장음표시 사용
141쪽
,, Prologus est pars Tragoediae tu sta,ante chori ingresum: Epi sediu
, pars item iusta Tragoediae, inter choricos perpetuoSicantus : Exodus,, iusta pars Tragoediae, postquam nullus deinceps est chori cantus: ,, Chorici vero ingressus, chori integri prima locutio: Stabile,sine Tro- ,, cliaeo, di Anapesto cantus: Cominus, liue planctus est luctus chori co-ο, munis cum iis,quj in scena sunt.
Primum igitur declarat Aristoteles.qui dicatur Prologus. Sciendum utique, quod etiam superius diximus, aliter a Latinis Protogsi accipi, aliter ab Aristotele.quid aute . . sit, in quo dissentiant ibi expositum est a me.non est igitur rursus idem exponendum. Sed non leuem posset alicui dubitationem asserre, magnumque scrupulum iniicere, 'quod legitur apud Aristotelem libro Rhetoricoru.ri 1.1 bi loquitur ae prooemio; est enim in oratione Oratorum idem esse prooemium, quod est in P si Frologus; & in ivrae pulsitione praeludium.quod si haec vera sunt, patet politis Prolosum eo dici modo, quo Latini protulerunt,quam quo protulit Aristoteles hoc loco in Poetice, ubi . ,, inquit Prologum esse ρ in si σ Ixir m ce οὐ valo Incidest integram partem iquandam, ante Chori parodum. Vertit Paccius ρλα μίμ, instam partem, sed int gram,seu totam debcbat vertere cuius rei paulopost afferemus verissimam probationem. Respondeo tamen ita tolli omnem posse dubitationem, ac scrupulum, siquis scierit prooemia in causis seresibus ab oratoribus apte coniungi debere cum reliquis'
orationis partibus, quae consequuntur; atque ita cohaerere oportere, ut e caiisa ipsa enascaturi, Hinc Cicero lib. primo de Inuentione inter vitiosa exordia collocat de il- ,, lud, quod disiundium,separatumque vocatur. ait enim :sEPARAT v xl est ,quod non ,, ex ipla caussi ductum fuit, nec sicut aliquod membrum annexum orationi. hinc patet nunquam satis reprehendi posse veterum consuetudinem, qui prooemiorum sormittas multas sibi coficiebant, atque,quod sors dedisset orationibus suis annectebant; sebat enim saepe, ut rei de qua agebatur, minus conuenirent. Extat libellus Demosthenis, quo lituus modi prooemia continentur,inseribitur autem ux δ υνγοροῖ. Cicero quoque hanc aliquando secutus est rationem;de hac re legere est lib.x v i. Epist ad Atti .libi tim enim de Gloria cum scripsisset ad Atticum dumque in naui sedens Academic os libros legeret, ait cognouisse se erratum suum, quod eodem usus esset pro- remio in libro de Gloria, tuo usus erat libro tertio Academicarum quaestionum. Aristoteles igitur cum sciret praeludia lyricorum, & tibicinum esse coniuncta cum tota
cantilena, Prologum poetarum annexum cum reliquis partibus; iis duobus exemplis, tanqua ni a re omnibus nota sumptis, declarauit etiam, qualis deberet este pro- Tmli comunetio cum tota oratione.Velsa Aristotelis sunt haec lib.I i t.Rhet. fit si uia nu λογου λαρ e. mari καὶ - M ilici et citi Ner 'ra, ,, Q A, - τού riam1 τω. Alc. ἱ ι μὰν Q Si invi dxo, et ostii is, rati οἰ
,, λί πώ αλ ω ib, αρβαε- - , scii I, 9 ettiis v. Aristoteles eodem libro; paulo post, ubi ait pulcherrimum genus ese prooemiorum illud , in quo explacatur . causse; cur eum dicendi laborem susceperit. probat exemplo ac similitudine prologorum,quibus utuntur poetae in suis trapo diis,ac comoediis. Verba sunt haec. in οἰ
142쪽
II9πωιμ 3υ, hi ι γον τοῦτο δ , τὸ Κλοσ--.καρ λ xx. Non praetermitendum vero &tamen ea ratione dicitur, qua parriquae ex multis constat particulis,quarum si aliqua absit,pars non erit vocanda totum.Praeterea,quorum collocatio, ac positio non ostedit discrepantiam ullam, quo que loco ponantur, ea vocari per appellationem hac, OMNE. Quorum verbίtus,si transpositus si,disserentia facit; illa vocari per hoc no-m TOT V M.Prologus quippe naturam T OT I v s.sequitur, nam nisi collocatus fuerit primo loco,tota fabula fuerit perturbata, quod etiam de reliquis rartibus est dice dum. Verba Aristotelis sunt haec, ferme sub sinem. iiii. l ibri. oλω λ γ ,ου aetim .
ligi se e positi,qua de re sit agendu in fabula. Est enim prologus sicuti Quintili
nus de Narratione dixit oratorii veluti seminariu quodda totius fabulae. Et quoniapartes,quae 'Uantitatem respiciunt principiti, medium,& vltimu habent, ut eodem lib.quinto se ins V irumst inquit Aristote. ideo necesse est ut singulis partibus te minus quidam praescribatur, ultra quem non progrediantur. Terminus igitur vltimus Prologo praescribitur Arist. his verbis πο-Ante chori egressum. Atque ut omnia notiora sani exemplis appositis ex vetersi poetaria tragoedus, propona ego mihi hec cosiderada in Iphigenia in Tauris Euripidis. Iphiginta igitur in Protago ipsa secum loquitur repetens memoria,ac cogitatione res,quas sciebat in Graecia gestas;ae in primis familiae suae nobilitatem,ac euenta omnia, praeterea somnium recenset,de ruina aedium patem arum ac columnarum in primis; ipsumque somnium more Veterum,ingeniose,apteque interpretatur.In eode prologo appellunt ad littus Orestes,ac Pylades inter se colloquentes de egressione sua,& aduentu in ea loca. Vutamus Prologi versus est.
Nam ab altero, qui consequitur, versu,incipit Chori Parodus. ,, xρρ- τα ραντ io; Iam declarato Prologo,quae prima pars est tragoediae, declaranda est secuda pars, quq vocatur episedium. Eadem ratione desnit epilodium, nam ait ni μι- ο ν ut iam sacile posis it quilibet perspicere quanto arti scio usus sit in singulis proserendis A Gstoteles . Episodium vocatur totum illud quod est inter chori cantus. Sed prius d monstrandum est ubi si chori parodus.Est autem ut diximus in eo versu.
' In parodo rursus Iphigenia conuocat ministi as suas, quae chorum consciunt in tragoedia,& iubet parari sacrificium ad expiandum , & auuere candum somnisi illud Conqueritur praeterea de fratris morte, sc enim ex somnio suspicabatur; patriaeque desiderium ingens patefacit; conqueritur etiam, quod innupta aetatem transigat ἐParodum huiusmodi consequitur Chori cantus; in illis uersibus. M NU. sib ωοωινγ δε
143쪽
Rursis post hos videas sequi cantum lugubrem ipsius Iphigeniae; & querelam dolo
ris plenissimam; Hos choricos cantus cosequitur epis odium, quod est liuiu smodes Bubulcus Iphigeniae nunciat duos hospites Graecos appulisse ad littus ; se nomen audisse alterius Pyladae, dum inter se colloquerentur; ct magno artis cio sit, ut dicat se Pyladae tantummodo nomen exaudisse. Nam si Orestis nomen exalidisset, iam sabula tota in ipse limine concidi siet. nam nomen illud erat Iplugeniae notum. Suadet Iphigenia hospites comprehendendos mittuntur,qui comprehcdant, Iphi henia memor siti generis, morumque Gi aecorum, secum ipsa loquens, detestatur scidam illam barbarorum consuetudinem, mactandorum holpitum. Versus, a quibus exo ditur epis odium,de quo loquor, sunt hi., M. M ὶμί- --- ει α ρο, βου, σ isi σε μειοῖ ἶ ύι Κιν.
, Atari Minis tiam, Et qui sequuntur. Protenditur vero Episolum hoc usque ad extremos hos versius.
Post epis diu istud, sequitur alter chori cantus, cuius principia est in illis versibus
Iam patet,opinor,inter duos cantus chori interpostum esse epi Bdium. Atque sic locus Arist. ni fallor,apertiss. est,cum ait. λεισοδον Πάροσο γοωδίπου μῆιlii ολωτ χορον λ . Adnotandum vero est etiam, quomodo Ariit. a suo instituto non recedens ait, ii σε λίν. semper eam dictione repetens singuli . partibus adiungens. Antequam vero longius progrediar;breuiter consderanda est natura parodi,& epis odii. Epi diu, ut toties diximus,est O ααρνη de ειαHinc Plutari in Symp.ait,cio οἱ Assem tacla τιὐIrtu se eLM ridae χαρο , j. in . χρ ra di. O , b orto .Pa C; ση 'σαπα Tem -.Sed quamuis sit clamar est tamen annexu allioni,quae proposita est.Haec igitur primum, quae insunt in parodo nam vim ct naturam epis dii cuilina
mihi videtur habere aliena sunt ab Actione nam actio est Iphigenia Dianae sacerdos in Taurica regione mactatura Orestem,tanquina hospite, illum agnoscit, simulque cum illo in Graeciam redit quatenus igitur in paroclo sacriscat propter somnium, ct conqueritur, est praeter actionem illam,sed quatenus somnium illud continet ea, quae cosecuta sunt, & quatenus stilum erat, ut agnoscens Oreste fratre, si eo rediret in patriam iactioni est annexu,atq.ita annexu,ut tolli no possit,aut transponi,quin i ta labefacietur series fabulae;&stru iura id quod precipiebat paulo ante Aristoteles ipse. Epis odium quoque, in quo Bubulcus nunciat Iphigeniae de aduentu hospitum oraecorum, alienum est ab actione primaria, sed quia inter mactandum futura erat agnitio Orestis,& Iphigeniae ded apte est cum actione coniunctuna,itaque cohaeret, ut si quis Lollere velit, totam fabulam perturbet, & distbluat. Haec ego dicere volui
de Episodiorum natura,vt quae ante tam saepe a nobis declarata suerunt; hoc exemplo fierent apertiora, ct clariora; luis enim iam non cernit rem ita sese haberet Nune redeo ad alias partes explicandas, ac demonstrandas. Quonia Aristoteles Episodium simpliciter nominauit,neque aliud addidit,ad crededum fortasse aliquis imperitus artificii,quo veteres in tragoediis utebantur, adduci posse unum tantum esse Epis diu ,sciendum tamen non unum,nam id es et absurdum prorsus, sed plura esle Epi- sodia inter chori cantus collocata plura aute ideo necesse est poni,ut ad iustam matritudinem fabula excrescat,non enim aliunde incrementum capit, quam ex Epistogis; uti antea diximus;Nunc igitur id aperte demonstrandum est.Post chori cantu Hunisi, cuius finis est in eo versu.
144쪽
Subseqititur alterum Epitadium,magis propinquit,& amne ipsi actioni, sie enim requirit artificium, ut semper ad propiora actioni tenda alciue ex iis deducas Epis iacin eo lis sedio adductitur captiui hospite Orestes & Pylades,cum iis loquitur Iphigenia, percunctatur quis ipsorum Pylades nomen enim audierat a Bubulco vocetur. longumque orditur sermonem percunctans de patria,de ciuitate ipsoruzatque ubi intelligit Argiuum alterum esse, percundiatur,de Helena,de Calchante, de Vlysse,de Agamemnone,de Clytemnestra; exponit illi singula Orestes,quae acciderat. in- hemistat illa;hic admiratur,ac tantum non agnitio sit,sic enim eli artificii tragici labi proxime ad ipsam agnitione,& peripetiam, rui sus quam longi ssime recedere ab ipsa. Post longam collocutionem lueras se mittere velle Argos ait Iphigenia, pollicetum. que se seruaturam incolume Oresten,si attulisset; alterumque tantum nractaturam, quando ita lex Deae cogebat ipsam. Exorat Orestes,ut Pyladen mittat, se, si opus sit, mactet;concertant inter se Pylades,et Orestes, uter sit mali adus, nam alter alterum, pro singulari beneuolentia cupiebat esse incolumen.abit scriptura Epistolam Iphigenia. colloquuntur interim Orestes,ac Pylades admirantes, cur illa de iis rebus sermonem habuerit.rediens Iphigenia mittit ministros ad paranda ea, quae pertinebant ad sacrificium, quasi paulo post mactatura Oreste.quo loco videre est, quanto artificio id fiat ad varietatem euentus ostendenda,ut suspensi diutius sint auditorum animi.et tanto laudatior sit peripetia,quanto maius, propiusque periculum impendere visum suerit. Dimissis ministris, liberius Iphigenia aliquanto , Epistola quae continebantur,omnia exponit, inscriptionemque illius ad Orestem fratrem patefacit. ex qua
re prior sit agnitio, in qua Orestes Iphigeniam agnoscit.Non multo post in eode Episodio est Unitio posterior , in qua Iphigenia agnoscit Orestem, In eodem Episodio post agnitionem. collocutio sit inter Iphigeniam, & Orestem, quae ratio ineunda sit, ut simul in patriam tuto reuerti possint Aam Thoante Rege.ab eo enim, si rescisset, magnum impendebat periculum. Post haec omnia consequitur Chori Cantus in
Nam eo usque proteditur Epi dium, de quo locuti suimus. Post Chori cantum con
sequitur aliud Epi dium, quod ducitura persona Thoantis, qui colloquitur cum Iphigenialaudiensque nractandos hospites laetatur . simulans vero Iphigenia magna propter scelus eos mactari, quod malle peremissent, iubet Thoantem, & reliquos ahropter sacrificio recedere
vine polluantur, & incesti fiant,quaerens quippe praetexi um,& is liberioris fugae. Post hoc Epis odium videas consequi alterum Chori catum, ultimus est,& exorditur ab iis versibus.
ia Histae ocν, Et qui sequuntur. Nam eo usque pertingit Episodium illud. Atque sic,opinor, ia omnibus patet, qu modo Episedium inter Choricos cantus collocari dixit Aristotcles. NuNC reliquii est,ut loquamur de altera parte,quae vocatur Exodus.- inquit Aristoides ιawμ ολγ γο stilis σό οὐκ m χορον μίλω. idest, est pars tota,& integra,postquam nullus est Chori cantus.Videre est apud Euripidem post Chori catum, de quo diximus,
ti R egi sigam Iph geniae, ipsiusque praetretiim omne, dum simularet se Orestem, &yyladem velle mctore, imponendi in nauem simulacri Dianae, quod secum asportauit in Graeciam.Thora masna accenditur ira furibundosque, atque animi impotens in L
145쪽
insectari sugientes statuit,concitatque cives ad eos persequendos Solvitur vero sabula ex Machina, prohibente Minerua,ac sedante iram Thoantis,omnemque tumultum Uerum de sblutione hac fabulae & manchina loquemur postea;Atque sic patet, qualis iit Exogus;nam in ea neque post eam, unquam cantat chorus, loquitur tantum,no autem cantat. Has ego partes omnes,quasi digito monstrare volui, ac copiose explicare, ut quiliis per se laoc exemplo perspecto, in aliis etiam tragoediis possit partes has distinguere,dignoscereque veterum poetarum artificium in scribedis irascaediis. Adde quod Aristotelis locus,alioqui obscurissimus,lam patefaetus videtur; & lucidus ab omni parte. Atq. utinam tamen milii hoc cocedat Deus Opta Max.ut his meis vigiliis,ac lataribus vitorum bonorum gratiam mihi promereri liceatasatis enim magnum praemium si hoc assequar,me assecutum putabo; sed me omnino assecuturum spero, cum intelligent, Operam me pro viribus dedissse,ut tam disiicilem Aristotelis librum explicarent,omniaque sincere,atque ingenue protulisse, quae sentiebam ,nam quicquid malevoli loquatur,pasiim,me,aut nihil prorsiis,mouet.Superest ut de Choro dicamus,qui etiam inter partes tragoediae connumeratur. Atque significatio primum dictionis consideranda. Nam Gorus multitudinem significat ex pluribus in unum locum simul collectis aut ad canendum,aut ad sellandum,aut ad loquendum, sed hoc postremum minus proprie. Sic Demosthenes accipit in oratione in Midiam. cum ait; λοῦ μοῦ. ἐν ἔταῖον ea bas P et 3 μα' ris χοροψ Gίχ - . Paulo,, post. α σκαλίν μου - χορον.Nam erat . tenutin i docebat saltationis modum .paulo post δεῆλ- ό Consuetudo quippe olim fuit,ut in unum plures coacti,ioculai ia proferrent,voluptatis causa,Vnde paulo post effluxit usus poematum comicorum, & tragicorum. Chorus igitur alius comicus alius tragicus, de comico nunc non loquimur,sed de tragico tantdm.In choro tragia CO numerus erat olim personarum quinquaginta,vsque ad F umenidas Azschyli; sed paulatim imminutus suit,ac ad breuiorem numerum redactus. Declarat hoc Iulius Pollux libro quarto his verbis in παλαιωογονοσχρον mera S P fless s lilia V . la αλύω πρόor si mr οχλον au au - - 'lavor .H θυτατ σιω si μό νωψ δε ελ ω αμμοιρο - χορον . nam tragicus chorus ut idem ait non continebat postea plures, qu. .xv. ' Comicus vero. iiii. Chori serma in prorarediendo duplex erat.ς π . . In tragico choro cum essent quindecim s ci,noc est, dines, erant tres. nam singuli ordines quinos continebant. Verba Iulii Poll.sunt haec.ςόασι ἐῖ minis u-
LQuod si Chorus diuideretur λὰ.idest iuga tic enim libet Latine referre) erat ,, quinque,nam singula ternis constabat.Verba Pollucis sent. ι ia i G. Idem paulo post. Si parodus fiebat να χο , exibant viari. Si parcidus autem fiebat a,exibant ἡμὴ *ur. Parodus etia aliquando siebat Hs dA.Cliorus tragicus par tim loquebatur,partim canebat loquebatur impia statim parodo; declarat hoc Arist. is in contextu,cum ait χ'κου A ' μοι - , πῖMυχ . obseruari potest otia apud Euripidem in Ipsigenia,& caeteris omnibus tragoedus,constant enim Omnes eodem artificio; sed nos ex ea proferemus exemplum. Chorus igitur in parodo ita ialloquitur Iphigeniam .
Iphigenia rursus respondens ita chorum alloquitur.
V Obseruaui tamen apud Sopboclem in Oedipode Tyrranno rem aliter se habere,ae adnotauit hoc loco Aristoteles,nam in prima Prodo statim Chorus, non loquitur
146쪽
V Sacerdos igitur obtemperans OEdipodi,consurgit discessurus,& abducit simul pus
V Chorus igitur puerorum discessurus de ipse una cum sacerdote consurgit; sed priunquam discedat,ita cantans precatur.
M. ἶ δισῶ τοῦτ φαθ. Et quae sequuntur. ' Precationem hanc puerorum audiens OEdipus.ait. ta. αλε . D LTM. Et quae sequuntur. ' Cum isitur Chom s ille puerorum decedat,non est peculiaris Chorus tragoediae,nsque enim in tragoediis unquam ex pueris costituuntur chori, quia propter aetatis imbecillitatem,& nondum firmam rationem in rebus aut agendis,aut cognoscendis,nopos Iunt e vivet ut . cI M , quod proprium est munus Chori, ut postea dicemus, Peculiaris igitur Chorus alius est Tragoediae illius Sophocleae,qui constat ex senioribus. imcipit autem loqui, ubi hi leguntur versus.
- ταω G, μέ τι κωkr' F, Et quae sequuntur. D Ante hos versus igitur,ubi fine loquedi facit Ordipus horribilem illam pronuntians execrationem, prologo finis est statuedus. Parodi vero principium statuendum in iis versib.a me paulo ante recitatis,in quibus chorus alloquitur Ordipodem. Atque hec cum ita sese habeant,verissimum est,sine ulla exceptione, quod scribit Aristoteles.Parodum,finemque Prologi esse, ubi primum loqui incipit Chorus: Loquebatur etiaChorus post exodum;declarat hoc Aristoteles in contextu,cum ait. Ἱρδὰν si εαρω ιλον αγωδ aer, tiθο ου, Εἰ χοροῖ μέλοr. obseruari hoc etiam potest in Euripidis Iphigenia, ab eo versu.6 ὼ Dia, uxUb; Cantare nunquam videas Chorum,sed loqui tantum. xο. ἴδ' ιρν,M: χρ. p. Hλόωθε 9ν λίγυ; Paulo post. ' xo. αππρη -ο in M. Et sc in reliquis deinceps. Canebat Chorus tragicus;canereque incipiebat statim ante Episodium nam Episcidium,non unum quidem,sed multiplex Chori tragici vocabatur a.idest sta- bile. quia non concitatus erat, sed lentus ac stabilis, & ideo in eo neque anapaestus, neque trochaeus,qui pedes erat frequetes in catibus Comicis.Iul.Poll. lib. iii Lita ait . . . L ii
147쪽
A mx- ωστο πλυρί. is aer είς AS iuuia a mora H. - 'Cicero lib.Tust.quaest i 1.ait No adhibetur Spartis vlla line anapaelio adhortatio; quod factum puto, quia vehementem esse oportet, & celeri impetu serri. vi magis animos feriat auditorum. In tragicis igitur cantibus non intermiscebantur anapaestus, aut trocliaeas, quia nimium erant rotatiles, ac celeres. σμει igitur vocatur Chori pars, cum
cantat,quod adhibitis tardis pe dibus,ut pote spondeo, & aliis huiusmodi tardo ut batur remissoque cantu. morem hunc cantandi in Choris introductum scribit Aristoteles paulo post ab Agathone. sed eam consuetudinem improbat Aristoteles,pr sertim si canant aliquid praeter rem , nam quo seecta inquit, si Oca λιμα αδ ,sed haec, aliaque multa, quae ad hanc rem pertinent,sivo oco copiose explicabimus. Nunc si i- perell, ut loquamur de commo,quae est tertia chorici pars. Conamus luctum significat.Dixit superius Aristoteles in diuisone Chorici.alteram partem vocari lar, alteram suasor, atque has quidem esse omnium communes; proprias autem esse partes quasla,quae a scena proueni ut,& comms. verba Graeca sunt G κομμου .Locus difficilis est; sed ita omnino debet intellisi. Aristoteles voluit his verbis diue sani ratione,qua secuti sunt pocte in Choris scribedis ostendere,alii enim nonulla ainposuerunt,quae apud reliquos non fuerant ustata Quod si siminatim colligas obseruationem artis veterum in his choris scribendis videas esse nonnullas partes, quae ab omnibus probatae suer ut,ac adhibitae. Vt pote ἀῶ πάροδο, α sui Mi M. Omnes enim poetae partim loquentem, partim canentem Chorum faciunt. has i*itur partes omnibus communes esse poetis dicit Aristoteles.Videas cluoque nonnullas partes esse aliquorum poetarum peculiares ouod scilicet ipsi tantum illis usi fuerint, praeter consuetudinem aliorum;hae autem sunt G ἀπο- υ H κομμα nam luctum augere studuerunt nonnulli ex scenae apparatu aliquo magis lugubri, aut truculenro aliquo sonitu machiriarum;aut alia quavis re piae ad scenam,&apparatu spectet. Vel per Γῆr Lila potes intellisere ipsam recitationem, & pronunciationem hi strionum in scena.nam se accipere videtur Aristoteles haec verba in Problematibus, ut paulo post adnotabimus. Praeterea & haec peculiaris fuit nonnullorum consiletudo, adhiberi in choris ν μοι explicat Aristoteles νωμον esse κοπον θροον χοροῖ idest chori communem luctu mnon omnes poetae hoc faciunt,sed aliqui tantum. Apud Sophoclem certe videas chori luctum communem hunc in O dipode Tyranno. Nam Chorum illic inducit S ehocles ; qui Ordipodem,cum delapsus esset in maximam calamitatem, non solatur, ita una cum eo luget,illiusque,lugendo, luctum augetan his versibus.
Paulo post. Paulo post. Paulo post. Non sungitur quide chorus in his erga O dipii proprio munere; debet enim ossicisi
virile ut Horatius ait tueri chorus; solarique miseros.At no sne magno artificio ali quado,praetermisib peculiari officio suo, chorus inducitur lugens in maximis malis, ct calamitatibus alienis, quae tantae sunt,ut consolatione lenirino possint;& corii,quisblari pisit,animos fiaga ad luctiique smul impellat. Ari. in Proble. sectione. x i rudi, problemate penulti ubi quaerit V s e. γοω χ ι ου A, ουρ ι α ιυροὶ αδ υM altae' A λ A est μιγαλοπροπι και sa Noe, ni Q U αρμονιάν. o
148쪽
si Partes igitur Tragoediae, quae quasi formae habendae sunt superius
es eXplicauimus, rursus secundum quantitatem discretam, di in quas se-M cetur, singillatim quoque diximus, deinceps vero, quae fabulas texe Dies sectari, contra quae vitare oporteat, iii in verba quibus locis Tram goediar ipsus opus ducatur, supradictis addendum.
Epilogus hic est eorum,quae superius dicta suerunt, & propositio eorum, quae po-t sea dicenda sint. Declarrant hactenus partes tragoediae,tum eas, quae ad formam, &qualitatem; tum eas,quae ad magnitudinem,& quantitatem spectant. Nunc vero pollicetur se dicturum de locis vitiae aptia argumentum tragicum sumi debeat, persequi- tui ue ea quae attribui debent iis, quae trahoediae ais timetum poetis dare possunt, personis.costituit igitur veluti topicen quadam tragicam; nam quaerit, explicatqueri quales homines apti sint ad tragoediam. Verba Graeca sunt in contextu haec, in s , χῆ θω, ζ; Et λαζαθαι Σου σα-- π, omnes enim qui tradunt artis alicuius praeceptiones,necesse est, ut haec duo seruent; doceant scilicet, quid sequi oportet, quidque vitandum sit, sic enim sicilius tota ars perdiscitur; χα θω est,quasi respicere,habere sibi propositum aliquid quo cogitatio intendatur; sic etiam non 'dissimi- ,, ii ratione ait librorrimo Rhetoricorum,oti πὸτ ι r. lxς αα B ἰλυῶρμο ὐνοῦχον
Quoniam igitur Tragoediae pulcherimae compositio, non quidem cuώ simplex esse debet, sed implexa, eademque terribiliti, miserabilium ueis imitatrix, id quod profecto imitationis huiusce proprium est . Pri- mum quidem fatis apparet minime decere,bonos,& aequos viros cxis felicibus in selices factos, in scenam afferre,ut quod terrifici, miseramis di ve nihil habeat, sed scelesti.
More suo Aristoteles repetit nonnulla,quae supcrius multis r tionibus comprobota suerunt,atque ex iis alia quaedam deducit conclusi.Dictum est eam fore pulcherrimam tragoediae constitutionem,quae non simplex,sed implexa suerit; & eiusmodi rerum imitationem continea quae terribiles simul,ac commiserabiles sint. Ex his igitur deducit cosequente disi utatione omne. Non est, subd quisqua putet,omnes per . sonas, aut actiones aptas esse ad tragoedia.Ac primu quaerimus,An viri boni apti sint ad tragoedia costitueda.Tragoedia quippe costituitur,exactione aliqua,alicuiuspersenae, in qua sit mutatio selicitatis iis infelicitate.quod quaerimus igitur est hocii, viribόrii ex selicitate in infelicitate lapsi,argumeta tragoediae scribedae praebere positiat trespondet Aristo. Viros bonos nequaqua esse aptos ad tragoedia: rationemque assere huiusnodi; proprium est imitationis tragice inutari res miserabiles dc terribiles, tales
149쪽
autem non sunt calamitates,quae bonis accidunt viris. Boni igitur uiri,eorumque calamitates prorsus excluduntur a tragoediis, quia hoc neque terribile, neque miserabile est,sed nefarium potius.Dicat atquis Hoc loco, Atilioteles libro Rhetoricorum secundo, ubi de commiseratione loquitur, ait in eius desinitione oriri comiserationem erga eos, qui indigni videntur tot malis . his verbis. ιλιοσι 5 λλ. qu G Dcνῶς qἶκῶ. α λαεργῶ ἀνα ου τυγχάνb. Et paulo post. ut ι σσοδρα. οὐ gi Hobra cita ri arλ. t i ηλ τὸ π πον τῶ ο, ἰω 'trici, 'o ο Iraquae ni . rabs r n, ανα οΓεμίναν --xr A Mm αἱ avor π κ-υ. PMet ex his viros bonos, quibus acciderit . aliquid mali, dignos esse commiseratione . quo loco etiam utitur nac ipsa dicti ne, qua usiis est etiam in poetices loco hoc .im αεῖο . cur igitur eos, si commiserabiles maxime, inprimisque sunt;& commiserationem .ciere proprium est tragoediar, excludit nunc a tragica imitatione Respondeo , in tragoediis , cum sint peripetiae, . quales superius expositae suerunt, non requiri tantum', ut commis abilis stactio,
sed etiam terribilis,eo,quo ante dictum est, modo ; Cum igitur simul Aristoteles in eadem persona requirat commiserabile , & terribile; & terribile non exiliat ex iis, quae accidunt viris bonis; ideo putat eos a tragoedia excludi debere.Nam quamuis aliqua commiseratio sit AB cpόζου idest sine metu, & horrore; ea tamen maxima est, quae metum, horroremque smul continet, declarat hoc Aristoteles libro secun do Rhetoricorum, cum ait ἰλ- δε λαζAν, Πι ό9 ἰ imis Iu . Pr Axis
λ. ωκῶ, οῦ ram o, ; έλπι, γά , ἔ , ωτῶ, ;ὰ ἄ- λ Adde,quod metus hic tragicus est cum religione,pendet que a Diis,quos veremur, ne nobis irati, in simile impellant nos quoque aliquando calamitatem,sicuti illos; ideo superius de fortuitis lo- . quebamur,& de fato,unde haec omnia proueniunt. Idem Aristoteles libro secundo explicat, uae fiat σκεια,mox addit, quomodo augeri postini,his verbis a SthU - - ου ἡ μαρ rinia r fas Ino Rχέ x . ολων ἀδάα ς α , ἰαυτ r. αμ' Qq τλ ω Σοσ.Cum ait Aristoteles SA τῶν Δία, ἄψ idest inimicis, & aduersariis, loquitur de rebus humanis, quae in mortalium manu positae sunt, ex quibus existit .
metus,talem enim metum considerant Oratores : sed poetae metum considerant qui prouenit rebus,quae in manu Deorum positae sunt; Si igitur leuiter hoc immutes, ct quem metum illic Aristoteles, Oratoribus inseruiens,refert ad aduersarios poten- tes, tu reseras ad potentiam Deorum: perbelle sese habebunt omnia,& versa ersit consentanea, nam ait ibidem Mu Aβωλα με ει ,. μὴ δἰ α πλάσελεῖν, citae A i se . ἰτωρ in γιγνόμ2α,ε μίλλα si ελ, α no. Usia. EGI ,κια ςeca βαλιαλῶ ei recti l G μιγsa V O ig. Vocat in soc contextu Aristoteles viros bonos, ni cir ut magis probitatem,ac sanctitatem exprimat illorum hac appellatione.Sic etiam libro secundo Rhe . tori corum ait, ubi loquitur de indignatione , ἀμφω . l. aua, καὶ ποιῶ χέρ' Ἀλπ 3 3. . Cum vero ait esse μ' r,s aduersa accidant viris bonis,haec est sentetia.Videtur equi
tali, religionique prorsus, repugnare,s malis.ac miseriis videas confiicitari probum aliquem hominem; nam digna praemio videtur esse probitas;Diique ips,ob aequitatem, & bonitatem singularem, sicuti improbos plectunt, maleque perdunt;ita credibile est,
' Parique ratione ab aduersa fortuna ad secundam prouectos ,pr uos effingere. hoc enim omnium a Tragoedia maxime alienum, ut quod rerum, quae requiruntur, expers omnino sit, humanitatis dico,
ne dum terrifici, atque miserabilis.
150쪽
cluditiatur a trasredia Ratio autem,& probatio huius rei ita sese habet,ducia ex iisdeprincipiis,ex quibus superior ducebatunii, quorum calamitas no potest ciere animos nominum ad comiserationem,non sunt apti ad tragoediar argumentum . nam commiseratio maxime ad hoc genus poematas spectat, eiusque propria est. Mali vero si quieuehuntur ad selicitatem qua ratione possunt commisciationem ciere primum, quia felices, felicitas vero non concitat commiserationem, commiseramur enim infelices; Deinde, quia mali nam eis infelices essent,non tamen id ei licerent; meritὐ igitur ait Aristoteles hunc modum,quem exposuimus, este prorsus nam non habet iii se, neque τε ἰλι α ν, neque afr,quod satis patet ex superioribus, quae dicta fuerunt. Seane ur anta quidem redum illa duo, quae dis scilius concitatur. Quo loco adnotandum est,posse in animis hominum inesse τι 'M creta, etiam s non instes , Hlων - G2 ei. quid autem sic ολ tia dicemus paulo post. Nunc declarandum, quid sit nam ante nunquam declaratum fuit hoc enim si intelligatur singillatrin,facilius diiudicabimus rem totam.Aristoteles lib.primo Rhetoricorum eam , ita desini atque explicat, L m α A n ν,ο τύχη αγαρανου Γα,ῖυ inoc, uti Ara nci . υ - ,, Uα,; ζα Neque vero est quod quisquam miretur ab Arisotele diueium,sortunam causam esse multorum commodorum; nam ipsi efficit sinui aliquando etiam ea, tuae ab arte proueniunt. Nonnulla interdum,quae non ab ulla arte, sed a ,, natura proficiscuntur.verba Aristotelis haec sitiit eodem loco. ατα δε ρει ἰ m . e. odi, μοῦ , ν αι Ti. πο δἰ - . clxr ρί Π.έχν. αἱ Γα sit, καλ- si, rata in DinM NOU.ολ- A U 2 9M αγ&- Ab oa Ea ο' ωλα nulla enim ratione melius disnosci possiant,qualia fuit sortianae bona,quam ut prospicias,an ex illis ulla consetur inuidia apud homines. Iam vero qui intelligit,qualis si s incia facileper se intelligere potesta contrario, qualis sit ατυχια nam cum inuidiae contraria si commis ratio ατυχα erit appellanda ea,quae continet omnia illa,ex quibus cietur commiserari tio.hinc pi aeclare dictum est a Pindaro, ν ossa Φθίασοῦ sed redeo ad rem.Cum malorum felicitas,neque in se habeat irator, neque φά ρον, neque oina ripa I pro sus constitui ex ea non potest ulla actio tragica; sci edum erga improbos homines, qui ex infelicitate ad felicitatem prouehuntur,animos nostros aisci solere Quadam ait Etionc quae a graecis n nr, a nostris indignatio vocatur. qualis est illa apud Horatisi in Maenam Pompeii libertum. cum ait. , Licet superbus ambules pecunia,
di, Fortuna non mutat Senus. Vides ne sacram metiente te viam, st P Cumbis ter vinarum toga, Vt ora vertat huc,& huc euntium et
Liberrima indisnatio p ,1-bi Sed tu, flagellis hic triumuiralibus . .
Arat Falerni mille sundi iugera, et v Et appiam mannis teritSedilibus magnus in primis eques Othone contempto, tedet. Indignationem quoque Aristoteles lib.i 1.Rhetoricoris,non secus ac inuidiam , commiserationi ait este contrariam . his verbis A N A talis μαλεια sit. ό xoeta nμισεντ, rix ἰδεο tal τῶν πιέ αο κανοπροπί-σ αν Ῥιγε ni ch ον ἴνα , --σῆ - ῆ ἔθουον τὸ D ni Gi τι- α ἱ- Aur, Gu που I; τα . γουν χρπου, δῶ g, in μί τἀσ miliar
gnationem moueri in homines improbos, prouectos ad summam felicitatem, minia