장음표시 사용
221쪽
do et naturae praesidet causa agens propior finem, id mi famemtissima et intelligentissima. Minor, in qua sola est difficultas fuit a nobis satis luculenter demonstrata in Physica agendo docausa finali, ut nihil necesse sit jam satis inculcata repetere.
Adduntur qMedam e strinationes, Soli unturiue objectiones athoo n.
Praeter has quinquo illuStres demonstrationes, cxistentia Dei potest aliis rationibus confirmari; sed quas brevitatis causa
indicasse sussiciat. Prima petitur ex consensu omnium aetatum ac nationum mundi ac veluti communi c0nspiratione in agnoscenda cole
daque Divinitate. Ecquae enim tanta vis colligavit tot hominess, iam in aliis dissentientes, in hac sententia, coegitque etiam sapiontissimos et independentiae avidissimos, ut Divinitatis dominium sponte, conStanter, laetique agnoscerent, Si totum chimaericum esset ' Planli ea alia non fuit, quam ipsius Auctoris naturae Dei, qui Sul notionem omnibus inseruit, ut totius vitae rationalis praecipuum iundamentum. Secunda peti potest sx ipsa anima noStra, quam sentimus ratione , sensu, libertateque praeditam esse, divinumque ali-ruid respirare, ac corporibus naturaliter praeeminero, imo um illis jungitur, praesidere ac dominari, nec tamen prorsus independentem osse, sed alicui subjici, qui et eam esse erit,ot corpori alligarit, ot legibus quibusdam astrinxerit, etc. Quis igitur est auctor hujus animae' Quis eam corpori huic mortali
praesecit' Quis alligavit Τ Quis etiam repugnantem coercet Quis si corpus aptavit' Quis subjecit' Quis utrique utriusque
tantum amorem inspiravit' An agens irrationato ac corporeum' At ipsa naturaliter praeeminet corporibus, repugnatque irrationale rationali essendi, Vivendique, atque omnium persectionum principium esse. Agnoscamus igitur Patrem illum spirituum , et rationis sontem , eumque non mortuum ac irrationalem, sed perfectissimh vivum ac intolligentem.
Tertia re ii potest ex analogia mundi cum homine. Quippe
sapientissimis celobrarunt Antiqui, hominem esse mundi quoddam compendium. Ut igitur animn praeest corp0ri, et ratione sua illud regit; ita par est aestimare totam hanc molem corporum in unum universum ut plura membra in unum corpuS Bdunatam subesse alicui universali rationi: Neque onim rationOStra regens corpus tot tamque insignibus indiciis se prodit extrinsecus, ac ratio illa suprema regens mundum. Quippe nimium felices sumus, si in componendis n0Stris negotio-
222쪽
dis, niundi naturaeque ordinem vel a longδ possimus imitari. Quarta demum, ne plura accumulem, repeti potest ex illis ipsis. qui Deum ignorant aut negant. Quipeo primi sunt homines stupidi, ac tantum n0n belluini: Nam inter omnes politi res populos Divinitatis notitia et cultus semper floruere. S cunui vero sunt homines aut atrabiliosi et quodam furoris cestro correpti, qui immanem hanc impietatem ut non vulgaris ingenii audaciam assectant; Aut lacinorosi ac perditi simae conscientiae, qui ut omne humanum divinumquo jusliberius violent, exstirpatis caeteris sequi ac boni columinibus, hoc postremum totius bonae vitae sundamentum in corde suo subvertero nituntur; Λut scioli quidam reipsa inepti, sed usque ad insaniam Superbi ac praesidentes, quibus heroicum quoddam facinus videtur certissima quaeque audacissime per-nogaro; Aut voluptuosi ac vitae mollitie perditi, quorum mens sepulta in carne et sanguine nihil divinum potest sapere; Aut demum Scurrae ac ridiculi nebulones, nullius frugi, nullius nisi ad malignas nugas ingenii, toti ad seria et optima quaeque sacetiis corrumpenda geniti. Ex hac hominum colluvie, ex his humani generis opprobriis emergunt Athei: Qui omnes sublato inegatoque Deo, malignd exultant, ut de quodam egregio facinoro, instar Seditiosorum civium optimo principe ac reipublicae
Ilis omnibus addi pomoni illustres confirmationes ex ordine gratiae petitae. Sed hoc genus argumenti totum Τhoologicum est, a quo proinde lib0nter abstinemus quippe cum ad veritatem tam apertam demonstrandam ea pauca quae de sontibus naturae deprompsimus, sint sussicientissima. Nunc ad objectiones pergamus. Quamquam infirmae admodum sunt; quaeque nullam aliam vim habent, quam vel in audacia proponentium qui ut suas sabulas confidentissimh divendunt, ita quidquid suae perfidiae adversatur, pertinacissimh inficiantur; vel certo in imbecillitato audientium, qui innata quadam cordis humani improbitate, cum in veris ac optimis dogmatibus non nisi multis argumentorum arietationibus defigi valeant, minimo probabilitatis statu in praerupta falsi talum ac malignarum opinionum facilli abripiuntur. Sed ut ut se habent hae objectiones, reserendae nobis sunt ac refutandae.
Igitur objici potest primo : Res tanti momenti, ut est Deus,
non debet induci in rerum natura sine gravissimo fundamento: Malsi enim consuleretur libertati hominum, si tantus tamque timendus Dominus eorum cervicibus gratis imponeretur. Atqui rationes quae Deum probant, esto sint efficaces, non tamen omnino convincentes Sunt, quippe videntur solvi posse ; ergo non videtur admittendus. Secundo; si exstaret Deus summh bonus, nihil malli fieret; non enim sumine bonus est qui mala impedire non vult, aut
223쪽
non potest: Atqui plurima mala fiunt; ergo n0n datur Deus
Tertio; nemo prudens patitur sibi a subditis irrogari injuriam, si prohibero possit: Sed ab impiis et blusphemis videmus impuno irrogari injuriam Deo; ergo videtur non existere Deus qui illos coercere possit. Quarto ; videmus res humanas pessimh administrari; malos
pr0Spere agers, bonos opprimi, seductores et hypocritas suum virus lato diffundere, simplices et Veraces contemni, etc. ergo videtur non osso Deus, qui haec curet.
Quinto: si esset Deus, curaret utique homines, neque proinde sineret eos tot aerumnis misero confici; ergo nullus
Sexto; verus Deus vero suo cultui provideret, ac proindo tot religiones erroneas non permitteret. Atqui innumsrae sunt inter Se pugnantes, ac genus humanum miserum in modum discerpentes; ergo aut Deus non est, aut certo homines non
Hae similisquo sursuris argumentationes sunt quas Athei jactare solent ut invictas demonstrationes. At quis Sanae memtis non videt puerilia ratiocinia esse, quaeque comparatione graviSsimarum rationum quibus stabilitur existentia Divinitatis nullius prorsus momenti habeantur. Atque ut in singulis, quam lacile consulari possint, ostendamus: Bespondeo ad primam, in primis nullam veritatem, etiam earum quibus homines maximli confidunt, tot tamque validis argumentis stabiliri, ac divinitatis existentiam. Sed nihil mirum , AthHos eorum vim minimis sentire; quippe qui nihil magis cordi habent, quam ut ab oculis amoliantur motiva quibus ad Deum reduci possent: cum o contra toti sint in exaggerandis iis quae suae perfidiae tantisper savont. Addo lamen praeterea hominem bonum ac mini md protervum, etSi eSSent, mir. us quam sunt, valida, debere iis libenter acquiescere, qui Deus non est aliquid grave et onerosum, ut illi inepto calumniantur, sed optima ac conusnientissima res quae cogistari ac optari possit, proindeque digna quam omnes boni cupiant existere. Sed radix totius mali est, qubd Athei, cum sint pessimi, optimi principis potestatem ac censuram rosormid3nt, ut rei iudicem quantumvis bonum; Atque idcirco
nullum non moliuntur lapidem ut illum recusent. Qu3m m lius laret ut omnes boni esse satageremus, atque tales in quibus nemo bonus quidquam valeret reprehenderet Plani tunc Sentiremus Deum non esse formidabilem Dominum . quem nobis sexpedi3t non esse, Sed magis optimum pstrem, quem totis volis nubis praeesso cupiamus. Qui sunt hujuSmodi , facile Agnoscunt quam validis argumentis stabilita sit Dei
224쪽
Respondeo ad secundum, Degere Summum bonum, ut ea mala non impediat, ex quibus mBjora bona redundant. Undo nihil mirum, si Deus licet optimuS non omnia mala tollat, ne majora bona impediat: Praecipue quia ita fert conditio rerum ob originale nihilum. Respondeo ad tertium, Dei sapientiam decere ut unumquos quo regat juxta suam conditi0nem. Cum igitur homo ex naturae suae conditione Sit liber libertate desectiva, oportuit ut tantisper sibi permitteretur, suaque laueretur libertato, etiamsi illa esset aliquando abusurus in contemptum Dei. Non enim nisemptus ille nocet Deo : Sed magis Suo tempore punitus ejus justitiam commendabit. Ad quartum reSpondeo, reS hum3n3s plerumque male administrari, quia administrantur ratione humana, quae plerumque deficit; sod corrigetur Suo temp0re a ratione dixina. Νeque interim praejudicium sit b0nis, quia injuriae ipsae transeunt illis in illustrem materiam virtutis. Undh non Sunt jacturae, sed Semina copiosa meSSB Su0 tempore compensanda. 'Ad quintum respondeo, admodum ingratum esse, qui videro nolit quanta bona hominibus largita sit divina benignitas. Diiod si quibusdam mali S permixta sint, ea sere omnia proficiscuntur ex mMignitate hominum divinis benisiciis ac sua
libortato abulentium ad sese mutuo devorandum ac divexandum. Sed ecce EpicuraeoS in hac parte sibi Ogrogio contradicentes : 0ilippe ex una parte celebrant miserias humanas ad oliminandam Divinitatis providentiam; cum aliunde, jactitent nemini male esse, ni Si pr0pter SUam insipientiam, naturam- quo nobis b0norum pluSquam Satis Semper tribuere ad ben6beatdque vivendUm. Ad sextum respond0o Deum satis providiSse cultui suo, tum
per lumen naturale, quod nos Dei agnoscendi amandique continuo admoneb; tum per Sperialem instructionem, quam primis parentibus comini Sit posteritati tradendam . at tuo identidem c0llapsam restaur3vit. Sed hominum socordia et malitia in causa est t0t errorum utrumque lumen ex Stinguentium, quatenus alii quidem Seducere geStiunt, alii Vero seduci. Quam pruriginum, ut docet The0l0gia et confirmat experientia, malus quidam geni v insam mΘt. Unde ex eo argumento nihil quidem adversus Dei providentiam c0lligi debet, s sed tantum conjectandi locus datur, genuS humanum Scelere quodam in omnes vulgato iram Dei potuisSe provocare, atque idcirco propriae nequitiae ac malorum geni0rum P0teStctti eSSe permissum. Sed hac de re plus quam Sati S.
225쪽
De Attributis Dei, ae potissimilan Deo erealore.
Demonstrata Dei existentia ac posita communi illa Divinitatis notione, qua omnes intelligunt nomino Dei Ens a se, quod iis omnibus quae sunt, est ut lans et principium essendi; sacile
d0duci possunt ejus attributa : Atquo ut rem, quam pro merito expendunt Theologi, tanti Sper solum, et ut aiunt, crassa innerva delibemus, In primis, cum tantopere celebraverimus actum et pote tiam ut constitutiva entis, sequitur manifeSte Deum egis actum purissimum, plenissimamque sMendi actualitatem nulla potentialitate dilutum. Quippe cum in compositis ex actu θι potentia essendi, oportebi potentiam reductam fuisse ad actum omendi ab aliquo existente in actu; non enim ex Seipis reducta esse potest, cum magiS ex Seipsa dicat privationem actus cum capacitate illum ab alio recipiondi; ergo primum essendi principium, scilicet Deus, non potest esse per constitutionem potentiae et actus, Sed per omnimodam actualitatem. Secundo sequitur Deum esse unicum et infinitum et Quia a tus non sinitur et multiplicatur nisi per potentiam, in qua reeipitur, ut supra ostensum est; ergo si esse divinum est actus irreceptus, erit unicus et infinitus. Τertio sequitur Deum esso immutabilem : Omnis enim mutatio supponit potentiam ad terminum mutationis, et etiam
Supponit causam mutantem et moventem : Deus uuium nec est
in potentia ad aliquid, nec subjacot causae si qua moveri possit. Quarto sequitur Deum csso aeternum : Quia aeternitas est mensura entis omni ex part0 immutabilis. Quint6 sequitur Deum emo immaterialem et spiritualem: Est enim actus purus , ae prothde omnis mBterialitatis expers. Sexto sequitur Deum esse intellectu et voluntate praeditum: Quia istae persectiones cenveniunt substantiis spiritualibus; ergo sicut Deus est maximo spiritualis, ita et maximsi intellectualis.
Sequitur septimo Dsum esse libertate praeditum, proindeque omnia libero producere : Quia libertas est proprietas voluntatis.
Sequitur octavo Deum esse gummd bonum : 0uia continet in se plenitudinem omnium perfectionum , quas communicat
Sequitur nono Deum esse Omnipot0ntem : Quia cum contine9t totam essendi plenitudin sem, omnia potest intra lineamentis. Non potest tamen contradictoria, quia contradictio destruit enS.
226쪽
Sequitur decimo Deum esse immensum, et ubique praeSemtem , ac omnia cognoscentem : Cum enim Sit omnium causa, necesse est, ut ubique Sib praewnS, et Omnia cognoscat, sicut
Ieritus artifex cognoScit sua artesucta. Verum iis leviter deliatis, solum tantisper dicendum de emanatione rerum a Deo: Quippe do qua identidem mentio nobis incidit in decursu Philosophiae. Igitur cum Omnes, qui Deum agnovere, illum Semper habuerint ut omnium aliorum causam et Dominum, non omneStamen eodem modo intellexere hanc rerum a Deo emanati innem. Quippe alii cum non satis caperent immensam Dei potestatem, putavere huic emanationi praeSupponend3m OSSO. teriam, quam proinde aeternam habuere, et ex qua Deus cuncta conficeret: Alii vero e contra non modo Deo, sed etiam aliis rebus potestatem attribuere producendi aliquid ex nihilo. Ut utrumque consuletur, Dico primo : Deus creavit omnia, etiam materiam primam. Conclusio est de fide. Probatur rationo D. Thomas. Causa universalis entis debui producere omnia, quae Sunt sub linea entis participati : Sod Deus est causa universalimima entis; ergo debet causare iam nia, quae sunt sub linea entis. Atqui materia prima comprehenditur sub linea entis, est onim potentia ad eSSendum, ergo non solum omnia alia, sed etiam, materia prima est causata a Deo. Confirmatur: Τum quia Deus est universalior caum, quam caetera entia ab ipso producia; ergo debet minus praesupponere, quam ipsa. Atqui caetera entia Solum praeSupp0nunt teriam primam; ex qua suos essectus producunt; ergo Deus non debet illam supponere. Tum quia Deus producit entia immBterialia, ut AngeloS, qui non producuntur lx aliqua in B teria, Sed ex nihilo; ergo potest eclucere suos enectuS de nihilo, ac proinde causare totum id, quod est in rebuS, etiam materiam primBm. Dico secundo : Nulla creatura potest creare per modum causae principalis. Ita D. Τhumas 4 93It., quaeSt. 45., Brt. 5. Probatur conclusio ejus ratione : Nulla creatura potest respicere ens sub universalissima ratione entis : Atqui causa creans debet respicere ens sub univerinliSSima ratione entis; ergo nulla creatura potest croare. Minor conStat : Nam causa creans nihil supponit de ente; ergo debet respicere univer- Salissimam rationem entis comprehendentem omnBS QSSendi modos. Major vero declaratur : Etenim ens sub univer- Salissima ratione entis est effectus proprius Dei; oportet enim universalisSimae causae assignare universali SSimum
Dico tertio : Creatura n0n potest esse instrumentum phySi-
227쪽
Probatur conclusio ratione D. Thomae : Intantum aliqua causa cooperatur instrumentaliter alteri, inquantum per aliquam actionem sibi propriam attingit Subjeetum , circa quod operatur causa principalis : Atqui nulla creatura potest habere actionem attingentem subjectum ipsiuS creati0nis; ergo non potest instrumentaliter creare. Minor con Sint; quia creatio non supponit subjectum. Major vero declaratur : Si enim instrumentum non ageret per actionem Sibi pr0priam circa tale subjectum , non posset dici instrumentum, sed tantum medium. Confirmatur utraque concluSio. Nulla virtus eductiva est ullo modo creativa, ut palset ex terminis; creativum enim est
quod agit ex nihilo, eductivum vero quod agit ex praesupposito
subjecto : Atqui omnis virtus recepta in erect turn est eductiva. ergo nullo modo est creativa. Decis ratur minor ex D. Thoma, pari. qu. 45. B. 5. , ad ., 4. Cum enim omni S Virtus quae est in
creatura sit participata ab Aliquo subjecto, nihil amplius facere potest, nisi ut subjectum aliquid participet : Atqui lacere ut subjectum aliquid participet, eSt educere; ergo, etc. Objicies primo, ex Augustino tractatu 2 in Joannem, Majus opus est ut eae impio justus stat, quam creare
coelum et terram : Sed crpatura potest eSse in Strumentum
physicum justificationis impii; ergo et creationis. Secundo ad
creationem non requiritur virtus infinita; ergo Susicere potest Virtus creata. Probatur antecedens : Essectus creationis est sinitus; ergo non exigit virtutem infinitam. Respondeo ad primum cum D. Thoma 4, 2, quaest. 443. art. 9, distinguendo majorem : Iustificatio est majus opus quam creutio, quantum ad substantiam Operis, concedo;
quantum ad modum productionis, nego. Quom is enim gratia, er quam justificamur, sit dignissima creaturarum, quia inment ex praesupposito Subjecto, quantum ad modum nendi non
eSt tantum opus, nec requirit tantam virtutem, quantam exigit productio minimae creaturae ex nihilo. Ad secundum nego antecedens. Ad probationem, distinguo antecedens : Essectus creationis est finitus, materialiter et e titati vh, cuncedo; larmaliter ot in ratione effectus, nego. Quamvis enim res creata sit finita. v. g. muSm; attamen cum sat per creationem, debet terminare virtutem reSpicientem ens sub universalissima ratione entis, ideoque infinitam : Undo etiam muSca Sub rati0ne entis creati est ellectus exigens virtutem infinitam. Λddo praeterea ex D. Τhoma 1 pari. , qu. 45, 3rt. 5. ad 3. u Quod si tanto major virtus requiritur in Rgente, quisnto potentia est magis rem0ta ab actu, oportet quod VirtuSq agenti S ex nulla praesupposita potentia, quale agen S est creanS,
g Sit infinita, quia nulla est proportio nullius potentiae ad ali-
228쪽
g quam potentiam, quam praesupponit Virtus agentis naturalis, et sicut non entis ad ens. O Undsi effectus creationis ex modo
Angelos vocat Dionysius, Mundissima divinitatis specula, 3o quod iii illis divinae cognitionis claritas, ut solis sulgor in
speculo resplondeat. Nulla sersi natio est, quae n0n noverit Angel0s, quam Vis caeca gentilitas eoS cum Deis confund0iet, Deosqtie voearet, ex quo Idololatria pullulavit, quae adorabat simulacra malis Angelis dicata. Circa Angelos disputant Theologi; Metaphysicus vero solum quaedam faciliora praelibat, Scilicet an dentur, quomodo intelligant, et invicem loquantur, et ad corpora se habeant. Pro quorum explicatione , Dico primo : Dantur in Universo substantiae incorporeae, quae dicuntur Angeli. Conclusio est contra quosdam Antiquos, rui vel negabant dari spiritus, ut Sadducaei et Epicuraei, velicebant omnem Spiritum eMe receptum in corpore, excepto Deo. Undo dabant corpora etiam Angelis quamvis subtiliora Pro qua Sententia reseruntur quidam ex sacris Ecclesiae Doctoribu S. Probatur tamen conclusio, quae modo est doctrina Ecclesiae: omno agens intendit perfecte assimilare sibi essectum suum quantum ejus conditio patitur : Sed mundus non assimilaretur persecte Deo, nisi darentur Angeli; ergo d3ntur. Major patet, praecipud de Deo, qui condidit mundum, ut in illo repraesentaretur. Min0r vero probatur: Tunc opus censetur persecto simile agenti, quando imitatur ipSum Secundum id , per quod agit: Sed Deus causat mundum per modum agentis intellectualis et incorporei; ergo debent dari in mundo creaturae in-e0rporeae et intollectuales, quae repraeSentent Peum quantum ad spiritualitatem et incorporeitatem omnimodam.
Si vero dicas dari animam rationalem, quae hanc Dei spirituali latem satis repraesentat; contra instatur : Nam anima rationalis est solum impersecth in corporea et Spirituali S, siquidem emendicat cognitionem intellectivam a Sensibus, et est capax informandi corpus; erg6 praeter ipsam dari debent in mundo substantiae perfecto spirituales et intellectuales. Probatur consequentia; Ut enim aeui. ait Caleturius, natura est magis sollicita de rebus persectis, quam de imperfectis. Undo
Si produxit substantiam spiritualem imperfectam, a sortiori debuit producere aliquam persectd Spiritualem.
229쪽
Confirmatur : Tum quia cum vide9mus eSSe res puro corporeas, ut urbores; et Blia 3 partim c0rpore3S, PBrtim spirituales, ut humi nos, debent etiam dari vos pure spirituales, scilicet Angeli. Τum quia plures Angelorum effectus legimus in historiis : constat enim homines correptus suisse Bb hujusmodi spiritibus, ita ut per astra rot3rentur; lingui S, quBs nunquam didicerant, loquerentur; res absentes manifeStarent,
etc., quae omnia fieri n0n possunt a spiritibus illis separatis, qui dominantur corporibus; ergo dantur hujuSmodi spiritus
Dico secundo : Angeli intelligunt per species a Deo infusas,
in quibus res omnes naturales clariSSi md cognoseunt. Unde non discurrunt, sed in illis speciebuS OmnPm verit Blem, cu-juS Sunt capaces intuentur. Loquuntur Vero invicem per directionem conceptuum, inquantum scilicet unus Angelus vult cogitationem suam innotes ero altori: hoc ipso enim dat ei jus in Suum secretum, sicque fit ut talis cogitatio incipiat relucere in ejus speciebUS. Prima pars patet: Cum enim non habeant sensus corp0- reos, quibus colligant species rerum, Sicut anima rationalis, necesse est ut illas recipiant ub eo, si1b quo immediato collocantur, et u quo immedia id receperunt intellectum Suum,
proindeque species intelligibiles, quibus perficitur. Secunda vero sΡquitur ex prima : Si enim recipiat speetes a Deo, in quibus vident veritatem, non indi3ent inquirere illam per discursum, Sicut homo, qui ex rebus notis insertignotBS. Tertia tandom pars ex eo colligitur, quod inter Angelos debeat dari communicatio cogitati unis, sicut et inter homines, Blia S non possent invicem conversari, nec proindli societatem in Stituere. Non apparet autem alius m0dus expeditior eum municandi conceptus inter substantias pure spirituales, nisi per directionem voluntatis, quatenus unus Angelus Vult Suam cogitationem innotescere alteri, sicque dat illi veluti jus in sua
Dico tertio : Angeli praesunt corporibus omnibus, sibique
larmare possunt corpora aerea, in quibus licet non exerceant operis Vitae, uti3men omnia, quae rebus vitalibuS competunt, exercere poSSunt secundum appBrenti Bm.
Prima parS probatur. Cum enim mundus sit ordinBtissimus, oportet ut in seriora obediant superioribus; undis sicut corpus 'nimatum Subjacet animae, a qua m0vetur. it B omne corpuSSubjacet Λngelis tanquam sublimioribus spiritibus, ut ab illis. P0SSit moveri, prout ipsis placuerit. Nec subjacent modo AngeliS corpora, sed etiam ob eandem, quam diximus, rationem
gubernantur ab illis. Undo Augustinus lib. 83 qq. dicit quod unaquaeque res uisibilis in hoc munsi hactet Angelieam
230쪽
Dotestatem sibi praefiositam. Et Gregorius 4, dialog. quod innoc mundo visibili nihil nisi per creaturam invisibilem disponi poteSt.
Secunda vero pars constat ex Scripturis et Bistoriis, goquiturque ex praecedenti; si enim Angelus praeest corporibus, uid obstat quominus aerem, v. g. p Sit movere, Bddensare, gurBre, et ad nutum formare Tertia vero pars ex eo constat, quod op0ra vitae necessario exigunt formam vitalem : Angeli aulem non pomunt essa formae vitales corporum ; unde nequeunt PXPrcere opern vitae, nisi secundum apparentium; juxta illud Raphaelis ad Tobiam, Videbar vobiscit m manducare, et bibere : sed ego cibo
invisibili, et potu qui ab hominibus videri non potest,
Cum anima rationalis sit immortalis, et corpori suo Super-SteS, necesse est illam duplicem habere statum, conjunctionis Scilicet cum corpore, et separationis ab illo. De primo Statu agit Physicus; de Secundo vero agere pertinet ad Metaphysicum. Caeterum quamvis de ill0 Statu plura fides doceat, pauca tamen ratio investigare poteSt, quae, ut explicentur unica concluSione, Dico primo : Anima separata retinet intellectum et voluntatem. Fecundo, non lamen potest intelligere per Sola S Species, quaS Secum tulit ex hae vita; Τertio, sed intelligit per Species a Deo sibi in fugas. Quarto, et illae species infusae complenteas, quas Secum detulit sex hac vita, ita ut quanto plura noverit in hac vita, tanto etiam plura cognoscat in altera. Quinto, in illis vero speciebus cognoscit etiam Singularia, quae gessit, dum viveret tunde Lucae 46, dives Epulo recordabatur fratrum Suorum in insem ο), cognoscit etiam Angelos. Sexto demum, non tBmen cognoscit quae aguntur in hoc mundo, Saltem naturaliter, Sed tunium si Deus voluerit revolare. Τota conclusio deSumpta est ex D Thoma rt., quMSt. 89. Probatur prima pars : Quia intelliatus et voluntas non dependent a corpore, Sunt enim potentiae Spirituales; ergo remanent Sino corpore in anima separata. taturae tamen potentiae communes brutis non manent in anima separata, nisi radi caliter, quia subjectantur in comp0sito et OrganiS corporeis.
Probatur Secunda pars: Quia species, quas anima habet in hac vita, dopendent a phantasmatibus, ita ut nihil repraesen-