장음표시 사용
111쪽
ἰκ ii. mir,vel alio modo habitas,loquor autem de comoedia,quae nona appellata suit; nam vetus recipiebat ea omnia quod si quis quaerat, cur noua non admittat,respondendum putaram,comoediam nouam reiecise omnia figmenta,& exprimere coepi sic xantum viles hominum actionbs.Epopceia igitur plura recipit,quam tragoedia cc tragoedi plura,'uam comoedia,nam coincedia prorsus nullum recipit figmentum, praeter το ανς α ν & .Sed ut redeam ad priora; loqui nebulas sigmentum est quidem apud Aristophan pna preter naturam,receptum tamen,quia tanquam Deas ipsas in Socratica comoedia loquentes facit; Dii enim Desque loquentes visebantur in vetere comoedia; & sic non videri debet absurdum. Lx iis, quae dicta sunt hactenus, patecVςrgilium non satis posse excusari; quod virgulta enasci, ac emorescere dixit ex cadauere Polydori, quod sensu praeditum no est.quodque narrauit nonnulla de ramo aureo,quae veritati non sunt consentanea; Eis allusisse volunt nonnulli Vergilium ad basiam Romuli,que dicitur in Albano monte si ondii iste & soluiste.De ramo au-xeo affert nonnulla ex veterum scientia Petrus Crinitus libro Decimo capite Sexto sed satis mihi frigere videntur; neque poetam possunt satis cxcusare. Multo minus videtur recipere excusationem poste, quod est dirium, de conuersione, ac mut xione nati iii in in nymphas. Servius doctus interpres, tum haec, tum illa errata pO tae animaduertit aliquantum libro Tertio &Nono Mneidos . sicuti videre quili-het potest. Iam patet opinor, quomodo confingant aliquid praeter veritatem poetae,
di quid cuique liceat,& non liceat,quomodoque singula sint diiudicanda. Vnum re liquum est,quod explicemus,quomodo aliqua ex figmentis habeamur pro receptis, ut ex iis polsit fieri paralogismus Cum dictum sit Epopoeiam recipere figmenta poetica Praeter es Lustrer,declaratum hae fuerit id fieri per paralogismum,cum stilicet aliquid iam receptu est in opinione vulgi; consequitur, ut etia declaremus, quomodo haec vulgi opinio confirmarit.Triplex suit olim philosephandi; docendique ratio, qua
veteres usi fuerunt, Primum enimndminibus Deo riz Uearuq. appellati onibus omnia inuoluerunt; Affinitatemque inter ipsbs constituerunt, qualis anter elementa ipsa, resque naturales cernituri,hinc Saturnus Iouis pater dictus, Hinc Rhea Saturni uxor. Iuno coniunx, rorque Iouis. Minerva e capite Iouis prognata;Saturnus vorare fi- ios,Venus e mari orta dicta fuit Sicque tota extiti P illa veterum ρu ais, qualis explicatur ab Hesiodo. Philosephi quoque,cum pertiarbationes,asseetionesque animi doci rare vellet,Cocyti,Tartari;Phlegςtontis, Lethes que nomina excogitarunt. Aristoteles in libro de Animalium motione versus Homeri recitans, in quibus Iupiter ait, se tantam habere firmitudinem, ut quamuis in ipsum omnes ruant Dii, & coelo trudere conentur,non posint tamen;inquit, quod enim immobile est in nullo moueri
potest, coeli tritur structuram dissolui non posse,quia ex immobili pendet principio.
Idem Aristoteles libr. tiris ,1x secundo reprehendit Socratis sententiam in Phaedone, exist unabat enim ille Tartarum locum sub imo positum,aquarum este principium ac sontem omnium sed contingeret,inquit Aristoteles, si id verum esset, Maucis τία ποτανςo. Sed si diligenter,equoque animo consideres quale fuerit Socratis ductum, qualique uteretur psilosophandi ratione, Prorsus non reprehendendum putes, nam per Tartarum intimas teri s partes intellexit,e quibus starent aquae,atque emanant; Verii plane Aristoteles studuit totum hoc philosophandi fienus tollere; primusque cc pit proprietate nominum uti; ut ne metaphoram quidem ullam pati possit in se monte philosephorum redem Aristoteles eodem libro,ubi loquitur de tonitru &c ruscatione,ait a nonnullisVulcani,Vesisque risum vocari; ab aliis utriusque minas dici.Vsurpauit nimirum eo loco Aristoteles Veterum philosophorum dictum ex eo philosophandi genere sumptum.Vulgus hominum ita lue Deos Deasque innumerabiles colebat ea ratione introductas a philosephis;philosephi tame,doctique viri quid per ea nomina in disputationibus philosophiae estri intelligendum, optime callebant. , Hinc Cicero libro primo Tust. quaest. An tu haec portenta inserorum este credis &alia quam plurima in libris de natura deorum explicat, ex quibus patet, quod v lximus . Altera philosephandi ratio fuit numeriis inuoluta, peruue siguras geometri-
112쪽
vis tradita; quali usias sui t Pythagoras,quidue eum secuti sunt; Eius plutosephiae vea stigia extant apud Platonem in Timaeo, & Proclum Platonis intei pretetn.Tertia r
i, et clam M. . Nec tamen crediderim vetet es alia ratione,aut numeris, aut appellatationibus Deorum Philosophiam inuoluiste,quam,ut ne passim,ea tanquam arcana, etiam rudibus ac prophanis hominibus innotescet ent; religionem enim sibi maxima ac sanctitate in tractatione rerii philosophicarum proponebant: quod idem Simpli-m cius ibidem declarat lais verbis ess/παλαρτέρων παρο- μὴ δειν- , σκυτοπέua Eiam cavaea Dpm ureri l. ia ei συρροον ωιλ ιν Nesi eteo inope L μοχ σ, οἰM etpζουσαι ἀδάπωμα ais ar παναιγμα- ίὶ απορροότουα Mi ρύαCum igitur animis hominum vulso insita esset opinio de Diis,inserisque ex appellatione nominum excogitata a philosophis, ut commodius de quavis re disserere pollent; poetae nam rationes suas inde sumpserunt;& sic paralogi sino vii coeperuntinostquam illa opinio ne hominum confirmata fuere Verum de hac re satis;nunc persequor reliqua. ,, o H, ema GYο ου , εμ ατραλε i αὐ- α δουπια -- ηγα, αἴ
is Haud enim historicum, atque poctam carmen, & soluta oratiosi designant. Quippe quod alioqui facile factu sit 3 si Herodoti historia
se carminibus pangatur; aeque nihilominus, ac prius sine carmine, eritis bistoria: sed hoc disserunt quod hic quide res gestas, ille ut geri potue,, runt,exponit . quo fit, Vt sapientius atq. praestantius poesis historia sit:
Haec ego sic aptius,dilucidiusque verterem. Historicus enim,& poeta non propter ,, hoc inter se differunt, quod vel metrica, vel non metrica proserant; liceret enim HGM rodoti scripta ad metrum redigere, & nihilo tamen minus historia fuerit metro in-s, clusa, quam metro carens,quar e fit, ut magis philosophicum quiddam, & graue sit M poesis quam historia,quia illa circa uniuersale plurimu versatur,li e circa particulate Coiunguntur haec cu superioribus.sc.Poetae no est propria narrare res gestas, sed ut fieri debuerint,atque possibilia fuerint secundum verisimile, aut necessariu.Duo enim ut ante dieiam est efficere debet poeta,vel narrare actionem veram,no quidem,ut acta suorit, sed ut agi debuerit; vel eam confingere secundum possibile necessartum aut possibile probasile.nam si proprium estet poetae narrare res gestas, non satis persipiceremus, quid differret historicus a poeta; quoniam etiam historicus narratres gestas. Explicatur igitur utrumque,& quid sit proprium poetae, quidque si proprium historici. sic enim facilius cognosci potest,quantum intersit inter osticium poetae & historici. Proprium Historici est narrare res gestas, ut gestae fuerint.Proprium Poetae est narrare res,vi geri debuerint; s non confingit; quod si confingit;vt seri potuerint,secundum probabile, aut verisimile. In altero prorsus Poeta est ais similis Hi storico;nam nihil confingit Historicus. In altero videtur poeta aliquantum similis esse historico, nam quatenus poeta non confingit, sed unam explicat aliquam actione veram hoc habet commune cum historico.Quod siquis obiiciat se mihi, dicatque historicum non unam actionem narrare,sed plures, uti ante declarauimus; respondeo, verum quidem id esse, sed aliquando etiam aliquem historicum una explicare acti nem;ut Salustius Catilinae coniurationem; habet igitur hoc commune cum histori-
eo poeta, & si non prorsus ut idem ait Aristoteles nam in actione narranda, quae vera sit, nihil immutat historicus,sed id tantum narrat, quod sectum est,Poeta autem
113쪽
actione mutat,auget, minuit,exornat, amplificat, narrat demum potius,ut agi debue
rit,quam ut acta suerit. Sed oritur hoc loco maxima dubitatio. M. Cicero lib. D. de
Oratiostendit multis rationibus pertinere ad orator c coscribere historia, quod qu i dem verum videtur esse,tum propter ornatum dicendi genus, et clocutionem polita,
ac nitidam;tum propter probabilia,ac verisimilia, quae historicus quoque, sicuti ora tor, arripiti Aristoteles autem hoc in loco ait, historicum narrare res gestas, ut gestae fuerint; P tam vero, ut seri debuerint. repugnant igitur sibi Ciceronis,& Aristotelis sententiae;aut si verum est, quod asserit Aristoteles tantum; consequitur in Cic ronis di io quiddam maxime absurdum: ut ad iustoricum pertineat probabiliter, non
vete rem narrare.quod tamen est contra historiae legem. Sin autem verum est, quoa
affirmat Cicero; Aristoteles non videbitur recte distinxisse hoc loco historicum a poeta; nam si historicus quoque res narrat, ut debuerint seri quod ait Aristo. proprium
esse poetae ) non video, quid reliquum habeat poeta, quod ipsius proprium dici pos
sit,ac peculiare.Respondendum puto, Historicum duo in suis narrationibus explicare; res gestas,dictaque,& orationem, seu sermones hominum. In rebus gcstis narrandis nihil debet immutate Historicus. sed prorsus ita narrare uti gestae suerum; Quatenus autem homines diuersertim morum, ac nationum facit loquentes,potest eos pro suo arbitratu effingere secundum probabile,ac verisimile; non quidem ut locuti fuerint, sed ut loqui debuerint. Hinc patet,totum serme artificium historiae in sermonibus exprimendis esse positum. neqtie prose id ulla in re magis desudarunt antiqui historici , quam in sermonibus, concionibusque effingendis, quod licet intueri apud Thucydidem,Dionysium Halican Herodotu; Uuium, Salu . eas quod omisit Caesar, ideo comentarios dixit se scribere, qui tamen Ciceroni adeo videntur uberes, ut non reliquerint locum aliis,si qui interpositis oratorio more, concionibus,volui sient amplificare, & exornare, atque ex illis historiam describere.Cum igitur omne sere artificium scribendae historiae in dictis, sermonibus hominum, concionibusque essingendis versetur plane patet Ciceronem inseniose id protulisse, quod si aperius est diciti; ursus Aristotelem, cum res gestas sentiret esse narrandas, uti gestae sunt,neque de si diis concionibus loqueretur, recte sensisse. Veiam redeo ad rem. Postquam Aristote
les declarauit quid sit poetae, & historici proprium; refellit vulgi opinionem; Existi
mant enim vulgo liomines ii omne appellari P0erna, quod metris est contextu. pi
sat vero Aristoteles lectis est . sic. Herodotus historicus centetur,quia res gestas scris sit,uti gestae fuerunt, Si igitur Herodoti scripta redigas ad metrorum normam, nihio minus erit historia,quia res non erunt immutatae; neque ulla imitatio inerit, nec ulla poetices ficultatis vis ac proprietas. Superius quiddam simile de Empedocle dicti, fuit, qui, etiam si metro scripsit, ii ita tamen sine imitatione, tuae propria est poetaria, scripsit, non est censendus poeta. Existit igitur hoc loco dubitatio, An metra efficiant.
Vt ali tuis poeta dicatur nec ne. t eseondeo breuiteri, nequaquam. nam metra non per
Iinent ad naturam,uina, et clientiam poeseos; sed imitatio potius ipsa, ex qua tota poeseos vis pendet; Rui sus oritur alia dubitatio,nam quaeri potest eli Pan imitatio si nometro eisiciat poesin declaratum est quidem ante Dialogos, quoniam imitantur cer, seri ab Aristotele nomine poeseos, eius,quae vocatur Epopoeia.& smὰ maximam h
bet vim imitatio, cum metra ne tantillam quidem potestatem huius rei essiciende habeant. Sciendum tamen Poesin ex duobus proprie conflari debere:ex imitatione scilicet,& metro . Si dicas igitur, Metrum efficere mella; refelli quidem, ac negari ici po-x st;nam imitatio hoc est cit; si rursus asseras, imitationem efficere poesin, hoc quide Verum fuerit, nam est aliqua poesis, quae caret metro, & imitatione tantum constat. Sed verius, magisque proprie appellatur poesis, quae & imitatione,& metro conflata fuerit. lligo igitur cc. poesis aliquando est tanquam quoddam simplex; aliqliando, an quam quoddam compositum seu constatum dicere malis aggregatum vulgo vocant. Si simplex, ex imitatione, non ex metro;nam imitatio separatim poesin constipuit;ssed non metrum. maxima enim vis ipsius est in imitatione. Si connatum quiddacompositumque suerit; ex utroque, imitatione scilicet,& metro conssanda erit. Ma ... i. cellinus
114쪽
cellimis in Thucydide ubi refellit nonnullos, qui Thucydidem ideo censebant debere poetam vocari,quod usus esset multis dictionibus, ac metaphoris poeticis, est y D tam non esse appellandum,quia metro non est usus; Verba illius haec furit; tam si H
Quamobrem & magis philosophicum quiddam, ae graue poesis est, quam si hist
' ria; habet contextus Aristotelis. φιλῶpHiρον. hanc dicitonem vertit Paccius, s Apientius, ego tamen, eo quo dictum est modo,verterem.nam Aristotelis sentetia est hic. Poesin Philosophicum quiddam magis in se habere, quam historiam. hoc est, phil sophiae magis este similem, quia poesis exprimit, ac sectatur uniuersalia historia au te particularia.Oritur hoc loco dubitatio, que est huiusmodi;Dictum est antὸ poetam, vel ex se fingere, vel arripere unam actione vera. Quatenus arripit a tione unam alicuius personae,ex qua suum conscit poema, non videtur versari circa uniuersale, ut exemplo patere potest Homeri,qui in Odyssea circa unam versatur Vlysiis adtione. Vergilii quoque,qui circa unam AEneae versatur actionem; idem quoque in fabulis Comicorum,ac Tragicorum perspici potest;Respodeo igitur,utrunque verum esse,& poetam versari in una unius persone actione describenda; in ea tamen describenda
versari circa uniuersale , quod nihil aliud est, quam respicere ad generale quoddam,& comune. vi s sit effingendus prudens in rebus agendis Vlysses, non qualis inse stesse considerandum; sed, relicta circunstantia,transeundum ad uniuersale,& eisingendum esse,qualis prudens, callidusque ab omni parte absolutus desicribi solet a phil sophis. Hinc Plato in Sophista de pictoribus ait,oportere illos semper ad Id eam resipicere,& pulchriora omnia pingere,quam sint. Vere is itur dictum est, poeticen magis esse similem philosephiae, quia versatur circa uniuersale ipsa Philosophia. Hinc refert se Porphvrius Platonis dictum, qui iubebat quiescere, cum deuentum esset ad indiuidua,& singularia; cum enim sint innuinerabilia, scientia non possiunt complecti. Ideo Hammonius doctissimus Porphyrii interpres ait, cum viderent philosep ni singularia in sinita est e,& assidue corrumpi,ac gigni rursus,ideoque ignorari; scientiam autem complecti tantum res, quae sempitem ae sunt,eodemque permanent statu,transtulisse se 1 singularibus ad uniuersalia, quae semper eodem sunt statu; non enim omnes
inquit Hammonius) equos vult cognoscere philosophus, sed equum tantum, hoc est ipsam speciem, quae generalis est; Verba iplius Hammonii apponere, sed quia omnibus sunt in promptu praetermisi. Nulla igitur ars, aut scientia considerat particulare; ut medicina,no quid Socrati,quid Alcibiadi; sed quid homini, vel se,uel alio modo sese habenti sit conducibile cogitat. Declarat hoc docte,& copiose Aristoteles lib. D primo Rhet. ad Theod his verbis. οὐδεμ αδ rem si fi xas, Sin. Lνιαζα; et e seri
' τὸ iotiris En,; να α , αμα 2 τω τριωδε. ε τραν τοιοισδε καλαερ rara η - θῶ. de que sequutur. Poetice quoque, quonia eiusmodi est,non consilerat singularia,sed uniuersalia tantum. Historia vero, quia nihil fingit,sed narrat talum,uti res gestae fuerint, et qu uis effingat dicta, sermonesque,ita tamen fingit, ut non discedat a natura eorum hominum, quorum estingit sermones,& circa quos versatur propterea particulare sectatur. Declarat autem Aristoteles quid sit uniuersale,quid singulare his verbis. M H μῖν id mi isto μα ν τα καθολου,κ δ' πυατα M,4 ες Ama c. et
115쪽
Siquidem illa circa ipsum uniuersale plurimum versatur: laaec verbse sngulare sectatur. Est autem uniuersale, qua cui conueniat, dicere, se vel facere, verisimiliter quidem, seu necessarib, id quod spectat poe-- sis, cum nomina imponat. Contrὶ singulare, quid ipse Alcibiades fe- ,, cerit, tuleritve, Iam verb & apud comicos id manifestiam, ut qui δε-- bulas ex verisimilibus constituentes, nomina interim pro arbitrio, comminiscantur,n'n quidem ipsa singularia quemadmodum iambo M rum compositiones facere solent.b, Adnotanda illa verba νας το clxor το αναον , I mio e A P, μοῦν,, Ait enim Aristoteles ; Poeticen respicere ad verisimile,& necessarium, quia nominas, imponit. Hic locus autem ita videtur intelligi debere. Poetice considerat uniuersale, quod vel ex eo patet,quia nomina imponit secudum vcris mile,aut necessariu. imponit nomina poetice ipsis personis,quas facit loquentes; Eas enim cum effingat, quae nunquam suerunt,nomina imponit ex se,ac si stent: quod si filerunt, quantuis nomina non imponat ea enim quae sunt, filerunt ue, per se sua habent nomina praeter id tamen, quod est,fingit secundum probabile, et necessarium. probatur hoc exemplo eomicorum,nam hi fabulas constituunt,&consneunt ex se secundum verisimile; α& ideo nomina etiam impnnunt; qualia sunt apud Terentium in Adelphis. Mirio. DE MEA: PHAEDRIA quoque ,&THRAso in Eunucho. Iambici praeterea poetae nomina imponunt,sed non eo modo, quo comici; nam comici ex verisimili nomina imponunt; & ei singunt simul sabulam ac personas, quibus nomina imponunt securidum verisimile,quod deducitur,ex ea re,de qua agunt. Iambici vero poetae, cum maledicta proserarit,habent quidem sibi propositam certam persena, in quam scribant: sed ne nomine vero compellent id enim lex aliquando vetat nomen verum pers nae mutant; aliudque consngunt,quod ei personae sit accommodatum .disserunt ititur, quoniam illi personas confingunt in comoedia, hi non confingunt in iambis; sed ea
rum tantum mutant nomina ; noua quaedam imponentes, dum uniuersale quiddam intuentur,ac considerant, ut aptius conuenientiusque nomen imponatur ad circuristantiam tamen prius respicientes aliquam eius personae, ius nomen mutant; Exemplo nobis si Callimachus antiquissimus poeta, qui ut testariir Suidas poema maledictis resertum conscripsit in Apollonium Rhodi una,& appellauit illum Ibin. Verba
N illius sunt haec : reo, ιsA πῶμα --Ηb- ω Ampin, κω λοintericior gutis i- G xxv, ις ceu, tali ου νο Α οαι- ο Πἀna, si M. De i 2 i multa Cicero D narrat libro secundo de NaturaDeorum; Auem enim ait esse vasto corrore,quae se pentibus vescatur. Ouidius apud I .atinos Callimachi, opinor, exemplum secutus, eodem modo sitium poema inscripsit; & hominem,in quem profert conuitia,& execrationes diras,appellauit inin,quem multi sitspicantur isse Mecoenatem. Mutati nem nominis habet etiam Catullus in suis amoribus describendis; nam L s s piam amicam Vocat,ut multi putant,pro cLODIA; Eandem mutationem nominis cemere estnpud Horatium Tibullum. Propertium. Notandum vero, cum Aristoteles dixit in Comoedia nomina personis imponi a pesta; id quidem verum esse in comoedia, quae appellaturnae, sicuti patetit nam quamuis non extitiset adhuc temporibus Aristotelis comoedia nouas eam tamen ipse complectebatur animo, qualis esset, veterem enim non probabat; in hac igitur quae dicta est, non prorsus Verum est; cognosci, autem hoc potest ex Aristophane,nam in Nebulis nominat Socratem ipsim, nominen n ut Equitibus Euripidem Et uno,aut altero retento reliqua impon :: bautur
116쪽
bantur pro arbitratu; Cum vero squis serie rationem huius rei quaerat comoedia
vetus maledictis esset reserta, ct comutus,necet se omnino filii; ut verum persinae alicuius nomen retineretur, quam illudendam,vexandamque poeta sibi proposuisset. ,, E ad δἰ τραγωδioxa τ γνομ νων ovo μα-ν πιτέγην mi, ω- δ' O Meωρ ὀξὶ ae
di, in Tragoedia autem vera nomina retinentur: cuius ratio est, quo-
,, niam credibile quidem illud est,quod fieri potest: quae vero nondum se facta suisse scimus, fieri quidem poste parum credimus, qu. v vero fa- ,, cta, fieri certo potuisse ambigit nemo: nam s fieri nequiuissent, nun- αν quam prosectb extitissent.
Posset aliquis ita sese obiicere Aristoteli hoc loco.Dixit,cum vellet probare poetice
st hari uniueriali id exemplo Comicorum patere, qui cum sabulam, actionemque confingant,nomina etiam imponunt.Verum quidem hoc est in Comicis actionibus. Sed in Tragoedia secus;nam vera retinentur nomina; & ideo non satis suisse probatum videtur ab Ari stotele; Poetice versari circa uniuersalia; quod nomina imponat. Respondet ipsemet Aristoteles verisiima quidem haec elle omnia; sed non temerem Tragoedia vera retineri persenarum nomina. quia cum in ea inst imitatio,& repraesentatio agentium re,vci acta fuit, verisimilem, ac probabilem non modo esse opo tet. sed etiam veram exprimique vera nomina ipsarum persenarum. a quibus actio illa primum vere aeta fuit non est enim quod aliquis creaat fibulas tragicas esse a poe
tis sitas, sed plane desumptas a maximis calamitatibus, quae Heroibus, Regibusque
acciderunt . ideo pauca esse traῆoediarum argumenta paulo post ait Aristoteles, raro enim eiusmodi accidunt.Quod siquis rationem quaerat ut in tragoedia vera retineantur nomina haec omnino cit Habet sibi propositum tragoedia mouere duas ninximas perturbationes animi comiserationem, & metum ; multo vero difficilius est, has mouere,quIm reliquas,quae iucundius pertii inant,qualis est spes,risus,& huiuL. modi .Qnt enim suapte natura homines ad iucundas res proni; ab iniucundis autem
alieni; non sicile igitur ad luctum postulat impelli. necesse est igitur,ut sciant prius re ita cecidiste; luod ii sabula tragica actionem contineat,qim non acta st,neque si v ra: sed ab ipta poeta suerit ei ficta secundum verisimile;comouebit sertasse animos au
dientium,at minus certe.nam verisimilia si nos oblectant,oblectatio omnis inde prouenit, quod in veris inelle ea scimus;& omnino quatenus verisimile veritatis est pa ticeps vim habet mouendi ,.ac per adendi. Argumentatione igitur utitur Aristoteles a maiori sic.si nos verisimilia mouent, multo magis vera movebunt. Verisimilianos mouent,quia fieri potuisse credimus ,ita rem accidisse.Vera nos mouent,quia scimus ita accidis te, quicquid igitur vis est in verisimili, id totum arripit a vero. Habet ,, Aristoteles in contextu has dictiones τότ αν. idest credabile, es aeuomtν. idest quod se seri potest. ποαι sacro. idest impossibile. complicat igitur ex his sitas rationes.sc.om,, ne quod est possibile, est credibile,quia s est possibile, necente est,ut aliquado acciderit, aut eiusmodi sit, ut videatur posse aliquando accidere, nam possibile est aliquid etiam,antequam factum si, quia exit semper in actum ut vulgo loquuntur nostrates philosophi) possibile ab aliquo agente.& ut iidem aiunt posse praecedit ipsum
facere;quod enim est impossibile non si unquam. Possibile quidem aliquid s confingatur a Poeta tragico;non videri poterit impossibile, etiam si factu non sit unquam; filiiim potius dicetur quod no factum sit. Hinc Hammonius in librum s, in hanc sententiam multa disserit. quod possibile est esse,& contingit aliquando esse, is ridiculum fuerit,siquis dicat esse impossibile; repugnantia enim loqueretur quod au,, tem non possibile eli esse,neque esse contingit ut non possibile est,neque contingit, , Centauros esse,ergo impossibile est esse. Haec ille.Impossibile non est misον, quia no
117쪽
modo factum est unquam,sed ne fieri quidem potest.hoc igitur ad fabulam tragicam non spectat Post bile est mi' ν quia fieri potest, ut ita siclum sit, aut aliquando fiat. Hoc igitur spectat ad fabulam tragicam, quia poetae saepe confingunt actiones, ex possibili,& verisimili: id si faciunt; nomina quoque per narum confinnant est necesse Ea quae facta sunt,omnium maxime possit ilia dici possitnt quia si possibilia non suis dent, non facta ςssent; Ergo eadem sunt πι- is, quis enim non credat id, quod fictum este sci 'cum aliquando cred at lea, quae ficta quidem non sunt, sed fieri posse videntur Haec si fuerint in fibula tragica, nrasis ei ut credibilia magisque moucbuta auditores quia ita facta esse scioni;in veris igitur actionibus his nomina non costa suntur perlbnarum; quid enim necesse est,si actae ita sunt sed proseruntur vera ipsa
Tum tamen Tragoediarum aliquae sane ex notis nominibus, viti, , vel duobus ad summum aissumptis, reliqua deinceps confingant: ali se quae rursus, quemadmodum Agallionis flos, plane omnia, in quo, , tam etsi cum nominibus res ipsae pariter confingantur , nihilominus,, delectant,
Dictum est in tragoedia nomina non con singi persenarii, sed vera retineri; eiusque rei ratio omnis diligenter explicata,quae similis est, imo eadem,cum insigni illa topica propositione, propter quod unum iii odque tale,& illud magis est enim in omniuore.) Si sabula tragica conficta ex possibili, & verisimili,sdem acquirit, etiam si ficti fuerint per narum nomina, cum, credibile videatur,rem ita agi potuisse; quanto mafis credibile fuerit, id quod vere actum sit;nam verisimile, quantamcumque vim ha et persuadendi uti ante dictum est toti accipit a vero. Nunc exceptioes duas affert in medium Aristoteles, per quas omnino probat in tragica fabula confingi nomina personarum vel si fictae nierint;vel si omnino verae sint actiones ille.Nam esto,veraio
ali tria esse actione,non tamen omnia nomina vera apponetur,quia mepis iis opus
sit ad augendam fibulam, ea necesse est deduci ex verisimili;confingique perῖnas aliquas, quas credibile sit potuisse simul actione illam agere; Hinc in Electra Sophoclis
ovo ooor. In Ordipode sacerdos in omnibus serenuncii aliunde venientes; Patetigitur,cum haec ita se habeant, atque in tragoedia, quamuis actionem Veram continea aliquot per narum nomina tamen confingantur,verisimum este,quod ante dictum est, in omni poesi resibici Glere ad uniuersalia liacque re in primis diiserre po tam ab historico.Exceptio prior est huiusinodi;in non nullis tragoediis posse nos iri- tueri,1 veteribus poetis,uno vero nomine,aut duobus,tribus te ad seminum reteri tis,caetera confingi. Altera exceptio est. nia nomina persenarum in tragoedia ali quando confingi)ioc vero sit in eo genere tragoediarum quae actionem continent non veram, sed quae ex vcrisimili fuerit conficta,quales sunt omnes actiones in comoediis.probat vero Aristoteles hoc,exemplo Agallionis poetae,qui in tragoedia qua inseripsit ἀή- , omnia nomina cod finxit. De Agathone tragico meminit Athenaeus Libro Decimo , ubi eius lepidos recenset versiculos, in quibus homo quidam rudis, prorsus impet itus literarum inducitur exprimere literas,quae sunt in nomine TH G, , s si v s, ex figuri; rerum sibi notaram; sunt aut e n lii; sed re sero primum verba Athe
118쪽
Agathonis vero tragoedia haec , quam ait Aristoteles fuisse appellatam aura , memi
,, Quare non omnino quaerendum est, ut vulgatae fabulae, in quibus,, Tragoediae sunt, ad unguem retineantur , silcm quaerere ridiculum ,, esset: quandoquidem illae etiam sic notae, paucas quidem cum notae, , sint, iuxta tamen cunctos delectant. Ex his igitur patet poetam fabus, larum magis. quam carminum esse poetam .ut qui semper circa imi- ,, rationem versetur , actiones vero imitatur. Si igitur & in ea quoque,
, , quae vere prius lucre. fingendo incidat, non propterea a poeta disce- ,, det; tu ad quidem ex bis quae gesta sunt,aliqua quidem eiusmodi esse ,, nil prohibet: cuiusmodi vel extitiise veris mile sit: vel certe fieri potueo, rint, secundum qu x sane horum poeta fuerit.
Continetur hoc contextu tria quae explicantur ab Aristotele.Primum enim assertur praeceptio Vna, quae ex si 'pei tot ibus pendet. Secundo loco exponitur conclusio totius disputat lcms iam diu institutae.Pos: remd profertur confutatio, ae declaratio dubitationis unius, qhiae posse enasci videbatur cCntra ea,quae dicuntur. Praeceptio huiusimodi est; tragoediai u fabulas no semper ex notis rebus, quas vere accidisse cosat,est e sumendas. Hoc vero ab Aristotele ideo traditum suit,nequis putaret, quamuis actiones , eri aptius scribuntur a tragicis, non licere tamen aliquando desumere
argumentum, ab actione quae vera quidem non sit, sed a poeta ex verisimili fuerit emta;con firmat autem Aristoteles hanc sententiam suam tali ratione. Quando A
gumenta tragoediarum semiantur a rebus,quae acciderunt constituunturque ex veris actionibus,non est plane existimandum eas omnibus este notas,sed paucis.Asque tamen Oblectantur carum recitatione ii,qui non norunt, ac ii qui norunt. Exempli causa. Oedipus Sophocleus ex re vera quae accidit sumptus est; si illius tamen tragoedia inducatur in scenam , non omnes quidcm, qui adsunt, eam OEdipi norunt calamitatem sed pauci.Iam vero si querat aliquis, plus ne voluptatis capiant ex ca r citatione ii,qui ante norant an ii,qui tunc primum audiunt, cognoscuntque acti
nem totam;Respondet Aristoteles aeque magnam percipi voluptatem ab iis, qui no runt anthac ab iis,qui ante norunt; ex quo patet iuhil referre,an ex rebus veris,at L.
119쪽
s iis modo fictae sint secundum possibile,ac verisimile, tragoediarum argumenta discantur.Concluso autem disputationis totius haec est. Quare ex his quae dicta sunt, iam satis patenpoetam magis fabularum fabulam voco actionem ipsam, constitiationemque rerum esse poetam,quam metrorum . QVATE Nus poeta est Iropter imim latione nam sic debent verti,& intelligi verba Graeca illa Oeti m τὸν Αἰ να, τά μιμψ nam Paccius non apte vertit,neque videtur satis Aristotelis sententiam intellexisse, is est enim.VT QVI semper circa imitationem versetur. Haec conclusio deducitur ex Liperioribus, de suerat digrestiis Aristoteles, qui miro tamen arti scio connectit mnia,sicuti videre est.Omnia vero ita sese habent;Fabula in poesi debet esse una.Vnα autem non appellatur ratione unius personae; sed unius actionis, unde patet eos,qui Heracleidem,S Theseidem scripserant,complexi omnes res illorum gelias,non recto constituisse situm Poema,potiusque Historicos,quam Poetas esse appellandos, nam historicus persequitur singularia poeta autem sectatur uniuersaliamcuti ante proba tum est,quia nomina imponit,neque enim quod metro utuntur,ideo sunt poetae appellandi,nam metrum non facit,ut aliquis poeta dicatur; polita enim magis propter
constitutionem actionum,& rerum, quas imitatur,quam propter metra,Vocatur; Iriis verbis illis Graecis,quae sunt in contextuXb rita r Ad s ῆ is π et 4G,. . QUM μ i. Haec videtur esse argumentatio, quae ducitur ab Etymologia. Poeta ducitur παρὰ τὸ τριῶν, quod est singere.τοῶν vero nihil aliud est,quam ricte, idest imitari;imitatur autem poeta actiones Actiones vero fabula continetiari,consequitur ergo, poAtam potius appellari propter fabulam,& costitutionem rerum, quas imitatur, quam propter metra. Adnotandum etiam illud verbum μῆ- idest magis nam imitatio per se absque metro,csticit,ut aliquis poeta dicatur, ut superius est declaratum;sed metrasne imitatione hoc non poteli esticere; quamuis maxime proprie is appelletur poeta, qui metris imitatum,neque a metro imitationem seiungit; neque metrum ab imitatione.Verum si quis querat horum duorum,quae poetam faciunt; an imitatio,an mettum maius habeat pondus, magisque ad naturam poetice, poetarumque pertineat' bciendii primas debere partes tribui in hac re imitationi;magis enim ut aiunt essentialis est,qua metiti;& quavis imitatio tantam habeat vim,rio tame propteres semper ricluditur metrix ut antea aperte demonstrauious; imo abs tutii magis fuerit opus poetae,s metruaccedat imitationi;Consequitur,qua tertio loco dicebamus proferri; Cofutatio rationis,& argumetationis, quae poterat afferri cotra Arist sententia pauriante exposita.Dixit Arist.poetice sectari uniuersalia, ideoq. imponere nomina personis .Hoc dicat aliquis partim veru est,partim falsum; In comoedia semper fere veru, noua praesertim; na in ea & actiones,& nomina fingunturi In tragoedia,partim quideverun partim non verum nonnullae enim tragoediae arripiunt argumenta rerum
eonstitu ut sabulam ex iis, quae vere ita contigerunt,& acta suerunt; in his igitur,n rue nomina, neque actiones confingunturi, Aliae sunt tragoediae, quae arripiunt qui em actiones veras; sed aliqua tantummodo retinent nomina Ver'; alia effingunt ex verisimili. Ergo aliqua ex parte verum id quod dictum fuit. Aliae tragoediae sunt, ii quil,.quoniam actiones constituuntur,non quae actae fuerint,sed ex verisimili ductae, necessarib omnia confinguntur,& nomina, res,in his tantum patet,omni ex parte verum else,quod ait Aristoteles poeticen sectari uniuersalia; quia omnia ex se essin-
it secundum posiibile, & verisimile: Respondet ad haec Aristoteles; ita quidem rem
se habere,ncque tamen ciscere, quo minus hoc quoque verum sit,etiam in iis tr goediis,quae veras actiones tractant,& nomina persbnarum retinenti, nam in qualibet veris licet etiam sngere; Fingitur autem,quotiescunque res non narratur,uti gestasiit;nmite exprimitur secundum proprium euentum,quem omnes sciunt in actione
illius suisse; sed ut potuerit agi, secundum verismile,& ideo in actione vera, quat
nus ita fingit poeta,nihilo minus erit poeta,ac si actionem,ac fabulam totam omnitaque nomina confingeret; Veiba Aristotelis sunt νασα ραmpta Θαμ πιειν, es p. amba .r ὶIM, Argumentum ducitur a notatione, seu etymologia sic. rea ἰο est qui et
i lal fingit, quatenus igitur singit in rebus, verisque actionibus, Vel ipsas augens , . vel
120쪽
Nel exornans ex verisimili; neque narrans sicuti sese habent; ex hoc satis patet esse poe tam ;&ita probatur superior conclusio. Poeticen semper sectari uniuersalia. - Των de απλύν-πι επmn: Ait cles χietem . λέγου IV m yω-
A Caeterum simplicium fabularum , actionum de Episbdicar qui deniis deterrimae. Episo dicam appello, in qua non verisimiliter, neque necesia serio mutua episedia nectatur, fiunt autem hae tum ab ineptis vatibus si suo vitio, tum , probatis quoque lustrionum gratia. Etenim in huiuis scemodi certaminibus, dum fabulas plus a quo saepenumero produ-
is cunt, legitimum ordinem peruertere coguntur.
Hic primum obseruandum est,quomodo haec cotexata tur cum iis, quae multo ante ab Aristotele dicta suerunt; unde longo satis sermone alia declarans fuerat digressus. Dixerat enim fabulam oportere esse simplicem,& unam,unam autem esse, quae circa unam adhicinem uersatur;Consequitur modo,ut quid vitiosum in ea sit domoni iret; multi enim erant poetae,qui unam constituebant actionem,sium tuo arti scio, ac simplicem,sed adhuc errabant,quod praeter rem multa narrabant;laos reprehendit Aristoteles. Videtur autem in pi aesenti contextu duo explicare; Primum enim declarat, quae dicantur fabulae epis dicae,quas maxime damnat . Deinde exponit, unde exqtiterit praeposterus usus hic scribendi fabulastes fodicas . Fabulae epissedicae ab epis Mus dictae sunt, qualia autem sint episbdia declaratum eli ante ex Perbis Sui- , , dae . Ait igitur Aristoteles hoc loco . Episodicae Fabulae eae sunt, in quibus sic
,, δε σαδεα μέταλληλα ουτε εἰκοσ, aeri αυ-ειν; hae autem maxime damnandae, quoniam in primis oportet fabulam apte contexi.eo , quo declaratum est ante,modo, ut partes omnes ita cohaereant,ut nulla ipsarum sine detrimento, S imminutione totius tolli positi. Epis odicae autem sabulae,cum non habeant hane rerum connexionem ita inter sese cohaerentium,ia ultum recedunt, absuntque ab eo, quod in primis requiritur in sabulae structura; requiritur autem cohaerens,aptaque,& concinna ab omni parte rerum structura; Ea fit duplici modo . aut το ε κοα , aut cr.' istis . Res enim& adtio connectitur cum altera ut cui sequitur alteram, aut ex verisimis deducta, aut ex necessario; quod de si eli antς a m declaratum,nunc tamen rili sus, apertiusque declaro; allato in medium exemplo. Clodius Interamnae se fuisse asserebat ea nocte, qua sacra polluta fuerant Bonae Dee in urbe Romana.Hoc max me si verum sui stet poterat in accusatione iuuare Clodium,quonia neque ex necellario, ne rue ex verili mili potui si et vlla ab aduersariis probatio asterri; qua signiscaretur Clodius ea noete sacra Deae polluisse Vtrunque vero tui sis sumniatim ita declarari potest. Id ui λλ- M. non consequitur, neque να πινγ. ω, neque HrrM Ar, quod non pendet ex altero; exempli cauta. auicquid est praeter rem,aut dissimile,alterius generis, aut non
eadem aetate fac uim,aut non ab iisdem hominibus,aut non iisdem in locis; id totum facit episqdicam sabulam; Sed oritur hoc loco dubitatio; Dictum est ante ab Aristo sile,& dicetur postea multis in locis ;pod mala, &fabulas debere recipere episodia, ψrsabeant iustam magnitudinem' Hunc vero damnat Episodicas sabulas, na ait esse omniu deterrimas;Repusnantia igitur loquitur Aristo.l est deo consentanea loqui Aristo.na res ita sese habet;Veru quide est, Fabulas episodia recipere;& episedia meis irae esse ηαγ Alat,si astiones,quae illis cotinetur, ver se c5siderentur,et separatim.Quatenusati te coniunguntur,c si actione illius pei sonae ex qua sabula costituitur; iam noamplius opis odia dici debent, it parte illius sabulae,qua ex rebus cohaerentibus, con