장음표시 사용
31쪽
vero praesentes In prima afl Tnessalonicenses, contra suturas vero, & praee Ipue tem pore Antichristi, in secunda. Praelatos vero Ecclesiarum instruit & spirituales, & tem porales. a in Spirituales quidem de institutione, instructione , & gubernatione eeeleia fasticae unitatis in prima ad Timotheum . de firmitate contra persecutores in secunuda; tertio de defensione contra haereticos in Epistola ad Titum. Dominos vero temporales instruit in Epistola ad Philemonem. Et se patet ratio distinctionis, & ordinis omnium Epistolarum. Sed videtur quod Epistola ad Romanos non si prima : prius enim videtur scrIpsisse ad Corinthios, secundum illud Rom. vlt. i. bὶ o Commendo autem vobis Phoeben so.
rorem nostram, quae est in ministerio F cclesiae quae est Cenchris, ubi est portus Corinthiorum. Sed dicendum, quod Epistola ad Corinthios prior est in tempore scripturae , sed Epistola ad Romanos praemittitur tum propter dignitatem Romanorum , qui aliis Gentibus dominabantur, quia hic consutabatur superbia , quae est initium omnis peccati , ut dicitur Eccli. x. tum quia etiam hoc exigit ordo doctrinae , ut prius gratia coiisderetur in se quam ut est in facramentis. Item quaeritur unde Apostolus hanc Epistolam scripsit. Augustinus dicit quod de Α-thenis, Hieronymus quod de Corintho. Nec est contradictio: quia sorte Athenis incepit eam scribere, sed Corinthi consummavit. Item obiicitur contra id quod in Glossa dicitur,quod aliqui fideles antequam Petrus, Romanis praedicaverunt; in ecclesia sitica vero Historia dicitur, quod Petrus primus praedicavit eis. Sed intelligendum est primus inter Apostolos, & cum sequela magni fructus. Ante vero praedicaverat Romae Barnabas, ut habetur in itinerario Clementis.
a J . vi. spiritualet quidem instruit de institui ore, ει gubera at ore etc. sh se commeado is , s Pirebea , clux est Cenchris,
32쪽
LECTIO I. PAULUS servus Iesu Christi, vocatus Apostolus segregatus in Evanaesium Dei. HAEc Epistola in duas partes dividitur,
scilicet in salutationem , & epistolare intractatum , qui incipit ibi, Primum qui-Aem gratias ago Deo meo . Circa primum tria facit . Primo describitur perso-lix salutans ; secundo a personae salutatae , ibi, Omnibus qui Dur Rema', tertiosa- Ius optata,ibi, Gνaria vobis,is pax Circa primum duo facit : primo enim describitur persona auctoris . secundo commendatur eius officium, ibi, Qued anta promiserar per Prophoras Iusti tu Ser'tών is oneris do Filio suo . Persona autem scribentis describitur a quatuor. Primo quidem ex nomine, cum dicit, raulus: circa quod tria consideranda sunt. Piimo quidem proprietas eius : hoc enim
ιὶ nomine siecundu in quod his litteris describitur in non potest Hebraicum esse , quia apud Hebraeos non invinitur hoc elementum P. sed potest ese Graecum , &Latinum. Si tamen aliquoi elementum ei propinquum sumatur quod est P , potest esse Hebraeum . Seeundo consideranda est eius significatior secundum enim quod potest Hebraeum esse , idem est quod mirabilis, vel clectiis; secundum autem quod est Graecum, idem est quod quietus; secundum vero quod est Latinum, idem est quod moudicus. Et haec quidem ei conveniunt. Electus quidem fuit quantum ad gratiam: un de Ati. I . t . , , Uas electionis est mihi , , iste . Mirabilis suit in opere : Eceli.
xl m. a. is vas admirabile opus excelsi . Quietus in contemplatione : Sapie n. v m. i6. Intrans in domum meam conquie- is scam cum illa . V Modicus per humilliatatem : I. Cor. xv. 9. Ego autem stimis minimus Apostolorum. Tertio conside randum est quando sit hoc nomen Apostolo impositum, cum tantum ante Saulus vocaretur , ut habetur Aia. xx. Circa hoc
triplex est opinio. Hieronymus dicit, quodi curaca I. omlaritur ru,sena. b l. nomen servi, quod his littetis &e.
33쪽
cum prius vocaretur Saulus, postmodum voluit vocari Paulus, propter quoddam insigne suum, quod socii , scilicet quia convertit Sergium Paulum proconsulcm . ut
habetur Act. x m. Sicut & Scipio dictus est Africanus, quia devicit Asricam . Alii vero dicunt , quod hoc nomen impositum est iobi propter prosectum virtutum , qui ex hoc nomine signatur, ut dictum est. Imponuntur enim divinitus quibusdam nomina a principio nativitatis , ad delignandum gratiam quam a principio consequuntur, licut patet de Ioanne Baptista, Lucae i. Quibuidam vero mutantur nomina ad designandum prosectum virtutis eorum, ut Chi, sostomus dicit, sicut patet de Abraham Gen. xv D. dc de Petro Matth xvi. Alii vero dicunt, di melius, quod Paulus suit a principio binomius. Consuetuum enim erat apud Iudaeos ut simul cum nominibus Hebraicis astu sinerent sibi nomina illarum gentium quibus serviebant, s a sicut Graecis servientes nominabantur nominibus Graecorum , ut patet de Iasone , dc Menelao II. Machab. Iv Hoc autem nomen Paulus, ab antiquo celebre suit apud Romanos; dc ideo eum diceretur Saulus secundum Hebraeos , vocatus est etiam Paulus secundum Romanos: quo nomine non videtur usus nisi postquam coepit Gentibus praedicare: unde Act Yol. 9. dicitur: ,, Saulus, qui Zc Paulus. Ft hoc magis approbat Augustinus . Secundo describitur persona sera bentis ex conditione, cum dicit. Serius Christi. Videtur autem esse abiecta conditio servitutiς, si absolute consideretur : unde dc sub maledicto pro peccato insigitur . Gen s. IX. et s. is Maledictus Canaana puer , servus,, servorum erit fratrum suorum . Sed resditur commendabilis ex eo quod additur , IU- Christi : Iesiis enim interpretatur Salvator : Matth. i. ar. Ipseri enim talvum faciet populum suum a pec- , , catis eorum . U Chri illis interpretatur unctus secundum illud Psal. xliv. 1. Un- ,, xit te Deus, Deus tuus oleo laetitiae: per quod designatur dignitas Christi &quantum ad lanctitatem, quia sacerdot s ungebantur, ut patet Exod. xxix.& quantum ad potestatem , quia etiam Reges ungebantur, ut patet de David, I. Reg. xvi. dc deSa-IOtnone , III. Reg. i. dc quantum ad cognitionem, quia etiam Prophetae ungebantur, ut patet de Eliseo, III .Reg. XIX. Quod autem
aliquid subiiciatur suae saluti, ct spiritualiunctioni gratiae, laudabile est e quia tanto
aliquid est perscctius quanto iraris suae por- sectioni subiicitur; sicut corpus animae, re aer luci. Pi l. cxv. ι 6. , , O Domine, quia is ero servus tuus sunr. Sed contra est quod dicitur Ioan. xv. xy. , Iam non dicam vo5 sorvos, sed amicos. Sed dicendum , quod duplex cst servitus. Una timoris , quae non competit sanctis: Rom. VI I. II. Non accepillis spiritum si servitutis iterum in timore; sed accepi-- stis spiritum adoptionis filiorum . Alia humilitatis, dc amoris, quae lanctis convenit, secundum illud Luc. xv D. I . M Di- , , cite: Servi inutiles sumus. Cum enim liber sit qui est causa sui ,. servus autem qui cli causa alterius, sicut ab alio movente motus. si quis sic agat caula alterius sicut ab alio motus, ite est servitus tin oris, ovoucogit hominem operari contra sitam voluntatem ; si vero aliquis agat causa alterius scut propter silem, sc eli servitus amoris: quia amicorum est benefacere , dc oblequi
amico propter ipsum, ut Philosophus diciti X. Et hic. cap. IV. Tertio commendatur a dignitate, cum dicitur, Veta ιις A estolus. Dignitas Apollo latus est praecipua in Eecie:ia , secundum illud I. Corinth. xo. 23. ,. Ouo:dam qui-- dem puluit Deus in Ecclesia primum Α-- postolos. Apostolus enim idem est quod missus, s eundum illud Ioan. xx. 2I. Sic- ut mist me Pater. & ego mitto vos, id est ex eadem dilectione , dc cum eadem auctoricate. Dicit autem, Vocatus Apostolus, ad defignandum gratiam , id est vocatus ad hoc quod sit Apostolus: Hebr. V. 4. Ne- si mo a sumit tibi honorem , sed qui vocais tur a Deo, tamquam Aaron : vel ad designandum excellentiam, ut sciat urbs ant bonomasice voeatur ipsa Roma , ita Apostolus vocetur Paulus, secundum illud I. Cor. XV. 1 o. is Abundantius illis omnibus labo-o ravi r vel ad designandum humilitatem . ut si sensius : Non audeo me dicere
Antistolum , sed homines b) me ita vo.
cant: sc I. Cor. xv. v. Non se m dignus se vocari Apostolus. ' Quarto describitur pe sona scribentis ex ossicio, eum dicit : S gregarus in Evavelium Dei: 1rgregatus, inquam , vel per conversionem ab infidelibus, iecundum illud Cal. I. r3. ri Cum autem, , placuit ei qui me segregavit ex uterori matris meae , V scilicet synagogae : vel segregatus per eiectionem ab aliis discipulis, secundum illud Act. x m. 2. Segre-- gate mihi Saul in , dc Barnabam in OpunD a1
34쪽
ad quod assumpsi eos. Evangelium autem idem est quod bona annuntiatio . Αnnuntiatur cnim in ipso coniunctio hominis ad Deum, quae et bonum hominis, secundum illud Plat. lxx G. 27. M Mihi autem se Deo adhaerere bonum est. Triplex autem coniunct:ο hominis ad Deum annuntiatur in Evangelio. Prima quidem per gratiam unionis, secundum illud Ioan. I. I 4. ,, Verbum caro factum est. Secunda per Aratiam adoptionis, prout inducitur in Psal.
O Uod ante pronai. erat per Pronlaetas suos in Scripturis sanctis de Fillo su , ,
G qui factus est ei ex 1emine David secundum carnem. DEscripta perso:ra scribentis , hic com- - nem eordis sui loquuntur , non de ore
mendatur negotium sibi commissum, si Domini. Unde dicit ad Titum I. I 2. se ilicet Evangeliuin, cuius in praemissis du-l, , Dixit quidam ex illis, proprius illorum plex commendati , P0i ita est: quarum una se propheta Sunt etiam quidam prophe-Pertinet ad utilitat m quam habet ex ma- tae daemonum, qui immundo spiritu in ipi, teria, quae tig rox ipso Evangeli in t rantur , sicut prophetae quos interfecit Elias, mine , ex quo ditur inici igi quod in eo ut dicitur III. Regum xv m. Sed Prophe-b na annunt r. Qet; alia vero ex auctorita-:tae Dei dicuntur qui divino spiritu inspite quam hebct cx 'pi .e auctoris, quae est rantur. Ioel . ix. 2 i. Effundam de spiritu expressa in eo quod a tium est , Dei . U-., , meo super omnem carnem , di propa tramque ervo e mmdcd-tionem prosequi- is tabunt filii vestri , & filiae vesti ae . tur ApostolυQ p irro quies On illam quae eli Quarto ex modo tradendi, quia non solum ex Parte auctori , . secvnoo illam quae est sunt huiusmodi promista verbo edita , sed ex parte inlateriae, ibi, Me Fitio juo . Cir- litteris scripta : unde dicit , Iι Scripturis. Ca Prin m commendatur Evang liuin qua- Habacuc . a. se Scribe visum , & explanadrupliciter. Primo quidem ex anti ivitate: is illud. Non autem consueverunt i cribi quod fuit neces larium contra paganos, qui nisi magna, quae sunt digna memoria , ocEvangelio detrahebant , quasi post longa quae opcirtet ad polleros devenire. Et id tempora subito eius praedicatio esset exor- eo, ut Augustinus dieit xv m. de Civitateta ; & ad hoc exeludendi im dicit, Ruod an- Dei, tunc ineemrunt scribi prophetiae dere : quia licet ex tempore certo praedicari Christo per Ela iam , dc oseam , quando inceperit, ante tamen praeminitatum fuitlRoma est ed ta, sub cuius imperio Christus divinitus. Ela. xlv a. s. is Antequam ve- erat nasciturus, ct fides eius gentibus prae-- nirent indicavi tibi. ' Secundo ex eiusldicanda. Ioann. v. 3 . is Scrutamini Scri- firmitate, quae designatur in hoc quod di- l pturas, quia vos putatis in ipsis vitam ae-cit, Promsserat: quia i ple ante promitii qui , ternam habere Addit autem, Sanctis, non mentitur. Act. X r. 32. , , Nos vobis ad differentiam scripturarum gentilium .is annuntiamus CZm quae ad patres nostros Dicuntur autem sanctae primo quidem quia, , , repromistio facta est. Tertio ex digni- ut dicitur II. Pet. I. 23. , , Spiritu sanctolite miniistrorum , sive testium , eum di- l si inspirati locuti sunt sancti Dei homines. cit, Per Prophetas, quibus ante suerant re-l II. Timoth. m. 36. Onnis Scriptura di- velata quae sunt completa circa Verbum i ,, vinitus insipirata . Secundo quia sancta
incarnatum. Amos I t. 7. Non faciet i continent: P alm. xcvt. 12. , , Confitemini, , Dominus Deus verbum scilicet inca l si memoriae sanctificationis eius. ' Tertio, , napi nisi revelaverit secretussi ad servos l quia sanctificant : unde Ioann. xv . II.,, suos Prophetas. Ρ Λ l. x. 43. , , Huic o o Sanctifica eos in veritate . Sermo tuus, , mnes Prophetae testimonium perhibent. ' is vcritas est . Unde dicitur I. Machab. Signa later autem dicit, suos: sunt enim ali- xis. 9. M Habentes solatio sanctos libros
qui prophetae spiritu humano loquentes , j o qui sunt in manibus nostris . Secundo secundum illud Hier. xx m. ι6. ri Visio- l prosequitur commendationem quae lumitur
si celsi omnes. ' Tertia per gloriam fruitionis. Ioan. xvis. 3. is Haec est vita aeter
is per montes pedes annuntiantis Haec autem annuntiatio non humanitus , sed a Deo facta est. Esa. xx I. ro. Quae audi- ,, vi a Domino exercituum Deo tinet, an ἀδε nuntiavi vobis. Unde dicit , D E .- geli um Dei.
35쪽
ex bonis in ruangelio denuntiatis, quae t rati. Dicit enim Hilarius: ,, Ule veru:&pertinent ad materiam Evangelii, quae est i is proprius cst filius origine, re non ad-
Christus: quem quidem commendat tripli-i is optione. Veritate, non nuncupatione; naise iter. Primo quidem ex origine secundo iis livitate, non creatione. procedit enim
ex dignitate, sive virtute, ibi, Lui prade- l a Patre sicut vel bum a corde; quod perti)β narti, es; tertio ex liberalitate, ibi , Per net ad eamdem naturam , praesertim in Deo quem aecepimus. origincio autem Christide-l in quo non potest aliquid accidentaliter adveteribit duplicem. Primo quidem aeternam,l nire. Unde ipse dicit Ioan. x. 3o. Ego, eum dicit, De Filio suo : in quo excellen- ,, & Pater unum sumus . Quod dicittiam Evangelii designavit: nam mysteriumlis Unum, liberat te ab Arrio, quod di-
pcnerationis aeternae ante erat taὶ abscon- cit, ,, Srimus, liberat a Sabellio, ut Auditum : unde Salomon dicit Prov. xxx. 4.sgustinus dicit. is Quod nomen est eius , dc quod nomen Secundo tangit temporalem originem,cum
., filii eius, si nosti λ Sed in Evangelio Pa-ldicit, diui factus est . ubi statim videntur
tris testimonio est declaratum , Matth. .ipatrocinium sui erroris assumere tres prae. dc xv D. I. ,, Hic cst Filius meus dilectus. vldicti errores per hoc quod dicit, Q ii fa- Convenienter autem Filius Dei materialaus est ei: non enim confitentur aeternum, sanciarum scripturarum elle dicitur, quae sed factum . Sed per ea quae adduntur , divinam sapientiam exponunt, secundum tollitur eorum intentio. Qitia enim dicit.
illud Deuteron. iv. 6. ,, Haec eli sapientia aui Derus est ei, excludit dictum Sabelli: si vestra, dc intellectus coram populis . non enim potest esse Filius factus Patri, si Filius autem dicitur esse Verbum dc Sa-llit eadem peribiax cum ipso; sed per incarrientia genita. I. Corinth. I. 24. is Chri- nationem crit filius Uirginis. Quod vero, , stum Dei virtutem , & Dei sapien- subdit , Ex semina David , tollit intentio ., tiam. V . . . t nem Photini. Si enim per adoptionem eia sed circa hanc tiliationem tripliciter ali set factus Dei Filius, non diceretur factus qui erraverunt. Qiidam enim dixerunt cum ex semine David , ted magis ex spiritu , sliationem habere adoptivam, sciat Plioti .:scilicet qui est spiritus adoptionis filiorum,nus, qui posuit Christum initium sumpsisse ut dicitur infra vi. dc ex semine Dei, ex Maria virgine, quasi hominem purum, i ut dicitur I. Ioan. m. Quod vero sequitur, qui per vitae meritum ad hanc celsitudi- i Secundum earnem, tollit intentionem Arrii, nem pervenit ut prae ceteris sanctis Filius qui ponit eum factum non solum secundum Dei dicerctur. Sed secundum hoc Christo carnem , sed etiam secundum divinam na-
non competeret descensus ad humanita- l turam. tem , sed magis ascensus ad divinitatem, Est etiam conlia erandum ulterius, quos contra id quod dicitur Ioan . v r. 38. , De- circa ipsum incarnationis mysterium mul-- icendi de caelo. Quidam vero posum' tipliciter aliqui erraverunt. Nestorius enim
runt liuiusmodi filiationem solummodo nun- potuit unionem Uerbi ad hominem cite fa- cupativam, sicut Sabellius, qui dixit ipsum clam solum secundum inhabitationem, sci- Patrem incarnatum , dc ex hoc Filium no- l licet prout Filius Dei hominem illum in- minari; ita quod eadem si persona, &s . habitavit excellentius ceteris. Manifestuiritum nomini siit diris a. Sed secundum hoc est enim quod alia est substantia inhabitania non competeret Filio mitti a Patre bὶ iis . oc inhabitati ; sicut hominis , 8c dotaquod salium est, cum ipse dicat loan. V . mus. Secundum hoc ponebat aliam esse per- se deicendisse ut faeiat voluntatem eius sonam, vel hypostasim Verbi, de hominis; qui milit eum. Alii vero posuerunt , sicut ita quod alius ellat secundum personalia Ei Arrius, huiusmodi filiationem elle creatam 'lius Dei, dc alius Filius hominis. Sed hoe ita quod Filuis Dei sit excellentissima crea-imanifeste apparet salsum esse per hoc quod
rura, ex nihilo tamen producta, postquamἰApostolus Phili p. ii. unionem huiusmodi prius non fuerat. Sed secundum hoc omnia vocat exinanitionem. Pater autem, & Fni.
non essent per ipsum ficta , te contra idtritus sanctus inhabitant homines, secundu .
cruod dicitur Ioan . r. Oportet enim esse noratillud Ioan. xxv. 23. ri Ad eum veniemus,
fictum per quem facta sunt omnia. Et haeclis & apud eum mansonem faciemus. So- tria excluduntur. Per hoc quod signanterlqueretur igitur quod Pater , dc Spiritus addit, Stio, id cst proprio, id j dc natu- sanctus essent exinanili ι quod est 1bsurdati .
Hoc a l. va de absconditur a. b l. .m t DV quod falsum est. cc '. ut die tui. d) - . de PQ
36쪽
Hoe ergo exclugitur per hoc quod Ap per mutationem ereaturae d & eadem .stolus dieit, aὶ Da Filio suo, qui stilicet ratione dicitur de novo factus , secundum Filius Dei est factus facundum eam em , id est illud psal. lxx xxx. I. is Domine refugium habens carnem, eo semine David : qui mo- , , factus ex nobis. Quia igitur unio redus loquendi locum non haberet , si haec latio quaedam est Per mutationem creatu. unio facta e stet solum secundum inhabita- rae , Deus dicitur de novo factus homo , tionem. De aliis enim, quos Verbum in- id est unitus in persona humanae naturae . habitat, non dicitur , quod Verbum factum Fuerunt etiam alii qui dixerunt, animam
est hie, vel ille ; sed quod factum est ad Christum non habu ille, sed ibi suisse Uer
Hieremiam, vel Esaiam. In hoc ergo quod bum loco animae, stilicet Arrius, & Apol- Apostolus, eum dixit, De Fino suo, addi- linarius: contra quos est illud Ioan. x. 18.dit, stui factus est ei ex semine David, ma- ,, Nemo tollit animam meam. Quod eris
nises te excludit errorem praedictum. Rur-rgo dicitur, Secundum esenem, non excluditus aliqui alii, licet duas personas non con- tur a Christo anima, sed caro ponitur procedant in Christo , concedunt tamen duas toto homine, secundum illud Esa. xl. s.
hypostases, vel duo supposita . quod in idem ,, Videbit omnis caro pariter quod os D redit r quia nihil aliud est persona quam is mini locutum est. hypostasis , & suppositum rationalis natu. Quaeritur autem , eum nos confitemurrae. Cum ergo si una istum hypostasis, & Christum natum ex virgine , quare Apo- unum suppositum in Christo, quod est suin stolus dicat eum esse factum ex muliere . politum, vel hypostasis Uerbi aeterni non Et dicendum, quod illud nascitur quod naia potest diei quod illa hypostasis sit si H- turali ordine producitur , seut fructus exlius Dei, quia non inrepit esse Filius Dei .rarbare, vel proles a parente; quod autem Et ideo non proprie dicitur, quod hin ex voluntate agentis producitur , non no si factus Deus, vel Filius Dei . Sed cundum naturae ordinem , sicut domus ab tamen si inveniatur ab aliquo doctore di- artifice, non potest diei nasci, sed factum. lum, exponendum est M. Factum est ut Quia igitur Christus ex Virgine processe homo esset Deus . Secundum Me propriernaturali ordine quantum ad aliquid , scilia dieitur: Dei Filius factus est homo: qui re et quod conceptus esit ex femina spatio semper non fuit homo. Et ideo legendum novem mensum, dicitur natus ; quia vero
est quod hie dieitur, ut ly sui accipiatur quantum ad aliquid non naturali ordine , ex parte subiecti, ut sit sensus,qui Filius sed sola virtute divina processi absque vi- Dei factus est ex semine David e non au-Lrili semine, dicitur factus. Eva autem diatem ex parte praedicati: quia sensus esset,icitur ex fidam facta, non nata; Isaac au. Iod aliquis existens ex semine David, fa- tem ex Abraham natus, non factus. ius est Filius Dei. quod non dicitur vere, Item quare speeixtiter dicitur ex semine di proprie, se ut diuum est. Merunt au. David, & non ex semine Abrahae λ eui prointem alii qui posuerunt unionem esse factam misso facta suit de Christo, seeundum il- secundum conversionem verbi in carnem, lud Gal. rar. 16. is Abrahae dictae sunt pro. sicut dicitur aer fieri ignis: unde Eutiches ,, missiones. Et dicendum est, quod fa- dixit, quod etiam ante inearnationem sue- cium est ad dandam spem veniae peccato runt duae naturae, post inearnationem vero ribus: quia David peccator fuit, ex cuius una. Sed hoc est expresse falsum: quia cum semine nascitur Christus; Abraham vero Deus sit immutabilis, secundum illud Ma- iustas et ad commendandam etiam dignita-lach. m. 6. ἡ Ego Deus, ct non mutor: 'ltem regiam Christi Romanis, regnum Gen- non potest in aliquid aliud converti. Un- tium tenentibus. Excluditur etiam per verinde cum dicitur , Factus est , non intelligituriba ista triplex error Manichaeorum . primo secundum conversionem, sed secundum unio- quidem quod dicunt non eumdem esse Deumnem absque divina mutatione . Potest enimiveteris testamenti, & qui est Pater Domi- aliquid de novo diei relative de aliquo abs ini nostri Iesu Christi: quod ex eluditur perque eius immutatione: puta , aliquis cὶlhoc quod dicit Apostolus : Κωod Dem ante immobiliter sedens, si dexter per muta-lpromiserar per Prophetas μοι da Filio suo intionem eius qui transfertur . & sic DeuslScriptaris sanctis , stilicet veteris testamendicitur ex tempore Dominus ,.vel Creatoriti. Secundo vero quod damnant Scripturas
S. N. Oper. Tem. UL B ve- a . -ίπωnρων hae verba . De Filio suo. b t. des Et ideo non proprie dicitur quod homo sit factus Deus, vel Filius Dei. se A . non immobiliter . d in. Et eadem ratione dicitur de no Dion ut homo, idest unitas in risona humana natura: ,aur diu in iι.
37쪽
veteris testamenti, quas Apostolus hic di-i Christum factum ex semine David heu niscit sinctas. Non enim aliae Scripturae is ue- dum carnem ei , id est ad gloriam Patris ,runt s. nctae ante Evangelium. Tertio quod,secundum illud Ioan urar. So. Ego gi dicunt Christum habuiste carnem phantasti-l is riam meam non quaero, sed gloriam eius cam: quod excluditur per hoc quod dicit, , , qui misit me.
O Ui praedestina ius est Filius Dei in virtute . secundum spiritum sanctificati nis, ex resurrectione mortuorum lesu Christi Domini nostri. Commendata origine Christi, hie comis.
mendat virtutem ipsius, & ponit tria. Primo a in praedestinationem, eum dicit, aeui pradsinarus est secundo dignitatem , seu
virtutem, cum dicit, Filius Dos in virtuta.
tertio fignum . sive effectum , cum dicit ,
Seeundum spiritum Ianti calienis . 'Circa primum considerandum est, quod nomen prae
destinationis a destinatione sumitur : dicitur enim praedestinatus quasi ante destinatus. Destinatio autem dupliciter sumitur . Quandoque pro missione: dicuntur enim destinati qui ad aliquid mittuntur, secundum illud I. Mach. I. 34. , , Destinaverunt ali- , , qui ex Populo, dc abierunt ad Regem. Quandoque vero destinare, idem est quod proponere , sc cundum illuὸ II. Mach. vi. ao. is intimavit Eleazarus non admittereri illicita. Haec autem secunda significatio a prima derivari videtur . Sicut enim nuntius qui mittitur, ad aliquid dirigitur; ita quod proponimus , ad finem aliquem ordinamus. Secundum hoc igitur , praede stinare nihil aliud est quam ante in eorde disponere quid sit de re aliqua faciendum. Potest bὶ autem aliquis de sutura re, seu operatione disponere , uno modo quantum ad ipsam rei constitutionem , sicut arti sex disponit qualiter debeat facere domum; secvndo modo quantum ad ipsum usum , vel gubernationem rei , sicut aliquis disponit qualiter debeat uti suo equo e & ad hane secundam praedi spositionem pertinet praede.stinatio, non ad primam. Id enim quo aliquis utitur, resert in finem: quia, ut Au- ustinus dicit in Libro i I. cap. iv. de Doctrina Christiana, uti, est referre aliquid in finem , quo fruendum est. Sed cum res in seipsa constituitur, non dirigitur ex hoc ipso in aliud : unde praedispositio constitutionis rei, proprie praedestinatio dici non potest. Ergo idem est negare praedestinationem, quod negare praeordinationem di- a in ovi. praeordinationem. b . tamen. e)vinam ab aeterno de his quae sunt fienda Inteu pore. Sed quia omnia naturalia pertinent ad eonstitutionem rei ipsius, quia vel sunt principia ex quibus res constituitur, vel ex huiusmodi principiis consequuntur. con sequens est quod naturalia proprie sub praedestinatione non cadant; sicut non dicimus proprie , quod homo est praedestinatus h bere manus. Relinquitur ergo quod praede stinatio dicatur proprie eorum solun quae sunt iupra naturam, in quae rationalis
creatura ordinatur . Supra autem naturam rationalis creaturae est Deus solus , eui unitur rationalis creatura per gratiam, uno
modo quantum ad actum ipsius Dei , puta cum per gratiam prophetiae communicatur homini praecognitio futurorum , quae est propria Deo . dc huiusmodi dieitur gratia gratis data: alio modo quantum ad ipsium
Deum, cui unitur rationalis creatura communiter quidem secundum effectum dii ctionis, secundum illud I. Ioan. xv. I 6. ,, Quiri manet in caritate, in Deo manet, & Deusis in eo et V quod quidem fit per gratiam gratum facientem, quae est gratiae adoptionis : alio modo , qui est singularis Christo, per unionem in esse personali; dc
haec dicitur gratia unionis. Sicut ergo h minem esse unitum Deo per gratiam ad ptionis, cadit sub praedestinatione; ita e iam esse unitum Deo per gratiam unionis in persona, sub praedestinatione cadit : dc quantum ad hoc dicit: Qui ρνadestinatus ess e Filiuι Dei. Et ne hoc reseratur ad filiationem adoptionis, additur. In virtute . quasi diceret: Praedestinatus est , ut sit talis Filius ut habeat aequalem , immo eamdem virtutem cum Deo Patre: quia, ut dicitur Apocal. v. rv. , , dignus est agnus quiis occisus est, accipere virtutem, S divini-- tatem . Quinimmo ipse Christus est Dei virtus, secundum illud I. Corinth. 1.14. Christum Dei virtutem, & Dei sa-
38쪽
M pientiam. Unde Ioan. v. 19. is Quae , cumque Pater facit, haee dc Filius simi- liter facit. Respectu vero gratiae gratis datae non dicitur aliquis praedestinari simpliciter: quia gratia gratis data non Ordinatur diretae ad hoc quod ille qui eam recipit, ad finem ultimum dirigatur , sed ut per eam alii dirigantur , secundum illud I. Corinth. ID. 7. A Unicuique datur, , manifestatio spiritus ad utilitatem . UManifestum est autem quod id quod est per
se , est mensura dc regula eorum quae dicuntur per aliud, & per participationem: unde praedestinatio Christi, qui est praedestinatus ut sit Filius Del per naturam, est mentura ta) dc regula vitae , de ita praedestinationis nostrae, qui praedestinamur in filiationem adoptivam , quae est quaedam participatio, & imago naturalis filiationis,
secundum illud infra um. 29. Quos pras vir , ct pradestinavit eonformes fieri ima ianis Filii sui . Sicut igitur homo Christus lpraedestinatus non est propter merita prae-l
Cedenti , set ex sola gratia , ut sit Filius Dei naturalii ἔ ita de nos ex sola gratia , non ex meritis praedestinamur , i ut limus
filii Dei adoptiui , secundum illud Deuteron. IX. V. Ne dicas in corde M tuo , cum deleverit eos Dominus Deus,, tuus in conspectit tuo: Propter iustitia in is meam introduxit me Deus , ut terram
se hanc possiderem. Est igitur manifestum ad quid sit ista praedestinatio , scilicet ad hoc quod aliquis si Dei Filius in virtute. Sed restat inquirendum : Quis est iste qui
est ad hoc praedestinatus Cum autem praedestinatio antecessionem importet, vigetur
quod ille qui est praedestinatus ut sit Filius
Dei in virtute , non semper fuerit Filius Dei in virtute Non enim videtur esse praedestinatio de eo quod semper suit, quia hoc non potest antecessionem habere . Si igitur poneremus secundum Nestorium quod persona Filii hominis esset alia a persona Filii Dei, nulla esset dubitatio: quia possemus dicere, quod persena creata Filii hominis, quae non fuit ab aeterno , ex lem
pore incepit esse Filius Dei in virtute. Et
simile est, si quis dicat quod est alia hyp stasis, vel suppositum Filii Dei, & Filii ho-iminis. Sed haee aliena sunt a fide , ut supra dictum est . Cum igitur non solum steadem persona Filii Dei dc Filii hominis, sed etiam hypostasis, dc idem suppostum ,
ratione cuius non potest dici vere dc proprie , quod Filius hominis est factus Filius; a i. ἀν' & regula. ba emittisve Dei . Dei, ne aliquod suppositum creatum intelligatur esse de quo de novo praedicatur Filius Dei; pari ratione videtur quod non possit dici Filius hominis esse praedestinatus Filius Dei, quia Filius hominis supponit suppositum aeternum, quod fuit semper Filius Dei. Unde antecessio , quam imporintat praedestinatio, locum non nabet . Propter hoc igitur Origenes dicit, quos littera non debet esse, Qui pradesinatus est. selaeui destinatus est Filius Dei in virtute , ut
nulla antecessio designetur et de secundum hoc planus est sensus , quia Christus delii- natus , id est missiis est a Deo Patre in
mundum tamquam verus Filius bὶ Dei, in virtute divinχ. Sed quia communiter omnes libri 1 1tini habent, aesi pradestinatus , aliter alii hoc exponere voluerunt secundum consuetudinem Scripturae , in qua dicitur
aliquid fieri quando innotestit; sicut Dominus post resurrectionem dicit Matth. ult. g. is Data est mihi omnis potestas: qui1 post resurrectionem innotuit talem potestatem sibi en e datam ab aeterno. Sed secundum hoc, quod dicit , Pra destinatus , nouproprie accipitur: quia praedestinatio est de eo quod pertinet ad gratiam ἰ non autem
in hoe gratia Christo facta est , quos eius virtus divina innotuit, sed potius nobis. Et ideo etiam in Glossa dicitur , quod secundum hunc sensum, naristinatus large ponitur pro praescito , ut sit sensus Christus praedestinatus est, id est ab aeterno praescitus, ut innotesceret ex tempore esse Filius Dei in virtute . Unde quidam alii praede-l stinationem ad ipsam unionem reserentes ,
t non attribuerunt eam prasenae , sed naturae .
ut sit sensus : mi p rmis inarus est HIIus Depio virtute', idest , cuius natura praedestinata est, ut sit ei unita qui est Filius Dei in
virtute . Sed haec etiam expositio improprial est , dc extorta . Cum enim praedestinatio importet ordinem in finem , eius est praedestinari cuius est per suam operationem ordinari in finem. Agere autem propter finem, non est naturae, sed personae. Ideo si proprie accipiatur, oportet quod praedestinatio attribuatur ipsi personae Christi. Sed quia persona Christi subsistit in duabus na turis, humana scilicet, dc divina . secundum utramque potest aliquid diei de eo : sicut enim de homine potest aliquid dici
secundum corpus, ut tangi, dc vulnerari aliquid autem secundum animam, ut intelligere, Ac velle ; ita de Christo potest aliquid diei & secundum divinam naturam aB 1 sicut
39쪽
sicut ipse de se dicit Ioan. 1. 3ο. H Ego , se & Pater unum sumus : aliquid se euna dum humanam naturam, sicut cum dicimus eum crucifixum, dc mortuum; ἐχ hoe m do dieitur esse praedestinatus secundum humanam naturam . Quamvis enim ipsa perissona Cluilli semper fuerit Filius Dei , tamen non semper fuit ut existens in huma. na natura esset Filius Dei , sed hoc fuit ineffabilis gratiae. Eil autem alia ratio de hoc participio factus, quod dei gnat actum realena , & de hoc participio predesinatus,
quod delignat actum animae . Λnima enim
secundum suum intellectum , & rationem pote, distinguere ea quae sunt secundum rem coniuncta: potest eni in aliquid de pariete albo cogitare, & loqui, seorsum quidem quantum ad hoc quod est parieS, seor. ium autem ex hoc quod est albus. sa Ita etiam in praedestinatione: nam prae)estinatio potest attribui personae Christi secundum quod subsistit in humana natura, licet non attribuatur ei lecundum quod subsistit in divina, Unde de Apostolus prius Filium Dei incarnatum esse praemiserat, dc postea ei praedestinationem attribuit, ut intelligatur praedestinatus esse secundum quod iactus est ex semine David secundum carnem; ec sic a Filio Dei . explicando incarnationis mysterium, descendit ad carnem, dc a carne secundum praedestinationem ascendit ad Filium Dei ; ut ostendatur quod neque gloria divinitatis impedivit infirmitatem carnis , neque infirmitas carnis diminuit maiestatem Dei.
Quaeritur autem in Glossa , primo quidem utrum Christus, secundum quod homo, sit Filius Dei. Et videtur quod se : quia hie est Christus qui praedestinatus est ut sit ι sed secundum quod homo, est praedestinatus ut sit: ergo secundum quod homo , est Filius Dei. Et d ieendum quod si ly secundum quod denotat unitatem supposita , verum est quod 1ecundum quod homo, est Filius Dei: quia unum est suppositum Dei dc hominis . Si
autem designat tonditionem naturae , vel caulam, ifillunt. est : non enim ex natura
humana habet ut sit Filius Dei. In argumento autem est ιὶ fallacia compositionis de divit onis , ex eo quod ly secundum quod potest determinare participium , yradestina .eus; dc sc verum est quod secundum quod homo, est praedestinatus: vel potest determinare ipsum esse Filium Dei , ad quod or.
clinatur praedestinatio & sie falsum est a
non enim prandestinatus est ut secundum
quod homo, sit Filius Dei. dc in hoc te
ii proeedit ratio. Secundo quaeritur utrum Christus seeun dum quod homo , sit perlona. Et dicendum quod si ly secundum quod reseratur ad ipsum suppositum hominis . concedendum est quod ipsum suppositum hominis eli persona divina ; si vero des gnet naturae conditi nem , vel causam , se Christus iecundum quod homo, non est persona : quia huma
na natura non causat novam perlonalitatem
in Christo: adiungitur enim digniori, inclis ius personalitatem transi.
Item obiicitur de hoe quod Glossa dieit, quod qui suscepit, Ac quod sulcepit est una persona ἔ id autem quod suscepit Filius Dei,
est humana natura : ergo humana natura
est persona. Et dicendum est, quod huius modi locut iones sunt exponendae , ut sit tensus, quod ille qui suscepit , dc natura quam suscepit, uniuntur in una persona. Quarto quaeritur utrum hoc sit verum . Homo est assumptui a Verbo . Et videtur quod se , secundum illud Psalm. lx Iv. 4.. Beatus quem elegisti. & allum psitti . UEt dicendum est , quod cum homo supponat suppclitum aeternum , non potest pr prie dici quod homo sit assumptus a Uerbo: non enim assumitur idem a seipso; sed exponendum est , scubi inveniatur homo assumptus, id est humana natura. Quinto quaeritur utrum haec si vera, Iste homo semper fuit . Et dicendum est hanc esse veram , propter hoc quod homo iupponit aeternum suppositum: unde Hebr. ult. s. dicitur: se Iesus Christus heri, dc hodie, , , ipse de in saecula: non tamen cum re- duplicatione est vera huiusmodi propositio: non enim ille homo. secundum quod homo
est, semper fuit , sed secundum quod esse Filius Dei.
Sic igitur patet Ac de praeordinatione , de de virtute Filii Dei . Restat tertium , scilicet de signo, quod tangitur in eo quod lubditur r Seeundum s ritum sanMMallanis. Est enim proprium virtutis divinaeer collationem Spiritus sincti sanctificare omines: Levit. xx. t. is Ego Dominus , se qui sanctifico vos. Ipse etiam Sp irit timi anctum solus dare poteti, secundum illud Esai. xlin. s. si Haec dicit Dominus Deu Lis creans caelos: Ρ ct infrat se D1ns flatum is populo oui est super terram, de spiritum is calcantibus eam. Ex hoc igitur appa
ret 13 Iea eruo, pie est initi a p est alit bai per lana Uis' stl rce. bl salsitas.
40쪽
ret Christum habere virtutem divinam , quia ipse dat Spiritum sanctum, secundum
illud Ioan. xv. 26. Cum venerit paraclix, tus, quem ego mittam. Eius etiam virtute sanctificamur . secundum illud I. Corinth. I r. is Sed sanctificati estis , sed iuri stiseati estis in nomine Domini nostri le-- su Christi, & spiritu Dei nostri. Di. cit ergo : Quod Christus sit Filius Dei in
virtute, apparet Iecundaem Diritum
Marionis, idest lecundum quod dat spiritum sanctificantem, quae quidem sanctificatio incepit ex resurrectrona mortuorum IUM Christi
Domin nostri, idest ex mortuis , secundum illud Ioan . v M. 39. Nondum erat Spiri- is tus datus, quia nondum Iesus fuerat glo-
,, rifieatus : quod non est sic intelligendum quod nullus ante Christi resurrectionem Spiritum sanctificantem aeceperit; sed quia ex illo tempore quo Christus surrexit, incepit copiosius , & communius spiritus sanctificationis dari . Potest etiam intelligi quod hie desgnentur duo signa virtutis divinar in Christo . Primum quidem ex hoc quod dicit , Seeundum spiritum fane stati uis, sive intelligatur secundum sanctificantem Spiritum. seut dictum est sive intelligatur secundum hoc quod ipse per Spiritum sanctum est in utero virginali conceptus, quod est signum divinar virtutis in ipso, secundum illud Lucae r. 3s, i, Spiri-
o tus sanctus su perveniet In te: de postea sequitur : is Ideoque de quod ex te nasce. is tur sanctum , vocabitur Filius Dei . Secundum autem fgnum virtutis divinae est resuscitatio mortuorum , secundum illud
Ioan. v. 2 r. is Sicut Pater sulcitat mortuos,
go sensius, quod apparet Christum este Filium Dei in virtute , ex resurrecti m momti rum , idest ex hoc quod mortuos secie secum resurgere , secundum illud Matth. xxv . 1. Multa corpora sanctorum qui se dormierant surrexerunt : & tandem faciet omnes resurgere, secundum illud Ioan.
v. 21. is omnes qui in monumentis sunt ,
is audient vocem Filii Dei , dc qui audie- is rint vivent. vel potest intelliti de spirituali resurrectione mortuorum quae est a peccatis , secundum illud Ephesu. i4., , Sur- ge qui dormis, dc exurge a mortuis . Dicuntur autem mortui Bos CHisti qui ab ipsio resuscitantur , sic ut oc infirmi alicuius medici a quo sanantur . Possunt auistem haee duo signa ad duas praecedentes clausulas reserri hoc modo : factus es εἰ ex semina David secundum earnem . de hoc secundum spiritum sanctificationis , ex quo scilicet caro eius concepta est: σωρνadestia natus est Filius Dei is Distura ι , haec apparet in resurrectione mortuorum &e. Sed prima expositio est melior.
LECTIO ITPEr qu'm acccepimus gratiam , de Apostolatum ad obediendnm fidei in omnia
bus Gentibus pro nomine eius . in quibus et tis δc vos vocati Iesu Christi :omnibus qui sunt Romae, dilectis Dei. vocatis sanctis . Gratia vob s , dc pax a Deo Patre, de Domino nostro Iesu Christo. D stquam commen flavit Christum ab origine , Ac virtute , hic commendae ipsum ex liberalitate , quae ostenditur ex muneribus quae fidelibus contulit. Ponitur
autem. duplex munis. Unum quidem commune omnibus fidelibus, scilicet gratia perquam reparamur, quam quidem a Deo per Christum aecepimus: unde dicit: Per quem Mepimus, omnes fideles , rνatiam: Ioan . I. R. is Gratia , dc veritas per Iesum Chriri stum facta est: dc hie infra Roman. T.
z. Per quem ae assum habemus in gratiam Ag m in qua sta an . Conveniens est enim ut scut per Verbum Dei omnia ista facta sunt, ut habetur Ioan . ia ita per ipsum, sicut per artem omnipotentis Dei omnia instaure tur ; sicut & artifex eadem arte reparat
domum qua condidit. Colossen. I. ΣΟ. ,, Peris eum placuit Deo reconciliare omnia ....
se sive quae in caelo, sive quae in terra sunt. Aliud autem est munus spirituale collatum Apostolis , quod tangit subdens , Et Apost latum, quod est praecipuum inter ecclesasticos aradus . I. Corinth. x . 11. Etri quosdam quidem posuit Deos in Eccle- ,, ca, primum quidem Aposseolos Apostolus autem idem est quos missus e sunt enim a Christo missi , quasi eius auctoritatem , 8c vicem gerentes . Ioan. xx. EI.
sicut misit me Pater, ikego mitto vos, id est eum plenitudine auctoritatis . Unde ipse Christus Apollotus nominatur : Hebr.