Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primusquartus

111쪽

132ii,dem respondere juratus debet , an si coli sissus fuerit, urg-hitur testimonio suo, tamquam re satis cortre, Eb prohata; Ai res Iadere nolo orit aut ne responderet, is judicio di .cessΡrit,

Congrientia sua convictus judicabitur si). Quod quidem obtinet; cum judex respondere jussit . nam qui a iudicio discessit, antequam illud a

judice manduretur, contumax, non Convi tus

existimator si). Videre autem in primis judex,

et considerare debet, probandae ne, an rejissi Endae sint positiones; non enim litigator positionibus obscuris, captiosis, dubiis, aut ad eansam non pertiuentibus cogitur regPondere.

i) Cαν. 2 de Coufos,is in 6 2) Gop. I des Confossis in 6. g. VII. Uhi consessione nequeat educi veri- as , aliae in medium afferendae sunt probatio-Hes, et Veritas exquirenda vel testibus , vel iu-Atrumentis, vel jurejurando, vel oculari inspectione , vel indiciis, et praesumptionibus. Testes sunt persona o si de dignae, quae rei controver- fine veritatem ostAudunt. quodque ab iis dictum est, te8timonium appellatur. Omnis quae.tio dot 'stibus ad tria capita iacile redigitur ad eorum

numerum , qualitatem , examen .

I VIlI. Quod fit tinet ad numerum unius Porro testis, quamquam ipse sit Omni exceptione major I), nulla tuta fides est il); tantum fucit , ne temere fiat, quod sine flagitii periculo fiori non polost. Ita cum dubitatur, num quis baptigatuε git 3) , num ecclesia sit consecrata ),

Cum agitur de impsediendo matrimonio, dequonvertendo malo, quod sex illo oriretur 5 , uniteati credendum est. Sed et notario, 'In I ea Cisu

112쪽

moniales literas suo sigillo munitas dedit . paror elio, qui de suorum vita , et moribus , magistro, qui de studio discipuli testimonium t serunt,ollinis hahenda fides est .

v. Nec certi.

n) CU. 19. de Appellat. . IX. Generatim tamen duo saltem , treave testes requiruntur, ut plena probatio haebeatur si); nisi sortis illorum numerus certa aliqua in re a jure sit definitus. Nam aurit c ria

quaedam negocia, quae plures eo numero test g

requirunt g); et in his quidem praescriptus

numerus omnino adhibendus est . lia personuediguitas fecit, ut plures, quam dui , tres Vu, Leeleaia testes postularet, ut EpISCOPus Condemnaretur 3). Expedit autem universo Pluin rea afferre testes, ut firmior, et luculentior prο-bat in habeatur ; modo adversarius non cogatur graVea perferre sumptus propior in renem testium multitudinem. Jus civile eam rem permittit arbitrio judicis, cujus e.t testium num strum mu-

113쪽

sule Brisonium S Ac . qu. I. s G. II. 5 Contra Epiqcopum testes 72 adhiberi ν Inissa Zophiriniti Pontificem , tradit Luit prandus in ejus Vit. Pagin. IM sdit. An iacti P. 164. . Eui idem hiario numeriam Expresserunt L IV. in can. 5ca'. 2 qu. 4, et Capitularia Caroli M. Iib. I cap. i53eom. 3 col. 401 ει lit. Baltιtii Veri. 1772, ac Macedonium Episcopum Constantinopolitanum ab Episcopis septuaginta duobus de gradu dejectum narrat Anctor Chronic. Al.xand. Obmp. 285 in Biblioth. PP. eom. II pag. εdie. Lugdun. Imperatores Val ntinianus, Valon , et Gratianus in L./ 2o Cod. Theodos. Quor. iappellat non τ' P. testos 7 m Emo. Tunt adhibit cis in causa Chromatii Epis Opi, et Aia gustinus in Br vic. collat. diei 5 cis F. tom. col. 509 dit. Gn. cit. montionem facit Cono illi apud Carthaginem a Donatistis habiti . quo Caecilianus κh Episcopis fere septuaginta condemna liis fuit. Mitto decretum Concilii Romani sub Sit vestro Pontifico, quod est apud Gratianum Can. 2 cap. 2 qu. 5 et quo habentur haec: Pι assul non

damnabatur , nisi cum 72 eeseδbus . . . Pres irer Carindinalis nieti cum 4i . . . . Diaconus Cm ciuialis Urbis Romas nisi cum 27 testibus . . . Subdiaconus. 'Aco alias, Exorcista , Lector, Ustrarius 7s itemque

mitto acta Concilii Sinuessant, ex quibus constat adhibitos fuisse testes 72 adversus Murcellinum, qui idolis thus adolevisse ferebatur. Milto inquam utrum quo , quoniam Romanum illud Concilium is hIsidoro Moroa toro fuisse confictum , Omnes norunt; et similiter omnibus comportum e St, Ahialam esse Narcellini lapsum I et acta Synodi Sinuessanae, quod, Praetor coloros, late os endit Pape brochius in Conat. C1onolo. Hi tor in S. m csiain. Dissctre. 7 in Propγ'. ad ace. SS. Maii Pag. 42 et Sctq. edit. Antuerelae. Illud in his actis cura, et Observatu

114쪽

ri libra occidiati, qui tes imonitim di buut; o ausint autem ex iisdem uotis librae occiliaue , Oc vi hi tu testes 72 significari. De .librae nomi0e 94rum liui, irinbum vetores nominibus piandorum ni meros de'irgnare solebant, quod pruci cel dris oluendum I/ιναν,

iis. an. I 58C ; Sed id qni dom est coli ira omnium eodidum sit m , et a uero iura se me Cui asius ob br. vae. Ab. 17 cap. 9 om. tom. 5 Vol 455 die. Cit., erBaronius ICC. mox; mit. lihram Occiciliusnil occidenta4lem expli scit. Nam discrimen constituunt inter libram Orientalem, et occidqntntem , qua in nil e-ra constabat solidis Ochuaginta qiant uor sociandiam Constantini constitutionem in Leg. 3 Cod. Theod. de Pondo, at . ulieris ex cit. Lw. 5 Cod. des Stissmicr. I b. Io solidos 'septi aginta duos continebat Seis, otheno moner Cironi is observ. Lb. 4 cap. 5 pag. 8oedit. Vindobonas i 76l nulla est haec Oilent alis, et Deoidentalis librae distinctio; neo quod Constantini lex Antiochive, lex autem Vulentiniani, et Valentis Romae lata fuerit, exinde essici potest, quod illa tantum ad Orientem, haec vero ad so-

115쪽

f. X 'IIiritii setiam in testibus rEqoiruntur ne borum testimonium judicio probo tur. Principio pit audi , atque etiam inviti ongoqiii. Aunt ad se

rendum avus ιι mosi una 4 et patu faciundam verita tem . , Vetuis eui jus cogendorum testium in cu-

atque ita iactum est, ut in his tuo sue causis Inviti Rarentur testes, qui pridUm erant tantum

voluntarii 3 Nuno igitur jum. civili etiam iu-

vitis di nunciatur testimonium, exueptis cogu

tis, alfinibus , et quibusdam alitii 4)

D. 9. ait Aliti utian. pag. 62 Ea et Oxoti it l7co. Consoc Donivii, ad t t. Decrstat, citi et Est b. cogesim a) LQ. i6. et 19. Cod. de notib. Antiquiore illum constitutio nona, qua novum si oo jus induxit Iustinianos, ipso memorat Cit LG. 16. Θam vero ex Basilio is restituit Colacii s obses, vae lib. 8. cap. Id. ol P. eom. I. sol. 186. Edie. cit. Do testibus ad forendum tegit monium cogendis est ollam douretum in Lege Ripuariorum caP. 5o. , apiad Balugium Cupitular. BEE. Fa ancor. tOm. i. col. 27. odit. VEnEt

116쪽

4ὶ Leg. 4. 5. 8. 19. E. ds ristib. I XI. Romana EceleΑia testes horturi, et monere, non cogere consuevit ). Tuutum occlesiasticus judex invito testimonium denunCiut, εi is odio, vel gratia, vel timoro se subtruunt R); atque alia degit probatio, unde Veritna llo-

-git ad serendum teεtimonium Per excommuni Calaonem ), clericum vero per Suspenεionem ab Oiscio, et lieneficio , quum, si adbuc Pergut b. idture , aequi Potest se utentia e XCOin uniCut

rando promiserit, se non dicturum testimonium, nulla vis sacramenti est 6)

g. XII. Sed et jurati debent esse testos, quoniam injuratis non creditue, nisi eis adversarius jusjurandum remiserit cl); praeterea non singulares, qualos sunt, qui singuli de disjunctis, diversisque actibua testantur, iique, intur quos

117쪽

quI rΘ ri ex ancillo deprohendorint quia testes nuriti plenam sibi fidem non vindicant, nisi alia Proerilo sint administula , aut nisi aliud causae natura poMulet 3); donique nullo vitio laboraro debent, Propter quod a testimonio r pellantur. Quidam enim Ah omnibus judiciis arcentur, quidam ab aliquibus, quorumdam testimonia

Pro Certis personis, quorumdam contra Certas Personas non recipiuntur.

de et ivm lupis ii tu i in Caroli M. lib. 7 cap. 285 eom. 1 col. 727 cuit Buluit Hes noρ. 1772. Forte hujus sacro moriri a lesti hos emittendi necessitas fecit, ut nonnisi v jejunis testimonium dari doboret. In Cain Pi tilaribus Caroli M., et Ludovici Pii lib. 5 cap. 252, et I b. 6 cap. 277, apud Halustium tom. Gol

sciplina , tit non nisi a ieiunis sacra tractentur Cano et 7 dist. 5 de Con scr. Sed ne despicienda qMidem videt ar conieci nivi eorum, qui tostes ieiunos testimonium ferre debuisse putant, ne Onu Sti vino, or cibo perturbatam, aut minus voram ut testationem emitterent. Sane in iisdem Capitis laribus Caroli M., et Liado vici sit C. ioI lib. 5 los. cit. Col.

tum Comess hiabeat, rii si ieiunus. Illud do Episcopi q. statutum ost μυel. 123 cap. 7, ens non ud instar ultorum testium inrojDrando, sed fide tantum Sua, ut decet Sacerdotes Dei, propositis sanctis Evangeliis, testimonium serro oportere. Triburiensi autem Diuitipso by Cooste

118쪽

Bal. Tempus, quod hominum memoriam superat, per tostes ex auditu, in quibus insint omnia , qua Binesse oportet, recte demonstratur Leg. 28 ff. do Probae. Iisdem quoque testibus consanguinitatem prohari, traditum est; sed hodie, uti monet Cujacius ad cap. 47 des Testib. opp. tom. 6 col. 856 esdit. cie . , Lateranon sis Concilii decreto a rotata ad quartum gradum prohibillono nuptiarum, arctatur B tiam de audibu testimonium. Conser ipsum cop. 47

g. XIII. Λ judiciis omnibus, tamquam mInns apti; et idonei ud serendum testimonium, repelluntur furiosi, amentes I), itemque impu-

ti et) . Quin jure Decretalium quilibet reus cri

minis poου tu latus, etiamsi nondum Consessus, Convictus, damnatus, et notatus infamia sit testimo

nium dicere prohibetur M; exceptis gravioribus

eriminibus, qualia sunt simoniae, et I Regno majestatis έ), in quibus etiam in sumes testimo nium seruut 5 . Nam testes non tantum infamia, sed etiam infamiae Eugpicione Vacare oportet 6). Ceteri criminosi omnino rejiciuntur, cum ais huc in se eleris contagione Versantur 7 . Qui crimen perpetrarunt, modo perjuri non sint S),no deinceps snluci existimatione abjecerunt, in judiciis civilibus , non item criminutibus , in quibus de crimino, poenaque agitur, teεtes effiO

119쪽

riet. 16, 7 Cum i/ι aliis accusationibias, inquit , Ic- Cia sutorum , et ire, citam inravceotia quaera uiri, ad in Simwia δODEm tumeri Simoniachn iam eruam infamess Per sonas admitti.

9j Cis. 5. ds Testib. I XIV. In certis causis testimonium ferre nequeunt si se saxa e in causis crimin retibus sa), nisi plane alius desit veritatis ostende ne is Cus,Mr ni, i a tur de gravioribus crimini huη Simonisu, et laesae majestatis in quibus etiam minus jdonei testρs recipiuntur sa); patronus, et redFO- Catus in cnu.κ, quam defρndunt 33, iudex iii Cis usa, quam judicat , 4 donique omnes in pro-Pria Causa testos esse prohibentur ο).

i) Inro Oivili a causis ori minalibus aridiorum testimonium excluditur, si has corpor o quuos tum nolunt Let 3 β 5 1. des ris ib., rod do ore tuleου

Omnes Lm Mur'o irae minus respellunt.

120쪽

g. XV. Pro rertis personis tuti monium serre nequo unt ii, qui suum de domo , sive familici nisi sint specta isto fidei, et probitatis si , vel Dui in controversiam veniat, quod 'alio modo probari non potestis veluti ai quaeratu e cie coguntione, legitimis natu lilius, aetate sa). Similiterne Iue u nuci resbithonium dicunt 'in causis amicoruIη δ), neqvn ii qui . similom cum xliis haben conixo versiam ., est quorum judicium illud in res,o potes b s.); item quo monachi, et cleria ei in pro sanis re hus corum laico judice testimonium ferre τε tuntur , nisi reliud postulet nece-- .las ostendendae veratntis; uno msu sunt testra Cum sui antistitis venia, aut eorum testimoni&scelesiasticus juderi recipit.

g. XVI Postremo advorsus certns Personas

tefites eE8e nequeunt reus contra hocios criminis

a), exceptis criminibus lilegae mobcstatis, haeresis Qt simonia es a), inimicus contra inimicum 3ὶ laberius contra pationum ), filius contra pntrem, et pater rontra filium ἰ eaceptis causis matrimonialibus 5); haereticus, ethnicus, judaeus contra orthodoxos 6 ; denique in causis criminalibus laici a Drendo cos irri clericos testimonio jure decretalium repelluntur 7). Q