장음표시 사용
191쪽
i66 LEGUM DELECTUI, LIB.XV. TIT. N. In r/m vorsum est II. Neque spectamus : an bono domini cesserit, quodqus.l iv π άotium consumptum est: scii an in negotium donunt. Unde recte cessit, eu. Ierier i -&hfrumentum comparavit servus ad alendam domini familitim, &in holmo dominico reposivit, & hoc periit, vel corruptum est, vel arsit: videri versum. l. 3. 3. 6.
Doeεν. ilib.t ινρῶ- ΙII. Curiosus debet esse creditor, quo vertatur. l. 3. f. s. rorde in rem verso. in sin. Euantum in rem IV. In rem autem versum videtur, prout aliquid versum versum est, ι 'ium Proinde, si pars versa est, de parte erit actio. L Io. f. q.
Diu rems . I. ex iussu domini in selidum adversus eum L . itf. cres sis. IVLjudicium datur. Nam quodammodo cum eo co trahitur, qui jubet. l. I. t ussom hab iur II. Jussum autem accipiendum est e sive testato quis. quod vel verbis. vel sive per epistolam , sive verbis, aut per nuncium : sive uter j μ s- spectiliter in uno contraditi jusserit, sive generaliter. l. I.
ssum νειωλ- III. Sed em quaero, an revocare hoc jussum, antequam vocari ρο- credatur, poniti Et puto, posse: quemadmodum si ma esset, & postea ante contractum contraria Voluntate mam datum revocasset, & me certiorasset. l. I. f. 2.
192쪽
Ad Senatusconsultum Velleianum.
L OMPENsATro, est debiti & crediti inter se com
tributio. l. I. II. Unusquisque creditorem suum, eundemque debit Uarismtam, petentem summovet, si paratus est compensare. l. r. sum 'vitur raritor Ideo compensatio necessaria est, quia interest nostra ρο- . tius non solvere, quam selutum repetere. l. 3. ΙΙΙ. Etiam quod natura debetur, venit in compensatio- G matur dia
IV. Quod in diem debetur, non compensabitur, ante Dεbisum m omquam dies venit, quamquam dari oporteat. l. V. Quoties ex maleficio oritur actio, ut surtiva, caetemrumque maleficiorum, si de agitur, compensatio locum habet. I. Io. 3. 2. sapeeuniaria. VI. Cum alter alteri pecuniam sine usuris , alter usura- pura debita cessat riam debet, constitutum est 1 Divo Severo, concunen-
tis apud utrumque quantitatis usiuras non esse praestandae. I. II
VII. Quaecumque per exceptionem perimi possunt, in Non eo ensetur . compensationem mn veniunt. l. i . inritum μή exce-VUI. Pecitniam. certo loco a Titio dari stipulatus sum: t 'αωτοῦ, δει; is petit a me, quam ei debeo, pecuniam. Quaero, an hoc tum cum sua cauo quoque compensandum sit, quanti mea interfuit, certo loco se r urse in parum dari l.
193쪽
168 LEGUM DELECTUs, LIB. XVI. TIT. II. seminis, plus si in dari ' Respondit: si Titium petit, eam quoque pecuniam ἰaster io, pr ter quam corto loco dare promisit in compensationem deduci, id est, ut ratio habeatur, qtianti Titii interfuerit, eo loco , quo convenerit, pecu niam dari. l. I s.
IX. Ob negotium copiarum, expeditionis tempore mam datum, curatorem condemnatum, pecuniam jure compensationis retinere non placuit: quoniam ea non compensatur. I. ro.
In ea, quae Reipublicae te debere fateris, compensari ea quae invicem ab eadem tibi debentur, is cujus de ea re notio est , iubebit: si neque ex Kalendario, neque ex vectia galibus, neque ex stii menti, vel olei publici pecunia, neque tributorum , neque alimentorum , neque ejus qui statutis sumptibus servit, neque fidei commissi civitatis debitor sis. l. 3. C. eod. v. l. 6. 3. s. ff. de iur. fisci. presiui ι X. Placuit inter omnes, id, quod invicem debetur, ipse ipso Iur . iure compensari. I. 2 I. Si constat pecuniam im icem debeti , ipse iure pro ibi to compensationem haberi oportet ex eo tempore , ex quo ab utraque parte debetur, utique quoad concurrentes qua titates: eiusque selius, quod amplius apud alterum est, usi rae debentur, si modo petitio earum subsistit. l. . C. d. Non e-ρε talis XI. Id, quod pupillorum nomine debetur, si tutor p quod turor debet tate non posse compensationem obiici eius pecuniae , quam .s.lis, ipse tutor suo nomine adversario debet. l. a 3. Non compensen in compensationes obiici iubemus, si causa, ex quans liqui . compensatur, liquida sit, & non multis ambagibus innodata ; sed possit iudici facilem exitum sui praestare. l. est. C.
' Dosit non' XIII. Si quis vel pecunias, vel rn quasdam per deposmo eηδες ρ. . tionis acceperit titulum: eas volenti ei qui deposuit reodere illico modis omnibus compellatur, nullamque compensati nem Opponat. l. II. C. depos. I. ult. C. de compens f. I. Nec commodati. XIV. Praetextu debiti restitutio commodati non probabiliter recusatur. I. ult. C. de comm .
194쪽
I. T E pos ITUM est, quod custodiendum alicui da- DUsuum VI tum est. Dictum ex eo , quod nonitur. Praepositio enim de auget depositum , ut ostenciat, totum fidei ejus commissum, quod ad custodiam rei pertinet. l. r.
ΙΙ. Si convenit, ut in deposito & culpa praestetur: r, tam ventis sex essta est conventio. Contractus cnim legem ex conventione contrMentibus. accipiunt. l. I. f. 6.
III. Dolum duntaxat praestare debere puto: Dum qui Depstarisi eam depositi tenetur.J l. I. f. 8. in sn. Quod Nerva diceret, Lutorem culpam dolum esse , Pr culo displicebat: mihi verissimum videtur. Nam & si quis non ad cum modum , quem hominum natura desiderat, diligens est: nisi tamen ad situm modum curam in deposito praestat, fraude non caret. Nec enim salva fide minorem iis, quam suis rebus, diligentiam praestabit. l. 32. IV. Si res deposita deterior reddatur: quasi non reddi- ωta, agi depositi potest: clim enim deterior redditur, potest vici, dolo malo redditam non esse. l. I. f. I s. V. Si rem depositam vendidisti , eamque postea rede- auium Uitdep misti, in causam depositi: etiamsi sine dolo malo postea perierit: teneri te depositi: quia semel dolo fecisti, clim venderes. l. I. f. 2 3. VI. Si pecunia apud te, ab initio, hac lege, deposita Mst, ut, si v quisses, utereris: priusquam utaris, depositi teneberis. l. I. f. 34. MVatio. VII. Saepe evenit, ut res deposita, vel nummi peric bini periculos Iosint eius, apud quem deponuntur: ut puta si hoc nin
minatim convenit. Sed & si sic quis deposito obtulit: idem iislic eis am pro Iulianus scribit, periculo se depositi illigasse r ita tamen , tat , custodiam. ut non Elum dolum , sed etiam culmm & custodiam pra steti non tamen casus sertuitos. l. I. 3.3 s. Petti signara VIII. Si pecunia in sacculo signato deposita sit: & u- depositum quomo-nus ex heredibus ejus, qui deposuit, veniat repetens: quem Y asDisitirco by Corale
195쪽
1 o LEGOM DELECTUs, LIB. XVI. TIT. III. ac modum ci satisfiat, videndum est. Promenda pecunia est vel corram Praetore, vel intervenientibus honestis persenis, & exsolvenda pro pane hereditaria. Sed etsi resignetur, non contra lcgem depositi sat clim vel Praenore auctore, vel honcstis personis intervenientibus hoc c1:nictrrcsiduo vel apud cum remanente, si hoc voluerit : sigillis videlicci prius ci imprelsis, vel a Praetore, vel ab his, quihus coram signacula i cmota sunt: vel si hoc rccus ax erit, in
x de diponcndo. Sed si res sunt, quae dividi non possunt: omnis debebit tradere , satisdatione idonea a petitore cipraestanda in hoc, quod stipra ejus patetem est satisdatione autem non intervcniente, rcm in aedem deponi , & omni ctione depositarium lilaerari. l. I. f. 36. IX. Li, apud qucm depc situm esse dicetur, conta a-rium judicium depositi datur. l. s. De indemnitate eius quid positum suscepit. d. l. X. Si velit sequester ossicium deponcm , quid ei saciendum sit ' Et ait Pomponius: adire cum praetorem Ορογtere, I cx ejus auctoritate denunciatione sachi liis, qui cumclcgenant, et rcm restituendam , qui praetcns fuerit. Sedit hoc non scinper veriam puto. Nam plerumque non est permittendum, ossicium, quod semel stiscepit, contra kym depositionis deponere : nisi justissima causa inici ' cniciate. rt cilin pcimittitur, raro ei res restituenda est, qui vcnit:
scd oportet eam , arbitratu iudicis se apud aedem aliquam deponi. l. s. g. 2. XI. Proprie in sequestre cst depositum, quod a pluribus
in solidum certa conditione custodiendum reddendumque traditur. I. 6. V. ins l. I7. XII. Si hominem apud se depositum , ut quaestio det haberetur, ac propterea vinctum, vel ad malam mansio-iis. extensiim , , uester silvcrit, miscificordia ductust dolo proximum csse quod factiim est arbitror: quia, cum sciret cui mi pararetur, inlcm sive miscricordiam exercuit,ctim posset non suscipere talem causam , quam decipere. l.73nre, d/pos a=ii XIII. Datur actio dctu siti in heredcm ex dolo Minc- δε ε us dolo ιenetur ii in selidiim. Quamquam enim alias ex dolo desumsti non V -- selimus icneri, nisi pro ea parte, quae ad nos perVenit
196쪽
tamen hic dolus ex contractu, reique persecutione desce dit. Ideoque in solidum unum licros icnetur e plines vcro pro ea parte, qlia quisque heres est. l. 7. f. I. XIV. Qtioties foro cedunt nummularii, solet primo apud
loco ratio haberi depositariorum, hoc est, corum, qui de- m'mmula pos pecuinpositas pecunias habuerunt, non quas scaenore apud num- miliarios, Vci cum nummulariis, Vci per ipsis exercebant.
Et ante privilegia igitur, si bona venierint , depostari
rum ratio habetur: dumna ado corum, qui et postca usuras acccperunt, ratio non habeatur, quasi renunciaverint de asito. l. 7. f. 2. V. in s. l. 2 . 3. 2. de reb. aut. iud. possid. XV. Ιlcm quaeritur, utrum ordo spectetur corum, qui Depostari Ormου deposuerunt; an vero simul omnium depositariorum ratiolia atur ' Et constat, simul admittenaos. Hoc crina r
scripto principali signiscatur. l. 7. f. ult.
XVI. Quini privilegium cxercctur non in ea tantum me privilegium quantitate, quae in bonis argentae ii, ex pecunia deposita, reperta est; sta in omnibus si audatoris facultatibus. Idque propter necessirium usum argentariorum cx utilitate publica receptum cssi Pland sumptus cauea , qui necessarie fac- Sum vi κ.e siritus est, semper praecedir. Nam , deducto eo , bonorum' nie priviis-
calculus se luci sistet. l. 8.XVII. Depositum co loco restitui debet, in quo sine D positum H dolo malo eius est, apud quom depositum est. Ubi vero restituen- depositum est, nihil interest. Eadem dicenda sunt
muniter oc in omni bim bonae fidei ludicuS. l. I 2. h. I. tuerὸ debet.
XVIII. Quc madmodum quod ex stipulatu, vel ex te- o moram depostamento dati oporteat, post iudicium acceptum, , peri Discetii mento rei periret; sic depolitum quoque m uist, quo , in has i, siri depositi actum sit, periculo ejus, apud quem depositum sithr observata .
fuerit, est, si judicii accipiendi tempore potuit id reddere mus, nec reddidit. l. I r. f. ult. XIX. Si plures hereius extiterint ei, qui deposuerit : Maiori lurium dicitur, si major pars adierit, restituendam rem praesenti- deinbus. Majorem aulcm partcm non ex numero utique per-ΩΠ3rum, sed ex magnitudine portionum hereditariarum q 'intelligendam, cautela idonea reddenda. LIq. Ga major para. XX. Licet deponere tam plures, quam unus possunt; Apud sequestr. Y a at Diqitigod by Coosl
197쪽
non dumitur,n si a quo plures cst randum. In incis)uditanis tu est usurarum ratio in bonafidii judiciis. suras debet ex mora, qui pecuniam depositam in usus
Depositum ab eo cujus bona propter cramin publicata sunt, non ibi red
I 2 LEGUΜ DELECTus, LIB. XVI. TIT. IILattamen apud sequestrem non nisi plures deponere possunt. Nam tum id fit, cum aliqua res in controversiam deducitur. Itaque hoc casu insolidum unusquisque videtur depositisse. Quod aliter est, cum rem communem plures deponunt. l. IT. V. s. l. 6. I. In bonae fidei iudiciis, quod ad usuras attinet, tantundem potest ossicium arbitri, quantum stipulatio.l. 2 . XXII. Qui pecuniam apud se non Obsignatam, ut tantumdem redderet, depositam, ad usus proprios convertit, post moram in usuras quoque , judicio depositi condemnandus est. l. 23. f. I. Si depositi experiaris, non immerito etiam usuras tibi restitui flagitabis: Him tibi debeat gratulari, quod furticum actione non facias obnoxium. Siquidcm qui rem d p tam invito domino sciens prudensque in usus suos comverterit , etiam fit rei delicto succedit. l. 3. C. eod. XXIII. Bona fides, quae in contractibus exigitur , inquitatem summam desiderat. Sed eam utrum aestimamus admenim jus gentium, an vero cum praeceptis civilibus, &praetoriis ' veluti reus capitalis judicii deposuit apud te centum: is deportatus est: bona ejus publicata sunt. intrum ipsi haec reddenda, an in publiciim deserendastini Si tantum naturale, & gentium jus intuemur: ei, qui dedit, restituenda sunt. Si civile jus, & legum ordinem, magis in publicum descrenda sunt. Nam math meritus publice , ut exemplo aliis ad deterrenda malescia sit, etiam egcstate laborare debet. l. 3 I. XXIV. Incurrit hic & alia inspectio: bonam sdem imter em tantum, quos contractum est , nullo extrinsecus adsumpto, aestimare dc must an res :etu etiam aliarum
peribnarum, ad quas id, quod geritur, pertinet ' exempli loco, latro smilia, quaeJ mihi abstulit, posuit apud Seium
inscium de malitia deponcntis: utrum latroni, an mihi r stituere Seius debeat Si per se dantem , accipientemque intuemur, haec est bona fides, ut commissam rem recipiatis, qui dedit: si totius rei aequitatem, quae ex omnibus per senis, quae negotio isto continguntur, impletur: mihi res denda sunt, quo, facto scelestissimo adempta sunt. Et pr Diqitigod by Cooste
198쪽
Ex LIARI s DIGEs T. ET COD. IIIbo hanc esse justitiam, Iuvat cuique ita tribuit, ut non d Draharur ab ullius personae justiore repetitione. l. I. f. I. V. Si depositi a destincto partem suam unus hero Non confridum receperit, ac deinde quod stipercrat in deposito p rierit, vel casu , vel ciilpa depositarii, coheredibus non 'νιὸ ii. . si conseret qui partem suam recepit, ne industria poenas desidiM νε--m p runt.
eonsistit. Ideo per nuncium quoque, Vel per epis- .m,
totam mandatum suscipi potest. l. I. d. l. f. I. roiam eontrahitur. ΙΙ. Item, sive rogo, sive volo, sive modo, sive alio quo- Gibui libeι vemcumque verbo scripserit, mandati actio est. l. t. f. 1. tum con III. blandatum, nisi gratuitum, nussum est: nam ori- Mandatum re .pincm ex ossicio, atque amicitia trahit. Contrarium ergo tuitum esse deὀet. est ossicio merces: interveniente enim pecunia, res ad locationem & conductionem potius respicit. I. I. f. ult. IV. Mandatum inter nos contrahitur: sive mea tantum 'mβη tigratia tibi mandem: si e aliena tant': sive mea &na: sive mea & tua r sive tua & esIdna. Quod si tua tantum gratia tibi mandem, supervacuum est mandatum t &ob id nulla ex eo obligatio nascitur. l. 2. V. Tua autem gratia intervenit mandatum : veluti, si Ex eonfisio non mandem tibi, ut pecunias tuas potius in emptiones praediorum colloces, quam sceneres: vel ex diverib, ut foen res potius, quam in emptiones praediorum colloces. Cuius generis mandatum, magis consilium est, quam mandatum:& ob id non est migatorium: quia nemo ex consilio obligatur , etiam si non expediat ei, cui dabatur. Quia liberum in cuique, apud te explorare, an expediat sibi comstiti . l. a. f. ult.
Si quis ea, quae procurator suus, & servi gerebant, ita
199쪽
I7 LECUM DELECTUs, LIB. XVII. TIT. I. demtim rata esse mandavit, si interventu Scmpronii gesti essent, & male pecunia credita sit, Scmpronium, qui nihil dolo secit, non teneri. Et cst verum, eum, qui non animo procul atoris intervenit, sed assectionem amicalcmpmmisit in moncndis procuratoribus , & actoribus , & in regendis ci,nsilio. mandesti non teneri: sed si quid dolo secerit, non mandati, sed magis de dolo teneri. l. Io. f. 7.M. Ων fri is VI. Praeici ea in causia mandati etiam illud vcrtitur : ut
con titio man lavDI, interim nec melior causa mandantis scri postit, interdum non delirior. m lior, deterior vero numquam. l. ἶρltimi, m , VII. Osod si pretium statui, tu tua pluris emisti: qui-m Udatum dam negaverunt, te mandati habere actionem: etiam si pa-l atus esses, id, quod excedit, remittere. Namque iniquum aetioncm, si nolit; illi vero , si velit, mecum esse. Sed Proculus recte eum , usque ad pretium statutum acturum existimat. Quae sententia sane benignior est. l. 3. f. ult. &l. q. Fines maniati VIII. Diligenter igitur fines mandati custodiendi sunt. sierisu ε βη . Nam qui excessit, aliud quid sacere videtur. l. s. Susceptum man- IX. Si susceptum mandatum non impleverit, tenetur.
Fines mandati servavdi sunt. Susceptum mav- IX. Si tum implendum l.
' Mo μνυ, mi, mandavero tibi , ut fundum meum cent- venderes, datum θυι aliud tuque riim nonaginta vendideris, petam sandum non obsta-τιι, licet utilius. bit mihi receptio: nisi & reliquum mihi, quod deest, mandatu meo,praestes,& indemnem me per omnia conscive . . . f. 3.
h.-z: sim, liquem pro me fidei ubere, vel alias intemhi ἀι. z i. .hi. mandati tencor. Et nisi pro invito quis intei cesserit, aut agit, non Di pro donandi animo,aut negotium gerens: erit mandati actio.l. s.f. r. XII. Rei turpis nullum mandatum est : de ideo hac., 2 2-''-abetur. l. 6. f. J. Initiam sp .rais . XIII. Umuscujusque contractus initium spectandum,&dum. causa. l. 8.
bi m it interest XIV. Mandati actio tunc competit, cum coepit int
'Thar, In . ejus, qui mandavit. Cancrum, si nihil interest, ces.
200쪽
Lx LIRRIs DIGEsΥ. ET COD. 173XVI. Labeo ait, & verum est , reputationes quociue Procuratorsem hoc judicium admittere, & sicuti fructus cogitur re is, qui procurat, ita sumptum, qucm in fructus perci- piendos fecit, deducere eum oportet. Sed Λ si ad vectunis stias, dum exriirrit in praedia , sumptum secit : puto hos quoque sumptus reputare cum oportere, nisi fui salariarius suit: Z hoc convenit, tit sumptus de suo faccrct ad haec itinera, hoc est , de falario. J l. Io. f. 9. XVII. Si quid procura or citra mandatum in volupta- Imperasset'o ut ι- tem secit, permittendtim ei auferre, quod sine damno dc,- f mini fiat, nisi rationcm sumptus illius dominus admittit. l. Io. q. lo. XVIII. Si fideiussor ex sua 'rsona omiserit exceptionem, me sessor m.-- qua reus uti non potuit: si quidcm minus honesiam, ha-
ticie cum mandata actionem: quod si eam , qua scus uti tombcanonu Muri potuit, si sciens id fecit, non habiturum mandati actionem: ones. titisi modo habuit facultatem rei com cniendi, desiderandique, I ut ipse susciperet potius judicium ves silo , vel procuratorio nomine. l. IO. f. 12.
a creditore: puto, si fideiussorem remunerari voluit clitor, harum eum mandati aci lonem et multo magi S, si re inii vitio mostis causa accepto tuJisset creditor: vel si eam liliarati neni. ncm lcgavit. l. Io. q. ult. Si vc non remunerandi causa, sed principali toed mando, fidejussori rcmisit actionem, mandati cum non actu
XX. Cum quidam talam epistolam scripsisse amico suo, tammm lacrago te, commendtraxm h. Mas Sextilium Cresitatum .rmuum meum, non obligabitur mandati. Quia commendandi nM-gis hominis, quam mandandi causa, scripta est. l. I 2. f. 12. XXI. Si, ut expectares, nec uruci es des itorem ad si, ita rogat pro Italicracm, mandavero tibi, ut ei des intervalliim , pcrict loque meo pecuniam Dre dicam: Verum puto, Omne nin loco Ut. minis pericillum debere ad mandatorem pertinere. . I 2. f. Iq.
XXII. Si mandavero tibi, ut pro me in diem fidei ubeas: Auti iussor an eritque pure fidejusseris, & sblvoris: utilius respondebitur, πιζ' , 'e' intcTim non esse tibi mandati actionem: sed chm dies tat. lo2 2. I idc-rit