu si per caput in um ; lumine eius a Muti im interi M. O L Y M P Diuina lex & ratio, quae in Iobi mente loquebatur e sciebat, ut is in tenebris perinde, ut in lumine ambularet, virtutisque officiis Dogeretur, atque illa ipsa dioina lex quasi lampas quaedam imminens eapiti, Esuperna mihi regione illucebat. Id ergo dicit, Cunctis humanis bonis abundabam, diuinaque luce collustratus, sine metu aliquo pietati, semitas ambulabam .Reuera eniimie-mitas lueis ambulant ij. qui caecis vitae huius fluctibus iactati, ad diuina iussa, quasi ad sdera sese usque ostendentia retorquent oculos : diuinarumque legum splendoreae ductu iter eonficiunt suum. Symmachus autem, Sicut eram in diebus iuuentutis
meae, hocest, quando velut frugiferae arbores bonis eram usquequaque onustus: quando in omni via, in amplis fortunis, in muneribus teligionis ac pietatis exequendis, nee leuis quidem eram, nee instar Euripi agitabar; verum morum constantiam ae soliditatem retinebam , atque ea, quae ad honestum pertinent, immota mente administrabam. Domin- domuiri me m. symmaelius, Quando circumseplebit
Deus tabemaeulum meum. Vides hoe illi esse in votis, utristatio& prouidemtia Dei fiat insignis.
eram c uim in aut inim reant L. Id est, quando res meas Deus
visitatione sua dignabatur, multa mihi materies diuitiarum suppetebat: ipsius vero diuitias, ae nobilem sobolem virtutis materiem, mihi egomet statuebam, e sim & diuitias in egentes consertem, dc liberos Dei albitrio ac voluntate educ cm : atque i j in me tanquam in eentrum, oculorum animique aciem in Ἀ-
. via mea ι oro, mantes auram ni is Mot iam. Ex his vim pre ris, quod ubique tum in montibus, tum in eampis pascebatur, docet. Namque abutyro dc lacte, armentorum ac pecorum numerum di greges s iseauit. Ad Ἀ-telli sentiam vero, viae Iobi, quas is ambulabat, Hrtutes etant, ad quas infantes
Priorem illam suam in dicendo libertatem dc dignitatem, deinde gloriam narrat. O R i G1 N. Item se aliorum eruditioni, atque tilitati operam nauasle, qui non sui amanx, sed studio raritatis incensus, eommunis commodi eupidus esset. O- xv M P. Tanquam princeps ouidam ac magister caeteris ad virtutem, sie nee stamno, nee ebrietatibus indulgedat: sed caritate eommotus, de mane in plateis re silebat, tanquam lex, atque effigies ei uitati propositus.
V itinio merus eae vos titio dit senes autem erui osteterunt. Qui aetate, moribusve iuuenes erant, cum Iusti virtutem vereremur, se ips a ueebant atque Oeeulebant; qui autem vel aetate,vel senili prudentia senes erant, stabant atque assistebant, iusto sue honorem tum deferebant, tum eius sermones studios E audiebant. Ita omnibus, qui ad intelligendum essent idonei,verendus erat, adolescentibus inquam, di senibus. In quo mihi sanὰ amicos suos verberare videtur, ' Loqui in eum ius altabant; maxime,q dapertὸ docet, antea ipsis etiam formiditosum ac gloriosum extitisse. matri: at optimora autem ress serunt loria, digitum immentes ori. A aut sunt diuites, item adusti, arit cκ rotum ioterpretatione, principes. Ergs, cum hi semionem Iusto o obuni. Z i conce
199쪽
conciderent, emam eo illi ipsi silentio utebantur. O Rio. Dixtus ergo oti inie fur silenti; index vide j possit. Fieri etiam potest, ut, quandoquidem manus prosa his vi urpatur,illud significetur, illorum factaeotundem labra eonesu-sisse Sc oti Vincla tropemodum iniecit se. Neque enim eius rei erant ignari haud se dignos esse, qui, Iobo prx sente, loquerentur, ut qui in maioribiis atque illi filioribu facinoribus versatus esset, ipsi vero leuissima fecissent. Digitus
ipse minimam actionem , functionemque declarat. -- me: cr a remmane is fauciἴ-. Ex histilentium, timorem ae potem docet. Et altores quidem ob gratiosisssermones beatum illum praedaeabant et qui vero aures habebant ad animi intes-ligentiam perforatas, de re nulla ei contraria oratione disssentiebant; se ori erant admiratione pereulii, ut iis quasi lingua aghaeresceret; atque ad verba sor- manda aecui adaque illa voluere atque a tare non possent.Talia propemodum intelligit, percipite i 'itur, quae ac a communi nominum opinione ho
rent, aequae magno possunt esse audientibus emolumento.
Nimitum, eum me aduerso obtutu intueri non posset. Aquila autem ac sim-maehus, De me testatus est, exposuerunt. Quid porro testiatus est 3 nempe Iobam tam exeellenta eximiaque esse sapientia, ut notioaum an uni, quasi se ibuebat, splendorem nimium auditorum acies serre non possiet. ieerreo oculos
abducebant, quia alexcelsis, altasque illi notitias nullo pacto niti posse intelligebant Ataxe causiam, cur beatum ipsum P dicarent, exponens, adiungit,
s o s T. Postquam sui custodiam ae pravicturam Deo tribuit, inne ipse in Domino gloriatur. Ae vide nil auis in eo magnopere floriari, quod vel malis abstineret, vel sacrificiis operam daret . Iudaeorum enim haec erat Gloriatio : verum ii sibi Iobus ducit moriosum, quod Deus cumprimis requirit, Iudieate, inquiens, pupillo, de iiiiiiiieate viduam; necnon in re factis laudemponit suam,
propteraquod magnificEde se loquitur, apud Deum offendit; Iobus autem, quamuis plura, de maiora praedicarit, tamen laudem tulerit: ille enim, nemities incitante vel impellente, in gloriosam illam ingressus est orationem; eumque nihil in orbe terrarum aeque ut se disnum existimaret,merito es lapsus; superbiae enim morbo laborabat: qui vero ad uilae suae probationem errata tegit tua; So,dam petitur eonviciis, & dieit, quae ad obiecta crimina refutanda pertinet ; id quod praeelatissimus, atque fama quavis superior fecit Iobus i nempe is ab omni eulpa te reprehensione vaeuus se nudus est, interim culpa in improbi,iniustique eonvicii auctore residente. Friget enim ea laus, quam sibi quisque, nullanecessitate eoactus iasciscit merum, si quispiam, csm ea , quae minime oportebat, audierit, inuitus ad huiusmodi sermones delabatur, nempe ad illos ipsos, qui
usurpandi sermonis neeessaliam caussam attuleruat , crimen recurrit. Ita diuinum stas agium illum quidem pliarisaeum, qui nullius impulsu iustitiam suam
venditaui , ae reliquos omnes condemnauit, explosit omnino: hune vet6 hue
necessitate adductum quid enim amici, quod ad prouocandum valeret, in prae
retitit reliquerunt3 summae laedationis laurea atque corona donauit. Een Aa unius perma venio. Symmachus autem, Obulabat Os remmi amab/-άixit. Pro quo Theodotio, Et triduae laeti Mani. Horum autem versuum haee est sententia, Cui intericiis, inquit, ereabat perieulum aut tamen mea ope est ereptus interitu; ac vidua, tutore eatens, ubi me tutorem inuenit, Austis precationibus ac laudibus Prosequebatur.Neque vero e
rum rerum spe eommotus illa Dciebam ; sed ideo, quod ob eonscientiam tecti, e spes meliores,ex iis, quas illi hominum generi suppetias serebam, munus amplius expectabam. C R v s o s τ. Illud autem at vende, quamuis viduarum genusnt quod amodo ingratum, non es tatis e vitio, sed egestatis nee -
200쪽
litate, piam uis xπε eum laudent, a quo sunt beneficio affictae , nam ferans est paupertatis viduitas; eas nihilominus iobi nomen eum laude surpasse. Huius autem viri praeclara facinora ieeitco perscripta sunt, ut ea ipsi imitemur. O ni o x N. Videlicet praeelaram sibi vestem Iobus eontexuit: illi enim pro amicta iustitia fuit. vide vestimenti senus: nim vestis iustitia, iu/icium dioloix erat. O c v M P. Pro quouis pretioso eultu iustitia iudiciique aequitate Iobus utebariir. Ethaee qai dem mirifiea Iobi indumenta eontra vero impij induuntur maledictione, ficut vestimento; &operiuntur sicut Jiploide conlusione sua. CHRYsos T. Postquam dixit, saluaui pauperem de . nanu potentis, tectE sibi ecit, μά- iusti m. Nam sunt ex homi nnm Mnere, qni caeteris praesint, verum ipsorum vita turpis est,&in loria non ita hie noster. sed quid ive 3 im; Zitiosum, inquit, tu cis, hoc ego vestitus genere exornabar. Id autem, quod aliis molestum est, quod si machum mouet,& quoq acerbum de grane videtur, eontis mihi ae illis iudieabatur. Vt enim quis ad corporis ornatum diploidem adhibet, sic ipse ad meum cultum iudieii aequitatem; neque id. duntaxat hodie, eras autem non item; verum, sicut necessitas eogit vestiuus semper uti, sie nunquam ipse lamitosorum iudicium deserui. sed nimirum quis eum iusem eonstituti A seipso, hoeest, ab ipsa virtute ereatus est iudex,quemadmodum Moyses ; tales videlicet decebat esse principes. Hune in tentationiblis spectasti, quantum spectare licuit neque edim ad id genus demonstrandum idonea oratio potuit repetiti Dolorem edim,sc cruciamenta, sc aegritudinis tyrannidem, atque ex iis niuium imbribus exortam perturbationem,nulla orationis facultas auditoribus itaqueat exponere, ut rerum ipsarum expetientia postularet. Age vero rnisus hune ego tibi
virum ostendam, quanquam haud paruum id est opus; sed, idquod animum i quirit , summa philosoplita praeeutrum, α qui in diuitiis atque faelicitate egre iam philoimphiam ostentarie. Cuias modi igitur bie fuit, eum lomples esset
Communis omnium portes, communis omnium pater, communis omnium meditus,immo vero quam medicus potior ipsum enim dieentem attende. Ocu eram caterum, re autem clausorum. CHRYsos T. Vides, quemadmodum is pro natura melior quidam quam quiuis medios eorum hominum emrator fuerit, qui manet, membris eapti, ae debiles erant ' Tt quemadmodum, quae arte eorrigi nequibant, solatio ipse ae mira erga eos prouidentia usus re-erearit Ziis enim pro membris sest. Pe inde namque, ut essent integris pedibus atque oeulis se ii affecti erant, quos membroriam ealamitas opprimebat.Siquidem nee elangi eationem, nee caecitatem illi ipsi sentiebant ; tanta in eos Euius eura,& studium existebat. Nee vero dieit, Ciandos & exeos ipse solabari nee dieit, Calamitatem leuaui, excitatisve sensum ademi ; verum, illotum eram oculus, per me videbant; per me ealamitatem ipsam minime sunt experti; eoo, i quibus manu dueerentur, minimἡ requirebat; tenebrae ut quouis loco iis lux essent, eonfieiebam. vide abesse signa. Oo m ream μωum , non reddi: is oculis; neque. enim dum erat ea gratia concessa hominibus,neque illud in mea potestate erat, ut aerumnae sensum ne haurirent. Nostrae autem aetatis homines, videntes etiam exeos faciunt. Nee dixit, Per seruos satiebam; verum, Egomet naturae peccata emendabam,nec homi nnm solum, verum etiam ipsus naturae vitia eorrigebam, mutilisque eorporis ambus, rebus neeessariis praeben ais, eximiaque provide tia consulebam. O R i c ε N. Vertim ad intelligetiam,Cxeas mentes tuustr: t, dc iis qui eapti erant animo,opitulabatur, eratqne illorum oeulus; pedes vero iisl et ebatur, quorum erant azimi bases labefactatae is, inquam, sermo e pererat,& manu utrosque ducebat. Vsurpatus est autem oculus, tanquam dux viae ad intelligendum , pes autem quasi dux vix morum.
Eo autem Uram pater impotentum. CHRYsos T. Et ne hie quidem dieit, Consola pupillos; rem,suae condicionis iis sensum eripiebam, es Eetebamque, vene acerbum sium illis ipfs malum videretur; quemadmodum ab illis ellam e lamitatis insem tollebam qui mutilati exantiquos ego ipsos aeri studio, Scev-Z 1 ra tue