Joannis Devoti ... Institutionum canonicarum libri 4. Tomus primusquartus

81쪽

82sod etiam nainralis juris ratio, damnari aliquem, qui nuditus. ac de sensus non sit. Hinc desecto mei inti nis insanabilem Pragmatici appellant, quoniam sanari non potest judicium, quod sine citatione gestum est a). i in Can. 2 et 4 cap. 3 quaese. 9, Clem. 2dσnn

3 XI. Ε,t antem citatio vol realis, quae sit injectis In reum publica auctoritate manthua vel vernalis, 'uno procedit ab imperio judicis, cujus jussu, verbis, vel literis quis in judicium v cat ut in civilibus judiciis verbali citatione plerum quo utimur; nam in iis citatio realis ante seni Dialiam non emittitur, nisi reus sit fugitivus ut de fuga suspectus, et nisi primn m res cognita, et explorata sit. 3. XII. Verbulis citatio alia simplex, alia pyremptoria est. Simplex continet merum PruE-eeptum , ut rens in judicium veniat; sed ipse eon tum n x, non efficitur , nisi eadem citatio post tres terminos certis diorum interuntiis praefinitos tertio repetatur I) - Quae intervalla jure veteri decem dies singula continebant u), jure Novel- Iarum una plinta sunt ad dies triginta 33; sed jure deerula lium arbitrio judicis pro temporum,nc lo cirum ratione statuuntur 4 . Peremptoria citatio in inr ehi omnium simul simplicium , atque ita rem perimit, ut 8i rcus praestituta die in judicii in non velis rit, Contumax habeatur. Nil sit peremptorium Proecidit, et abscindit omnea

adverbκrii tergiversationes, eoque comminatur judi X, sesct causam coxuiturum, etIn in Rhsento

82쪽

Edictum peremptorium jure civili emittitor post

tres simplicρη citationes, interdum post dures, interdum etiam statim, quod voratur uvum Pro omnibus; pendetquo ab arbitrio judicis pro conditione cnugas, vel personas, vel . temporis Dr dinem edictorum 6), ot compendium moder

si in Trium fantnm odio foriam mensio Psf iri Lm. 5 F de Re judio. , et apud Paullim Nec Pt. APu tent. lib. 5 tit. 5 num. 7, no trium item dera ne in-tionum , ni t literarum in Ling. 8 Cod. Quomod. et quand. judex. sen en Quuro mirum est, Ulpiari rimin Leg. 7o f. des Itilio. tradere , post tertium do mum edictum peremptori iam emitti . Gerardos Nood-fius observation. lib. I ci p. 8, ita ilium Ulpinni locum legendum ptisat . qtiibtis servositis, Et tor tium tunc Pers mP oritim impeti est. Ego in ejus fieri tentiam facile descendo, neque do ea dimoveor il lis ejusdem Ulpiani verbis, qDibus dimotos est Antonius Sohialtingius in Potitiam R cepi. 'Enterat. II b. 5 tit. 5 noe. 52 Iurispν. et est. iantes Itistinian. PGR. 4 D. edit. Lipsias I 757. Sunt autem uor ha Ulpiunt in L g-73 '. de Iudio. omnino haec : Νonnumquam hoc edi

ctum Post tot numero edicta, qtias praeC'sserint, da tur , cloaniamyuam Post unum vel cilicti iam, nonniam quam Flatim , quod auctilutur unum Pro omnibuF-

ssio qui dolii Ulpianus ut iam post tria udicia derat

que peremptorium dari statuit, sud loquitur non de ordinaria , et usitata edictorum methodo, qua Utribus tantum edietis conflat, et quam res Picit Leg. 7o p verum agit de arbitrio iudicis, quod ex ira ordinem est. Nana , ut ipso inquit Ulpinnias', toto in hoo negocium asstimia re opolist cum, qui jΠ di te, et p=o conditiones capsos, vel psi Sonas, Tulto oris ita Ord; nsm Edictorum , ese compesnditam m-derari. Hinc indici pro suo arbitrio licet tria duro edicta, antequam peremptorium emit nt. ItaqHEUlpianus in L g. 7o. ordinuriam, et usi in tam Con alituit edictorum methodum et in Let. 72. ex BPli -

83쪽

fere , ac non tertio, sed quarto loco peremptorium

dure.

I) Novoll. 112 Cap. 5. ij Cap. 7. Us Dol. ee contumac , Clem. I desItidio. Quae do tribus edictis, aut de uno Pro m- , Dibus dato a toro civili sancita sunt, ea dona vide tiar constituisse Innocentius III. in Cop. 24 ds sc. ret potsst. d letat. Sed et ante Innooontium III. Parisi Huso Concilium apud Gratianum Can. 6 cap. 2 quaest. 5. Romanam legum de tribus edictis, aut uno pro tribus approbavit.

st contumas.

6ὶ Ediota ha oo interdum etiam contastationFS. ab Aniuno autem in Paul. B sc Pt. senten. lib. 5 tit. 5 g. 7 3pud Schol fingium Iurivpr. vret. Anis justinian. pag. 45o edit. Lipsias IIII, et in Gan. o cap. 24 quasse. 5 Auctolitates appellantur. Proprio a latinis desntinctationes dicuntur , sed corrupta o Latinitatis scriptores Auctoritates vocant. Multa eius Tot exempla sunt apud Du-Cangium Glossa r. meust lini m. Latinit.

et) Leg. et 2 ff. de Iudic. . XLII. Citatio reo significanda , et demonstranda est, idque appreritoris, sive publici nuntii opera fieri solet. Significatur autem vel de- nunciatio no , vel literis, vel edictis si) Denunciationes p r ossicia, et execun torcs fiunt, literae ad reum mittuntur, edicta publico loco an

figuntur, unde recte legi possint g): Nuncius reo de nunciare decretum citationis debet vel in faciem, vel ad domum 3), et praesenti quidem in iaciem , absenti ad domum ; si rei copia haberi possit, in faciem , si non possit, ad domum in qua reus habitat ), et si plures domos habuerit . ubi frequentius commoratur, Rut Commorari des bet. Quod si reus absit, neque resciri P0bsit, quo in loco veraetur, edicto publico lo

84쪽

ro assi xo evocandus est, ut ita reus absens PCrPrΟPinquDη, nut amicos, quibus edictum Patet,

si XIV. Et quoniam in alieno territorio jus dicenti impune non paretur sa); adversus

eum, qui in alieno territorio VerSatur, citatio expediri non potest, nisi ub ejus loci magistratu venia petita , atque impetrat' 8it. Facta verocitatione, nuncius id in actα referre debest, et vero expressis omnibus, quRο εcire opus est, nimirum die, loco, modo iactae Citationis, ceteris adiunctis, atque ejus rei iiDDi creditur propter fidem publicam, quiu munitus est. i

XV. Ut citatio rite, et recte fiat mnlta sunt Observanda . Principio scilicet Oxprimen dum est nomen actoris, quo instante citatio emisia

titur, quia tantum in ea usis Publici a judex ex ossicio procedit I); itemque nomeu rei ne quis in aneipiti perso in decipiatur Deinde contino 're debet nomen judicis, cujus mandato citatio

85쪽

m. emittitur, tum quod jure novo si ne mandato Indicis nemo in jus vocari potest, tum quod cita

tus scire debet, num proprius, et competens judex sit, nd qu 'm vocatur. Et quoniam delegatus judex alienam jurisdictionem exercet citationis decreto inses rendum est ex mplum literarum , qui hus pi panga commi,sa est 2ὶ; nam secus ejus jurisdictio reo comperta, et eXPUratre esse non pol est. Si manifestum sit, judicem non ess compse tentem, reus ad eum ire non cogitur; si id manifesto non constet, reus omnino cogitur, sistere so judici, cujus est Re8timare, num sua

en nonico expresse constitutum videtur, sed tamen alieniam non est a iuris Romani sententia Lm. tinis. Cod. des Mundiat. Prino. Leg. 5 Cod. de Iur. fiso. Iib. I

steaquam re cognita aego contra actorem tueri

constituit. Veteri jure Romano actor postulatam impetratomque a Praetore actionem edebat reo, cum in judicium venerat, atque ita ipse VOCationis causam nosce hat I). Sed antiquo vocationis ritu sublato , sancitum est a Justiniano sa), ut in ipsa vocatione libellus conventionalia reo tradatur; atque ita in unum judicialem actum in jus vocatio , et actionis editio coaluerunt. Decretalps de exprimenda vocationis causa , re quo

.imul offerendo libello non admodum laborant; ed

86쪽

.od jam sere ubique gentium moribus, nsuque

fori rereptum est ut decreto ipso Pitationis pausa significetur, vel simul reo libellus offeratur.

si Pluribus sane modis id seri potuisse sort-hit Ulpianus in Leg. 1 ff. de Eden. Conser I e in eois ei uni Antiquit. lib. 4 tit. 6 . 19. ov. fom. I pag.

2) ΝοτοII. 55 cap. 49. XVII. Praeterea designandus est judicii locus, ut reus noscat, quo ipse Venire, et se judici ε istere praesentem deheat, et simul intelligat, num locus illo tutus sit. Praesertim vero si delegatus sit judex, certum in citatoriis literis indicare locum omnino necesse Est; quoniam illi nullus est hujusmodi locus, nclquem reus certo venire possit . Si ordinari nae8t judex, qui certo loco tribunal hahet, nihil attinet hunc locum exprimere, nisi ipse Velit alio loco jus reddere, quam quo redde r. consuevit si . Sed et tutus debet esse Iocus, tu quo judicium est agendum , et per quem ne Cessctrio trRnsitus faciendus est reo sa) adeo ut si manifestum sit, locum tutum non e 8Ses nulla sit citatio ipso jure 3 , si non ira sit manifes tum , Valeat quidem citatio, sed reus demonstraro debeat, eum sibi locum tutum non esse 4 . 1 in Leg. D. F. des Iudio. .

87쪽

TeuS P de Procuratorem ros pondere PoteSt, cum tu tus non est j dicii locus. Est hoc gano v ctrum s sed Pso justa Θxcusatio Ob hario eam de In causam est, quod per se ipsum respondere non Potest.

g. XVIII Cortus quoque dies, quo reus in jus venire debet, in citatione notandu8 est , ut ipse intelligat, nulli die, quo vocatus suit, exercere judicium liceat. Qui dies arbitrio h

ni viri a iudico constituitur, habita ratione temporum locorum, personarum. Nam iniquum p8set reum vocare ad id tempus , quo ipso sui copiam sacero Vel omnino v an potest, vel saltem cum magno incommodo potest. g. XlX. Plurn efficit citatio, quae rite , etr c te facta sit. Nimirum facit, ut rens ad eum judicem, ad quem primum vocatus est, veni rodet ab , quanquam reus deinceps alteri judici subesse coeperit 1); rumpit praescriptionem sa); perpetuat judicis delegati jurisdictionem , adeo ut ea. de logantis obitu non extinguatur δ); litis Peudentia in inducit, si tamen in citatione it Ita

sint expressa, P X quibus reus noscat omnia, quorum causa in jus vocatur . Pendet autem lis post citationem quoad hoc , ut nihil dehoat innovari 5); nam alias non uisi post conte, tutionem lis pendet 6). Ex quo efficitur, ut post

citationem, unde reus causae certior fit, res li

tigiosa evadat 7 , ideoque alienari non possit 8);

88쪽

TITULUS VI.

DE DOLO ET CONTUMACIA .

I. Quis contumax. ' tumaciam . II. Poena . propter con- V. Aliae poenae in reum

fuma Ciam actoris . contuma Com.

III. et IV Nissio inpos- VI. Sequestratio tot Iisionem propter rei con- tigiosae .

. I. Ν o dolo, ot contumacia litigantinm inutile

evadat judicium, poenae indictae sunt advΡrgus eum , qui in jus vocntus non Venerit. Diatum mnium, vocamus omnem calliditatem, falla-mam, machin&tionem ad circumveniendum, fallendum , decipiendum alterum adhibitam sa). Hoc loco dolus est fraudolentum consilium litigantis, qui contumax est et),' et judicium detrectat. Contumax autem dicitur, qui judicia mundato non obtempserat, hoc est qui tribuaedictis, vel uno peremptorio ev atus sui CO-Piam non fecit, eum nullo justo impedimento

retineretur 3); vel cum v init, iudici parere recusavit ) ; vel impedit, quominus ad reum citatio perveniat 5); vel sino judicis venia susceptum judicium deseruit 6):

1ὶ Ita dolum maltim definit Labeo apud Ul

89쪽

pisuum Log. I . 2 ff. de Dor. , at contumac. in qUR quidem definiti no nihil Oriosum Esso demonstruillis herias l.b δ ob ,si v. 25 2ὶ Contumax a Graecis αναδης Pervicax, ea superbus, dicitur qui alios ita contemnit, ut eorum consortium fugiat ; ideo etiam Constitutio Graeca φευγοντα sigi ntem vocat in L. Io Cod. ds JudιC. . t δ) Zμν. 55 st. do Rμ judic. Id quo etiam tra Hii Paulos Recvt. son an . lib. 5 eit. 5 g 7, apud Sol, ut tingi uiri loc. cit. pag. 45Ο. Do monstrare stu tem qui Proponit, imprdimentiam debet ; iudex uu-tem ex circumstantiis intelligit, itista ne sit excusatio, an se cris CGP. 6 des Dol. , Et contumac. Sae Psellii in a iudi o constituitur terminias, intra qDemo italus venire in iudicium dobet, eoqtie non veniente, et Elapsis termino contumax habetur. Verus' ant Qquum Judex de contumacia decernat, adhu oipso moeam Purgare potest, ut iudex ex aequo, et hono nitra terminum conde uinationem differre queat cie. cap. 6

. . ' - - . t

g. II Tam actor, quam reus contumax es se Potest I), neutrum vero sinunt leges judici jubρnti impune non obtemperare. Actor si sonstituto tempore, quo rous citatus est, in ju dicium non venerit, in expensas Condemnntur,

nequo alia ei ci Latio permittitur, nisi de se judici sistendo cautionem praestet 2 . Quin etiam non vontento in judicium actoro, reus illud a judice petere, et rogare potest, ut sibi detur

Probntionum afferendarum locus, ac sentent ict

tor Contumax ovaserit, Hug procurator, si quem reliquerit, vocandus est, aut si nullum reliquerit , vel r. lictus in jus non venerit, ipse ab8ens Per edictum ejus dinui affixum vocatur, et in

90쪽

do contra eum sertur sententia, enm res satis est comperta, aut gallum, actorct in Oxy'nsas

condemnato , ab observatione judicii reus abiol

si) Ηino oa pars, quas in De ore alium libris

inscribit ut Es Dolo, et contumacia , in antiquis colis lectionibus inscribitur do Dolo, se oontumacia alinterius partis punienda , ubi contumacia alictrius Par eis actoris, vel rei contuma Diu est. -

ter actorem ψ qui antes contestatam litem, intorqtio actorem, qui post contes tutam litem contumax est. Nituntur Novel. 112 cap. I s. 1 et 2, ubi de actore agitur, qui actione proposita abesse cooPit, cum apud judicem initium lis non accesPerae, hoc est cum nondum erat confestata, et vero si Postea, contumax fieri dioitur. Vulgarom halio distinoi ion inridet Gonga logius in cap. I des Dol. Et Contumus. hoc fretus argumento, quod cum reus ob ucro revocatus in iudicium venit, Iis contestata intelligitur, quoniam canonico saltem iuro noloris, actrei Praesentia non requiritur, ut Iis contestata habeatur; et ideo fieri non potest, quod actor non contos fata lito contumax e adiit. Illum automNovellam, cuius nono facta mentio est, ita tuler-Pretatur Gonga Iegius, ex Parte tunium aetoris, non otium ex parte rei. I item contestatam fuisse, cu in Boior abesse coepit, quae imperfecta quae dam contestatio est y tum in ius venient νὴ et uotoris Potitioni responderito reo, ni ipse uet Ut abesset, contestationem fuisse persectam. Sud nego fiori non posse, quod actor, vonion to in iudicium Teo unte oontestatam litem contumax sit. Nam aliud est vadimonii, Et alia litis contestatae desertio. Actor certa dio raum in iudicis in vocat, venit quidem reus, non item actor; hic quidem de si ero vadimonium dioibur, non litem contustatam. Naxu

dosertio vadimonii est desertio promissionis judicio