장음표시 사용
91쪽
moveri ab Auctore suo. Τum quia in omni vita primus illius vitae motus est a generante, ut patet in motu cordis: Sed Deus est auctor et genitor vitae intellectualis; ergo primus motus illius vitae, id est, prima cognitio intellectus, et prima volitio Voluntatis, pi spectu liter debetur. Tum quia omne multiforme, variabilo, desectibile, ot contingonior conveniens, debet reduci tanquam in principium in aliquid uniforme, indefectibile, ac
naturaliter conveniens, proindeque datum ab Auctore naturae: Sed caeteri voluntatis motus Sunt multiformes, Variabiles, c0ntingenter convenientes; ergo reduci debent in aliquom primum uniformem, etc., BC Bb Auctore Voluntatis specialiter inditum. Τum demum quia Voluntas se moVet Pt upplicat mediante consilio : Sed primam Volitionem nullum potuSt praecedere consilium , ut de se patet, cum illa sit radix et origo totius consultationis; ergo ad primam volitionem voluntas n0n Se 3pplicat. sed ab alio, Auctore scilicet Suo, applic3tur et movetur. Undis sicut in formatione laetus prim6 appuret pulsus cordis a generantu inditus, qui est radix vilae, spirituum ossicina, sons et origo vitalium motuum : ita pariter in voluntato primus assectus, qui est omnium assectuum Semen, vitaeque appetitivae fons et origo. nobis specialiter inest a Deo, a deindὐ per consilium et deliberationem intellectiis sese explicat ac diffundit in eam assectuum Seriem, quae perpetua concatenatione ad remoliora volenda nos ducit, et infit nitis implicat negotiis. Sed de his satis. Intentio definiri potost : Elscax voluntatis tendentia in finem Per media consequ0ndum Quippe simplex illa boni compi
centia, quam Supra descripsimus Sub nomine volitionis, necedento judicio do possibilitate consecutionis boni, et Pscit, roboratur , ac firmatur in constantem appetitum finis per certa media consequendi, Sicque sit intentio; quae quid 'in principaliter est de ultimo fine. attamen etiam essse poteSt de linibus intermediis, qui et ipsi intendi poSsunt, quatenus Sunt per quaedam media consequibiles.
Consilium dirigit oloctionem, ideoque desinitur , Inquisitio,
seu delibstratio do mediis eligendis. Est actuS inti l lectus practici, qui ut perlaetus consumma tu Sque Sit, tribus gradibus c0nstaro debet: Primus est investigatio medi0rum : S cundus, examen et ponderatio utilitatis cujuSlibet : Terim g , judicium dictans voluntati quodnam Sit is pluribu S mediis assumendum, in quo judicio tota consuli Bito ConSummatur. Ex his putet consilium osso tantum de mediis; quippe cium finis sit busis ot principium totius consultationi S . Sub qua proinde non cadit; sicut in speculabilibus principia di Scursus non coclunt Sub discursu, Sed ad ipsum Supp0nuntur. Patet etiam consilium non esse de rebus jam det Urminalis et certis, aut quae non sunt in nostra putestate : Etenim quae sunt certa et determi-
92쪽
DE ACTIBUS VOLUNTARIIS SPECIATIM.
nem ; consilium autem est inquisitio mediorum assumendorum.
Consensus sequitur congilium : Cum enim per consultativam inquisitionem plura media congrua voluntati proponantur, voluntas eorum utilitatem approbans dicitur consentire. Est autem proprisi consentire , cum alio sentire , et quasi in alterius sententiam ire. Unde consensus est proprio voluntatis eorum, quibus intellectus tanquam utilibus assentitur, Approbatio : Tunc enim voluntas dicitur cum intellectu sentire, et quasi in sententiam ejus ire Et ideo consensus pertinet ad voluntatem, Sicut assensus ad intelloctum. Praeclard autem notat D. Thomas 4, 2. quaeSt. 45. Drt. ι, consensum ultim B tum, et quem statim sequitur actio et electio, pertinere ad rationem superiorem. Id patet tum experientia, qua Sentimus, qu0d quantumvis tumultuentur potentiae inferiores, nunquam tamen proceditur ad actum, quantumvis in promptu sit, ni Si con Semtiat suprema mentis pars, cui caeterae subiacent : Tum etiam ratione : Cum enim consensus in actum sit finalis sententia, ad illam animi partem spectare debet, quae de omnibus finaliter judicat: Ilaec autem est suprema ratio, a cujus tribunali
provocari non potest. Undo peccatum non censetur con Summatum, donec superior pars ου nimae ipsi vel tacilli, vel expresso consentiat. Ex quibus hab0 tur hos omnes motus inimicitiae, irae. con Pupiscentiae, etc., has omnes cogitationes insidelitatis, blasphemiae, impudicitiae, etc., quae frequenter mi Serum hominem invadunt. premunt, turbant, confundunt, non eSSepeccata, nisi a edat supremae illius partis caeteras applicantis ConSenSus, vel sex preSsus, in eis complacsendo, vel tacitus ea ut debet non refutando : Quae quidem refutatio perficitur, non anxia mentis contentione impediendo ne occurrisnt, hoc enim impossibile plerumque est nam ut in hydrae capitibus, uno resecto aliud pullulat , Sed generoso diSSenSu renuendo approbationem tum in opus, tum in delectationem, et ad meliora mentem convertendo.
Electio desinitur ab Aristotelo 3, Ethicorum, Desiderium praeconsiliati : Ex qua definitione, ista erui potest: E ectio est uniuS prae alio discretiva quae iam acceptatio. Undd debet Supponere consilium dirigens: pr0inddque proprisi non est in
brutis, quae non proprio consi io, sed naturae instinctu reguntur. Grandis quaestio est circa electionem , posSitne Voluntas ex duobus mediis minus bonum elisero' Hanc in Theologia fusius discuti Soli tam , ut breviter attingamus : in primis certum est id , quod est minus bonum in se, imo quod ut tale judicatur in communi, aliquando praeelegi posse majori bono, quippis cum voluntas non sit eorum quae bona judicantur ab-
93쪽
et hic, et nunc in partic lari. Undb merito Poeta inducit Medeam dicentem :
. Video meliora, proboque, Deteriora Sequor.
Caeterum fieri nequit, ut quod hic si nunc ultimato judicio minus eligibile, id est, minus bonum bonitate utilitatis, judicatur, praeeligatur alteri, quod mugis eligibilo judicatur : Tum quia electio est appetitus praeconsiliati, id est, in consulta
intellectum, eo modo tendit in bonum, quo tendendum dictat intellectus; ergo impossibilo est ut intellectus dictet aliquid praeeligendum et aliud postponendum, et voluntas iStud praeeligat, illud postponat; idquo ut mittam varias alias efficaci Simas rationes. Verum quia id quod secundum unam considerationem judicatur minus bonum et utile, Secundum aliam Judicari potest melius et utilius, saltem ad exercendam libertatem , ideo praeeligi quoque potest: Ex quo etiam Solvi po Sunt quae in oppositum obsici S0lent. Imperium definiri potest cum D. Thoma 4. 2, quaest. 17.
Intimatio ordinativa essicaciter movens ad agendum. Explicatur delinitio. Postquam enim finis intentus, mediaque electa Sunt, oportet ut impetus fiat ad executionem mediorum et linIS 38Secutionem. Hunc impetum ortocutivum incipit imperium, quatenus id quod ordinatum est a ratione, et B ppr0Datum a Voluntate, promulgat, intimat, et, ut loquitur D. Τhmmas quaest. 22, de veritate, art. 42 ad 4, distribuit potentiis executiyis. Unde in imperio tria sunt, intimatio rei faciendae, ordinatio subditorum in id quod faciendum egi, et demum applicatio ad opus : Illa enim intimatio et ordinatio non debet esse puro instructiva et indicativa, qualem sonat modus Indicativus, hoc est faciendum; sed excitativa, essicaciterque applicatiVa ad opus, qualem Oxprimit moduS imperativus sach . Haec autem tria explicat definitio tradita, undd est
Caeterum cum in actu imperii aliquid Voluntatis reluceat, et aliquid intolloctus, ambiguum est ad quam p0tentiam substantialiter pertineat. D. Thomas dicit eme actum intellectus voluntatem praesupponentis. Balis hujus est, quia imperium est essentialiter intimatio ordinativa applicans ad opus : imtimare autem si ordinare pertinet ad intellectum, applicareyero ad voluntatem. Undsi substantia actus imporii spectat ad intellectum, essicacitas vero quam habet ad applicandum ad opus, derivatur a voluntate, ab ipsa scilicet electione, quae cum praecedat imperium, ipsi suam emcaciam inSpirat, quia .
ut 'γtimo dicit D. Thomas, In inbordinatis virtus prioris
94쪽
remanet in posteriori. Undo prudentia, quae est virtus beno praeceptiva, residet in intellectu. Usus desinitur applicatio rei ad operationem. Unde quia proprium munus voluntatis est applicare caeteras potentias, ideo usus proprib est actus voluntatis. Fruitio definitur quies et delectatio in fine et bono praesenti. Und6 cum b0num et finis dupliciter haberi possit, vel secundum esse intentionale per Spem; vel secundum essereBle per veram posSeSSionem , duplex quoque distinguitur fruitio : Altera imperfecta et quasi delibativa, qua delectamur in bono in spe possesso, sicut dicit Apostolus, spe gaudente4; Altera persecta, qua jucund , quiescimus in bono secundum rem obtento. Cum autem si uitio a fructu derivetur, videtur idem esse, ac fructus perceptio : fructus vero duo dicit, Sua-Vitatem, qua delectat, et ratio nom ultimi, inquantum sinit et coronat labores agriculturae. Undd licet secundum primum munus lauitio esse possit de qu0cunque bono, quatenuS delect3t, Bitamen Secundum alterum munus non est ni Si de ultimo fine, qui lierlacte sinit. quietat, et coronat omneS voluntatis assectus. Sed de his hactenus.
Impetus illi animi nostri, qui ex appetitu Sensitivo pullulantes, paSSionum nomine designari solent, tanti momenti sunt in neg0lio morum, ut et virtutum maxima pars in illis regendis Occupetur, et vitia pend omnia ex eorum deordinatione proveniunt. Undo non abs re lare visum suit quaedam de illis delibare, ac ex D. Τhomu, qui hanc materiam peregregio proSecutus eSt 3, 2, B queSt. 22 ad 48, decerpta hic apponere, no rem et Bd notitiam morum pernecessariam, et scitu jucundissimam neglexiSSe videamur. Caeterum, ut brevitali
consulatur, quidquid de passionibus dicendum se offert, tribus complectemur Articulis, quorum primus erit de passionibus in communi : Secundus de passionibus parti A concupiscibilis: Τertius de passionibus partis iraScibilis.
Quae circa passi0nes in communi quaeri possunt, ad tria capita reducuntur; scilicet Quid sint, Quot sint, et Quomodo se habeant ad bonitatem et malitiam moralem.
95쪽
Passio a Graecis, dicitur, quam vocem Cicero nomino perturbationis exponit, Ouintilianus vero nomine a sectus pqu3mquam vulgata passionis vox Graecae origini videatur accommodatior. Rem autem varie varii definiunt : Stoici pa Sionem dicebant ess0, Aversam a ratione contra naturam animi commotionem Verum haec definitio non passionis naturam, Sed desectum explicat. Alii brevius passionem deliniebant , Vehementiorem appetitum : Alii, Demissionem vel elationem animi, aut ejusdem eontractionem vel e μα- sionem. Sed praesta ι caeteris definitionibus, quam ex Dama ceno lib. 2 Or. hodoxiae fidei, D. Thomas refert, quB PBScio dicitur, Motus appetiti ae virtutis sensibilis eae imaginatione boni vel mali. cui ex eodem D. Thoma addi potest, cum tranAmutatione corporali; quippd cum motus illi Sensitivi Bppetitus Semper sint cum aliqua corporiS alteratione, a qua
Explicatur: Passio in primis dicitur motus, id eSt, commotio, et veluti quidam impetus, ut haec vox Sit l0co generis Additur virtutis Pppetitivae sensibilis, ut pur id incipiat
discerni , cum ah aliis motibus et transmutationibuS, quas corpuS nostrum subit, tum a voluntatis asseclibus, qui et ipsi quadantpnus dici possunt motus. Dum dicitur eae imaginα-tione honi vel mali, horum motuum propriu causa aSSignatur 9uippe proprium passi0nis motivum est Bonum et mctium imaginatione apprehensum. sicut proprium voluntatis moti-Vum est bonum et ma una intellectu apprehensum. Particulae Vero. cum transmutatione corporali, non m udo adjunctum aliquod essentiam passionis concomitans Significant. Sed illius diSerimen, tum a motibus voluntatis, quae cum non roSideat in Orguno corporeo, non Se movet per corporalem trBnsmutationem, tum a motibus partis genueitivae cognosciti Vae, quae licet Sit affixa organo corporeo, per se tamen, Sultem phySice, non transmutat c0rpus, Sed solum intentionaliter; passio Vero etiam physice corpus mutat, praecipuo ut notat D. ΤhωmaS 2, quaest. 2i, art. 2, ad 2. cor lySum , nam ut ille
ait, in omni passione auditur aliquid vel stim inuiciar oriaturali motu cor is, inquantum cor iti tensius aut remis-Sius movetur securiclum systolen aut stiastolen . Quantum ad pussionum clivi Sionem , Ut breviter recolamus,
quae totigimus in quarta PhySieae pnrte, quaeSt. 3, Brb. ultimo. Passiones aliae sunt partis c0ncupiscibilis, aliae partis irascibilis : Cum Pnim sint motus Sensitivi appetitus, eo modo dividi debent, quo et ipse Ηppetitus. Appetitus autem ulla pars dicitur Concupiscibilis , quae ScilicΡt versatur cir B honum et malum Sensibilo praecise sumptum. Alia vero dicitur Dascibilis, quae Scilicet respicit b0num et malum Sensibile, sub ratione ardui et eluvali supra facilem animulis p0teSlatem;
96쪽
proindiniis cum quadam pugna attingendum. Disserunt autem paSsiones concupiscibilis a passionibus irascibilis, ut praeclarδannotat L . Τhomas 4, 2. quaest. 23, Rrt. 2, quod omnis passio partis concupiscibilis sit vel accessus ad bonum, vel recessus a malo, proindeque contrarietaS ei S inest, non Secundum ac cessum et recessum ab eodem Objecto, sod Secundum objectorum, in quae tendunt, diverSitatem : At vero passiones partis irascibilis sunt vel recessus, Vol accessus tam a bono quam a malo: ideoqtie contrariantur invicem per accesSum et recessum ab podem objecto. Ut desperatio differt a Spe, quod spes tendat in bonum arduum, desperatio vero ab illo propter difficultatem recedat: et similiter audacia dissert a timore, quod insurgat in malum fugandum, a quo timor recedit. Passion m concupiscibilis sunt Sex : amor et odium, desiderium et fuga, gaudium et dolor. Amor est veluti pondus urgens in bonum, undδ. Augustinus: Amor meus ponduS meum. De siderium ost quasi motus in bonum ex illo pondore procedens: Gaudium est quies in bono. E contra vero odium est veluti pondus retrahens a malo : Fuga est motus ex illo pondere causatus. Tristitia est violenta qui os in malo. Passiones irascibilis sunt quinque, spes et deSperatio, audacia et metus , Et ira, quae caret contrario. Spes animum ad honum in arduo Si tum erigib. Desperatio deprimit: Audacia insurgit in malum arduum, Timor seu metus succumbit. Ita vero in causam mali animum incendit, et ad vindictam acuit. Omnis passio partis irascibilis oritur ex p3ssione partis concupiscibilis, et in eam terminatur. Quippe cum pars irascibilis sit veluti ministra partis concupiscibilis, istiusque Sit et tendero in honum, et quiescors in bono; illius vero impedimenta
Quantum ad bonitatem et malitiam passionum . notissima mi Stoicorum sententia, quae passiones non modo virtuti inutiles asserebaι, sed etiam omnes omnino ut malas damnabat; cum d contra Peripatetici laudarent passiones modoratas et per rationem regulatas, tanqua in bonas. Sed cum hae duae sententiae adeo inter se pugnου re videantur, D. Τhomas 1. 2, quaest. 24 , art. 8 , annotat diScrimen solum in voce esse , caeterum in re convenire. Stoici enim cum satis non discernerent Voluntatom ab appetitu Sensitivo, omnes animi nostri affectus per rationem regulatos vocabant voluntates; qui vero rationis praescriptum vel excederent, vel tardius Sequerentur
graeco quidem latinh vero perturbationes, aegritudines, morbosque appellabant: In quo sensu sumpta paSSio, quatenus Milicet a rationis regula recedit, etiam apud Peripateticos, mala est et vitiosa. At vero ut rationi obtemperat et cooperatur, nec ab ipsis Sivicis condemnari potest. d dissicilior quaestio est, an passio, dum rationi Voluntati-
97쪽
que cooporatur, diminuat vel augeat voluntatis bonitatem. An, verbi gratia, Iudex, qui cum passione ardoreque partiS SenM-tivae justitiam exercst, melius vel deteriuS agat, quam Si Silente ali petitu sensitivo totum opus pacata nudaque voluntate per
Ad hanc difficultatem explicandam D. Thomas utitur di tinctione : Passio enim dupliciter ad rationem et voluntatem comparari potest, uno modo ut antecedem, alio modo ut sum Sequens. Aliquando enim praecurrentes passiones sollicitant et urgent voluntatem, etiam ad rem bonum, puta ad miserendum, puniendum , etc. Aliquando h contra praecurrens ratio et visuntas passionum motus excitui, ut opus non frigidd, sed ardonter ac vividb peragatur. Quippe passiones Sunt veluti igniculi quidam, attentionem, vehementi3m, Brdorem, JΙgOremque operi inspirantes. Sic ludex ad malos terrendos iram excitat, et miles adversus hostem animum exacuit Iracundia, quam eleganter veteres 1 ademici fortitudinis colem dixerunt : Unde vulgatum illud Homeri :
Hoc posito facilli elucescit dissicultas : Nam passio praevenie trahenSque post se voluntatem diminuit bonitatem, tum quia obnubilat judicium rationis ex quo ut lante suo dependet bonitas moralis, quae ideo, veluti turbato sonte rivulus, minus pura est: Tum quia diminuit libertatem ; quippo cum Volumias passionis impetu abrepta, Sit minus sui juris ac actuS an mina. At Vero passio Subsequens non diminuit bonitatem, Sesscum dupliciter subsequi possit, uno modo per quandam Pindundantiam, quatenus voluntas, Cum fuerit IntenS3, Secum rapit appetitum inferiorem; alio m0do per electionem, quatinnus voluntas expresse ac nominati ni eligit aliquam paMionem, puta irasci ad incutiendum timorem, dum Subsequitur pruno modo non addit quidem proprie, sed ostendit mriorem bonistatem, imo quadantenus extendit ipsam : Secundo Vero moclo addit ad bonitatem actionis. Ad persectionem enim boni moralis Spectat non solum ut homo bene agat Secundum partem rationalem, Sed etiam ut membra Sua , OmneSque assectus
Oxhibeat urma justitiae, ut loquitur a StoluS.
De Passionibus partis eoncupiscibilis.
A passionibus appetitus concupiscibilis inciqimus, quod illae sunt et principia et termini passionum partis irascibilis. Con-
98쪽
DE PRASIOMBUS PARTIS CONCUPISCIBILIS. i 9
stat autem ex dictis eas esse Sex numero; amorem et Odium, desiderium et 'fugam, laetitiam seu delectationem, et tristitiam Seu dolorem. De quibus ut ordine dicamus.
Utrumquo sub uno titulo discutiendum suscipimus, quia contraria contrariis innotescunt, ideoque, ut ait Aristoteles, oppositorum eadem debet esse scientia. Ut autem ab amore incipiamus; Amor et idem proportionaliter dicendum do odio) duplex est, sensitivus et intellectivus : Amor intellectivus est ille affectus. quo voluntas sibi complacet in honoper intellectum apprehenso : Amor vero sensitivus, est illa sensitivi appetitus passio, qua sibi c0mplacet in bono sensitivo, Seu per sensum apprehenso. Addi potest et tertius, Scilicet naturalis, qui est inclinatio uniuscujusque naturae in id quod sibi conveniens est. De primo et tertio non Bgimus, Sed Solum de SenSitivo, cujus. naturam, causaS, et essectus hic e X-plicare suscipimus. Incipiendo ergo Bb ipsa ejus natura. Amor varib a variis definitur. Λ Platonicis dicitur, desiderium Pulchri: seu animi nisus in pulchrum. Verum haec definitio in duobus dolidit. Priino quia confundit duas passi γnes, amorem Scilicet et d0Siderium. Secundo quia diminuta est; quippo cum amor sit omnis b0ni; pulchrum vero non videatur esse nisi quaedam boni sppcies. Siquidem omne pulchrum est bonum, sed non omne bonum eSt pulchrum; non enim dicimus pulchros sapores, sed bonos. Imo pulchrum Saeph non videtur esse terminus amoris, Sed p0tius hamus et ea, quo h0num allicit ad sui amorem : Est enim pulchritudo veluti flos, splendor, diffusioque bonitatis quae amatur. Sed de his Oxactius agendo de causis am0ris. Alii definiunt amorem, Motum appetitus, quo animus bono adhaeret, adhae-ssime, inquam, n0n effectiva, sed affectiva. Verum haec definitio repugnantibus invicem terminis uti videtur; quippe cum moveri in bonum, et adhaerere bono videantur invicem opponi; non enim per motum in bonum, sed p0tius per quietem in bono, sit adhaesio voluntaeis ad ipsum b0num. Placet igitur prae caeteris D. Thomae definitio, qua dicit amorem e8Se, Gmplacentiam repetibilis, seu boni. Hanc ingeniosissimam desinitionem explicat D. Thomas 4. 2, q. 26, art. 2, Supp0nendo passionem esse effectum agentis in patiente. Quemadm0dum ergo agens naturale dupliciter immutat patiens, primo quidem dando formam, quae eSt principium motus; secundo mediante forma imprimendo motum,
ut generans lapidem primo dat ei gravitatem, secundo min
99쪽
di ante gravitate motum ad centrum : a Sic, η ut verbis ejus utar, u appetibilo dat appetitui, primo quidem qitandam c0e aptationem ad ipsum, quae est quaedam complacentin appe-c tibilis, ex qua Sequitur motus ad appetibile, nam appetitivus a mutus circulo Bgitur, ut dicitur in 3, de anima : Appetibiloa enim movet appetitum, lactens in eo qu0dammodo rius in- et clinationem η id est, imprimendo in ipsum quasi p indus aliquod gravitans, et ab quo vi inclinans ipsum apstetitu in bonum et et appetitus tendit in B ppetibiles realiter Pon ,equen-α dum. ut sit ibi finis inotus, ubi suit principium. Prima ergoa immutatio appetitus ab appetibili η id est, illa coaptatio qua bonum appetibile immutat appetitum , illum Sibi appropriando , vendicando et ad Se inclinando per impreSSionem cihusdam metaphorici ponderis ac gravitatis quae Sit principium tendendi in ipsum j et vocatur s amor, a qui nihil allucta est quam complacentia appetibilis : Ex hac comi ducentiae sequitur motus in appotibile, qui est desiderium : et ultimo a quieS, quae eSt gaudium. BL ices : Complacentia non videtur esse nisi quodd3m amoris rudimentum, inch03tio, delinealio, praelibatio, et, ut ita dicam, aurora , ergo male definitur Bmor per complacentiam , sicuti Si dies per auroram, et Ductus per florem definiretur.
Bespondeo complacentiam esse ipsissimum amorem : Sed considerari potest in duplici statu : Primo ut recens, infirma, tenera, necdum appetitus plene domina, cum scilicet h0num nondum rapit, Sed solum leviter commovet et agitat appetitum : et tunc non dicitur proprio amor, sed potiu, inchoatio amoris . aut simpliciter complace itia. Secundo eadem complacentia considerari potest, ut jnm robuSta, firma, ConStun S,ac appetitum sibi persecte Subjiciens. cum scilicet bonum non iuviter tantum commovet, Sed potenter inclinat ad se appetitum : et tunc dicitur proprio 3c persecte amor. Porro complacentia illa boni robusta, constADS, BC vehemens, si Sit cym quadam eleetione, qua judicio discretivo bonum aliquod ex multis deligitur, in quod ullaetus tendat, dicitur Dilectio : Si soro praecish sit ex impressione sorti ipsius boni rapientis assuctum, retinet Simplicis amoris nomen. Unde praeclare Dionysius 4. cap. de Divin. nom. dicit, a quod quibusdam sanctorum vi Sum est divinius esse nomene amoris quam dilectionis; η quia Scilicet, ut egregio interpretatur D. Thom3s 4. 2, quaeSt. 26 art. 3 ad 4. a Magis homo a in Deum potest tendere par amorem paSSive quodammodo a ab ipso Deo attractus, quam ad h0c eum propria ratio DOA-a sit ducere; quod pertinet ad rati0nem dilectionis. Et proptere hoc divinior est amor quam dilectio. η Si autem complacentiae accedat ingenS quaedam boni amati appretiati0, qu
100쪽
DE PASSIONIBUS PARTIS CONCUPISCIBILI s. 93
tenus id quod amatur magni pretii deStimatur, tunc voeatur caritas, quae idcirco locum habet proprisi in amore divinorum, non vero nisi improprio in amore bonorum corporalium, quae sunt vilis pretii. Si demum inli S complacentia si h pers0nae cui tauquam nobis ipsis Vulum nS bonum, VO Btur amor ani Dcitiae, praecipuo cum rec procatur; vix enim placero potest persona in SeipSa, eique bonum Velle p0SSumus, nisi vicissim illa nobis bonum velit. Complacentia vero boni quod
personae Volumus, Si Ve noStrae, Sive Blienae, vocatur amor
concupiscentiae; maximδ quando talo bonum nobis ipsis vin
Quantum ad eausas amoris, prima et praecipua, imo quae est aliarium ratio, eSt bonum. Amor enim est Pa Ssio quaedam appetiliis, et complacentia amantis ad rem uinatam. Patet autem Solum bonum esSo proprium appetitus motivum, nullamque rem plarere, nisi quatenus conveniens eSt appetitui, prcindeque bona. Si autem dicas etiam pulchrum PSSe cata Samam oris, imo inter ejus i ausas efficacissimam, respondeo cum D. Thoma, pulchrum contineri sub bono, imb idem esse Secundum rem cum illo. Solumque ab eo ratione differre. Undb Sicut pulchrum est bonum, imo quaedam excellentia, dissu Sio, flos, splendorque bonitatis, juxta Platonicos, ita est causa efficacissima amoris. Quomodo autem bonum Pt pulchrum disserant quadan lenus, egregie D. Thomas explicat 4. 2, quaest. 27, art. 4 Bd 3, his verbis : et Cum bonum sit quod et omnia appetunt, de rati0ne boni eSt, quod in eo quietetura appetitus. Sed ad ra; i0nem pulchri pertinet, quod in Ρjus a BSpectu Seu cognitione itui etetur appetitu . Unde illi sensus Q praecipvh respiciunt pulchrum, qui maxime cognoscitivia sunt, Scilicet visus et auditus rationi deservientes di imus u Pnim pulchra visibilia, et pulchros Sonos. In Sonsibilibus
et autem ultorum sensuum non utimur nomino pulchritudinis; a non enim dicimuS pulchros Sapores et odores. Et sic patetu quod pulchrum addit Supra bonum quemdam ordinem ad et vim cognoscitius m , ita quod bonum dicu tur id, quod si a pliciter complacet appetitui; pulchrum uulem dicatur id, a cujus ipsa apprehensio plucet. η Ex quo inserendum obiter, res tanto pulchriores eSSθ, quanto magi S habent do cognoscibilitate; proindequo in Spiritualibus pulchritudinem longe
excellentiorem reperiri, quum in corp0rBlibus. Secunda causa amori, est similitudo : Unde proverbium,
simile simili gauilet; ot Eccles. l3. Omne animul alligit sib simile. Verum praeelui e D. Thomas duplicem distinguit similitudinem; primum, quae sita sit in eo quod utrumque huheut idem actu, Sicut duo homines sunt in humani late similes, et duo alba in albeditis. Secundum, quae in eo sita sit, ut unum in p0tentia, n0n purd Susceptiva, Sed co3ptata et