장음표시 사용
201쪽
non est idem eum illa. Undo sequitur distinctionem emo duplicem ; realem scilicsit et rationis. Res enim una potest non esse alia, vel de sacto u part0 rei, et haec est distinctio realis, inquantum scilicbi Sunt duae res a parte rei, ut Petrus et Paulus : vel per considerationem intellectus, inquantum rem in municam in varios conceptus distinguimus; et haec dicitur di tinctio rationiS. Distinctio realis est triplex : Major, minor, et virtualis. Di tinctio realis major est distinctio rei a ro : sic Potrus distinguitur a Ioanne, anima a corpore. Distinctio realis minor est distinctio rei a modo quo assicitur, id est si tenuissimis quibusdam entitatulis, quae proprie non obtinent nomen rei propter suam exiguitatem, atque adeo dicuntur modi r Sic Pstrus distinguitur a sua SesSione; linea a sua obliquitate : Haec di tinctio solet etiam dici modalis. Distinctio virtualis non est tam distinctio, quam landamentum distinctionis; et esι in illa ro, quae uniea in Se aequivalet pluribus; ideoque praebet fundamentum, ut eam distinctis actibus cognoscamus, divom sasque in ea formalitates distinguamus : Sic nummus aureus habet quidem unicum valorem, scilichi librarum sex circiter; attamen ille unicus valor aequivalet duplici valori duorum nummorum argenteorum; ideoque possumus illum distinguere in duos valores partiales. Similiter anima hominis est quidem in se unica, attamen praestat quidquid praestant animae piam
tarum et pecudum; diciturque ob id virtualiter multiplex; idemus potest distingui per intellectum in tres 'adus, vegetativum, sensitivum, et rationalem. Hanc distinctionem virtualem Scotus non putat sum cere.ἰ et ideo aliam ejus loco subrogat, quam vocat Distinctionem fommalem actualem eae natura rei, quae sit, non quidem interrem et rem, aut rem et modum, sed inter duas formalitates ejusdem rei; ut inter animalitatem et rationalitatem, quarum una ante omnem mentis operationem non sit sormaliter altera, neque de intrinseco constitutivo alterius, quamvis utruque non
sit nisi unica res; sicuti in lapido triangulari tres anguli sunt unus et idam lapis; et in sabuloso dano bifronte duae erant sa-cies. Sed unum CBput.
Dicit igitur Scotus, hanc distinctionem, quamvis sit actualiter in rebuS, non tamen esSe realem; quia non est distinctio rerum, Sed solum formalitatum, quae adeo proprie licenda sit formalis. Hanc vero liberaliter concedit in omnibus rebus, otiam in attributis divinis, adeo ut in una simplici re et entitato integrum formalitatii in exercitum aliquando excitet, ex quibus nggregetur : unde desinit essentiam divinam per Cu- mutum perfectionum et formalitatum. Qiann tum ad distinctionem rationis, triplox quoque 3SSignaripsisSt: Major, minor, et minima. Distinctio rationis maj0r eu,
202쪽
dum ratio nustra entitatem virtualem multiplicem distinguit in varios conceptus persecto distinctos, quorum unus nullo modo includitur in alio; ut dum distinguimus humanitatem, in animalitatem et rationalitatem; nam conceptus animali latis nullo modo continet actu conceptum rationalitatis; idλquo attribui potest rebus etiam irrationabilibus. Distinctio rationis minor est, cum intellectus rem eandem distinguit in varios concertus, quorum unus explicito quidem non continet alium, idost, ipsum formaliter non exprimir; impliciti tamen ipsum involvit et includit : ut dum distinguimus in ente verum, bonum, si unum; siquidem conceptus boni cotitinetur implici in in conceptu veri, nam omne bonum est Verum. Di tinctio rationis minima est, dum absque ullo sundamento ex solo beneplaciis, vel ex infimitate sua, intellectus dividit rem unicam in varios conceptus: ut si quis distinguat vestimemtum ab indumento, et voluntatem divinam a sua volitione. Illa praesuppositis, ut ad distinctionem graduum metaphysicorum
Duplex est sententia : Prima Scoti, qui vult tales gradus, v. g. animalitatem et rationalitatem in homine distingui actualiter anto opus intellectus distinctions illa quam vocat formalem eae nastura rei; ita ut, licti concedat in homine
animalitatem et rationalitatem essct eundem rem, Velit tamen osso duas formalitates actu et de laeto independenter ah intellectu. Scotum sequuntur ejus discipuli; sed deserunt comm
niter alii, ut bac in parte de illo dixeris, quod de Ismaeledictum est: Manus ejus contra Omnes, et manus Omnium
Secunda sententia est D. Thomae et communiter aliorum, qui tenent gradus illos distingui quidem actualiter per intel- Ioctum : ante operationem vero intellectus solum landament Iitor ot virtuali inr: quatenus scilichi eadem simplex formalitas, .lichi in se una, quia tamen aequivalet pluribus, praebet occa- jsionem intellectui distinguendi in ea varios conceptus; quibus non correspondet in re nisi unica simplex entitas divorsimodo j concepta; sicut in circulo, diversis lineis a circunferentia ducitis correspondet idem centrale punctum virtualiter solum multiplex. Ut haec scientia stabiliatur,
Statuitur scientia Thomistarum, gradus selliret metaphystem esse tantanxi riualiter distinetos ante opus intellectus.
Dico prim6 : Non datur distinctio actualis formalis Scotiinter sormalitates ejusdem rei, sed distinctio unius entitatis in varias formalitates et varios conceptus obiectivos fit ab in-
203쪽
tolIectu. Ita D. Thomas in hac re adeo clarus, ut nihil necesso sit testimonia adducere. Probatur conclusio unica, sed sessicaci ratione. Distinctio illa non est necessaria; ergo nec admittenda. Probatur antecedens : Distinctio virtualis potest sacere quidquid facit distine-tio illa Seotica; ergo non est necessaria. Probatur antecedens tum ratione, tum inductione : Ratione quidem ex CMelano doente et essentia quaest. 32, in fine: Quod aequivalet alteri potest sacere quidquid alterum saceret. si adesset : Sed distinctio virtualis aequivalet actuali; ergo potest sacere quidqiiid di
tinctio actualis saceret, si adesset. Major aperta est: Sic enim nummus aureus facit quidquid facerent duo argentei, si ade sent; sic punetum in centro positum, quia est virtualiter multiplex, potest terminare varias lineas aequb ac si essent varia puncta. Minor vero manifesta est; ideo enim dicitur virtualis, quia per illam ω aequivalet pluribus realiter di tinctis. Probatur etiam induetione. Tria sunt, quas Scotus tribuit suae distinctioni formali actuuli, ei propter quae illam n --riam putat: Primo ut do unica re possint verificari contradi toriae propositiones. Secundo, ut possit terminare diversos co
ceptus. Tertio. ut possit definiri diversis definitionibus : Me haec omnia praestare potest sola distinctio Virtualis; ergo, etc. Probatur minor : Nam hoc ipso, quod res sit virtualiter multiplex, secundum unam partem ejus, ut ita dicam, virtualit iis potest aliquid verificari do illa, quod non verificatur secum dum aliam; ac proind6 sussicit ad verificanda eontradictoria :Sic in nummo auris, licti sit unus valor Sex librarum, potest dici, quod nummus illo aureus, quatenus continet valorem unius argentei, non sussicit ad solvendum debitum quatuor librarum, beni tamen quatenus excedit argenteum. UndbD. Thomas T, de potentia, a. 4, ad. 5. a De illo, a inquit, a qliod est idem secundum rem, sed ratione disserens, nihil a prohibet praedicari contradictoria, ut dicit Aristoteles 3, e Physicorum; sicut patet quod idem punctum m. disserensa sol tim ratione est principium et finis : et secundum quoda est principium non est finis, et o contrario. η Deindδ, quod etiam distinctio virtualis sussiciat ad terminandos diversos conceptus et varias definitiones adhuc apertius patet. Hoc ipso enim, quod una res iniuivalet pluribus, potest concipi et definiri praeciso secundum quod aequivalet uni; et deindo praetcisis secundum quod aequivalet alteri. Et rogo Motistas, si
ipsa nolint esse, saltem fingant in rerum natura existero formulitatem in se quidem unicam et simplicρm, quae tamen
idem praestet quod plures, id est sit a uiualenter multiplex :An num continub palam erit de ea diversimodb considerata posse praedicari contradictoria, posse formari plures concep-
204쪽
tus inadaequatos, posse domum constitui plures definitiones eam sub illa diversa consideratione diveris explicantes' Ergo virtualis distinctio ad haec tria sussicit. Dico secundo: Gradus metaphysici non distinguntur actu in re ante opus intellectus; sed tantum virtualiter : Unde tota illorum distinctio actualis fit ab intellectu distribuento eandementitatem virtualiter multiplicem in diversas formalitates, V. g. hominem in animalitatem et rationalitatem.
Conclusio posset probari ratione jam lacta : Si enim non datur distinctio Scoti, gradus quoque illi non possunt distingui tali distinction0 ; sed praeterea,
Probatur ratione iundamentali : Gradus metaphysici sunt una et eadem sormalitas virtualiter tantum multiplex; ergo non distinguuntur actu, sed solum virtualiter. Probatur anteco-dens : Cum enim sormalitas sit effectus formae, oportet illam
proportionari et adaequari sormae, a qua procedit. Undo sic Brgumentor: Eodem modo loquendum est cis formalitatibus et de sormis, a quibus procedunt: Atqui sorma a qua procedunt
gradus metaphysici, ut anima rationalis in homine, non est ex pluribus animabus tertia anima, sed unica simplex, virtualiter solum multiplex; ergo etiam humanitas in homine nonost tertia formalitas composita ex pluribus partialibus, animinlitate scilichi et rationalitate, sed unica simplex virtualiter tantum multiplex.
Declaratur amplius dissipando inanem Scoti subtilitatom. Ecquid enim tandem sibi vult performalitatem, quo nomine imporitos hoc toto in negotio deludit' Plansi apud aequos nominum aestimatores formalitas id ipsum est in abstracto, quod forma in concreto : Cum igitur, ut explicuimus 3, phys. q. 3, R. 4. larma sit qua res determinatur ad certam essendi rationem, sormalitas nihil aliud est, quam determinatio rei ad propriam essendi rationem : ac proindb ubi est unica res e terminata ad unum essendi modum, est unica quoque non modo forma, sed etiam formalitas illi sormae proportionata :Nisi velimus relicta soliditate rerum evanoscere in inanitates et abstractionum abstractiones. Deinde sicut sorma est res, ita et formalitas est realitas; vana ergo subtilitas est inducere insormis distinctionem formalem non realem, Seu formalitatum et non realitat im. Sicut igitur unius entis est una forma aequivalens pluribus, ita et una formalitas aequivalens plinribus. Illustratur id totum ex S. Thoma 4 pari. , q. 6, R. 3. Rerum enim species disserunt secundum persectius, et minus perse tum; sicut in rerum ordine. animata sunt persectiora inanimatis, animalia plantis, et homo animalibus : unde Aristot
les Gmparat rerum species numeris et si puris, in quibus persectior continet imperfectiorem, et excedit. Sicut ergo penta-
205쪽
498 ΟΠARTA PAM PHILOSOPHIAE. gonum continet trigonum, et numerus Senarius conlinet ternarium, ita humanitas continet animali intem et vegetabilitatom: non quidem per aggregationem, ut cumulus lapides, sed per
aequivalentiam, ut nummuS RureuS argenteOS; quae enim sunt
distincta in inferioribus, adunantur in Superioribus. Undo in homine eadem simplex formalitas eSt radix discurrendi, gentiendi , et vivendi : Attamen intellectus n0ster, qui distinguit illa, quae sunt unum, apprehendit iStam simplicem formalitatem praeciso quatenus est principium sentiendi; et sic eam vocat animalitatem, larmatque gradum unimalis : deindb illam concipit, ut est principium ratiocinandi, sicque eam V cat rationalitatem; quamViS haec Omnia Sint una et eadementitas solum virtualiter multiplex. Idem dicunt Theologi do attributis divinis : quod scilicsit Deus est una simplicissima entilas ; imo una in re formalit3S, quae tamen aequivalet insi-nitis. Unde ratio nostra concipiens illam quatenus punit, vocat quatenus parcit, Vocat misericordiam; quatenus providet Universo, vocat providentiam, etc. Quamvis in re, ut ait S. Τh0mas p., q. 43. a. ι, ad. 2. omnibus illis rationibus respondeat unum quid simpleae, per omnis hujusmodi multipliciter et imperfecte roraesentatum.
objicies primo eum Smis : Animalitas, etiam hominis, divtinguitur actu ante mentis operationem ab ejus rationali tuis; ergo datur distinctio actualis formalis inter gradus metaphysitos. Consequentia patet: Probatur antecedens : Illa sunt di tincta actu in re, do quibus verificantur contradictoria : Sed de animalitate, et rationalitate veri sicantur contradictoria; ergo distincta sunt actu in re. Minor patet : Nam de animalitato dicitur, quod est principium ratiocinandi; de rationalitate, quod non ost principium sentiendi, quae sunt contradictoria. Major verb probatur : Contradictoria non p0ssunt verificari do uno et eodem; orgo illa, de quibus verificantur contradictoria, non possunt GSe Bctu idem; ergo debent esse actu dise
Bespondeo negando antepedens : Ad probationem, nego majorem : Ad curus probatidnem distinguo antocedens Non
possunt verificari contradictoria de uno et eodem tam Secum dum rem, quhm secundum rationem, concedo; de uno et eodem Secundum rem, multiplici tamen secundum rationem,
206쪽
nego. Solutio est D. Thomae loco citato in probationo primae
conclusionis. Vol alio modo : Contradictoria non possunt verificari do uno et eodem virtualiter multiplici, nego; non virtualiter multiplici, concedo. Ut enim diximus, de uno et eodem nummo aureo dicitur, quod, si sumatur prout continet tantum valorem trium librarum, non sufficit ad solvendum debitum ; At ver6 ut continet valorem sex librarum, sussicit: suffcere autem et non susscere sunt contradictoria. Similiter de eodem puncto dicitur, quod , quatenus incipit lineam, non est finis, quatenus verb finit aliam, est finis; ergo patet Juod de uno et eodem virtualiter multiplici poSSunt veri cariuo contradictoria. 1
Instabis : a1nimalitas hominis sormaliter sumpta est Husdem rati0nis ac animalitas leonis : Sed animalitas leonis ex natura Sua distinguitur a rationalite; ergo etiam et animalitas hominiS. Respondeo primo, argumentum nimis probare, nempe non solum sormalem, sed etiam realem distinctionem ; quia an, malitas leonis est realitor diversa a rationalitate. Respondeo secundo distinguendo majorem : Animalitas hominis est ejusdem rationis ac animalitas leonis ; quantum ad munera quae illi competunt, secundum quod dicitur animalitas, concedo; quantum ad alia quae ipsi conveniunt ratione eminentiae hominis supra leonem, nego : Id est, sormalitas illa, quam in homine vocamus animalitatem, continet quis
quid est in animalitato leonis, est enim radix sentiendi, dormiendi , vigilandi, manducandi, etc. Attamen in homino h bet plura munera, quae non habet in leone; sciliret quod sit etiam principium ratiocinandi, sociandum quod munus dicitur rationalitas; et ideo quantum ad hoc, quod est excludere rationalitatem, non est ejusdem rationis in homino et
Urgebis : Ergo salso dicitur, qu bd animalitas in homine
non est principium ratiocinandi, si unica formalitas est quae sentit et ratiocin B tur. BeSpondeo negando c0n Sequentiam. Licht enim in h0mine sit unica formalitas, quae sentit et ratiocinatur; attamen intellectus potest illam concipere praecisb, ut est principium Sentiendi ; et sic eam vocat animalitatem : et praeciso, ut UStprincipium ratiocinandi; et sic eam vocat rationalitatem. Patet autem, qu0d praecis6 ut est principium sentiendi non est principium ratiocinandi; et ideo merito dici potest, qu0d animalitas non est formaliter rationalitas, quia exprimit tantum humanitatem, ut est principium Sentiendi, et non pr0ut est principium ratiocinandi. Dices : Etiam in h0mino animalitas ost natura diversa a rationalitate; ergb distinguuntur ab invicem. Probatur antece-
207쪽
dens : Quae habent diversas definitiones essentiales, sunt diversa : Sed animalitas et rationalitas, etiam in homine, habent diversas definitiones; ergo sunt diversa. Minor certa est: Nam animalitas desinitur, principium Sentiendi; rationalitas vero, principium ratiocinandi. Major vero probatur : Definitio explicat naturam rei; ergo ubi sunt distinctae definitiones, sunt etiam distinctae naturae. Bespondeo negando antecedens: Ad probationem distinguo majorem : Quae habent diversas desinitiones essentiales, sunt diversa, vel actu, Vel aequivalenter, concedo; actu Semper, nego : Quod onim aeqiiivalet pluribus potest sacere quidquid facerent plura, si adessent; ac proindo diversis nominibus e. Irimi, diversis desinitionibus explicari, et diversis conceptius attingi. Boplicabis : Ubi sunt diversae oporationes, ibi debent esse diversa principia talium operationum : Sed animalitas et rationalitas sunt principia diversarum operationum ; ergo Sunt inter se diversa. Major videtur certa : Quia principia cognoscuntur per suos essectus, Suasquo operati0neS, Sicut arbor per suos fructus. Minor vero constat: Nam animalitas est principium Sentiendi, et rationalitas principium ratiocinandi : Sem tiro autem et ratiocinari sunt diversae operationes. Respondeo solutione saepius data; ubi sunt diversae oper tiones, sunt diversa principia, diversitate actuali, nego; diversitate virtuali, concedo. Nam sicut idem truncus sussicit ad varios ramos, ita idem principium virtualiter tantum muli, plex ad varias operationes. Objicies secundo et simul instabis contra datam solutionem. Es, per quorum unum res convenit cum aliis, et per aliud dissert ab illis, non sunt unum et idem : Sed per anim litatem homo convenit cum brutis, per rationalitatem vero dissert ab illis; ergo non sunt unum et idem. ReSpondeo primo, argumentum nimis probare : Probaret enim nullam dari simiuicem sormalitatem : quia nihil adeo Simpl0x est, quod aliquo modo non conveniat cum aliis rebus, et aliquo modo non disserat ab illis. Unde, si per idem
res non potest convenire et disconvenire, Sequitur etiam simplicissimam formalitatem esse distinguendam in alias duas, et utramque iterum in alias duas, et sic in infinitum. Bespondeo secundo. praeter Solutiones jam datas, quae huic argumento aptari possent, distinguendo majorem : Ea, per uorum unum res convenit cum aliis, et per aliud differt ab
iis, non sunt unum et idem, eodem modo sumptum, concindo ; diversi modo sumptum, nego. Nam eadem simplex entitas, quatenuS Sumitur is no modo, potest convenirs cum Blii S, et
quatenus Sumitur alio modo, potest ab illis disserre. Sic igitur humanitBS Sumpta ut est principium sentiendi, convenit cum
208쪽
hmus: sumpta vero ut est principium ratiocinandi, ditari ab
Objicies tertio : Do ratione partis est ut a comparto distinguatur : Sed animalitas et rationalitas sunt partes naturae humanae; ergo ab invicem distinguuntur. Bespondeo concessa majore, distinguendo minorem; Animal itas et rationalitas sunt partes naturae humanae; partes realiter, nego; partes secundum rationem, concedo. Ut enim dicit D. Thomas, ex animali et rationali componitur homo, non sicut ox duabus rebus aut formalitatibus tertia res vel formalitas; sed sicut ex duobus conceptibus tertius conceptus: Unde non distinguuntur secundum rem, Sed solum secundum
Instabis : Partes metaphysicae sunt reales : Sed animalitas et rationalitas sunt partes metaphysicae hominis; ergo sunt
Bespondeo distinguendo majorem ; sunt reales quantum adentitatem, concedo; quantum ad distinctionem, nego : Id est, partes metaphysicae dicunt quidem aliquam naturam realem, sed tamen non exigunt, ut illa natura realis Sit secundum rem divisa in utramque partem, sed sufficit dividi per intellectum. Urgebis : Si animalitas et rationalitas sunt unica formalitas a parte rei, quid igitur nos eam concipimus per modum com positi metaphysici ex animalitate et rationalitate, et non potius per m um cujusdam simplicis entitatis utrique aequiv
lentis 'Bespondeo, id sori propter conditionem intellectus nostri,
qui non percipit intuitivd rerum essentias, sed solum ex edictibus sensibilibus eas colligit: Undsi si ex una essentia plures procedant essectus. plures quoque de illa format notiones, quas Stea componit ad invicem, illaque compositio dicitur met physica. Sed Angelus, qui videt intuitive v. g. humanitatem, videt etiam illam esse unicam simplicem formalitatem virtualiter tantum multiplicem, quatenus cum sit una, duo tamen munOra praestat, scilichi sentire, et ratiocinari. lobjicios ultimo: Illa distinguuntur actu, quorum unum non .est actu aliud : Sed animalitas in homine non est actu ratio- nalitas; ergo distinguuntur actu. Major est certa : Intantum enim unum distinguitur ab alio inquantum non est illud. Mi- enor vero probatur; Animalitas non est actu id, quod ipsa aenegat : Atqui animalitas negat rationalitatem; ergo non est 'sormaliter rationalitas. Probatur minor : Id, quod convenit negat id quod non convenit: Sed animalitas in nomino est id quod convenit cum bruto; ergo negat rationalitatem, quae est id , quod non convenit cum bruto. Respondeo primo, argumentum evidenter nimis probare :Proburet enim nihil in mundo esse simplex, quia nihil est,
209쪽
quod cum aliis aliquo modo non conveniat, et aliquo modo non disserat. Respondeo secundo negando minorem. Ad probationem, nego minorem; Ad cujus probationsem distinguo majorem : Id su0d convenit, negat id quod non convenit, absoluto et in ipw Subject0 quod c0mparatur, nego : respectivo saltem et intermino, ad quem fit comparatio, concedo : Et ad minorem Animalitas est id , quod convenit cum brutis, et rationalitaSid quod dissert, concedo ; et ad consequentiam; ergo Bnima lilas negat rationalitatem, absoluto et in ipsa humanitate, nego; respectivb et in bruto, cui humanitaS compnrutur,
Explicatur solutio : Ut aliquid dicatur conveniens et non conveniens alteri, non est necesse ut Id in quo convenit, excludat id in quo non convonit in utroque extremo comparati innis, sed Satis est ut neget in termino comparationi S. V. g. ut hom0 conveniat cum brutis per uni malitatem, et ab illis dis-e0nVeniat per rationalitatem, non est necesso ut animalitas in ipso h0mine distinguatur a rationalite, ipsamque neget et excludat, Sed satis est ut talis negatio et exclusio Se teneat ex parte ipsius bruti, seu in bruto sit animalitas sine rationalitate, proindeque negans et excludens rationalitatem. Hoc enim ipS0, quod in bruto est animalitas sine rationBlitate, quantum-Vi S in h0mine eadum res, imo eadem formalitas sit et r3tic na- litus et animalitas, attamen illa simplex ot unica hominis sor- malitaS negabit convenientiam cum bruto, quatenuS deeSt bruto rati0nalitas; et tamen dicet cum eo convenientiam, quatenus in eo reperitur animalitas. Batio autem radicalis hujus solutionis est : quia praedicata reSpectiVa, cum Sint ad ulterum, distinctionem et opp0Sitionem deSumunt per ordinem ad alterum. Cum igitur es Se convenienS et non esse conveniens sint praedicata reSpeeti Va,e0rum Opp0Sitio non emendicatur semper ex distinctione et DPp0Sitione, quae Sit in utroque extremo comparistioni S, Sed Solum in termino : et id00 ut idum Oidem dicatur convenienset n0n conVeniens, non requiritur aliqua distinctio in illo, sed Sati S est ut ea quae in illo sunt identificata, in alio, cui comparatur, Sint divisa; Seu, ut unum sit Sine alio in termino
BeSpondeo tertio, posse huic objectioni adaptari solutionem toties datam : id quod convenit negat id qu0d non convenit,
negat actu Semper, nego; virtualiter, concedo. Hoc enim ipwή qu0d in homine animalitas et rationalitas sunt eadem formal, taS Virtualiter multiplex, secundum unam virtualitatem negat conVenientirim, quam dicit secundum aliam : Ut enim Saepius
diximus, distinctio virtualis, cum aequivaleat actuali, . idem facit, qu0d ista faceret, si adesset.
210쪽
Colobris est divisio useritatis in larmalem, et transcendent, lem. Veritas transcendentalis est ipsa rei entitas, ut conso mabilis intellectui. Nam sicut in coloribus visibilitas importat entitatem coloris ut attingibilem a potentia visiva; ita in entibus veritas transcendentalis significat quidditatem rerum ut attingibilem ab intellectu. Veritas vero formalis dicitur, Adaequatio cognitionis cum re cognita. Undb intellectus dicitur
Uerus, quatenus concordat cum rebus cognitis, ita ut ea cogn0scat eMs id, quod sunt. Circa utramque veritatem tria quaerimus. Primo in quo consistat veritas transcendentalis. Secund6 in qua mentis operationo sit veritas sumalis. Τorth, quaenam Sit prior, an Veritas rerum; an veritas intellec
Dico primo : Veritas transcendentalis est ipsa rerum entitas prout dicit ordinem ad intellectum praecipuli divinum.)Declaratur conclusio : Et in primis quod veritas transcendentalis non sit aliquid distinctum ab ente, patet; hoc ipso enim quod res est, verum est ipsam eSSe : undd non ost vera per aliud , quam per Se ipsam. Quod autem veritas transcendentalis sit sentitas rei non praecige, sed ut dicit ordinem ad intellectum, constat : Νam verum per se primo competit intelloc. tui a quo d0rivatur ad res, ut probat D. Th0mas p., q. 6, a. 4. Quod demum veritas attendatur principaliter per ordinem ad intellectum divinum, constat; Tum quia intelloctus divinus est prima regula aliorum : Tum quia res dependent ab intellectu divino ut a sua mensura et principio. Unde, ut advertit D. Τhomas, in tantum dicuntur verae, inquantum concordant cum id eis, quas habet divinus intellectus do ipsis : ut lapis dicitur vorus lupis, quia aSSequitur propriam lapidis naturam Secundum praeeognitionem divini intellectus. Dico secundo : Veritas formalis propriδ sumpta non est in prima mentis operatione, scilicet apprehensione, Sed in secunda Solum, scilicet judicio nis rinante vel neganio. Ita D. Τhomas 1 p., q. 46, n. 2, Ubi notat, Veritatem posse dupliciter esse in intellectu ; primo materialiter tanquam in re vera; Sincundo formaliter tanquam in cognoscente et exprimente ipsam veritatem. Primo modo veritas est in omni operatione intellectus, imo in ipsis operationibus senSuum, . inquantum Scili coteorum cognitio conlarmatur rΡi cognitae : Sed secundo modo voritas nun est nisi in intellectu judicante.
Probatur conclusio : Veritas formaliter ut cognita est in ea