장음표시 사용
41쪽
m. t. se Considerate Apostolum, & Pon- , ,, persona Christi. Uel perhoe describituris liticem letum Christum. ' Unde de per lex fine, ut sitiensus, pro nomine eius dila- ipsum tamquam principalem Apostolum , t tando, non pro aliquo terreno fructu sibitive minum, alii sunt secundario Apostola- l quaerendo. Act. I x. x3. A Vas electionis est tum consecuti. Luc. vi. 3. ,, Elegit duO- is milii iste, ut portet nomen meum coram se decim. quos & Apostolos nominavit. Gentibus, Zc Regibus, dc filiis Israel. Praemittit autem gratiam Apostolatui, tum 1 Unde ad hoc fideles hortabatur Coloss. or. quia non ex meritis , sed ex gratia Ap l l . se Omnia in nomine Iesii Christi agite itolatum sunt consecuti: I. Corinth. xv. s. t Quarto ex potestate sis per illos quibus scri-- Fgo sum minimus Apostoloruin, qui non j bubat, qui praedicto Apostolatui erant 1 uise, , sum dignus vocari Apostolus ... gratia au-l lecti: unde subdit : In quibωι , id est interis tem LM i sum Io quoa lum: tum etiam
quia Aycilolatus digne haberi non potest , irili prae habita gratia sinctificante : Epliel. la v. 7. ,, Unicuique nostrum data est gratia iis secundum mensuram donationis Christi. UlDescribit autem hunc Apostolatum primo quidem ex utilitate, cum subdit : Ad obesimdum Dei; quasi diceret: Ad hoc sumus missi ut faciamus homines sdei obedire. In his obedientia locum habet quae voluntarie facere possumus; his autem quae sunt fidei,
ex voluntate consentimus, non ex rationis necessitate, cum sint supra rationem : nul-
Ius enim credit nisi volens, ut dicit Augustinus: & ideo ei rea fidem locum habet illud
infra vi. I . Obedistis ex eorde in eam formam
koctrina, in quam prassiti estis. De hoc fructu dicitur Ioan. xv. 36. ,, Posui vos ut ea. tis, & fructum afferatis. Secundo describitur ex amplitudine , cum subditum, In omnUus Gentilus: quia non tantum in una gente Iudaeorum , sed ad instructionem mmnium Gentium sunt directi. Matth. ult. I9. ,, Euntes docete omnes Gentes: Specialiter Paulus in omnes Gentes Apostolatum acceperat, ut ei competere possit quod
dicitur Esai. xlax. 6. o Parum est ut sssi mihi servus ad suscitandum tribus lacob , si & sarces Israel convertendas : dedi te in is lucem Gentium. Tamen ab eius Ap stolatu ex elusi non erant Iudaei, praesertim qui inter Gentes habitabant. Infra xi . t 3. lΩiuamdiu quidem ego sum Gentium Apostolus. miniserium meum honorificabo , si quo modo ad amulandum premetem earnem meam, is salvos faciam aliquos ex sis. Tertio ex plenitudine potestatis, cum subdit, Pro nomine eius,
id est vice, & auctoritate ipsius. Sicut enim Christus in nomine Patris venisse dicitur
Inan. xx. quasi plenam Patris auctoritatem
habens, ita & Apostoli in nomine Christi venisse dicuntur, quas in persona Christi .
II. Corinth. ri. so. , , Nam & ego quodri donavi, si quid donavi , propter vos in
estis o vos, scilicet Romani, quamvis tablimes. Esai. xxv I. s. is Civitatem sublimem is humiliabit . . . . conculcabit eam pes Pau-
,, peris scilicet Christi gressus egen si rum, id est Apostolorum, Petri, & Pauli. II. Corinth. x. I . , , Usque ad vos peris vcnimus in Evangelio Christi. Subdit : ocati his Chrigi, idest ai speetaliter a I
su Cli risio , secundum aliud olea: I. s. se Vocabo non populum meum. Uel -- eati ut sitis Dis Christi . Infra νω. aeuos radestinavit, hos π voeamir. Uel voeati MisChristi, idest dicti a Iesu Christo Christiani.
Act. H. 26. 4 Ita ut cognominarentur priis mum Antiochiae discipuli, Christiani. Consequenter describuntur personae salutatae: & primo ex loco, cum dicit: Omniabus qui sunt Rema. Signanter b autem omnibus seribit, quia omnium salutem cupiebat. I. Corinth. Vis. 7. M Uolo omnesis homines esse sicut meipsum. Act. xx m. it. dictum est ei: is oportet te & Romae si testificari . Seeundo describuntur personae salutatae s e ex gratiae dono , ibi. Dil. Π D i. Circa quod id in primo ponitur prima gratiae origo, quod est Dei dilectio.
Deuter. xxx m. 3.-Dilexit populos: omnesis sincti illius sunt. I. Ioan. IV. 3 ., , Nonis quasi nox dilexerimus Deum scilicetis prius in sed quoniam ipse prior dilexitis nos. Dei enim dilectio non provocatur ex bono creaturae, sicut dilectio humana sed magis ipsum bonum creaturae causat rquia diligere est bonum velle dilecto ι v luntas autem Dei est causa Terum , secundum illud Psalm. ex xxiv. 6. , , omnia quae- , , cumque voluit, fecit. Secundo ponitur: vocaetio cum subdit, Vocaris. Quae quidemi est duplex: una exterior , secundum quam vocavit Petrum, & Andream , Matth. IV. alia autem est vocatio interior , quae est secundum interiorem inspirationem. Prov. ' r. 24. is Vocavi, direnuiuis. Tertio p Nit
42쪽
Lvit gratiam iustiseationis, cum dicit, San. Hir, idest per gratiam, Ac sacramenta gratiae sanctificatis. I. Corinth. VI. D. M Sed ,, abluti estis, sed sancti ficati estis, ut sinis dilecti a Deo, vocati ad hoe quod sitis sincti. Deinde ponuntur bona quae eis optat , quae sunt rνatia , o pax : quorum unum , scilicet gratia, est primum inter Dei d
na, quia per eam iustificatur impius. Infra III. 24. Iustisseati eνatis per gratiam iesus . Aliud autem, scilicet pax , est ultimum , quod in beatitudine perficitur. Psal. cxlv II. 14. is Qui posuit fines tuos pacem. Tune enim erit persecta pax., quando voluntas requiescet in plenitudine omnis boni, consequens immunitatem ab omni malo. Elai. XXI r. II. G Sedebit populus meus inpul-s, chritudine pacis . M' Et se per haec duo bona. alia media intelliguntur. Ostendit etiam consequenter unde snt huiusmodi bona
D Chνἐm: quia , ut sa) dicitur Ioan. a. tr sex per Iesum Christum'
is lacta est . Ipse etiam dicit Ioan. xiv 27. ,, Pacem meam do vobis. v Quod autem dicit, Deo Patra nostνo , potest teneri eia sentialiter pro tota Trinitate: quae dicitur Pater, quia nomina importantia Telationem ad creaturam, communia sunt toti Trinitati, sicut Creator, dc Dominus. Addit autem, Domino Iesu Christo, non quod sit alia persona a tribus, sed propter humanam naturam , per cuius mysterium ad nos dona gratiarum perveniunt. H. Pet. 1. 4. is Peris quem maxima, dc pretiosa nobis promi Lis sa donavit. vel potest dici, quod hoe
quod dicit , Deo Patre nostro, tene cur pro persona Patris , quae secundum proprietatem dicitur Pater Christi , sed secundum
appropriationem Pater noster. Ioan. xx. II.,, Ascendo ad Patrem meum , dc Patrem re vestrum . Tangitur aulam persona Flia expectanda, cum subdit: A Deo Patre no- illi , cum dicitur , Et Domino Dis CHMO . .' r---ι - - H a μ. ἰ- Persona autem Spiritus sancti b ὶ expresse
non ponitur, quia intelligitur in donis eius. quae iunt gratia, & pax : vel etiam quia. D intelligitur in duabus personis Patris , dcti Dominus. Addat autem, Et D-ώMB- Filii, quarum est unio & nexus.. Fro. Iacob. I. 17. is omne datum optimum,
di omne donum persectum de sursum est, se descendens a Patre luminum . Psalm. lax m. ΙΣ. o Gratiam, dc gloriam dabit
P Rimum quidem gratias ago Deo meo per Iesum Christum pro omnibus vobiη,
quia fides vestra annuntiatur in universo mundo, Testis enim est mihi Deus cui iervio in spiritu meo in Evangelio Filii eius , quod sine intermissione memoriam vestri lacio semper in orationibus meis , Obsecrans si quo modo tandem aliquando prosperum iter habeam in voluntate Dei veniendi ad vos r desidero enim videre vos, ut aliquid impartiar vobis gratiae spiritualis, ad confirmandos vos id est . simul consolari in vobis per eam quae invicem est fidem vestram atque meam. Nolo autem vos ignorare, fratres, quia saepe proposui venire ad vos, de p ohibi -tus in m usque adhuc, ut aliquem fructum habeam in vobis , sicut & in ceteris Gentibus . Graecis, ac barbaris, lapientibus, dc insipientibus debitor sum ita quod in me promptum est & vobis, qui Romae estis, evangelizare: non enim erub sco
stolarem tractatum incipit: tu quo primo istendit affectum suum ad eos quibus scribebat , ut reddat auditores benevolos; seeundo instruit eos de veritate, quae Pertinet ad virtutem gratiae Christi, ibi. VI rus enim Dei est. Ostendit autem affectum ad eos tripliciter: primo quidem ex gratiarum actione, qua de eorum bonis gratias agit ;secundo ex oratione, quam pro eis ad Deum
sundit, ibi, risis enim ast mihi Deus; tertio ex desiderio visitationis eorum, ibi , DUε-
erans si ouo modo. Circa primum tria potac'nuderare . Primo quidem gratiarum actionis ordinem . se cum dicit: Primum qMidem gratias ago Deo meo. Necesse est enim ut in omnibus gratiarum actionem praemi
tamus , secundum illud I. Thest. vlt. 31. In omnibus gratias agite Non enim est dignus beneficium consequi qui de a ceptis beneficiis gratias non agit. Sapient. XVI. 2'. is Ingrati spes tamquam hybernalisis glacies
43쪽
placies tabescet: μ & Eccle. r. 7. o Ad Commendantur autem Romani de sde: nula' locum unde exeunt flumina revertuntur: i fidem de facili su iceperant , ct in eademo uia ad principium unde proveniunt bene- l firmiter permanebant. Unde dc usque hodie scia revertuntur , scilicet per gratiarum apud eos plurima fidei signa ostenduntur in actiones e se ut iterum fluant, ' scilicet per visitatione sanctorum locorum , ut Hier iteratam beneficiorum exhibitionem. In o-inymus dicit super Epistolam ad Gad. Non. mnibus autem quae petimus , vel agimus ,ldum tamen perfectam fidem habebant: quia divino beneficio indigemus . & ideo ante aliqui eorum praeventi erant a pseudoap omnia debet gratiarum actio praemitti. Se- stolis . ut crederent legis caeremonias E 'cundo designat personas tres : quarum unai angelio Iungendas . Gaudet autem , α est persona cui fit gratiarum actio , qua migratias agit de eorum hde, non solum proin designat dicens , Deo meo , scilicet cui de-syter eos, sed propter utilitatem inde conis gratiarum actio de omnibus bonis ,liequentem a quia scilicet eorum exemplo , quia ab eo fluunt . Iacob. I. x7. neiqui erant domini Gentium , aliae Genteaia datum optimum, & omne donum perse-ipIovocabantur ad fidem: quia, ut dieit Globis . ctum desursum est,descendensa Patre lumi-lsa, prompte facit inferior quod videt he.' num. Et quamvis sit Deus omnium periri a superiori . Propter quod admonentur creationem, & gubernationem, secundum praelati ut fiant se forma gregis ex animo, illud infra x. xx. Dominus omnium , specia- I. Pet. ult. 3. Consequenter cum dicit L Taliter tamen dicitur esse Deus iustorum tri.Jstis enim es mihi Deus, ostendit affectum suum plieiter. Primo quidem secundum specialem ad eos ex oratione quam pro eis fundit . curam quam de eis geritis Psal. xxx m. Io. Et quia orationis negotium in secreto agis oeuli Domini super iustos . Et alibi tur coram Deo secundam illud Matth.vt. t Psal xxvi. i. dicit: se Dominus illumia 6. Tu autem cum Oraveris, intra in cu- ' natio mea . Secundo per specialemJis biculiam tuum , & clauso ostio ora Pa- cultum. Exod. xv. a. o Iste Deus meus, &lis trem tuum: Dei testimonio probat se glorificabo eum . Tertio quia eorumspro eis orare. Primo ergo inducit testem. praemium.Genes xv. I. Ego Dominus secundo manifestat supra quod testimonium is mere es tua magna nimis. Sequnda per lindue t , Suia sine intermissione Testem a sona est mediatoris , quam tangit dicens ,stem inducit cum dicit: Tems est mihi muti Per Miam Chri)ytam . Eodem enim ordineisub cuius testimonio omnia aguntur. Hier. debet gratiarum actio in Deum recurrere XXIX. t. Ego sum iudex , & testis . quo gratiae a Deo in nos deveniunt, quodlEt ut abstum testem non frustra se invo- quidem est per Iesiam Christum. Infra v. s. care ostendat, Ponit consequenter quomo-Peν auem aceessum habemus per fidem in gra-ldo sit ei icona uiactus. Primo quidem quan riam issam in otia stamM. Tertia est pers atum ad servitium, cum dieit , Cui δενυio . na illorum pro quibus gratias agit , quam se licet per latriae cultu : Deuter. v I. 13. designat subdens , Pro omnibus vobis r quiasis Dominum Deum tuum adorabis , re tibi scilicet eorum gratias quasi suas reputatio soli servies. Secundo quantum ad m propter vinculum caritatis a quas dice-ldum serviendi, cum dicit . In hisisti meo .ret: is Maiorem horum non habeo gratiam quasi dicat: Non solum in exteriori serviis quam ut audiam filios meos in veritate lio corporali, sed praecipue interius secun-- ambulare: III. Ioan. rv. Signanter au.ldum spiritum . Ioan . rv. 24 is Spiritus est tem dicit, Pro omnibus vobis , quia scilicetiis Deus; & eos qui adorant eum , in spl- omnibus placere desiderat : I. Corinth. x .iis ritu, veritate adorare oportet. Uel
3. , , Sicut & ego per omnia omnibus pla-lis spiritas, id est in spiritualibus observan- , , ceo: & omnium salutem cupit, secun-l tiis , non in carnalibus , sicut Iudaei. Phi- dum illud I. Corinth. vii . . , , Volo omnes ii P. 133. 3. bi Nos sumus circumciso , is homines esse scut meipsum . Tertiolis qui teὶ spiritu servimus Deo . Tertinponit materiam gratiarum actionis , cumiquantum ad omerum in quo servit, scilicet,1 ubdit: Luia fida. ω6tia an πωntiatur in unialis Emungelio Fili ius, secundum illud lupi a mars mundo. Αgit quidem gratias de fide , eodem , Se rega ui in EvangelIum: quod qui-
eo quod est bonorum omnium spiritualiumJdem est Filii Dei tripliciter . Uno modo,
fundamentum'. Hebr. x . I. is Est autem quia est de ipso . Lue. D. io. is Evangeli
fides sperandarum substantia rerum . Eo vobis gaudium magnum . v Alio m
44쪽
do quia est ab ipso praedicatum ex proprio Officio: Luc. iv. 43. M Quia & aliis ci-
is vitatibus oportet me evangelizare regnum
is Dei, quia ideo nussus sum. Tertio quia me ab eo iniunctum: Mareaall. xs .is Praediis cate Evangelium omni creaturae. Sed secundum Augustinum, cum idem sit, Tutis es mihi Daus, quod Iuro per Deum, videtur Apostolus facere contra id quod Dominus dicit Matth. v. 34. Ego dico
is vobis, non iurare omnino. Iac. ult. IMM Ante omnia autem, fratres mei , noliteis iurare. Sed, sicut dicit Augustinus a de Mendae iocap. xv.ὶ intellectus sacrae Scripturae ex actibus sanctorum intelligitur . Idem enim spiritus quo sacrae Scripturae sunt editae , secundum illud l. Pet. I. M. Spiritu sancto inspirati, locuti sunt fan- ,, cti Dei homines: sanctos viros adopeis randum inducit: infra visa. I a. Stia spiritu Dei aguntur, hi Iuni filii Dei. Ex hoe ergo quod Paulus iurasse invenitur , ostenditur verbum Domini, di Apostoli Iacobi non se esse intelligendum quasi iuramentum sit mmnino illicitum, sed quia ad hoc homo niti debeat ut , quantum ex ipso est , iura-3Dento non utatur , tamquam quodam h
no, & per se appetibili: tum propter periculum quod imminet ex frequenti iuratione, ne homo labatur in periurium propter labilitatem humanae linguae , secundum illud Eccli. xxiii. s. is Iu rationi nonis assilescat Os tuum , nam multi casus in illa: tum etiam quia contra reverentiam Dei facere videtur qui ipsis m absque mecessaria causa testem inducit: unde Ec-Cli. XXLII. Io. Nominatio Dei non sith, assidua in ore tuo. Unde nec Aposto- llus iurasse invenitur nisi scribendo, quando homo cum maiori deliberatione, & caute-Ia loquitur. Est autem quandoque necessa-xium iuramentum , ut fides verbo dicentis adhibeatur, quod quandoque utile est et- liam ei qui audit ; & se Apostolus iurat
Propter utilitatem adiutorum, quibus erat utile ut ei crederent quasi non quaerens iquod sbi utile est, sed multis, ut salvi fie-
aent. Unde quod Dominus dicit Matth. v. l37. is Quod amulius est scilicet quam fm- , , Plex verbum a malo est, ' non esti telligendum a malo eius qui iurat, sed eius qui exigit iuramentum: non quidem a ma- Io culpae, nisi in casu quando existimat quis Cum a quo exigit iuramentum , esse saltum
iuraturum: tune en Im est grave peccatum, ut dicit Augustinus de verbis Apost. serm. 3o. & de Sanct. serna. H. sed intelligit esse a malo poenae, scilicet ignorantia, qua nescimus an sit verum quod dicitur nobis. Est autem duplex modus iurandi . Unus quidem per simplicem attestationem , sicut cum dicitur, Per Deum, vel Testis os mihi Detii. & hoc modo Apollolus iurat hic. Alius autem per execrationem, quando scilicet aliquis implorat divinum testimonium secundum aliquam poenam sibi infligendam, si mentitur, iecundum illud Psalm. vis. s. , , Si reddidi retribuentibus mihi mala , de-- cidam merito ab inimicis mei, inanis. 'Et hoc etiam modo Apostolus iurat 11. Corinth. r. 23. is Testem Deum invoco in a-
Consequenter hic ponit id supra quod eum
testem invocat, dicens: Quod mem striam Ue stri faeis Iem er in orationibus mess, quae sunt sine intermisona, scilicet quia semper in orationibus suis pro eis orabat propter utilitatem communem quae ex eorum Converissione proveniebat. I. Reg. ΣΟ. 23. is Absitis hoc peccatum a me in Domino, ut ces.
sem orare pro vobis . Quod autem dicit, Memoriam vestri facio, dupliciter potest intelligi. Uno modo sc. Memoriam vestri habeo , secundum illud Psalm. cxxxvi. 6.,, Adhaereat lingua mea faucibus meis , sis non meminero tui . Alio modo memo-νiam ωegri facio, b scilicet coram Deo , qui respicit orationes humilium. Et sie dum sancti pro aliquibus orant, quodammodo divino aspectui proponuntur: scut & eetera
sanctorum facta. Unde III. Regum xv II. Di. dixit mulier ad Eliam : Ingressus es,, ad me , ut rememorarentur iniquitates
se meae; quasi illud sit in memoria, ct in oculis Dei , quod contra iustos agitur . Quod autem dicit orationes sine inter mi Lsone se habere, congruit ei quod dicit l.
Thess. uir. xvi I. 37. , , Sine intermissione o-- rate. Et Lucae xv m. r. Oportet semis per orare, & numquam deῆcere. quae quidem possunt intelligi tribus modis. Uno modo quantum ad ipsum actum orandi; Zc sic semper, vel sne intermissione orat qui
statutis temporibus , .sc horis orkt . A L II. I. is Petrus, & et annes ascendebant. in ri templum ad horam orationis nonam . V Aialio modo quantum ad finem orἀtionis , qui
est ut intellectus noster ascendat in Deum; e
N tit prrus de Mendaeio ad Consentitim, ἔ em I.lb. eontra Man: ch. b scilicet orationem v G Exemi Itim Venetiam a. n; a 98. Et se tant diu homo orat quamdiit avit corde . or e , Vel le Ic ut in Deum tendati de se sumrer orat qui totam vitam tuam in Deum ordinat.
45쪽
Ac se tamdiu lomo orat quamdiu totam vitam suam in Deum ordinat . I. Corinth. X. 33. Sive manducatis, sive bibitis, siveis aliquid facitis, omnia in gloriam Dei sa-- cite. I crtio quantum ad caulam: dum enim aliquis agit unde alii pro eo orent , ipse orare videtur, ut patet in his qui dant eleemosynas pauperibus, qui pro eis orant. Fccli. xxix. tr. is Conclude eleemosynam is in sinu pauperis, & haec pro te exorabitis ab omni malo . Sic ergo continuanda est littera: Gratias ago pro vobis, quia b na vestra reputo quati mea quod patet ex hoc quod pro vobis oro, sicut pro meipso. Deinde cum dicit , Obsecrans si quo modo
tandem aliquando nosterum iteν habeam in meluntate Dei venienai ad vos , probat asti.
Eium suum ex desiderio visitationis: & pri. mo ponit desiderium ; secundo propositum
exequendi , ibi , Nolo autem vos enorare , fratres , quia fate proposui venire ad vos . Circa primum duo s.cit. Primo ponit de.
siderii lignum ; seeundo desiderii causam ,
ibi, Dodoro enim videre vos. Signum autem
desiderii est oratio, quam pro hoc faciebat: ex hoe autemsgno'ostenditur desiderium huiusmodi primo quidem intensum , per hoc quod dicit, Obsecrans , quasi ob sacra contestans, sicut pro aliquo magno, quod mea
merita excedit. Proverb. xv in . 23. Cumia obsecrationibus loquetur pauper , ct di- ves effabitur rigide . Quod autem intense desideratur, magnum desideranti videtur . Secundo ostenditur elle anxium , cum dicit, si quo modo : quae enim anxie aliquis desiderat , quaerit adipisci quocumque modo, sive facili, sive laborioio. Philip . r. IS. is Quid enim λ Dum omni modori praedicetur, sive per occasionem, sive peris veritatem Christus annuntietur & in hoe se gaudeo, sed & gaudebo. Tertio ostenditur esse diuturnum in hoc quod dicit , Tandem aliquando, scilicet post longa des-deria: iusti enim non ad horam , sed perseveranter assciuntur . Proverb. xv . II., , omni tempore diligit qui amicus est. Pinario ostenditur esse rectum ex hoc quod eis divinae voluntati consorme : unde sub dit : Prospertim iter hab am , dc hoc in voluntare Dei, id est secundum voluntatem eius, secundum quam solum aliquid reputo prosperum ; sicut & Dominus dieit Luc. xx G. 2. , , Non mea voluntas , sed tua sat . Dein)e eum dicit, Desidero enim videre vos, ostendit desiderii exulam : quae quidem est duplex. Una, utilitas eorum qui erant vi-
standi: unde dicit: D sidero enis videre vos. Pibi lipp. I. g. - Cupio omnes vos esse in is visceribus CL risti . Et hoc non in vanum, sicut est in amicitia faeculari, sed ut impartiar, idcst tradam vobis , aliquid graria Ipiritualis , non tamquam actor gratiae, sed sicut minister: I. Corinth. IV. r. Sicri noς existimet homo ut ministros Christi& hoc ad censirmandos vos, scilicet in fide quam suscepit iis . Lucae xx . 32. Et tuis aliquando conversus , confirma fratresis tuos. Impartitur autem gratiam minister multipliciter i tum per administrationem sacramentorum gratiae: I. Pet. Iv. IO.
,, Unusquisque sicut accepit gratiam in alis ter utrum illam administrantes, sicut boni, , dispensatores multiformis gratiae Dei: tum per exhortationem sermonum: Ephes
iv. 29. omnis sermo malus ex ore ve-- stro non procedat ; sed si quis bonus estis ad aedificationem fidei , ut det gratiam
se audientibus . Secunda causa est mutua. coniolatio , qvae consideratur in convictu amicorum: unde subdit: Id st simul e solari in mobis, scilicet me videre vos, Ac imis
partiri gratiam, & me simul consolari cum
vobis , per eam qua inu rem est fidem vestram atque meam : ad mutuam enim consolationem redit, si unanimes in fide reddamur . II. Corinth. v D. 6. - Qui consolatur hu-- miles, consolatus est nos Deus in advenis tu Titi e non solum autem in adventuri eius, sed etiam in consolatione qua con-- solatus est in vobis. V Deinde cum dicit,
Nolo autem vos ignorare , ne videatur esse
vanum desiderium, subdit propositum prosequendi : & primo proponit propostum; secundo a P ostendit causam propositi , ibi ,
Ut aliquem fuctum habeam In mebis . tertio
concludit piopositi promptitudinem , ibi ,
Ita quod in me promptum est. Circa primum duo facit. Primo ponit propositum ; secundo impedimentum , ibi , Et prohibitus -- M. Dicit ergo primo : Non solum desdero vos videre , sod etiam proposui ad hoe operam dare; & hoc , fratres , nolo vos gnorare , quia ope proposui venisa ad vos, ut dilectionem meam ostenderem non solum verbo, dc lingua, sed etiam opere, & veritate, ut dicitur I. Ioan . Dr. Secundo tangit obstaculum impediens eum ab isto proposito exequendo, dicens: Prohibitus fiam us 'que adhue: de hoc vel a diabolo, qui nititur impedire praedicationem , ex qua provenit salus hominum: Pro v. xxv. 23 M Uenis tus aquilo dissipat pluviam, Q id est doctri-
46쪽
ctrinas praedicatorum : vel etiam ab ipso Deo, secundum cuius nutum dispensantur a praedicatorum itinera, & verba . Iob xxxv . in . ,, Nubes idest praedicatores spa Gis gunt lumen suum , quae lustrant cunctati per circuitum , quocumque eas voluntas is gubernantis duxerit . Unde & Act. xvi. 6. diciturr is Transeuntes autem Phry-ri giam , dc Galatiae regionem vetati sunt aia Spiritu sancto loqui r dc iterum. 7.is Tentabant ire in Bithiniam, dc non peris misit eos Spiritus Iesia. Utrumque autem horum vult Apostolus eos non ignorare propter eorum utilitatem, ut scilicet cognoscentes allectum Apostoli, devotius eius verba suscipiant, de impedimentum visitationis eius imputent suae culpae, Ac sic eorrigantur : nam in poenam culpae dicitur Esai. v. 6. ,, Mandabo nubibus meis ne pluantis super eam imbrem. Deinde ponit caulam duplicem propositi : quarum prima est utilitas: unde dicit: in aliquem sexesum ha-b am in vobis, sicut in eeteris Gentibus , quibus scilicet praedicavi: quod potest dupliciter intelligi. Uno modo quasi dicat: Ut faciam aliquem fructum in vobis per meam
praedicationem. Ioan. xv. 6. is Ut eatis .
, , dc fructum afferatis. μ Alio modo quasi
ex eorum conversione ei fructus accrescat, secundum illud Ioan . Iv. 36. , , Qui π.ctit, mercedem accipit , dc fructum congre- gat in vitam aeternam . Alia autem causa est debitum, quod sibi imminebat exsuscepto officio . I. Corinth. I x. 36. M Si is non evange Iizavero, vae milii est. Et quia universalem Gentium Apostolatum susceperat, omnibus se asserit debitorem secundum illud I. Corinth. IX. 19. Cumis essem liber ex omnibus, omnium me ser-
,, vum seci. Et ideo duplicem diversitatem ponit. Una quidem b secundum diversitatem Gentium, cum dicit, Gracis, ae Barb.aris . Dicitur autem aliquis Barbarus
dupliciter . Uno modo secundum quid, qui scilicet est extraneus quo ad aliquem , se-icundum illud I. Corinth. XIV. II. is Si
is ergo nesciero virtutem voci ς, ero ei eui lais quar, barbarus. Alio modo simpliciter, qui scilicet se in est quasi extraneus a communitate hominum, inquantum ratione non regitur : unde proprie Barbari dicuntur qui ratione non reguntur , 1ecundum quod dictum est II. Mactaab. xv. a. ,, Ne ita ferociter ac barbare sece- ,, ris , idest inhumane . Et quia Graeci fuerunt primi legum inventores , omnes Gentiles, qui humanis legibus reguntur, nominat Graecos. De Iudaeis autem, qui divinis legibus regebantur, mentionem non facit: quia non erat institutus Apostolus Iu daeorum , sed Gentilium . Galat. s. is It Ris ut illi d in circumcisis, nos autem inis Gentibus. Ex utraque autem causa concludit promptitudinem voluntatis, cum subindit : Ba queit in me, id est quantum ad me pertinet, dummodo aliunde non impediar,
remptum est etiam vobis qui Roma estis evangelizare. Exod. xxxv. 2 o. Egressaque Ο-
, , mnis multitudo filiorum Israel de conspe- , , ctu Moysi, obtulit mente promptissima - , , atque devota. Et excludit impedimen , tum promptitudinis, scilicet erubescentiam, propter quam multi ea praetermittunt quae alias facerent prompte ; dc hoc est quod
subdit: Non enim erubesco Evaneelium . quos
quidem infidelibus apud quo laam erubesci bile videbatur , propter id quod dicit I.
Corinth. I. 23. Nos autem praedicamusis Christum crucifixum, Iudaeis quidem scan- datum , Gentibus autem stultitiam . Non est autem secundum rei veritatem erubescendum propter id quod sequitur 24. , , Ipsis autem vocatis Iudaeis , s ε ὶ atqueis Graecis, Christum Dei virtutem, & Dei si sapientiam. Unde dicitur Luc. I x. 26. is Qui erubuerit me , dc meos sermones ,
se hunc Filius hominis erubescet. Et inde est quod baptizati liniuntur chrismate in fronte signo crucis , ubi est sedes verecundiae , ne scilicet Evangelium erub
stant. sa) iavi. d os praedicatorum. h I. secvndum gentem . e)-est extraneus . d in ei
47쪽
v I. V Irtus enim Dei est in salutem omni credenti, Iudaeo primum, &Graeco. Iu sitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem, sicut scriptum est : Iustus autem eκ fide vivit. Revelatur enim ira D. i de cael 3 super omnem impietatem & iniustitiam hominum eorum qui veritatem Dei in iniustitia detinent: quia quod notum est Dei, manifestum est in illis: Deus enim illis manifestavit. Invisibilia e nim ipsius a creatura mundi per ea quae iacta sunt, intellecta conspiciuntur, Riupiterna quoque eius virtus, & divinitas. Postquam Apostolus Romanos fideIes ,
quibus scribebat , sibi benevolos reddidit, ostendendo affectum suum ad eos , hic incapit instruele eos de his quae pertinent ad evangelicana doctrinam , in quam se segregatum praedi xerat : & primo ostendit
virtutem evangelicae gratiae . secundo ex hortatur ad executionem operum huius gra- Tiae xi I. capite, ibi, obsecro iraque . Circa primum duo facit . Primo proponit quod zintendit οῦ secundo manifestat propositum , tibi, Revelatuν enim ira Dai. Circa primum uria faeit. Primo proponit virtutem evan-lpelicae gratiae . secundo exponit, ibi, Iustia Da enim DeI, tertio expositionem confirmat, ibi, Sisur seriptum est . Dicit ergo primo : deo Evangelium non erubesco, quia quam- 'is, ut dicitur I. Corinth. I. IS. is Veris bum crucis pereuntibus quidem stultitiari sit, nobis tamen virtus Dei est . Vῖν-.tur enim Dei est : quod potest intelligi duplieiter . Uno modo quia virtus Dei in EAEvangelio manifestatur , secundum illud Psa I.
cx. Virtutem operum suorum annun-- tiabit populo suo : alio modo quia ipsum Evangolium in se Dei virtutem continet, secundum illud Psal. lxvrr-34,., Dabit. M voci suae vocem virtutis. Circa quam virtutem tria sunt consideranda. Primo quidem ad quid la ista uirtus extendat; & hoc
designat tir cum subditur, In salutem. Dc. r. 3t.,, In inansuetudine sustipite Ilistum ver- ,. bum, quod potes,salvare animas vestras. Quod quidem fit tripliciter . Uno modo inquanturn per verbum Evangelii remittuntur Ieccata. Ioan. xv. 3. ,, Iam mundi estis is propter sermonem quem locutus stim vo-- bis. Secundo inquantum per Evange lium homo consequitur gratiam finctifican
tem. Ioan. xvis . . 7. ,, Sancti fica eos inve .
ritate . sermo tuuse veritas est. Tertio anquantum perducit δd vitam aeternam . t Ioan . vi. 69. se Verba vitae aeternae habes. i Secundo per quem modum Evangelium salutem conferat, ain quia per fidem, quod designatur cum dicitur, omni credenti: quod fit tripliciter . Primo per praedicationem . Marc. ult. I . ri Praedicate Evangelium o- is nani creaturae. Qui crediderit, ex bapti. A Zatus fuerit, salvus erit. Secundo per consessionem . Infra x. io. Oris consessio Mad salutem . Tertio per stripturam : unde etiam verba Fvangelii scripta virtutem sa- luti seram habent, sicut beatus Barnabas infirmos curabat , Evangelium superponendo. Cavendae sunt tamen imperstitiones characterum, quia hoc est superstitiosum e unde Faech. ix illi salvati sunt in quorum fron tibus est scriptum Thau , quod est signum crucis . Tertio quibus Evangelium fit in salutem , quia tam Iudaeis quam Centibu ς': non enim Iudaeorum tantum Deus est, sed de Gentium t infra H r. dc ideo subdit et
Iurio primum, o Graco : per Graecum ,
mnem Gentilem intelligens , eo quod a Graecis Gentilium sapientia est exorta. Sed cum infra x. in . dicatur : Non s distinetia Iuda i , Θ Graeἱ , quomodo hic , λια primum Τ Dicendum est ergo , quod
quantum ad salutis finem consequendum non est distinctio inter eos: aequa Iem enim consequuntur mercedem utrique, sicut prolabore etiam in vinea priores Ec posteriores eumdem denarium acceperunt , ut dicitur
Matth. xx. sed quantum ad ordinem salutis , Iudaei sunt primi, quia eis promissiones sunt sactae, ni infra xv. de in eorum gratiam sunt Gentiles assumpti , ac si ramus oleastri inseratur in bonam olivam, ut insrxxt. Ex his etiam Salvator noster natu est Ioan . IV. 22. M Salus ex Iudaeis est. Exponit autem eonsequenter quomodo
vangelium si in salutem, cum dicit: I Aria enim Dei revelatur in eo ι ex fide in
48쪽
I. Lm : quod quidem dupliciter potest inteli isti. Uno modo de iustitia qua Deus iustus est, secundum illud Psal. x. 8. se iustus Do- , minus , ct iustitias dilexit: & seeundum hoc sensus est quod iustitia Dei , qua scilicet iustus est servando promissa , is eo re- elatur, scilicet in homino credente Evangelio, quia credit Deum impleste quod promisit de Christo mittendo; de hoc ex fide, se ilicet Dei promittentis: Psal. ex IIv. I 3. is Fidelis Dominus in omnibus verbis suis: ,n fidem, scilicet hominis credentis. Vel alio modo , ut intelligatur de iustitia Dei qua Deus homines iustificat . Nam iustitia hominum dicitur, qua se homines propriis
viribus iustificare praesumunt . Infra 3. Ignorantes Dei iustitiam, is suam quarentes sta- ruere , lupatia Dei non sunt stibi esti . Quae quidem iustitia revelatur in Evangelio, inquantum per sdem Evangelii homines tu.sti fieantur secundum quodcumque tempus: unde subdit: Ex siue in f m; idest, ex s- de veteris testamenti procedendo in fiden novi te ita menti: quia ab utroque homine iustiscantur, de salvantur per fidem Chri sti: quia eadem fide crediderunt venturum qua nos venille credimus : Zc ideo dicitur II. Corii th. IV. I 3. Habentes eamdem se speciem. fidei . . credimus, propter quod , , loquimur . Vel potest intelligi in D, praedicatorum in V m auditorum. Infra x.
Vel ox fide tinius articuli in fidem alterius: quia ad iustificationem requiritur omnium articulorum fides. Ap . . et . ,, Beatus qui Q legit, Ac audit verba prophetiae huius,
scilicet omnia , non unum tantum . Alio
modo potest intelligi ex fida praesenti In mdὰm futuram aὶ : quae quidem dicitur fidos ratione certae , dc firmae cognitionis ;haec autem ratione evang'licae cognitionis. I. Corinth. x m. 2. Uidemus nunc per, , speculum in a'nigmate, tunc autem facie, , ad faciem. Probat autem hanc expositionem, eum si die e Sicut scriptum est'. Iu- flus autem m/ns ex fide vivis. Quod quidemaeeipitur secundum litteram l xx. nam in littera nostra , quae est locundum Hebraicam veritatem. dicitur Habac. II. 4.is Iu - , , stus ex fide tua vivit . Dicitur autem i si s meus. scilicet a me iustificatus, dc apud me iustus reputatus . Infra I v. a. Si autem Abraham ex operibus legἰs ias Martis
aes , Aabet gloriam , sed non astud Deum . ΩΛid lstmm Scriptur ι dicis re.idis Abraham Deo
Unde ex Θ νιξuratum os eἰ ad iustriam hoc subditur , Ex fida vitis , scilicet vitae
gratiae . Gal. Ir. 2 o. Quod autem nunCis vivo in carne, in fide vivo Filii Dei. Ul Quatuor autem hic considerare oporteti circa fidem. Primum quidem quid si fides:
tim portat enim assentit in quemdam cum certitudine ad id quod non videtur , ex VO luntate: quia nullus credit nisi volens, ut Augustinus super Ioan . trach. xxv t. γ dicit. Et secundum hoc differt est credens Ad ibitcnto, qui in neutram partem assunt it. Disteri etiam ab opinante , qui assentit in unam partem , non cum certitudine , sed cum sermidine alterius . Dissert etiam asciente, qui per certitudinem assentitur exta cessitate rationis. E. t secundum hoc sdes est media inter scientiam dc opinionem. Secundo consilerandum est an fides sit virtus . Et manifestum est quod non est virtus, si accipitur pro eo quod creditur , locundum illud , , Fides catholica haec est,ia ut unum Deum in Trinitate, di Trinitatem in unitate veneremur dce. Si autem accipiatur pro habitu , quo credimus, sic quandoque dest virtus , quandoque non . Est enim virtus principium afliis persecti. Actus autem ex duobus principii et dependens non potest esse perfectus, si alteri principiorum desit sua persectio ι sicut equitatio non potest esse persecta , si vel equus bene non vadat , vel sessor equum ducere nesciat. Actus autem fidei , qui est credoro, dependet ex intellectu , Jc voluntate movente intellectum ad assensum. Unde actus fidei erit perfectus , si voluntas perficiatur per habitum caritatis, de intellectus per habitum fidei; non autem si habitus caritatis desit : dc ideo fides sermata earitate est virtus , non autem fides insor
Τcrtio considerandum est, quod idem nu mero habitus fidei , qui sine caritate erat
in tormis, ad veniente earitare fit virtus: quia . cum caritas sit extra essentiam fidei , per ejus adventum, vel recessum non mutatur substantia eius. Quarto considerandum est, quod sicut eo pus vivit per animam naturali vita, ita anima vivit per Deum vita gratiae. Prim au. tem Deus animam inhabitat per fidem. F. phes. III. I . Habitare Christum perfi-
is dem in cordibus vestris: nec tamen est perfecta habitatio, nisi fides per caritatem sitsormata, quae per vinculum persectionis nos unit
49쪽
unit Deo, ut dicitur Coloss. m. Et ideo quod hic dicit, Ex fide violi, intelligendum
est fide sermata . Deinde cum dicit, Rem elatur enim is a Dei, probat quod dixerat , scilicet virtutem evangelicae gratiae esse omnibus hominibus in salutem . Et primo ostendit quod est neces.saria ad salutem; secundo quod est essicax, sive sussciens v. cap. ibi. Iustificati Viriar ex Me . Circa primum duo facit. Primo ostendit virtutem evangelicae gratiae 1 utile necessariam ad salutem Gentibus, quia scilicet sapientia, de qua confidebant , salvare eos non potuit; secundo ostendit quod fuit necessaria Iudaeis, quia scilicet circumciso, 'c lex, ct alia, in quibus confidebant, eis salutem non attulerunt, is .cap. ibi, Pro Ierquod inexcusabilis es. Circa primum duo iacit. Primo proponit quod intendit; secundo manifestat propositum , ibi , Ωuia quod notum est Dei. Proponit autem tria. Primo quidem poenam , dicens : Recte dico quod in eo iustitia Dei revelatur: revelatur enimis εο ῖra Dei, id est vindicta ipsius, quae dicitur ira Dei secundum similitudinem lio. minum irascentium , qui vindictam quaerunt a in extra tamen Deus vindictam insert exanimi tranquillitate . Sap. xiv. I . is Tu, , autem dominator noster cuin tranquilli.
tate iudicas . Et de hae ira Dei dicitur Ioan. ID, 36. is qui incredulus est Firi lio, non videbit vitam; sed ira Dei manciri super eum . Hoc autem dicitur, quia quidam philosbphi dicebant, a Deo non cite
poenas peccatorum, contra id quod dicitur in Psal. xerat. io. is qui corripit Gentes, , , non arguet Unde additur , De talo :quia credebant circa caelestia eius proxidentiam occupari, ita quod ad res terrenas non se extenderet . Iob x m. I 4. is Circa, , cardines eaeti derambulat, nec nostra con-- iiderat. Sed sicut etiam in Psal. ci. 2 o. dicitur , , , Dominus de caelo in terram ,, prospexit. Vel dicitur, da ealo eorum iniquitatem demonstrare : quia maxime ex magnitudine caeli , Creatoris virtutem intelligere debuerunt . IOb xx. 27. is Reve- labunt caeli inio uitatem eius . Vel daeati venturi ad tuaicium . Act. I. II., , Quem is admodum vidistis eum ascendentem in ,, caelum, ita veniet. Secundo ponite ul-Pam, pro qua pama insigitur . Et primo quidem bi eulpam quae contra Deum committitur, cum subdit, Super omnem Impietatem. sicut enim pietas dicitur cultus qui Deo exis
hibetur , tamquam summo parenti, sic impictas dicitur peccatum quod est contra
cultum divinum. EZech. xv ID. 2o. 1, ima, , pietas impii super eum erit. Secundo ponit culpam quae committitur in homines, cum dicit, Et is, Uicam: nam iustitia est per quam homines sibi invicem ratione conveniunt , dc communicant. IOb xxxv. g. si Filium hominis adiuvabit iussitia tua Tertio ponit cognitionem quam de eo habuerunt, cum subdit : Hominum eorum quiveritatem Dei , idest veram de Deo cognitionem, derinent in iniustitia, quasi captivatam.
Nam vera Dei cognitio, quantum est de se, inducit homines ad bonum ; sed ligatur quali captivitate detenta per iniustitiae affectum, per quam, ut Psal. TI. I. dicitur, ,, dimi-- nutae sunt veritates a filiis hominum. Deinde cum dicit , aeuia quod notum est ,
inani sellat propositum, ordine tamen retrogrado . Primo enim conse ut it quod sapientes Gentilium de Dro cognoverunt verit1-tem; secundo ostendit quod in eis impi tas, & iniustitia fuerit, ibi , Ira ut sint is- excusabiles; teptio quod iram Dei incurrerunt , ibi , aeui eum iustitiam Dei ergnουὶ
sent, non intellexeνunν quod qui talia agunt,
digni sunt morte, Circa primum tria facitis Primo ostendit quid de Deo cognoverunt . secundo ostendit a quo huiust rodi cognitio ne acceperunt, ibi , Deus enίm illis νευela.
vir; tertio ostendit per quem modum, ibi, μι Allia enim 'sius. Dicit ergo primo: Recte dico, quod veritatem Dei detinuerunt: suit enim in eis quantum ad aliquid vera Dei cognitio: quia D. duorum s D i, id est quod cognoscibile est de Deo ab homine per rationem, manissimo est in illis', id est , manifessum est eis ex eo quod in illis est, id est ex lumine intrinseco. Sciendum est ergo, quod aliquid circa Deum est omnino ignotum homini in hae vita, scilicet quid est Deus: unde & Paritus invenit Athenis aram inscriptam Ignoro D o Act. xv D i. & hoc ideo , quia cognitio hominis incipit ab his quae fiant ei connaturalia , scilicet a sensibilibus creaturis , quae non sunt proportionatae ad repraesentandam divinam essentiam . Potest tamen homo ex huiusmodi creaturis Deum tripliciter cognoscere, ut Dionysius dicit in Li bro de di, in is Nominibus . Uno quidem modo per causalitatem : quia enim huius modi creaturae sunt desectibiles , ec mutabiles , necesse est eas reducere ad aliquod
50쪽
prinet plum immobile, & persectum; dc -,riter invaditis , quia Dei essentia non essecundum hoc cognoscitur de Deo an est . nobis cognita secundum illud quod est, sei- Secundo per viam excellentia: : Don enimllicet prout in se est una: sic erit nobis in reducuntur omnia in primum principium ,spatria cognita, & tunc erit Dominus unus, sicut in propriam causiam , dc uni vocam , ct nomen eius unum, ut dicitur Zachar. picut homo hominem generat; sed sicut in ult. Est autem manifesta nobis per qua Leauiam cominu nem, & caecedentem: oc ex dem similitudines in Creaturis repertas, quae hoc cogno. cititur quod cst super omnia .lid quod in Deo unum est , multi r iciter
Tertio per viam negationis: quia si est cau-iparticipant ; & secundum hoc inieli bus1 a cxcedens , nihil eorum quae sunt in noster considerat unitatem divinae clientiae
creaturis , potest ei competere ; sicut et-Jsub ratione bonitatis, sapientiae , virtutis, iam neque corpus caeleste proprie diciturloc huius m odi, quae in Deo non sunt. Haec prave , vel leve , aut calidum, aut ergo invisibilia Dei dixit, quia illud unum frigidum : dc secundum hoc dicimusJquod his nominibus, seu rationibus, in Deo Deum immobilem , dc infinitum , di respondet , non videtur a nobis. Heb. xl. si quid aliud huiusmodi dicitur. Huiusmodita. o Ut ex invisbilibus visibilia fierent . autem cognitionem habuerunt per lumen Aliud autem quod de Deo cognoicitur, est rationis aὶ inditum. Psal. iv. 6. se Multi diis virtus ipsius, lectindum quam res ab eo pro- ,, eunt: uvis ostendit nobis bona λ Signa-icedunt , sicut a principi O . Psal. cxlvi. s.
se tum est luper nos lumen vultus tui, Do- Magnus Dominus, ct magna virtus eius. Uri mine. Hanc ergo virtutem Philosophi perpetuam Deinde cum dicit, Deus Illisnranifesta Lit,lesie cognoverunt : unde dicitur : Sempiter ostendit a quo auctore huiusmodi cognitioina quoque virtus eiur . Tertium cognitumi is fuerit manifestata; & dicit, quod Deus est quod dicit, Et divinitar : ad quod per- illis manifestavit, secundum illud Iob xxxv. tinet quod cognoverunt Deum scut ultiar. , , Docet nos super iumenta ter-imum hnem in quem omnia tendunt. Di - , , rae. vinum enim bonum dicitur bonum commv.
Ubi considerandum est, quod unus homo ne quod ab omnibus participatur: propter alteri manifestat , explicando conceptumlhoc potius dixit divinitatem , quae partici- suum per aliqua signa exteriora, puta perleationem significat, quam deitatem , quae vocem, vel scripturam; Deus autem dupli-ssignificat essentiam Dei. Coloss. II. 9.is Et citer aliquid homini manifestat. Uno modoIis in ipso habitat omnis plenitudo divinita- infundendo lumen interius, per quod homolis iis . U Haec autem tria reseruntur ad cognoscit. Psal. xlis. 3. Emitte luce mitres modos cognoscendi supradiclos : nam M tuam, dc veritatem tuam. Alio modo invisbilia Dei cognoscuntur per viam ne-
proponendo suae sapientiae signa exteriora,igationis, sempiterna virtus Per viam cauis scilicet sensibiles creaturas . Eccli. r. ro. salitatis , divinitas per viam excellen-ὐ Elfudit illam se ille et sapientiana suinitiae.
per omnia opera sua . Sic ergo Deus Secundo considerandum est per quod me- illis mani sultavit', vel interius infundendo dium illa cognoverunt, quod designatur cum lumen , vel exterius proponendo visibiles dicitur, Per ea qua facta sunt . Sicut enim creaturas, in quibus , sicut in quodam liis ars manifestatur per artificis opera, ita &bro, Dei cognitio legeretur. Dei sapientia manifestatur per creaturas . Deinde cum dicit , Inυisibilia enim 'cus Sapient. x m. s. is A magnitudine enim spe. A creatura mundἰ per ea qua facta sunt, in- ,, ciei, & ereaturae cognoscibiliter poterit rellem conspiciuntur, ostendit per quem mo-i,, Creator harum videri. dtim huiusmodi cognitionem acceperunt. Tertio ostendit quomodo per ista cogno- Ubi primo considerandum est quae sunt 'scatur Deus , cum dicit , Inrellecta cono ista quae de Deo cognoverunt. Et ponit j eiuntur : intellectu enim cognosci potest tria. Primo quidem invisibilia ipsus , persDeus, non sensu, vel imaginatione, quae cor quae intelligitur Dei essentia , quae , sicut poralia non tranicendunt. Deus autem spi- dictum est , a nobis videri non potest . ritus est, ut Ioan . Iv. dicitur . Esai. lix. Ioari. 1. 38. Deum nemo vidit umquam, via. Ecce intelliget servus meus. scilicet per essentiam vita mortali vivens. Quarto potest designari a quo per hunc m I. ΤIm. I. II. Regi saeculorum immor- dum Deus cognoscatur,cum dicitur , A ere ,, tali, & in vis bili. Dieit autem plura- rura mundi'. per quod uno modo potest i