장음표시 사용
81쪽
sermonem Eabuisti, qui casibus urgebantur aduersis, iisdemque laborantibus consolationem adhibuisti, iis inquam, qui in calamitatibus & aerumnis versi
bantur. Nunc autem verba tua contemptus plena sunt, ut nullus iam ferre possit. Immo vero tuae orationis asperitas tanta est. vi vel eum, qui sileret libenter, excitet ad refellendum. OLYMP. Theodotionis haec est expositio, si experimus loqui ad te, laboriose seres. symmachus vero, si receperimus sermonem,
amigeris, quae quidem interpretationes hue pertinent, Nosti videlicet, 4 Iob,
nunquam ea nos tibi loquutos esse, quae molesta acciderent. Nunc vero, cum vel borum tuorum asperitatem serre nequeamus, eo mur contraqicere.oportebat enim erga ortus tui auctorem te gratum vidim, quadoqui Eemcum prorsus non ess s, ut esses, tibi Digitus est. Paenitentia opus erat illum peccati s infensum tuis abs te plaeari, nee quidquam de eo diei absurdi. Contra illum ausus es & natali diei grauiter succensuisti. Haec loquebatur Eliphaeus, quoniam quae alobo dicebantur, cuiusnam modi ei rent,ignorabat prorsus.
s. cHRYs. & POLYcHRON. Non ea praeclara persequutus est facinora Eliphazus, quae lobus in opum possessione edi derata hic enim sacile paupertatem potui siet opponere. Itaque eam tantum commemorat utilitatem , quaeaa
alios ex illius Verbis peruenerat. Id autem, quod loquitur, est huiusmodi, Praesentialiaee eum vetere illa tua pugnant sententia. Si enim fieri potest, ut, qui oratione saepenumero alios con Minaris, ac prope labantes erexeris, bona ipe illis ipsis obiecta, Laeetute ipse patiate ὶ Qui tandem inuadentem dolorem ferre non potest Sed festinasti, id est, perturbatus es. Ductum est enim ab iis verbum qui tumultu perterrefacti, celeritatem addunt ad gradum. Atqui oportebat tibi tuorum verborum venire in mentem , di illa reuereri, nee solum in alienis, verum etiam in tuis calamitatibus philosophari. Illudque obserua , illud oreris aemuneris Iobum habuisse diuinitus, tum ut alios doceret, tum ut ad mala leniter , tranquill Eque serenda adhortaretur. Huius enim virtutis, non obseurum illi, ut taceatur de caeteris, testimonium dat Eliphaetus. Adbue verba Eliphaei minime dura : verum quae eonsequuntur, solantis personam haud decentamplius. Nam audi, irum nen timor tuu Uio inlimri oes' s tua, uia mis tuaὶ verum Aquila, Patientia tua, & sinplicitas viarum tu ium. Stultum implicat stilogismum. Nam, quia dixerat, Timor, ueni metuebam venit mihi ait timorem illum in ianum fidisse, ac spem sui sie animi improbitate subnixam. Est enim amentiae a viro bono talia expectari. Quare vel tuo ipse testimonio vitam to am flagitiosam fuisse eomyrobasti. Nam, si te innocentiae fiducia erigebat, sanὰ stultus ac temeratius sierit metus. POLYcRON. Nune demum rebus ipsis probatu est ape tE, cum sceleratE ageres, tum te dixisse, in uno Deo tibi spem omnem positam esse ; quod quidem certum est stultitiae argumentum. Id enim ad hunc modum conficitur si tu eos, qui maerore conficiebanturA6solatus es, ae prostratos isti tudine erexisti ; Qui tandem ipse praesenti implicatus aerumna, intolerandum tibi di eis dolorem 3 Igitur mentiebatur tune illa tua sortitudo, mentiebatur patientia, quandoctuidem haec ipsa te tantopere plaga commouit. Praeterea, si homostii eum esses, metuebas, ac grauissimi aliemus mali incursionem expectabas metus ille videlicet, atque expectatio insipiens erat. Nee enim hominem Deo earum sormidare fas est, sed fidere, neque res tristes ae malas sed secundasae bonas expectare. 'corgareia tur,qm mi Miucam esset, Astyp oti v curi. Discede, inquit, ab ista virtutis tuae inani existimatione ; aequus esto rerum aestimator: hauaquaquam reperias,qui, eum vitam ἡ virtute ageret, poenas dederit. θ mlo veri riauit u terierunti OLYMPio n. Non ob illa, quae gesserat,
sed ob ea, quae patiebatur, diuini consilii ignarus Eliphatus Iustum condemnat. Illudautem, ratio dim magnam habet, rerumque omnium interitum deel
82쪽
tat, fortunarum, inquam amistionem, extinctionem liberorum eo potis assiciationem. Dicere fortasse porris, alios quoque mala esse perpessos. sit ita sanE, inquit ; At illa mala ad filios M to: eros haudquaquam serina narunt. Tu vero eum tota familia sunditus interii lii. Quamquam, o xit praestantii Enre , verus Iobus hau 3 est perituras.
cHa. Quod semita at quis , hoe dc metit, ut inquit sacer Apostolus, dubitati id minime po: est, di illud praeclare dictum eii ab Eliphazo,elle supplicia facinorosis conii: tuta. Hos egomet vidi, inquit, non potuit te calaulum vitare diuinum, idque late optimo ; tuis enim operibus fructum serunt dignum. Etenim, eum scelerat . homines vitiorum semetem faciant, supplicium fio manipulo vicissim
reportant. Et quoniam p: imum arandum est, deinde Getendum, tum ad exit multa metendum, nempe rectὰ atque eones une usus et h phaetus translationes ei monis. N arri primum dixit, orantes , que nati retorrebat: deinde, Semimirites ita
tum adiunxit, Metent Almi sed tamen id non vidit Eliphatui non cutictorum hominum esse is hae vitate munerationem Cum multa multa admiserint sceleta,qui sine reprehensione ulla migrant e vita: qui iteirco poenas non fuerant interiis, quia tribunalibus illis, α , quae illic exercentur, iudiciis reseruabantur. Ergo tion rectὰ illud uniuersἡ pronunciauit, Ac iniustos iri Vita exerceri omnino ,&iustos ab aerumnis cise prorsus liberos. Atqui hi serὰ diuexantur malis, ut eorundem sit si ectata vittas. Itaque eriore mentis Eliphaaus diuinae adi eis tui scripturae de lobo his verbi, icitifica ti, Et erat homo ille verus. Ille vero inquit, Haud verus es. Nam, si est s, radi ei: us non perilites, libetis fortunisque
orbatus. C H x v so ST. . pr. et ossum. 4 , huc pertinet. Noli putare, inquit, aut ab improbo daemone, aut ab hominibus ista in e mala esse immissa Deus est, qui te ulcisciturae punit. Dubitari igitur nullo modo po: est, dignumae iustum esse suppliciam. POLvcHRON. praecepta dom/ni. Haud labore de satigat ut Deus: 'blo videlicet imperio reorum supplicia decernit, O L Y M P. Ipiritu irae tu , Euic respondet, a mi: is eius. Dictum etiam est, Perumni aritis; ut seminibus a vento consumptis accidere solet, ut hae etiam metaphora retineatur. Nam qui talia spargunt semina, horum astu ciuinam se ii messis.
quod non liath set fam. atuli ho nisi inui. in deseris runt. D i o Y M i. Naturas sumit mutorum , quae non solum tiostro generi nullam n 3gnopere praestant viilitatem, verum etiam eidem sunt infe ita insidiis, p:obatque Elii baetus quicquid iniquum e st de atrogans, perdi a Deo. Nempe igitur, inquit, eum Deo
visum fuerit , intolerabilis concidit leo. V ox uem Leana opprimitin , infirmiores belluas immauitate soni territantis. su ιἷMaraconum xtinctia flens mecob. e-r t,c . O LY M P. Negat nonnulli Myrmecoleonem animal esse ad veritatem historiae , sed composcione ei se duntaxat fabricatum. Alij belliolam esse aiunt ab Oceano ortam siue Eterra procreatam. idcirco vero interire , quod . cibo erit He γῆ:earet cum eius natura congruente. Quidam etiam intimant sine cibo vitam il- ςui a M. ilud ipsum animal tueri, sie Deo ipsi consulente. verum, si in historiae rationibus moi,more e persistendum sit, a natura petitis exemplis natitur persuadere Eliphazus haud risorum vj verum hominem esse Iobum. Nam interrogatione confirmans orationem , sic pari ceum propemodum alloquitur, Dic mihi, Io D, num leones suum amisti ut robur αν ι η, ut uitannon est adhue robustum animal leor Numquid draconum supelbia & gloria. parricida iatio extinctaὶ an non adhuc exultant arroganter, nec quidquam terrenturi num infit M Myrmecoleo periit, quamuis cibum non attingat 3 Num leonum catuli peco pro om. rum more gregatim pascuntur' an non vitam degunt solitariam 3 atque in suo loco quisque commorantur, primaeque naturae parent tostitutioni Ergo ut haec naturae metas tuentur, nec eas transiliunt aliquando, siue pusilla, sue immania sint animalia: sic tu, si verus homo extitisses, nee verbis tantummodo pietatem iactasses, prosecto nihil tibi huiusmodi accidisset, nee a Deo descriptas
83쪽
lineas transi istes , ut esses ob rectὸ sacia insae lix atque aerumnosus. Haee vero
si ad theoriam traducantur, dicemus impetus animorum, atque perturbationes superiorum animantium sequi similitudinem.Myrmecoleonis smilis ei l
diabolus. Is enim formica e it pietate praeditis hominibus, leo impiis. QMd si
apud te diabolus non inuenerit escam, nimirum perierit, id est, eius conatus ad nihilum reciderint, incursantesque perturbationes rei linctae , oppressaeque suerint. Ni Li. Ea natura est perturbationum,ut principio haud grauiore cotentione superentur , corroboratae vero maiore ferantur impetu, infestumque bellum ae periculosum iis inserant, qui a primo illis ipsis pugnando obsistere noluerunt. Idcirco pro pheta Babylonis semen deleri iubet igitur, quamdiu in sen suum ossicinis imagines impressae resederint, eas deleri suadet oportere. Quida autem alius staticem praedicat eum, qui vim perturbationis acrioris atque vigentis nunquam excepit, quinetiam priusquam mammis adhaerescat, elidunt.
illud vero, Per i 's meolia, e quias haberet, hane sententiam adfert, Cum enim oratione insidiantis perturbationis naturam vellet ostendere, coniuncti nominis appellationem excogitauit, nomenque ex audacissimo leone, contemptissimaque formica coagmentauit. Irruentes enim perturbationes a
tenuioribus visis exoriuntur, & quasi formicae latentet obrerunt. Vbi vero se confirmarint, adeo est earum sinus immanis,uin si minus quam leo periculum iniiciant occursanti. Tunei itur certame ineunti eum perturbationibus, optae si armis decernere, cum initar formicae progrediuntur in aciem, eonte tam quandam eseam obiicientes. si cnim vires fuerint consequutae leonis, disicilli. matri habuerint expugnationem. Necesse quoque fuerit, iisdeni cibum subtrahere. Sunt autem eica perturbationum, rerum, quae sentibus hauriuntur, sim lachra. His enim aluntur perturbationes, bis spectri unum quodque ac visum contra animam vicissim armatur. Neque vero, cum haec ipsa commentaremur,
ii bar sentetiam persequuti sumus: sed, esim verba ad allegoriam torqueti sa-cile possent, veterum usi sumus instituto. lili enim Sc in his theotiam inueneriit, α Myrmecoleonis notionem in diabolum aceommodarunt: siquidem eum is paruas principio substructiones comparet ad peceatum postquam elam subrepserit, edocet ad extremum eontemnere. D i DYMi. Ad historiam illud est. Vostquam dixit Eliphaetus, eos, qui serunt, quae non oportet, Dei imperio inte-: rituros, addidit idipsum eiusdem Dei nutu, leoni, ae draconi euenturum esse. Qui igitur in mutis tuetur ordinem, multo magis hunc inter homines conseruasit. P o L v c H R. Sed alia quaedam superiorum verborum fieri potest inte pretatio; Iobum ob regiam potestate leoni eomparat, in quo quasi nutu si iii eat, eum tum ingenio ad rapacitatem proclivi, tum et rio animo fuisse. Vox t nae ad eoniugem pertinet; Draconum superbia, de fastus ad filios: catulos vero leonum inter se reliquisse, illos ipsos morte diis latos esse ostendit. Haec vero - omnia extincta esse dicit, ut hominis incessat calamitatibus. Ac Myrmecoleonis
nomine Iobum indicat, ut qui peceati labe asperso Iusti nomen si simulandi artiseio adeptus. Quocirca statim inducii;
Tuorum stagitiorum te poenas dedisse, a signo verisimili Leit E quis possit argu mentari. iii enim solis verbis religione praetulisses, sed factorum etiam sui uesveritatem assequutus, nihilque ab osset, religione deelinasses, haud tantorum
malorum acernitatem degustasses; praesertim eum iustorum hominum actiones nullo pacto Deus aspernetur. C H R Y s o s T. Illud, si mer H, I merum' fissis in e moni tim, indicat, atque innuit, saepenumero plena grauitatis ora- α ra. Π tionem a Iobo usurpatam esse, vel ad aemulatione concitandos nonnullos , vel alterius rei caussa. 'rum non accipio auru mea ' mrivifica ab eo3 symmelius autem, Ad me ser- Iiocria in mo factus clam, surtiuE,&aceepit auris in a susurrum ab eo.
84쪽
runt a. li, oe ea s .moxi M a -- - 'at' ante e M mos, auram τοι- audi bam. O M p. v an Edissicilis atque impellit stoeus,vnde multipliees nobis notionum semitae ostenduntur. Nimitii migitur conatur hae oratione Eliphatus timorem Iobo inferre. Timeas, o Iob, inquit, necesse est, nee abs te decet Deum ulla ratione contemni, quandoquidem non die solum sed noctu etiam de dormientibus supplicium sumit, eum nocturnis eos visis exercet.Id quod eum ipse ab aliis, eum id dicerent, audiui, tum egomet senii, qui territus somniis saer E cohorrui atque contremui, cum ossium harmonia pene conuelleretur uniuersa. Quidam etiam in me spiritus ruere videretur, nulla mihi interim forma, certa vehecie percepta. solius vocis exterrentis sonitum exaudiebam, qui sensim admouebatur, ae me tremere cogebat. Aut etiam tale
quidpiam siserit,quod dicit Eliphaetus, Verere eum, qui immitte lis etiam somniis, irrogat supplicia hominibus, cuius quide est formidolosa notitia. Etenim,
si quando naturae illius admirabilem excellentiam mente eomplexus fuero &quemadmodum, elim loca eompleat omnia, extra omnia tamen si, intellexero, accidere idem mihi sentio, quod iis euenit, qui intempesta nocte, arctissimo silentio omnia occupante mira quiete consopiti, nocturno nihilominus sonitu perteirentur. Quoei rea huiusmodi me notitiae horrore, ae tremore perturbant,
nee uidqum in animi intelligentia aliud relinquitur, nisi notitia quaedam obscuri atque incomprehensi spiritus. Qu6d si ratiocinando altius euolaro, prorsus nihil cognouero, nihil percepero. Cum enim diuina natura nulla sit forma praedita, nostri animi fugit obtutum; quatoque magis ratiocinationibus, quod
qu*rit, inuenire adnitatur , tanto minus quaerendo inueniet. Est enim illius natura iii comprehensa,quam ipsam noster animus tanquam tenuem auram, sed tamque vocem, qua mens reficitur, videlicet, sentit oriturque ille sensus a quadam diuinae naturae actione,ipsa natura nequaquam sese ostendente; ut quς nec
percipi possit ratione aliqua, utque tota horrifica. Cuius quidem contemplatio tenebi as,caliginemque me tibus ratiocinatibus obduci t; ae simile quidpia, quod
fit in vento, consequi solet. Vt enim ill si cernere nequimus oculis, ne nec Deum rationibus inuenite. ut enim ventus oculos,sie Deus nostra praetervolat intelligetiam. Et quemadmodum vox,ventique fatus sentiri qui de ipsa possunt, eerni non possunt; ita diuina etiam natura, quamuis sublimiotibus illam saepenumeroratiocinationibus exquisiel im,i conspectu sese tamen abstraxit. Cumque quid
Deus esset, nosse cuperem, illius tantum actiones mihi licuit intueri. Hi ne ergo disce, o Iob, sermones dc monita mea nequaquam contemnere. Nam ipse quoque tum illustratione dignatus diuina, aequieta visa contemplatus sum , sanctique spiritus reeepi spicndorem, atque in tellexi esse diuinum numen, ab omni specie, ac figura secretum; natura simplexoc incomprehensum. Quasi aurae tenuis sensum mihi quendam tantum obtulit. Haee eo dii serit Elipsinus , vi in iobi animum cilius eius instuat o alio, atque ut in iis,quae parat dicere, fide dignus habeatur. Portasse etiam terrorem Iobo adferre conatur, eumque ad paenitentiam dedurere nititur. P OLYC H R o M. An non, inquit, auris mea, quae mediocritatem saperant, accepit a Deor uti pie ne mihi fidem abroges hoc enim loco, alvi, i, pro accepit, intelli pendum est: multifariam enim scriptura tempus pro tempore sum mutat. Et quidem eum ipse saepenumero disputantes de Deo audirem,ac disputationem ego conarer attinsere, per terrefactus sum, ac tremesa ius omnino. Quod autem ait, urn- μα , , hoc indicat, Quemadmodum intempestae noctis silentio eum quies eii arctius cuncta complexa, quasi e ui asedam circumcursantis soni cogitationem ipsi suscipimus, & Meui situs tuentis motionem sentimus, ipsum contueri non possumus; se de Deo mihi cogitanti, cum illum inuenisse me credo, tune elab: tur maxime , nee ea re tamen diuini splendoris sum expers omnino. Spiritiis, inquit, tu tem meam ire. it. Cur ergo
Iob secus philosopharis 3 cur non pertimes Deum adeo hraestanti excellentique natur praeditum, quem quanto quis aerioribus rationibus assequutus videtur, tanto eum magis absoluta praeceptio fugeritiingetuique sui tenuitatem dc quae
85쪽
diu enim' minet. ἱ--- mris minaeis coram Dominor auis ab . r4- ir is hensibilis 3 POLYcHR O N. inexplicabilem Dei naturam esse probauit, ad nominis audaciam resutandam. Nunc ad illum ipsum refellendum eommunistraturae infirmitatem demonstrat. Ne putes, haec, in uit, a me exprobrassi ea dici peceata enim tibi prosero. Nam ut uniuers E dieam, nemo rei': ehensione culpς vacat, quae licet bominem lateat,latere tamen Deum non potest, idque si- nificat, cur 'i Domino, C HR Ys o s T. Vide quemadmodum Deo eontradi eat lipliaetus. Deus enim de Iobo testat us erat, illum omni vacare reprehensione: hie autem, nequaquam , inquit, reprehensione vacat: in quo propterea quibus ipse erat a finis, superbo decreto alios condemnat. D i ou M i. Ne dixeris haee te nulli peccato obnoxium pati: eum nemo, inquit,homo reperiatur, cuius sit vita ad persectam legum disciplinam instituta. Fit etiam infirmitate naturae, ut
nonnunquam culpas voluntarias stare etiam ut easdem nee voluntate eontrahamus ; quod ipsum si pendatur animo, eum vim habeat ad persuadendum, propositum facile coneluvit. Nam is ob peceatum quis misere dc acerbE vivit; nemo est autem a labe integer, profecto nullus non molestὰ atque aerumnose vixerit.
DYMi, OLYMP. & CHRYs. A maiore sumit argumentui', nititurque probare, nullum esse hominem, ut non peccet. Quid de hominibus, inquit, a tinet dicere eum nee angeli quidem reprehensionem vitare potuerint i quandoci mutabilem sunt adepti naturam;&,u diuini iudicii ponderibus examinentur, haud lini Dei legitimi serui, atque administri 3 neque eundiis in rebus firmitatem constantiamque tueantur 3 Qgam sententiam non obscure expressit symmaehus, se enim ille; in seruis suis inconstatia;& in angelis suis inueniet stultitia. Ne igitur mirere,inquit, quod dixit, Non erit mortalis mu udus coram Domino quandoquidem neque id ieruis, ac semulis suis angelis largitus est, ut reprehenso ne constanter carerent. lilius enim munere continentur, quando illius tantum est, vi mutari non possit. ATHAN A sit. Rerum quae generatione creationeue ei sectae sunt, mutabilivst natura, ut quae extra Dei sit essentia, atque ex iis,quae non erant,constiterit. Proinde, Omnis homo mendax 3 3c, Peeeauerunt omnes , de egent gloria Dei Diabolus vero editi inter medios Cherubinosve
satetur, esset ue si aculum similitudinis Dei, taquam sulpure caelo deci est: ac. Anselos iudicabimus, qui nimirum principatum minime eonservarunt. Hic
etia dieitur, si contrahoos 1 s non ιν dit. Denique rerum ereatarum ea est nat
ra, ut commutentur. Nam esse immutabilem omnino, solius est diuinae naturae. O LYM P. Illud, Prauum quid εxcogitauit, hute alteri respodet, Mutabilem eoru mnaturam fabricauit, ut ea re in culpae reprehensionem possit incurrere. Quod sane eerid angelis desertoribus euenit, ideo quod naturam non erant a mutatione alienam consequuti. Verum libertatis consilio de sua ipsi statioue deces serunt. CHRYs os T. Recte illud dictum est, Evcvitavit. id enim declarat Dei sapientiam, qui ne angelos eorum naturae ei serret exertientia, sibique parere in perpetuum,prauuiu quid contra eos excogitauit, hoc est, eos, qui proprium deseruerunt domicilium , supplicio constrinxit.
si tinnire, eis, er exaruerunt , perierum , ex a non
tiam ipsi. O i. Y M P. Si angelos, inquit,qui se scelere astrinxerunt, poenis irretiuit, dum nostra et imina supplicio ulciscitur, morabimur ipsi, qui tanto sumus an- selis inferiores Z ac circa terras volutamur, ad tam facile delinquendum nos tr
Lente natura 3 Et vero delinquentibus nobis supplicia diuino consilio irrogantur, ne peecandi ii unitate muniti, in summa seeleris impietate bacchemur
Nam, si Angeli qui spiritus sunt, ae eaeli incolae, eum diuina iudieij seueritatem subeant, dent, quod in ipsis reprehendi possit, quid nobis set, qui ex ar illas cti si mus, teumque habitainus Hoc ipsum simmachi expositione illuri
86쪽
turiste enim ille, Quanto niastis qui domos Eabitant luteor uortim terrenum est tandamentum Z Menim si Deus percusserit, facit E consumimur, neque diem
integrum sustinemus, tanquam olera a vermibus peresa, aut vestimenta consumpta a tineis. Ex quo facit ἡ Uriel potest, de quanta Deus potestate polleat,
de quanta nostrae sit naturae imbecillita Nam quae est olerum, eadem est , nostrum omnium infirmitas, celeriterque consumimuripsi, ut tinea vestis; eaque est Dei vis,tamque sine labore ullo, quae voluerit, pergit, ut quam facile est homini spirare, tam etiam Deo sit, solo voluntatis nutu eundia ficcare. C HRYs. Illud, 'mossit Gitui, ni ti,Ma, huic par est, perfacile ea etiam, ae s mi intima, corrupit. Inseo init autem, id est ullo labore eguit sed duntaxat voluit, ux contra illos parabantur, persecta sunt omnia. Verum haec dicuntur ab iis, qui ira exeandesciit, sumpta translatione,qui pro obiurgatione spiritu atque inflatu uti solent. Illa autem verba, Ocri me Uio ad , mram uo tu , fortaste Iobi caussa dicta sunt, quod no die sustinuisset omnia grauiter dolentis. O L Y M P. Iudicium de eondemnationem Dei, usus verbo translato flatum de anhelitum
cuncupauit, is pavit, inquit, mi , , exaruerunt, ut cum stante vento fores exarescunt, qua quidem re Dei fit potestas insignis. allo enim tantum dicente, ple-ctutur mortales, iis nulla vitandi ictus, ac tepellendi facta potestate. Ac ne quis piam diceret Meui mperio eun administratem temere atque indicta eausia irasci hominibus, ideirco negat haec sine eeita ratione consilii accidere hominibus;sed ideo euenire, quia non habent sapientiam, id est,quia Deum non timet. Nam initium sapientia: timor domini. id inquit , vraeter dignitatem loqueris 'idque homo eum sis 3 Vsque eo est enim homo in serior Deo, ut non solum nee v idere illum, nec comprehendere queas, sed etiam ut nee a te millies inclamatus sit isonsurus. Quid loquor Deum i quandoquidem nee eius angeli in nostrum positat aspectum incurrere P OLYe H R. Quod si recta ea esse putes, quae disseruisti , aperi sententiae. t
comitem mihi prosec aliquem. sed nimiruea es usus orationis asperitate, ut nec angeli eonspcctu dignandus ss, si eum inuocarix. Lumm fiat mρ rimuira. O LYM P. diuina videlicet. Errantem aut minio it Plin. Zelum dicit Dei odium in improbos. C uxus. Eum meo quidem animo infrientem appellat, qui receat , quem etiam ira interimit; minimἡ vero sapientem, neque enim illic est ira. O LYM r. Sie etiam intelli es, stultὰ irascetis, atque iis stultE vitam inuides, qui vitam iucunde, tranquilleque traducunt, quando te sanctum de integrum eue constituis, atque audacia in Deum incitatis. Q circa illius impetum ae vim minime effugies. Tua etiam iraeundia opprimeris. Cui libet enim iusipienti axque iracundo sua iracundia adfert interitum. Ego autem viai insipientes milientes ratam; ta sim it um cmures. de rara est.
Symmachus : Et maledixi decori illorum statim. O L Y M p. claoniam Eliphari uita non parum ossiciebat iniustos homines saepenumero eri rebus seeundis usos, lobi quoque retum priorem statum florentem fuisse. Ae ne hie ipse multorum certaminum vir diceret,Si insipiens eram, cur opibus aediuitiis antea ei cum fluxi ' Contratio huic argumento occurrit amicus, de dicit, Quamuis homo iniustus belle atque iueunde habere sese videatur interdum, ac res suas felieitate atque seeuritate septas esse arbitretur Id enim est, se es miti in illas t men diuturnas esse non posse. Imm5 vero illius ι3 restis, id est,domus eius uniuersi, & laetus ille blandusque conuictus eoncidit, at ue interit. Cumque radicis, quae in planiis spectatur, mentionem fecisset, ut in transtatione commor retur, addidit, deuoratur ; siquidem plantae, quarum exeduntur radices, exarescunt impiorum dei ne seritia attexit: quae optando quidem esseruntur, sed tamen ex decretis, ex eme his, atque ex eventis oportet intςni
α irarum salistri OLYM p. Hoc non rato contingit impiis. Te ra promissionis tute haereditatis Iu Otum natistu obuenerat, nihilominus e I i om
87쪽
tum, qui illam antea habitarunt, scelere, atque imitetate intersecti sunt. Neque
id tamen fit in hae vita perpetuὁ eum non hie, sed in eo,quod consenuetur, aeuo prorsus reponatur hominibus. Ita eum sine discrimine enunciarit, haud rectε dictum est Eliphazo. Illud vero, et . - , non optantis est, ut iam admonuimus, sed pro hoc altero est, facti sunt, tanquam id euenerit omnino. Tempora enim absque diserimine usurpantur, praesertim in hoc ipso volumine. p. iis loriar m q.. liboei. OLY M p. Iaest, conterantur, contemnantur, enim pusillus cst poreus, eui Aquila, Conterentur Theodotio, Constacti senti, Symmachus, humiliati sunt, reddi dit. Contempti enim nulliusque pretii habebuntur. In alienis ianuis contab scent, in ianuis inquam humiliorum, extremaque in eos in eum bet ealamitas.
Et quia erunt Dei proteontis ope destituti, baua quispiam reperietur,qui illos
ipsos vindicet ab aerumnis. scia trice Taurei ni, Symmachus autem, Edent tametiei; hoe est, quae ab improbis fuerint eum labore congesta, iis homines pii potientur. C A κ ου s. Nimirum id dixit, qui artibus improbis opes coaceruant, nis eos nequaquam persituituros. ipse rem PoLvcHRON. Non modo impii stas,in quit, amittent diuitias,sed nee etiam quibus premuntur malis liberabunt ne que enim fieri potest, ut poenas non persoluant, licet ad breue tempus in retum abundantia gliscere videantur. Extauriatur eorum fortitudo. Id est, absorbebitur, eonsumetur, planE vae bi tur, ab iis rebus sumpta metaphora, quae fistula canaliue exhauriuntur omaino, Vt nihil humoris planἡ relinquatur. Ita symmacbus , Exoibeat sitiens potentiam eorum.
Non enim res A. est Atereati&m symmachus autem, Non egredietur depuluere labor. N qu/d mamiluu'minalit labori, sed Misis na Dur l. ri, pulli aurem aquilarumi Mimia molitani. O LYMr. Tacit Eliis verbis Iobum consolari videtur. MunimE decet, inquit, ideo te confici, qu4d aerumnis assiciate, homo cum sis. Neque enim cruciatus est terum sensu eatentium ; sed nimirum ipsae etiam volueres ex Aquila enim reliquas item aues intelligit multo minus,quim nos laboriosam atque euris anxiam sunt vitam adeptae. C HRYs. Quid ergo 3 an volueribus magis consulit Deus 3 apage. Quandoquidem nee terra, nee montes, eum partem nullam sensus habeant; res enim tantum sunt quaedam naturae; i felicitatem queunt subterfugere. Ac ne rursus se iustum Iobus diceret; ideo eiusmodi esse ait humanam natura,vt nequaquam sit immunis a culpa. Firmum igitur a natura Eliphaetus petit argumentum , propriumque dicit este hominis vexari aerumnis. Statim igitur,ut homo est susceptus in lucem, laborum, atque molestiarum adit haereditatem, dissicultatibus atque miseriis illius vita completur.Atq; hoc nomine deteriore est nostra natura statu quam earum rerum, quae Eterra, montibusque gignuntur; quoniam nee in ortu nec in aceretione, talorem, acerbitatemque potest deuitare. Auibus etiam concessiim est, Vt sine labore volent, ac eibum sine molestia colligant: nihil horum sine taedio atque aerumna adest homini. Verumtanis me t obsecraso L--um. O LYM p. sane eert E haeeita se habent, Ego
tamen ipse ad Deum colapio; illius opem imploro. Adbaec ut ad metum Iobum adducat, Dei narrat excelsintiam, suaq; obiecta persona eundem allicit ad paenitentiam. illud autem, eo, dictum est arroganter, ut se ipse a Iobo secernat, tanquam si diceret,Ego ipse precabor, quandoquidem tu precatione aspernaris.
Do minum autem omnium minatorem iouocabo Scisntem inagna in Mestigabilia,
seriosa crini Urina uia, quorum non est nanserui. D i o v M 1. Postquam in nomines insipientes inuectus est,atque ea quae de illis dicere habebat,exposuit; nune prouidentiae auctorem atque opificem Deum constetur. Nec vero improbabile est, eiusmodi de Deo Liirlinium habui sic animo perceptas notitias, qui o
88쪽
mam humana n sapientia antecelleret. Rerum igitur aspectabilium , ecquae aspectabiles non sunt, mente eontinet comprehenias notiones.Nam de iis, uae pervestigati nequeunt, disserit, de maenis atque illustribus. rebus, de pluuia &aqua, de earum diserimine, de iis quae sontibus, torrentibus,venisque auunt. Ergo dicit, ipse nee opinor, nee sapio more impiorum. Vertim, cum de prouidentia nequidquam dubitem, illud quoque mihi sit exploratum, esse Deum omnium dominum, temporum, locorum, rerum. Illum i cilicet inuoco, decere id ratus; quandoquidem statis ipse ille temporibus ad Kominum commoda res enficit admirabiles, in suibus eunctorum animi merito obstupescunt quarum
etiam rerum multitudinem nemo oratione potuerit unquam percensere docetque Per omne tempus , tum erga omnes uniuerse , tum erga singulos propriε, rarias diuinae prouidentiae rationes extitisse. Vt enim hom inum numerus teneri non potest, ita nequit prouidentiae diuinae ratio planE comprehendi. Qui dat pluviam sev/r terram, arom in eam, sub tria est. C H R Y s. Hoc primum illius beneficientiae munus, quo ac vita nostra continetur, ac tem potum vicissitudo declaratur. 2 fui homili si se initarem, oemortuosses uar. D i DYM i. Ad eam prouidentiam delabitur, quae nostrum genus propius attingit. Atque Exe de Deo constituit, ipsum solitum esse, e summo loco aeturbare ad imum, ex egentibus loeupletes, ex obtemperantibus imperantes, ex aegrotantibus valentes emeere. P o 2 Yc HR. Hunc ergo, inquit, inuoca; is enim per se ipse potest te praesenti aerumna liberate, atque in pristinum dignitatis gradum restituere. Idem tibi instantium calamitatum rc perturbationum sanantem medicinam adhibebit, qui etiam desperantes erigit. Denique huc eius omnis refertur oratio, ut tum Dei prouidentiam maximam, tum eiusdem erga omnia potestatem parem esse persuadeat.
imm tat consilia astutorum,qui non os iant manici eorum v rum. O L YM P.
Id est, non patitur, ut veteratorum, Ollidorumque eonsiliis euenta respodeant. Quin etiam nullo negotio, cum illi collibitum suerit, huius hominum genetis artificia praua peruertit, vel etiam ut Aquila interpretatus est , Irrita facit: xt Symmachus, Dii luit: νt Theodotio, Dissipat.
apientes imprudentia; consiliom autem multiti, rumi ertit O I. Y M P.
Hoc est, Qui arguit, qui eminet; qui sua vincit sapientia, qui eam quae sapientia videtu Gominibus, stultitiam esse ostendit. Simile huius est illud, Qui comprehendit sapientes in astutia ipsorum. Multipliees vero appellat eos, qui sunt nimium prudentes, qui persidiosa ae ficta instruunt consilia , quos ipsos prauae
sententiae homines vocare consueuerunt ii,qui vim propriam vocabulorum au-
eupantur , ideo quod prauitas in eorundem mente de consilio insit. Illud vero, uertit, oro illo est, Inutilia esse ostendit, aut etiam irrita serit, perfecitque, ut a scopo aberrarent. Id vero Symmachus his verbis extulit, Consilium prauum
perturbabitur. Die occurrent ita. ω ἴra, inritie v. ό ρespuunt, ut in me ερ, reant in s eo πο- teni autem inediatur de nianumtent.. sit autem Dasim temi; inium otem Os obseruatur.
O LYMP. Diei ae meridiei nomine vitae hilaritas atque iueunditas significatur. Hoe enim dicit, tum demum improbos florentis status improuisam mutatio nem pasturos esse, elim illorum erit ad summum perducia talicitas. Noctem vero, ac tenebras dicit calamitosam rerum conditionem. Accidit quoque hinee hominibus, ut, quae sibi ab aduersatiis nox affertur, vitare non possint. Q vero ad diuinarum lestum normam humilis est, nullaque potestate ac vi munitus, cui in Deo spes est omnis constituta, hic potentium petulantem iniuriam facile propulsarit. C H Rus. Haec, inquit, Deus agit, ut ac qui nullis est viribus, bene speret, & ut iniustus non efferatur, de ut lingua sublimia loquens obstruatur, α xt elatum supercilium deprimatur.
89쪽
Pixelarum quidpiam dieit, atque emendationi aptam tradit disciplinam. Jobo
enim auctor est, ut, quamuis eius a Deo errata eorrigantur, non idcirco serat acerbe . Deum potius plagae auctorem, di qui solus mederi potest,precibus exoret. Quod autem dicit, ei thuiusmodi; Di DYM i. Arguit Deus A. stagris admonet, non ut periniat; sed ut eum, qui corrigitur, seruet. Ergo ipse quoque spiritus depone, diuinamque increpationem, grata voluntate complectere. P o LY-c H R O N. Sed neque tanta eii plagae magnitudo, ut te a diuina spe atque fiducia queat abducere certum enim id est prouidentiae signum, eastitati diuinitus Neque enim iratus haee seeit Deus, sed tua curans , ut calamitatibas eruditus, tuorumque erratorum iudex ipse dc cognitor eonstitutus, pristini status splendorem ac dignitatem reeupetes. CHRYsos T. Si enim illius nutu mala soluuntur, at ue ad contrarium statum commutantur; si summa pax ab illo tantum concedituri, profecto existimare debes ab illius tantum consilio non aliunde,haec in te omnia esse prosecta. s rvvλ. Consentiant haec oportet, eum iis, quae contingunt erudientibus malis.
Id est, Non haec semper agit Deus, sed primuin qui rem hominem tentationi permittit, deinde non item, ut nee liberatione postea egeas. O LY M p i o D. Sexto, id est, saepius in te incurren t molestiae. Verum, si, cum eas exceperis, erga Deum gratus videbere, in 'iima, id est, post multa intentata mala, Deus amplius te mala pati non sinet. D io YMi. Gorundam haec est expqsitio , Vsque dum in hoc, qui sex diebus fabritatus eii, mundo quis commoratur,quae in eo gignuntur, molestias semper experietur. Quantalibet enim sanctitate polleat, corporis paret tamen neceisitati. Cum autem inudum praetergressus in illius septimae diei requiete eonsederit, nullum est amplius accepturus sensum mal ium; sicut 'ui nulla pecuniae cupiditate tenetur, nullo i s damno, iacturaue tan- si tur. Intelligentia vero est huiusmodi; In hoc quidem aeuo te exereebit, in altero autem gloria cumulabit. Po L vcHR. Nee vero deinceps ae continenter neeesse est theoriis historias explanare. cuidam sex malorum liberationem o dine conantur exponere. Dicit enim, In i e liberabit te a morte, quam unam esse putant calamitatem; Alteram in iis, quae eonsequuntur, verbis constituunt,
De manu ferri; Tertiam vero illam δε ilagello linguae; Quartam, Ab ingruentibus malis; Quintam, Abiniustis ac exlegibus, sextam, A bestiis. Quod septimo loco euncta insequitur, Esi domus illi pacem adserens. Sed tamen suerit
satius, Sextias non in certum, ae definitum numerum coniicere, sed pro incerto
numero usurpare, ut idem sit, quod saepius. Etenim eum hortatus sit lunum,ut in Deo spem suam defigat, pluribusque id probare contenderet Deum eum poena quempiam asscit, non ira sed prouidentia uti, consequens illud erat, ut m ret, Haec si tibi est sententia, multis te Deus aerumnis liberabit. Ab illo vero,
sui nunquam a virtute discedit, primum etiam malorum linpetum auertet. Infine literabit Damote, in Gaurem de manu . ex Aet te. P o L Y c u R.
Egestate dominante,sc eunctis fame enectis,faciet is videlicet, ut ipse in rerum abudantia uiuas: quod thsum Iosepho de Iacobo euenit. sed neque regione peruadentibus&populantibus hostibus, ipse mali quidpiam patiere : euius rei in Daniele atque Hieremia haud obseurum editum est exemplum. Non enim te et in bello oceumbete. Manum autem serri vim serti peractem dicit. flagro P a tria; Iet, id est, perficiet ut contumelias saeti E vineas, ut in ore omnium tua versetur laus: flagellum enim linsuae, nequitiam Eceatumniam appellauit. CHRYsos T. Haud leue est, immo vero magnum, eum posse iuuante Deo hominem effugere, qui nihil boni unquam loquatur. lingua enim
nil ii improbius quibuslibet insidiis , quolibet ense immanior est atque intolerabilior. Et uti,ne ames..tur uti .P ot Yci κ. N. Aquila autε, Adireptionei
mentisi d singula, inqui commemoror Nullu denique ad te malum man siticum caeteri miseriis, amitatibusq; opprimentia, tum libertatem ipse retinebis,
90쪽
tinebis, vitamque duees ab omni metu exploratam. Famis autem de belli,sc eon-xuinetiae mentionem fecit; lamis ciuidem propteri popiam , qua Iobus premebatur, Belli Veio, quod a barbaris illa videbatur illi importata calamitas; contumeliae vero quia admirabatur ea velle menter,quae in Iobum sermone iactabantur. Tanouam si die ret, Haec tibi mala acciderunt , quia cum Deo impie a s. Quod si noc scelus depuleris, non solum periculum, quod ante pedes est, vitaueris, verum etiam aerumnae ac aegritudine affectis tetis, securo ipse animo, tranquilloque consillies.
cuti tui nou eccet O i. Y M P. Vbi perspexeris, inquit, quanta vis sit pietatis aduersus Deum, atque ad eum perfugii, mitis leo risu prosequeris iniustos, ferinos autem homines minime sormidabis. Hi enim ipsi tuam pietatem reueriti , eontra te non pugnabunt amplius. Verum, eum caeteris bonis nullus erit tibi ab insidiantibus : vetus,tune demum experimento intelliges, domum tibi sore pacatam, nec vitae tuae cursum frustraturum, id est, a spe bona deflexurum ; nempe omnis tibi aberit insae licitas, nihil patietis acerbi, nulli erit vita tua obiecta vicistitudini, Deo prouidentia sua tuam illam, in qua viues, gloriam continente. Cir R Y s o s T. Postrem5 non exteri modo tecum pacem habebunt, sed domus etiam pace perfruetur incredibili: tuique domestici non solum inter se, verum etiam nullas tecum contentiones exercebunt. Et nimirum pacatae domui, nihil par reperiri poteli. Quid enim profuerit, externis eum non tentari bellis, qui turbis redundat intemnis Corni 1ces autent,quia multi m erit semen tuum, triemini Aut omnis herba agri. Pace te inquit, undique complectente, copiosae sobolis talicitatem asseque re. Pars enim quaedam erat benedictionis priscis illis temporibus,copia liberorum. Qui liberis nune orbatus es, tunc speciosae prolis rater eris : terramque florentem & herbescentem, spicisque exuberantem imitabere. Erunt item fili j tui, filiorum ve mi, fit ut omism herba mi, id est, sicut ager, qui omni herbarum genere efflorescit. Venies autem a epistiri fot frumentum maturum, uiaso tempore dems in s ct sitio aceruin area tempestilia compretat . CHRYs os T. Id est, eunctis bonis florescens, liberis tradita haereditate ad laetam perductus senectutem, nullo nec a rempore nee a vita petito neces Iario subsidio, decedes. D I o v M r. compore εὐπι--, hoc indicat absolutam copiam, & ubertatem, illudque declararat fi-bi in tuto collocato nihil in posterum defuturum. Ecoe bat se i e mea Gm-; si ac μnt, i a se imus, Tis autem cog at quid epiti. P OLYCHR.&OLYM P. Nimirum haec ita se habent,nee quisquam dixerit, aliam esse terum humanarum conditionem. Haee ipsi, dum viximus, usu percepimus, atque etiam ab aliis auditione accerimus, prorsus nihil esse, quod
Dei subterfugiat prouidentiam, de improbos quidem suppliciis coerceri, pios vero multis potiri bonis diuinae prouidentiae lege. Qiis eum ita sint, illud tibi cogitandum est, quorumnam peccatorum pCenas luas, ratioque ineunda, quemadmodum, omni adhibita diligentia, diuinum numen placatum effetas , sed non frustra ac temereud quod nunc grauiter, molestaque sera.
prothereia Capitis quinti iuxta Graecos.
O LY M p. Iobum cohortatus est Eliphaetus ad respiscendum 1 ob sua enim scelera in eruciatu esse Iustum arbitrabatur. Verum ad nihilum Eliphali recidit consilium; neque Iobo perindere potuit se noxa teneri, qui nullius rei esset sibi conseius. Itaque amiel eontradicendi stadio Iobus animaduerso,terum suarum sustipit defensionem , de quibus uniuerse, summatamque dicit, nMue silentio I ri; exemplis suae fidem
ulcipit detentionem , de quidus uniueris,lammatimque aicit, ni
amplius suam constantiam deelarat. A natura quoq; petitis exempl
facit orationi, ac Deum sanctum appellat, eique fidere se ait. Abvi