장음표시 사용
51쪽
kxorditur ab exeu. satione dilati operis ob amisi mortem. di morbum quo P- se Poeta Iaboratie rat Hispali in Edι-bus G parra Veis. au Ilispalantis iuuenis istis educatronem improbat, Vtpote parum varilem ae infrugiferam.
LIBER III. INTERM Iss A diu atque reaui dilata dolore, Dum caseim tanti GaIIar lugemus amici, rmina nunc redeunt, sed qualiaξ nempe dolenti
Ex animo,post tot planctus, post longat morbi
Tempora dissicilis, cum iam medicit timerent,
T domasi tua, O mater dulcissima, quae te
Exhibuit nobis, quae mesibi tinxit, C ' omni ycio ueneranda mihi, cst pietate colenda Susipitur, cediti loco genetricis ademptae. Intiitae veniunt ad carmina nostraserores,, Pieriaci cysar, mentem nam Mu se quietam
, Postulat, o flabiis sedes, oe gaudia longa,
,,Sollicitos tristes, animos,atque anxia vitat Pectora curarum variis distram catenis
Sed vocat, o Dium promissa es debita tantis
Temporibus,studium, tui, lex iis nostra
Gassar amicitiae, O quae te cura intima versi Dispendi, cua tu non ros quo cumque lauat nunc Bethu oliuistris redimitus tempora sinis, Exuperas iuuen&,quibus heu dolor o pudor inges)Et vita oe viro fugiunt, aut, virentis Flos operaepretium magnum fiscturus inerti, e farcsens torpore perit, velsentibus altis, Damnose aut tabula, aut inseni vulnere amoris
Obruitur, miserae indicium 'abosfsenectae, Et foedam dese speciem tetrumι remittit, ΓΘ nares sisperum purm in at, odorem,hritath trucci VM, ct fulmina magni Iaminis inuito cogit descendere iactu.
52쪽
LIBER III. 33 Qui igitur nunc Musa negat mihi; cura tui des Incepto numeros operi, liburat utura Carmina, or eximios usus paritura legenti. Hactenus ergo locos dedimus,quibus eruta cinis Argumentapatent rebus, quo miteflammis Interdum incendas animos turbine vertas. Nunc igitur rmat dicendi texere disse,
ordiri, omnes, neque enim mihissastis sit Plurima monstrasse, est vario de vellere ricis, Nisirmam ψην, operis, ct corpus agendi,
Esae patribus quondam dii erit oratio, monictre, orii di i ubo. Froponami omnes partes, quoque ordinesese Th: dia: si aserie nectiant, quo tempore cundis sequantur,
sine principio incipias, sinesne quiesca ,
st ut medium nullam inuenias. Ut plurimus ossin Orator, qui dum natura negligit amens Edigies, intemifigit, traducit inerti Tempora clamore, atque ingratas protrahit horinem it atque nihil, nisi tantum issereses. tque alios, qui nec capiunt,quo tempore primum Inchoet, aut quando dicendo iat, idem; Cum tamen audirent & te sici vocibus essent. Namssi caput rebus dedit omnibus ipsa creando, Et certo natura parens in e reclusi: Iam1 modos certossemper, numero isecuta est, Iudicio inducis eximio9 quibus omniafinxit; Nec quin principio leges ea condidit, unquam Transtulit, atque alim mi3t,sedfoedere certo
Singula, non caput immensum sine corpore condit, Nec caput inque breue ingenti dat corpore Ductum, u-.-Froxida componat res cun s singula mem bra secundum naturae
Sigerit, si quaesunt contraria, moustra putamus, niant.
Quemadmodu na tura omnibus rebus principium,naediu. δὲ finem tribuit. sic etiam ars easdem partes in suis operibus quaerit.
53쪽
Natura monstra i 3 erat,ars vero nunquam monstra sibi imitanda proponit, sed exactas nMum formas. Artem non esse eam quae ibarbaris traiactatur, sed quae ab eruditis excolitur. quare ab arte reii ciuntur ilia.quorumateria potius mi. xabilis est, quam form . Exordium omi Dis caput, deinde Marratio,& proposittio.confirmario, O-futatio peroratio. hae sunt orationis partes.
34 RHETORICORVM Aon ex naturastris,sdserte parata, e Materia turbante vices, ct molegrauante
Artisice -- . sed contra legibus ivdem Atque modis non iniustisfirmata nites uni.
e genista naturarat se, quam , d immanem,
Has sequitur leges, cuncta haec vestigia seruat,, gmbitiosa adeὸ, Ut numquam sibi monstra putaris Ungenda, magi 1 legit pulcherrima quaeqκe, Hach restri toti studiis, hae lasequentat, Si modo cultasit ins, ct munere fingier illo Si cupit, ut ponat nomen 'mam diserta:
Nam, per occidui dim matris omnia nuper Dinitibus nobis quae portabantur ab Indis, Cumprimum immelum pelagus, nec cognitaprisiis Aequora ab Hispana primum tentata carina
e stateria str ferant miranda ,sed omni
e ne tamen vacua, nusiam restrentia=rmam,
Ingeni sepe caput flecte dest e tenebarin, Invalidi ceruix colli,sttenui a crura; Atque auibruplanti b eadem, reliquisi1 animantum
Effigiei firmis, populi testata vetustam
Barbariem penitus, cultu, atque a te carentis Sic igitin quaecumque volo orare, paratam
Materiam in f m rediges, est bm istam Compesces certis, 'singula membra locabis
Artifici ingenio, O numquam rationis egente i. Et ca et imprimis fingas, exordiag apta ,, ConLFit se nam sic caput hoc dixere priorci Hinc narres, proponas, firmesi probando, Considias quodcumque timebis obesse, perores Postremo, incisi sic perfingere petito. Partibus his etenim bis ter persiluerat omnem
Disendo effigiem, quisquis iam Rhetoris artem a
54쪽
Natura monstrante modum, didicit, retulitque Omnis cura tibi imprimisuriums labori, Dum causam ordiris, prudens, exordia texis, Conciliare animos, seu iudex siit tibi, apud quem
Orabis, seu concilium, populive theatram; Te gratum exhibeas cunctis, venare 'uorem Viribus oe totis totis artibus istis, in locu , ct qum cause que Di monstrare. patrata Gratia, babes magnum rebu3 iamponias age nis. Tunc 'cile audimus dicenti, credimus atque, Tunc cupit, ut vincas, iudex omnim corona, Emendat animo, patitur mag/s omnia, cum tu Laberis errore exiguo, 't longior visis Dicendo; tandem magnα victoria pretis
Principium est habuisse decens, s pulcbra locasse
Fundamenta siuis numeris ornata modi L. Adusta monent Oratores, Ur multastequentant Dum causim incipiunt, trimen omnia nempe duobu3Con ficimus depromptu locis; nam1 altera Pars est, Cum nos ossicium nostrumfi animvmi probamus, Et quae nos ratio compestat, dicere, O illud Susicipere os tum, communia commoda nempe
Nos agitant, Fnctae legas, Assii assi Huas Pae iaces, atque suis queritur deserta ministris.
Praetoris tum fama uiam, cui tendimus ipsi Consulere,'ne per populum rumore sinistro Immerito pereat, negle eda, cauere. Iamg etiam diuinus honor, iam numiua cali,
Restigio, Patrum nobis Iusiepta docentur, Pro quibus haud dubitis, dulcis discrimina vita, Exilium,gladios, truces, est cuncta sῖbire. I us pistin turba pereuntis, ct iras minis inses vitiis qua prouocet, atque
Depra reptis a lex Graium pertinentitibus ecordi, finisense debet auditorum animos sibi conciliare alii Rhetones de docilitate alteri tione x bendivolen tia prae ipiunt, hie ad unam beneuoleo iam refert. Beneuolentia captatur vela persocia dicentis, vel ab au
ditoris persona. A persona dieentis
captatur beneuolentia commemorati m officii sibi. cuius praecepti varia ponae empla.
55쪽
A persona etiam ariditoris captatur nimi conelliatio of-fieitim eomaiiense
Exemplum exordii quod ad personam auditoris resesetur.
AIiud exemptu exordii pvulum concilianti Repetit quae supe- .rius praecepta sunt.
36 RHETORI COR UMCriminibis, nos sepe moura cogit, profari. Alterapars in dicendo exorditur ab ipsis iudicibm,supersenis, quasiumquepararit Instruere, infssum studerita perducere votum . si ammare solet concepta aut crimina' ti,
Iustitia aut munus proponere, ut arbiter ide Urias aut maius credam, quam iura tAeri;
Exerc0epim leges, patria, tyrannos Est cere, atque bonis requiem praestare pii L. Hac me, inquis, iudex lpes, haec fiducia cogit silere ingentem causem, tantumqyperιcit, Aduersus tot opo, aduersifi improba tanti dis hominis, tantam mmm timuisse, nec usium Discrimen, me, aditorem praestare elem, Iudice tam cto consism , tami fideli. Testudio'pub verum cupientM ct aequum P siere, es ardentis Diuum pietate, Danare Suscipienda tibi durissima munera, onus,
Dicere de cultu Diuum, de religione, De magnis voluisse etiam virtutibus, ipsum, ct Praemia quae iustis certa, est qui tibin igno, superum regna, est quaesint infima, docere. Tandem si paucis cupivi rem noscere verbis, Ostendisse libra caput, unde exordia cuncta
Ducantur, tanc permittam tibi caeterari eo
Cernere iudicio, variare, ct tempore in ipse Eligere optandas parto, ct commoda causis. In tota quae circunstant te spe corona Cosicitur per a duplex, tua scilicet una Orantis; reliquissi omnes to altera, apud quos Uerba 'cis; iam persena exordire, licebit,
Ressectu alterim, quam scitiset eligit ipse Casa magis, tua sit,sime adiutoris ab illa Argu
56쪽
Mogumentapetis, animo i incendis amore Siue tui, siue , cause, vel ιertis in iram Conceptos te ase liti: -- potes, illud Plenim ac melius fuerit, si ducis virisque Principium de per sinis. Hac summa loco um, de pares gratos or , primordia, aptes.
Sed non una tamen dicendi occaso , nullam In numerum cogas sermas, qiubm incipit omnis Orator, quoniam , quidam deducit ab ipsi Tempore, est a is, quidam mirantur O alitim Iudicium laudant veterum, qui iura tulerunt Talia, tam iussa: ac siniti qui sua munerasaepe Excusent, ut, imuiti multum, rogati Pulpita conscendante tandem si audueris omnes Ud ptquot agunt causas, multa obseruabis age udi Principia, sellas legum subeuntia fines.
Esae tu imitans in ses multo, quam nempe doceri, Promptiim melim, nec enim turbare mistitis, , Disiipulum cupimm praeceptis. Ars brevis visit, , , indicet 19 veterum reberenda exempla, ParatAL. Iam, monendus erit nobis Orator, qui istud Cogitet imprimis, memoris in corde reponat.
Praecipuam offici' partem momenta, magnansuccedat opus, siuetus restrati petitos 'se opportunis affectibus insita'. namque
Ut vincvi rassone omnes Contingit, est usque
tribus astractos veri tenea fi laesissi, Sed tamen exhausto ingenti plerumque labore Nil tandem es ias, vicitos vincto , catenis
Cum teneas,nec iam arma queant obtendere contra,
Nec mutire quidem, lassius tamen omnia frustrao ggressa ede immotos os, relinquas; fremisese patiantur, cedere nolint:
Exordium eme eius est quam ab utraq; ducitur per sona diceniis & a ditorIs Finem exordii 3 intenxum Wnum ense dicit,occasiones muItas: qaaru exe-pti propociis aliis quot Magnam direna partem 3e bona iaprudentibus D eommodis exordiis este fitam, in quibuα an ectus mouendives saltem excitandi
ferre ad persuaderidum, 'itam verisi me dieas, sed quam maxime moueas
57쪽
Doeemus intelle.. petiit ademus voluntate. Vnam rem De Neater praecipit hoe in opere Poeta,va delicet ut ars nunquam a dicentibus desieratur, sed qua maxime possit dissit muletur, ut rota o-katio & actio ex animo potius. quam ex arte procedere credatur. Affectibus locu esseia tota oratione, trequentioribusauhemin exordio. De litentis,iurasin epilogo. Ireuitati in exoridiis contulendum
38 RHETORICORUM Nimirum quodsi victos rationestentur, Mente negant atque afectu: verum utraq; pars est Peruincenda, etiam magis haec , cui caeca voluntas, , Praesidet huic hominu quonia pars maximastruit. Tum colit ergoseis rationibuι omnia, latos
Et di fonti agrossermonis Rhetor habendi,
Dissera i , ct mentis valde opportuna mouendae Semina, multa quidem, sed non perdentia culturato Alterius partis magis atque iuuantia certis
Distosita in at iis, ut nonsibi retia tendi
Semiat, auditor, tet non idiam artis Cossim, aut cumulo nimium compressis inerti.
Certa lent, Oratores sibi tempora Adti Captare his distonendis afectιbus, atque iis Principio primo dicendisimina stargunata,
Peri aditu erme totos tamen abdita ponunt,, Nec nimium, fluent, quantum vel peritora tentent, Et subeant, auditorum, celataselinquunt Interim, repetunti etiam quandoque mouentλοῦ Eximius cultus tamen atque potissima cura
Differtur finem usque ipsum; tunc τiribus illas Omnibus a fetitus tradiat, recolitqystua1, si in principio di persi L. Ergo mementa Plurimasti tibi, quando exordipe, trahenda Partibus ex illis, quae perturbare quietam S sic t mentem, non bim inducere votis. Praeterea ne longa nimis tu exordia ponaου, Deceptas dasii inuentostruorei primo
Dicendι: nam sitan quibus ipse oratios e
In caput omnis abit, sed catera corpore membra Exigua, ct tantis non resfondent a carptis, Ridiculum1 parant opus, si beuntque laborem .
Sunt quibus usque adeo crescunt primordia, longam Iu
58쪽
In reliquas etiam partes minitantia molem,
Ut nemo assistens;perirandum ducat , est aures obtines,metuatquesibi, Osisbsellia linquat, re ut saltem si hunc restigio tene tav pudorve, Osisique es, populi, aut reuerentia legum, Omnia agit potius, quiduis meditatur, O intra
Se tacitus voluit placidas quam commodet aures Dicenti, attentos oculos, animumquesari utem. Iamque adeo vulgus, iam plebs, ignaraque turba
Metiri didicit iam Uidire priora Verbasalutantumscro in sermone, nimis
Prolixa, atque nouo sint oktentata reperto. Ergo breue incipiat, pro te ore scilicet, atque Pro modulo cause dicendae, ac quadret in ipsa Membra caput, qui uis nostris attendra e curat Praeceptis i namque huic etiam parere iuvabit. Grandia praeterea ue synto exordia, magnis e multam modis, O vocibus usquepetitis, s da tundum, aurci sonitu stupensa ministrant Exigua, atque animos distantsperantis ab alto Principio montis Partum, ridendaque tandem, Aut quibus est caruisse velisssecticula promunt .
Unde parens Liij tantumque froris in illos Si fudisse animos tam suaqtie vulnera nostris Vrbibus est populis'rografnte Latinum Imperium vertisse res' dictimque quondam, caput mundi trunco iacet iussi sepulto.
Miliasiunt nostris nonnunquam vatibus ors; Cum tamen ardenti committuntproelia marte:
Iste timens magnos vadit fugiendo per agros, e viter equosequitur per crara, ct coniycis hastam. aliter noster Chirosias, Ῥnica Bethis Goria, Castalidum decus, atque optanda Poetis
Longa exordia di farelitii iis orationis partibus odium. Probat
quod dixerat: i amaque hodie nitri S O-ciosa iam in sacris concionibus prolia
diis seruandam. Exemplum tumidissi inanis exordij. Exemplum exilis
processus magno evordio iaciti respois dentis.
poetae exempIod cet mode ac x-dia Se altiores pr gressus maxime a cerea
59쪽
ema de Christi redemptoris passione composuit,qric daeditum est, x adoctis & piis intillum Iaudattinu. Idem Chirosius Sit uam Latinam de Gasicae apud Occidentales Indos tr phaeo condi lit ma xima ingenii dexteritate Aliud opus signineat ab eodem Chiis rosio eleganti car. mine composita imin laudem Petri Potii Leonii. qui maxima ob stratos in arena tauros cole .hritate apud Hispanos claruit:ei ius peris exoratum lite eitatur in illis Per libus. A.B.C. deinde progressionisex-em I ostendit
Mens prisiis, optanda viris, qtii bberiore Eloquio nomenisib zmam, pararunt. Nec Atis in patria notus,tamen inclyta AmazucAna per Latium, per quos Germania fines
Extendit, Gallas populos, extremaque nostra Hesyeriae auditur per littora, mirus utroque In genere, Hispanum tentet condere carmen, Humanae ct celebrare pius monumentastutis Tartareo quondam partos ex hoste triumphos. itonaim reddit mentes, si viscera sacris Ignibus ardere, ct lachrymas dissundere cogit:
Siue canat laetum Gisia redeunte trophaeum, e que acie tanttim vise, pauidumque tremore
Pisi Drrum dare tergastra , pacataque magni
Littora Neptuni suo Uirpata tyranno i&ue otiam clarum in sua carmina Pontion armis e duoces, indomitis figentem colla iuuencise Argumento omni, atque omni mirabilis ausu, Non tamen inceptis turgentibus, atque maligno
Progressi, potissgrauis atque modestus in ipsis Principiis, prudens paulatimsurgit, opusue In mediamque decens, ct sinem protrahit altum. Pontius Henferiogenin alto a snguine regum AAntiquo longoque gerens sestemmate dignum, BLuditur hic, tenuem non dedignatus auenam. C Dum tamen in tristo sedes Plutonia regnanuidia tactos itiaenes desiendere cogit, Nigrantes adleunt Herebi subgine portas, D
Admotaque mamu bis terque quateriae trementes AFlusent, ac magico tentant aperiresiusirro. FU .id meliuspristis dictum, quidpulchrius' ergo
Frincipia omnino clara, atqtie modesta decebunt. Mox aliud tibi constat opus voluendaque moles,
60쪽
Sed qua non egeat tantis iam viribus, ct non Psuist ingeni' conmmina tanta disierti- ipse trahit quoniamsese, paretque volenti Dicere,'ostendit flrmam certamquesiguram,
Et speciemsert ipse sui, quam si licet ornet
Orator, proprioque paret componere cultu.
Haec pars antiquis diciti est narratio: 'cti, tacilicet aut distiseries, osten questrma Nam quaecumquestrum admittit, vel concioplena, Oratorque agitat sunt omnia a lave dictave, Humana int causae, Partesve deorum, agis, in duplici natura haec cunctast untur: Ditistim est,aut sectum,quidquid cocitiditur orbe. Hanc partem res Vs dabit, nec ab arte petenta est Uc d narres, quali ornatu dicenda Parentur, e grtis opus fuerit; quoniam querimonia vestit
Interdum rem dum narro, quam narrat alter
Irato mitu 2 verbis, Ogitque loquendo suos habitus prodesesibi putat, induit unam
Rem vario cultu, atque refert, Orator eandem. Hic facinus misero narrat sermone Parentem Occisi, aut natum vultu prae erre paratus, Inque reum culpra, ct causem consere omnem: Et quacumque reus peccauerit omma prostri.
Iste tacet quaecumque i nocitura putauit; Et narrat aditum leuius, suasique querelas divit in occisum: sed crimina dirigit illuc, Vnde sibi delata videt, ipsi mys e nocentem
Narrando innocuum penitus monstrare laborat. Ergo habitus quales Aceat, pro tempore, proque Persea e causa, orator narrandosubabit. ordinis imprimis esto non vltima cura,
Temporibusque Dis prudens distingurio cuncis,
sium 1aem continet, vae non tam ab in ge umquam a veritate petitur: ea ta--n veritas dictionc exornaudaei . omni, eontroue sist circa facta aut dicta versiarur. De narrationis orint amentis. edo maximhe petendus in nare iaciuibus oratoriis.