장음표시 사용
191쪽
videtur argumenta tragica tractaturus,aut veterum poetaru sabulas, quae extant di ii dicaturus,ria si Euripide legas,aut Sophoc. Iphigenia sese tibi Oiseri, quae exprimitur ovalis sit erga Oreste fratrem, qualis Orestes erga illa Qualis Clytemnetira erga Eleiactra, aualis Electra ersa Agamemnonem pati e. Antigone erga Polynicen fratre mortuit; Admetus erga Alcestin, Medea erga Iasotie ac ne singula conumere no est enim necesse plane omnia,quae in tragoediis insunt , ex his sontibus manarunt; si ant igitur etia,atque etia diligenter consideranda exempla, quae aiseri Aristo. in contextu poe- ,, lices; his verbis. οῦ ἀδελφὼ υοσπ-ρα η ειλερκον, . υδν si δε αποκτε . Signi- ,, ficauit enim z. λίαν αδελ utar enim appellationibus,qui biis utitur ipse Aristoteles M libro octauo Ethicorum rami L .aliasquoque expresseriint tragici poetae, ut se Euripides in Alcestide θυῖ ture u ,in persona Herculis, erga Admetsi .Idem in Ipltiqe- ,, nia est . Iuiralis.in persona Pyladae erga Oresten.τωβx mixta explessit Sophocle, in Oedipode Tyranno erga Thebanos,sub initium tragoediae ipsilis.Verum ut redeam M ad Aristotelis contextum, non temere addidit a si os 3 τωτει 'li avs QA. Nam trao ediae non semper patrantes facinus aliquod, sed patraturos aliquando sbinin saciunt homines cum tamen non patrent pollea,quale exemplum peti potest ex Iphigenia. Et quoniam non semperae caede agitur in tragoediis, verum etiam de aliis nefariis B rebus,ideo additum cita τοaυτα la us A. odii quis quaerat exempla rerum atrix cium,quae accidunt inter filium, Se patrem. Eito exemplum Oedipodis, qui peremte Laium quamuis imprudens; iram qui volens peremerit, vix uspiam legitur in Tra foediis:quamuis matrem quoque perimere per se nefarium est. Sed si addas, ulcisceni patris caus iam no videtur nefarium,sed serrasse aequum.Aristoteles libro secundo Rhetoricorum,ubi de locis Enthymematum agit, hoc dicit esse .. in x, his
didi Proinde receptas fabulas mutare non licet: verbi gratia. Clytemnex, sttam ab Oreste extinctam, Eriphylen ad Alcmaeone: quas sane inuenire, atque susceptis iam recte uti oportet. Id autem, quod diximus re-M cte, exactius declarandum.
Consequitur praeceptum pulcbei mum. non oportere in sabulis tragicis immutari euenta; sed eodem modo esse narranda, quo semel narrata fuerunt. exempla sunt hoc. Clytemnestra ab Oreste filio interfecta fuit. Eriphyle ab Alcmeone ibidem filio. qui
secus narrare voluerit, aut non ulciscendi, patris causa utrunque matrem peremisse aut non peremiste ipsbs,sed alios misisse,qui perimerent,grauissime peccabit,nam Fabularum Maonumque tragicarum constitutiones, quae semel receptae sunt; no debet immutari de hac etiam Horatius ad Pisbnes scribens,ait. .it Siquid inexpertum scenae committis,& audesi'. Persisnam formare nouam,seruetur ad imum
Qualis ab incepto troces erit,di sibi constet.
Disticile est proprie communia dicere.Tiique Rectuis Iliacum carmen deducis in actus. Quam si proferres ignota,mdictaque prunus. Notan
192쪽
D Notandu verδ quam ingeniose exempla illa protulerit Arist. in cotextu. Sicio em iis νλυγγ imuis P scis ino reui lubi πο ἀαλκμαι ciri haec enim pauca verba euentu tantumodo ipsum rei coplectuntur; a tionemque exprimunt. satis enim per hoc ostendit ea no este immutandam; sed semper eode euentu esse costituenda. Reliqua, quae circa actione euetumq. ipsius,si eo narres modo,quo alter narrauit, aut alia quanto secius; nihil reser t.imo prologii, elisodia, exodii, choricuque immutate licet pro arbitratu. si enim non liceret; no pollet eiusdem aistionis Fabula scribi S duobus poetis,aut pluribus etiam,id quod factum tamen artificiose ea ratione videmus, qua dixi. Esto igitur euentum rei semper idem. actioque non immutetur unquam. reliqua vi libuerit scribenti, immutentur,quq circa adtione versantur extrinsecus sum pta.Vertim de hac re satis. nam superius aliquanto copiosius diximus. Adnotanda ver. lia,quae sequutur. Er A s bHαν δεῖ, i ta τοισ-χ . ei κολύο . haec ita vertit Paccius.quas sane inuenire,atque susceptis iam recte uti oportet. Verii tu aptius apertiusque ita vertas.Ipsum aut inuenire oportet et ia receptis recte uti.Videtur.n.innuere Arisi sabulas aut esse nouas,nuperque in uetas.aut ante usitatas, pertractataque ab aliis. Si nouae suerint;licet poetae eas pro arbitratu consi sere,et constituere ut ut voluerit.Si usitatae ab aliis recte iis utatur oportet.et quonia in cotextu di tu erat καλῶ
declarat apertius sicuti stare solet quid sibi velit per ea dictione. na magna liabet vim. REC τέ is poeta utitur fanulis,qui nihil inducit factu, preter id,quoa tragicii videri possit.Quatenus vero illa inuenire poeta oportere dixit Aristoteles, his aut recte uti non dissimili ratione locutus est libro primo Rhetor.vbi agit de artificialibus,& inartificialibus argumentationibus. Postquam enim utranque qualia sint declarauit, a M dit haec verba, ως. δρὶ ντ-τob μυχρ se , UA A G. Artificialia enim argumenta ipse orator inuenit, inartificialia vero no inuenit quidem,quia suppeditant aliunde,
sed utitur tantum,atque in eo multum operae ponit, Vt artisciose, recteque Utatuta
idem igitur saciendu poetae in iam receptis usitatis iue sabulis. Hermogenes m libro
Fit enim interdum sic ipsa actio,quod antiqui obseruab an perinde ac ab scientibus,& agnoscentibus, ut Euripides secit: qui filios no ' cantem Medeam ind uxit.
, Ut doceat Aristoteles, quomodo receptis iam sabulis poeta recte uti possit sacta trasica, per enumerationem colligit, quot sint,& qualia.Sunt autem modi horum qu mor, quos ego summatim colligo , subiicioque omnes oculis simul mox sngillatim declaro. Aliquis aut patrat scelus, aut patraturus est. Si patrat, aut sciens, & cogno- ns:aut ignorans, & imprudens: sed mox agniturus. Si patraturus; aut impru)ens, aut sciens.Si imprudens,non perscit tamen,quia, agnitione facta,desstit ab eo quod erat aggressus. Si sciens,aliquando tamen non conficit quia non potes etiam si conficere optat. Quatitor hi sunt modi actionum tragicarum, neque sane plures his excogitari possunt. Primus modus est, qui primum ustatua fuit apud veteres poetas,su' uiua O
193쪽
ne ulla agnitione & peripetia , explicabant enim illi factum aliquod atrox,& caede; satatisque se putabant arti sciose ea ratione tragoediam scripsiste. nic autem modus erat. vi exprimerent aliquem scientem alterum,ultionis gratia, perimere.Rudis sane, simplexque modus,qui in actione ipsa nihil habet artificii; nulloque eget ingenio aut industria poetae conititutio illius, Ut apta appareat.sed tragicus tamen, quia continet ain , dcca lxx. eo, quo ante diximus, modo . exemplum affert Aristoteles ex Euripidis Medea. illa enim sciens dilacerat liberos,ut dolorem,luctumoue aiserat Iasoni eius ulciscendi causa;Crudele plane factum, atrox,& comiserabile. Quod autem sciens satis patet. lepide vero,& artificiose haesitante illam,ct ambigentem,priusquam perimereti illos, facit Euripides.
ius iniri. Niseriis ψο, 2 Tea Ctri . Et quae sequuntur. Nec vero temere Aristoteles Euripi sis ex Medea attulit in primis exemplum. Nam
cum ante dixisset oportere poetam fabulis iam receptis recte uti,Velletque declarare, quomodo posset aliquis iis recte uti; modos omnes enumerare est aegressus actionutragicarum:& de primo cum loqueretur modo, Medeae ex Euripide protulit exemplum,nuia satis conflat suadentibus Corinthiis, id quod ante quoque a me dictum fuit Euripidem talem confinxiste fabulam; cum res secus accidistet, praeter omnem historiae sdem.Sed appono ipsius Aeliani verba, quae sunt libro. v. sub sirem. Mail σ
ripides Medeae actionem ita primus constituerit,etia si constat aliter sese haber non licet alteri poetae alio quodam modo ipsam constituere. Sed est potius primo modo, quamuis fallusicon sietiitque ab Euripide praeter veritatem sit, insistencia. Hac igitur plane de causa putarim Medeae exemplum ab Aristotele prolatu, quia sciebat vir summus, qua ratione id sui stet totum ab Euripide confictum in illa actione colli tuenda, ut Corintlitis morem gereret. Idem Aristoteles lib. u. Rhetoricorii,sib snem de M dea loquens ait, ubi disterit de Enthymematu locis. --τλω rita παγα νε-r
locus est diligenter considerandus,quia valde eo firmat ea, tuae a nobis ante dicta seerunt.Carcinus poeta tragicus seripsit olim tragoedia quae inscribebatur Medea . Sed constitutio actionis in ea sabula longe fuit diuersa ab ea quam scripsit Euripides.Videtur enirn iam inus fecisse Medeam, non perim Pntem quidem filios, scuti facit ruripides.sed amandantem illos procul in naue impositos, ut incolumes essent; eandem postea perimere cupientem ipsum Iasonem maritum,a quo fuerat deserta, & eiecta. Cum igitur accusaretur Medea, quod filios peremittet nuspiam enim visebatur, in deque conici tura omnis, at lite sit spicio oriel atur) respondit illa, sequidem libero non peremi isse, sed in aliam regionem ama lasse:se vero alsi mauit Iasonem ipsum p remisse voluisse, si potuisset. rationemque utriusque facti attuli inquit enim,nisi per istet Iasonem, se reprelientane dignam sere etiam si sitos percinis let. Licet, opinorium uilio perspicere, quam diueria ratioue actionem Medeae constituerit Casecinus,
194쪽
cimis ab Euripide. hic enim quod antὸ dixi dum ob qui vellet Corinthiis rem secus narrauiti, arcinus autem fidem historiae; veritatemque secti secutus:aliter sebulam scripsti Quyd siquis roget,cum diuerso modo a duodus poetis actio huiusinodi fuerit constituta; utram potius sequi debeamus, respondeo,eam pro recepta liabendam esse quae prius fuerit constituta, quamuis sit a st.& altera vera;nimiru enim magnam habent vim sebulae semel receptae,neque facile possunt immutari.
A Fit etiam ab ignorantibus quide vim facinoris .agnitu ris verb mox se necessitudinc: qualis Sophocleus est Oedipus. id quod omnino est ex-Μ tra tragoediam: in tragoedia vero ipsa ut Alcmaeone Astydamas , Teis legonus ue in V lyste vulnerato.
Secundus modus est,cum aliquis imprudens patrat graue aliquod, atque atrox saei-nus,postea autem agnoscit atrocitatem secti, ex amicitia, di propinquitate quam Gmul etiam agnoscit;cum ante ignoraret, nam factum quidem id a se sciebat, sed atrox non videbatur,quia ignorabat esse amicum, ac propinquum sibi conianguinitate,que peremit, aut in quem scelus aliquod patrauit; qualecunque sit, modo nesirium appareat . Utitur rursus hoc loco Aristoteles ea dictione, cum ait, υδερον σπινωμα - coiis, intelligitque conanguinitatem,& cognationem. Exemplum verb aliartur Oedipodis Sophoclei, nam Oedipus patrem Laium imprudens peremit; cumque Iocaste matre concubuit, & multo post utrumque agnouit se patraile. Adnota dum diligenter in hoc secundo modo, ea, quae eatrantur ab ignaris, et agnoscuntur postea; aut agnosti post multum temporis in apto dramate, aut patrari in tragoedia , mox in eadem statim agnosci , Exemplum prioris est in Oedipode Sophoclis, nam patrata quae fuerunt ab illo, non patrantur in ipso dramate, sed antea cu fuissent patrata, eorum a itio fit in dramate. Antequam enim regnum Thebanae urbis oStineret Oedipus soluto sphingis aenigmate, Laium patrem peremerat; mox regno p titus uxorem duxit Iocallen matrem,ex eaque liberos suscepit; multosque annos post agnouit utrumque,haec verb agnitio cadit in ipsum Drama. Fuit quippe necesse sebulam ita constituere, nam tragoedia periodo unius Solis actione suam transigit, neque potest sicuti Epopoeiaamitationem complecti rerum, quae longissimo temn oris sp tio videantur actae. Cum igitur Sophocli esset eius rei tragoedia costituenda; coactus fuit properare ad ultima,& agnitione inducta,simul complecti, quae multis annis ante fuerant acta. Exemplum alterius est in Vlyssi vulnerato;& in Alcmaeone Astydamantis tragici poet , nam pei peram lmutur Verba illa in impressis libris.ο A---σας-ίμο.ci im sit legendum.ο A - αππ.Astydamante tragicu, praeter cettems nominat Atheneus,sub initium lib.ccuius Hercule sityricu citat. Ilocratis au
ditor primu Lic suit, cum eloquentiae nauaret ri eram mox se ad tragoedias strabedas fastulit. De Acimeone aut Thucydides sub fine lib. ii.ait λ. γ λ A Gu A' μαί- m A a
195쪽
Libuit vero haec omnia quia perlepida sunt,apponere.Idem Athenaeus ex Antiphane
minat Vlystem;licet tamen siispicari illum esse. Epicharmi poetae Vlyssem quoque ν οπον libro decimoquarto idem nominat, ubi ait Diomum bubulcum Siculum ,, primam Inueuisse Idyllia . Verba sunt haec: lis si λαι τῶν λουμίοιτ α β ει ut των
μλον,eiusdem Epicharmi. Neque vero mirum ex Vlysiis persona, tum comicos tum tragicos multas sumpsisse sabulas, quatenus enim leuia quam plurima & humilia narrantur ab Homero,ae eo,de Penelope,de procis,comicis apta visa sunt. Eiusdem quo . que Vlyssis calamitates Variae cum extiterint,varia quoque argumenta tragicis potatis praebuerunt scribendarum tragoediarum, singula autem ab eodem Homero siumpta sent,nam naufragum inducit Vlys em magnoque cum periculo vix enatantem facit ad Phaeacu littora libro quinto Odys Rursus eundem αἰτομλa libro decim quarto,cum sopitu, tum in littus Phaeaces exposuerunt. Sed redeo ad Vlyssem c mcan.Telegonus ex Circe Vlysiis filius patrem vulnerauit,& interfecit imprudens, ignarusque. Hinc Horatius libro primo Odarum ait.,, Telegoni iuga parricidae. Sed Astydamas poeta tragicus ut ait Aristoteles in contextu & patratem & agnoscetem simul in eodem dramate faciebat Telegonum.Vtroque enim modo apte fieri potest,tum extra Drama,tum in ipse Dramate sed Agnitio semper in dramate sit opo iet; Non fuerit autem dissicile ingenioso poetae intuenti naturam rerum,et actionum vel ho vel illud efficere. Cum enim necesse esset Telegonum filium, qui in eodem conuictu patris erat, statim rescire mortem patris;atque intelligere quo loco, & quo telo fui siet peremptus; eodem solis periodo,& factam caedem, & agnitionem,facile, imo Vero Opus erat potius,complecti,praeterquam quod aliquis per imprudentiam aliquem perimens ex consanguineis sitis; cum latitantem videret,crederetque hostem in insidiis collocatum,sagitta,aut telo aliquo,statim per se proxime accedens ad hominem peremptum;agnoiiisse illum induci potest. Haec igitur patrantur, agnoscunturque simul statim in eodem dramate. ,, Em AJρω ταυ et ciν τ τ ι αν, λ' ω ο αν πια ωs .
Tertius praeterea modus est, per ignorantiam: videlicet debere ali-M quem lim facinora patrare, inter patrandum vero agnoscere.
Tertius modus est,cum aliquis ignorans aliquid patraturus est; mox tamen agnoscens, sciensque factus,non patrat. Exemplum esto in Iphigenia Euripidis; mactatura enim Orestem fratrem eum esset, statim agnoscens non mactat Addit ve ro Aristoteles in contextu 2 G saa.graue enim atroxque factum illud in tragoediis este opor . tet,quod aliquis patraturus ferme fuerit, quia maximum aiffert auditoribus terrorem qui proprius tragoediae est;& admiratione incredibilem. Aiunt enim. Quid si machaias utiquam parum abfuit a caede Quam variis imaginibus miseri mortales illudunturi Verba illa sunt arinotanda araviqi: et nimia se, id enim maxime, in primisque requiritur in hoc tertio modo, ut agnoscat, ante quam patret ;statimque desistit ab eo p trando. Και - ἐπωτα οὐκ ἔτνα ς.η γα, et υἱω πιωπι QADta A ELIM .
is Praeter hos, nullus est alius . siquidem quid agi , vel non agi, idque E
196쪽
is sci entibus, vel nescientibus necesse est.
Colligit Aristoteles necessaria enumeratione plures his quatuor modis nam qua tum explicabit postea excogitari nullum poss).Ante vero colligit per enumeratiot e tres tantum modos,quam explicet quartum,quia quartus ad tragoediam no est aptLs, sicuti dicemus. I.icet unicuique intueri in hae figura exprimi tres actionu tragicarum modos aptos.
M E' quibus facinus prudente aggredi, minime vero perficere est ab- ,, turdum: cum non tragicum quidem, velut perturbationis expers, sedes omnino scelerosum praese ferat. Quo fit ut huiusinodi actione sequa se tur nemo , vel certe rari si ima sit inuentu , ut in Antigone Creontentis Aenao fecit.
Quartus modus est eu aliqv s sciens patraturus est; & no patrat:hunc quartum m dum deterrimum omnium sere a traga dia reiicit Aristoteles,quia non conuenit tras diar, est enim expers omnis perturbationis, quia nefarium est, & sceleratum facinus . Adnotandunt tamen est, non prorsus reiici Eunc quartum modum ab Arist tele; quia veteres poetae aliquando ipso usi sunt, tamen ait esse timidest deterrimum . Ratio autem assertur duplex, primum enim continet ea , quae procul abesse debent a tragoedia a Deinde non continet ea, quae in tragoedia in primis inesse debent. continet ui. quod superius diximus, procul amouendum esse ab actione; non habet autem ta, αν , α πόσα ριν, quae in tragoedia in sint oportet. Cicero p libro primo Epistol.familiarium scribens ad Lentulum, ait. In eo, in quo non pOL sis inimicum laedere, non esse laedendi cupiditatem ostendendam . Ideo hic quartus modus raro inuenitur in tragoedia; semel tamen eo usus est Sophocles in Antigone, ubi Haemon in Creontem patrem nudato ense impetum sicit illum perempturus.
Res autem ita sese habet. Antigone Oedipodis filia fratrem desset Polynicen inhumatum,itissu Creontis Resis,qui & ipsam vivam defodi iusiit. Creotis filius Haemo Anti)onen perdite amat,irascitur patri Creonti; multaque minatur ; sed mox absti-Dens a caede patris,se ipsum perimit. Versus Sophoclis tu sunt in quibus minitantem
197쪽
se in an eo in orci MMO μurnis Vel igitur nuncius ita existimarinvel alia quaevis sin tentia subs certe ita verba sonant,& superior ille versus ambiguum habet sensum. Si igitur in Sophocleis his versibus non inducitur Haemon,qualem superius diximus aliterque versus,quoniam ambigue prolati sunt,intelligi desent, ab alio exemplum poeta sumpst Aristoteles, sed Sophoclis hi versus rem totam belle exprimere milii vicentur,cum praesertim fugisse prae metum Creontem est,cum in se stringi a stio gladium vidit.
Euripides in Phoenisiis Creontem facit despongetem Antigonem Immoni stio, illa reluctantem,& sequi cupientem patrem Oedipodem,nihil praeterea de hac re.,, Το γῆ et t9ta δοτρον. si Proximum huic erit, scelus patrare.
Iam vero comparat inter se hos quatuor modos Aristoteles.quartus ille de quot cuti suimus; cum aliquis sciens patraturus est caedem,neque patrat ultimus; Omniudeterrimus est censendus, insmoque gradu collocandus; Primas autem sequor ordinem superius institutum ab Aristotele modus,cum scilicet sciens aliquis caedem patrat; paulo altiore gradu statuendus est:aliquanto4ue probatior est quarto, insimum igitur gradum obtinet quartus modus. Proximum lauic primus,quia patratur caedes;
.. Quo sane potius est in erudentem quidem patrare, patrantem v - ro agnoscere, etenim & a facinore scelus abest: & ipsa plane agnitio,, stuporis est plena.
Secundus modus praestantior primo; altior ue gradu c5stituendus est autem hici eum imprudens aliquis caedem patrat,aut aliud clii oduis facinus atrox , & nesarium postea vero agnoscit se patrasse. Nam modus hic non habet in se quidpiam με ea, &
198쪽
, Nouissimum vero praestantissimum est exempli gratia: in Crespho,,te, Merope filium interficere debet, non autem interficit, ita etiam , ct in Iphigenia soror fratrem, in Helle filius matrem abalienaturus
Tertius modus omnium praestantissimus est, sarremoque gradu collocandus. Estauicin luc,cum aliquis patraturus caedem antequam patret,agnoscit,& ideo non patrat. Alfert huiusmodi exempla duo Aristoteles. Prius est,in Cresphonte sic enim inscribebatur tragoedia Merope filia interfectura no interficit quia agnoscit. De Crosphonte meminit Demosthenes in orationes, σου,ubi illudit A schinem, tanquam histrionem,qui in trascediis personam reserret Cresiphontae, & aliorum Resii. .eἰ A WA-πιται mi τα αν Pocia ρος Glisa νι 'ci , ;uia νολει Ircπἰ i, πραραμί. At ιιαα Aristoteles quoque libro Etlaic.tertio sub initium serme,liis verbis, ubi enumerat omnes modos, quibus aliquis aliquid ignorare dici potest; miri fice autem tota illa disputatio ad tragoediae hunc moilum, de quot loquimur, spectat. AGI GL ἴ- ου ἰσόν αγ issu mitior tam Ains ὀν
, gocos αι Hi αλ Ar . A si ur.& quae sequiitur. Debet hic locus diligenter considerari; nam explicat totam actionem tragicam Meropes,quae filium peremptura erat, tanquam eum qui filium peremisset. Mox aut asnatio pulcherrima facta est,praeterea quatenus ait funeste semper oportere causam aliquam caedis patrandae. aut odisi, aut iram,aut ultionis appetitum,aut metum; ostendit qualia conueniant facinora imitationi tragicae.si enim voluptas tantum hominem ad patrandam caedem impellat; is plane nefarius existimari debet; neque aptus ad tragoe)iam. Alterum exemplum, quod affert Arista eles,ex tragoedia quae inscribebatur Helle,seii Phrixus. Filius enim matrem cum esset amandaturus in aliquam sistitudinem, mox eam agnoscens, destitit. x , in απ. abalienaturus vertit Paccius) . Athenaeus lib.v 1.ubi loquitur de seruis, nominat tragoedia Euripidis, atque ex ea versus recitat unu.xm s rarissis A e. ia
Fabula vero tum Meropes,tlim Helles,satis vulgo nota est, ideo nihil de iis hoc loco dicam; Alterum potest addi exemplum simile iuperioribus ex Iphigenia Euripi dis;
199쪽
- Quapropter sicuti iam pridem diximus multarum familiarumis Tragoediae non sunt. squide in quaerentes non ab arte quidem, sed
is a tortuna mutuati sunmta fabulaS contexere. Itaque fit, ut inuiti conais mur ad easdem saepius familias recidere,quibus videlicet huiusmodies perturbationes contigere.
Hactentis explicati sent omnes modi actionum tragicari laeuales snt. Nunc ex iis quae ante dicta fuerunt,deducit conclusionem Aristoteles huiusmodi; Non esse omnium personarum,non omnium actionum & euentorum tias ediam; sed necessariis ad pauca euenta,& paucas admodum similias redigi. Notadum veteres non tantum a persona,cui accidit calamitas,captasse tragoediarum argumenta; sed etiam a consanguineis,cognatisciue illius,citia non expertes esse videbantur eius de calamitatis.& se ex una familia multae tragoediae quide deductae sunt, at e diuersis personis. ex eadem tamen calamitate omnes manarunt. Ratio vero stuperioris conclusionis haec afferturi quia arsumenta tragica,et actiones magis ab ipsi fartuna, atque euentu, itiam ab arte petenda sunt.Innuit utique Aristoteles,si fieri posiit,oportere actiones tra eas esseveras,quia Ita acciderint,ea, quae ipsis continenturi, ars enim excostitat, consngitque
verisi lictetiam s non acciderint.Verona illud magis propriu trag indiae, quam hoc me επα, o quibus actiones tragicae constituantur rast accidunt
ita,Vt simul in eadem actione vinni,sortuita enim fati quandam vim praeses xuntadeo paucarum familiarum tragoediae sint. ut Pelopidarum, I .abdacidarii, Heraclidarum. atque hinc fictum omnino,ut videas veteres poetas omnes eadem tractas
tur fabula,quia ducuntur ex rerisimili, & coniunguntur cum actione, quae vera est
Tim dides libro primo historiarum suarum ait sesse obmiratam veritatem rerum
o Igitur tum quales esse fabulas oporteat, satis iam dictum.
Postquam Aristoteles satis disseruit de prima tragoediae parete,quae est Fabula declarauitque omnia,quae eb spectant; quales quaeue es in debeantinuales persi s coma est,ciuo ordine contexi, quibus partibus constare OPOrteat. Epilogum statuit,ut commodius,sicuti requirit Methodus certa artificiose scribedi, qua ipse ubique utitur de artibus,& scientus ad reliquas partes,quae ante suis locis disipositae suerunt, tra iis:
m in To si hui in e in Dareo sicuti ante, nihil enim, Quantu ad mores, quatuor sane sunt, quae indigent cosideratione '
Tragoediae partes ante statuit Aristoteles ex certa methodo, qua secutus est in inueniendis , & ordinandis, esse sex . FABvLAM . MORA . svruri ruri A M. M o D i A M . Iam de una harum, hoc est de fabii la,&eius constitiatione egit.Nunc intur aggreditur secunda,hoc est 1 OR E s. nam inoratum oportet esse omne poema;& tragi ediam in primis, suae redundat affectioni
200쪽
,, sitisse. τοπ πω si σμῶδες δακτο, . Omnis autem commiseratio, terror& admiratio,ex oratione morata proficiscitur,haec autem ex mistione morum confi- citur, rursus repetit verbum illud Aristoteles , quia Poetice, sicuti etiam M Rhetorice, ars est sοχας quatenus ex verisimili multa deducit. Sic etiam Proesus is in Questionib. poeticis ait.RA γ τυπα Amsi sin Mχῆ π,υ xa flair, B sis omla moribus Poetae quatuor sunt diligenter consideranda. Totidem antem, nec plura
considerari oportere colligi potest hac enumeratione,& methodo. Mores duplici modo considerantur a poeta, aut secundum habitum, quo modo etiam considerantur a Philosophis. Habitus autem est animi ut Cicedibro primo de Inuetione plutosiopho. rum,atque Aristotelis in primis sententiam secutus ait cinans, ct absoluta aliqua in re persectio, ut virtutis aut artis alicuius perceptio, aut cuiustis scientiae. Vel mores tia hic est alter modus cosiderantur a poeta, quatenus in personis insunt his vel his. Quatenus igitur primo modo cosiderantur mores a poeta,existit prima pars Enumenis, boni 'ne sitar,an mali,hoc enim totum ab habitu prouenit. Rursus quarta pars enumerationis, itidem & tertia ex eodem primo modo existit;nam , cum habitus animi omnis,st constans; aequabiles,similesque mores esse oportet,duo enim haec sunt sep Tata,ri ομαλον. το ἔμ:m, ut postea dicemus.Quatenus autem secundo modo considerantur mores a poeta, existit secunda pars enumerationis, quam vocat Aristoteles ἡ ἄρ-
si ea hoc enim seruari non Potest, nisi ad personas relpicias, vel has, vel illas, nam quot modis distinguantur,dicemus paulo post copiose.Haec est igitur ratio,quam si cuius est Aristoteles in hac enumeratione,seu diuisione.
,, Eorum unum, idque primum est,ut probitatem prae se serant. vGM cunque enim mos in erit: si, quemadmodum dictum est, tum sermo, M tum actio animi propositum, qualecunque tu et it, indicaueri trina pro-M bus quidem si improbum, probus si probsi: id vero inest in uno quo- ,, que genere. Nam & mulier proba est, ct seruus, tametsi fortasse hoc D deterius, illud omnino improbum sit.
Prima pars enumerationis quadripertitae, continet hoc Ar ντ α χμώ. Vt sint probi mores. Sed interim declarat Aristoteles id quod ante copiose dictum fuit. Si quis enim quaerat; quando ne oratio, seu poema dicetur hasere mores; Respondet ipsemet in contextu; quando vel actio, vel sermo indicauerit animi habitum, &electionem, qualis sit. Duo vero protulit,& actionem,& sermonem , quia his duo-.bus signiscatur, detegiturque animi habitus, alioqui occultus, & abditus , neque enim cadit sub sensum Sed tunc primum cognostimus aliquem,qualibus moribus sit praeditus,cum illum asentem videmus aliquid,aut loquentem,index enim animi,morumque est sermo, de nac re plura dicerem, sed non est necesse,quia superius haec copiose a me declarata suerunt.Sed adnotandum hoc lom ingeniose ab Aristotele dictum Disse οπωσ χροὰ ἰ tantummodo non autem Φαῖλα etiam innuit enim siminus vir poetam non deberem suis poematibus improbos mores estingere, atque hac in re conuenit eum Platone; nam ut Proclus testatur, satisque patet apud ipsium in Dia-llagis de re' Duae causae Platonem impulerunt, ut poemata tragica, comica , reliquaque omnia reiiceret,in quibus esset imitatio Altera quidem δου τόπωιλαν . Alterari autem ηι το 'Auli, vis να νον arietas est Sic enim appello x 'π- λον,seu τοαλίσὶ Proclo voeatam cum imitamur tam bonos ,quoam malos,temperatos, iustos,incontinentes,o iniustos,seres,adulteros;& huiusmodi mistim,nam Plato non probat hac
nullam varietatem,quia si poesis hoc sibi habet unum propositum semper, ut utilita