장음표시 사용
201쪽
tem afferat institutioni hominum;non est neces imitari ullum hominum genus, praeter bonos,& capientesinam si varietas insit in poemate,illa cum homines suapte natura propensiores ad voluptatem sint, quam ad virtutem, & sapientiam, necesse est ut illorum mores corrumpanturi dum student illis similes esse. Elt quidem inquit Pr Hus illa um. ιλ. imitatio iucundissima; sed non est 'lata 22κε ideli non pertinet ad recte instituendam hominum vitam.Haec ego pauca excerps ex Proclo in libro de Quaestionibus poeticis. Aristoteles igitur Platonis sententiam partim no proba uit,partini
probauit:no probauit,quatenus Plato redundare affectionibus,& per turbationibus animi molebat poemata;nam tali imitatione putauit,longe aliter quam sentiebat Plato;non modo corrumpi mores hominum; amuereque ipsorum animos talibus assectionibus,ssed expurgari potius ab omni genere perturbationum i qua autem ratione id fieri posse existimet Aristoteles,nos superius in definitione tragoediae, copiose declarauimus. Probauit autem Platonis sententiam Aristoteles, quatenus improborunon vult morum imitationem fieri in tragoedia,neque aliis poematibus, nisi forte ineomoedia,est enim maxime necesse pro rerum materie, de quibus illic agitur. Quamuis cum Platoni vix videretur imitatio costare poste, nisi improborum mistio fieret, tollendam prorsus omnem imitationem esse aliquando existimarit. Hinc Proesus in Quaestione quarta Is erit,inquit,secundum is τύ M a Platone descriptos absistutissimus laudatis limusq. poeta, qui stablata omni varietate,& mutatioe imitationis,erit tatummodo Deorum,& bonorum virorum laudato vel ,ut ipsius proferam verba, est λίν,. Eu ἀνδρῶν ibriis ἱσ.Quod si voluerit tamen aliquas tabulas per imitati nem effingere, in hoc aliquando concedit Plato; necesse erit ut fabulas apte sinsat . ductas, vel a rebus naturalibus,quae praeter naturam non sunt,uel se ZG. e. A,λαμοῦ
ab antiquis pluto phis, ut alibi diximus,cum eiusmodi vigeret philosophandi ratio,
fabulae considiae suerunt. Addit paulo post Proclus.Si contigerit,ut de Heroibus metio sat, ut in singulis actionibus ipsorum expressa appareat imitatio; nam praeclarae sunt ,&pertinent ad recte instituendam hominum vitam; Si autem contigerit . ut improborum mores sint exprimendi,id nisi coactus poeta raro saciat ; sit saltem eorum imitatio Antarii bv9, ip i ou νγιν ο ρ λυωπὸτ ἀή απ. Idem paulo post imitatio sit tancim virorum bonorum;& si quando contigerit imitari hominem agitatum perturbationibus x militi r ipse vocat aut improbum ut saltem non sit an Ar λεκτοr idest de
speratae improbitatis, quae corrigi nequeat.Sed adhuc apertius in Quaestione tertia idem Proclus ait imitatione sieri debere tantu bonoru mora. Disciplinas inquit alia est uniuersalis;alia particularis.Vniuersalis ad philosbphum, aut legum latorem pertinet.Particularis autem est propria κγωου 2Dr Ss ita ui j o poetam significans lin
ut quilibet perspiceret non sine causa,cum Arist.loqueretur de moribus; primum monuisse;vi estingant poetae G κm x in tragoediis;ansecus sit aliquando fictum; ρn quoque re e fictum a veteribus poetis,postea dicemus. Nunc redeo ad cotextum Aristotelis explicandum. Bonos mores ait ei se considerandos e. Ain Wν γλ Videndum quid intelligi debeat per illa ductionem γλ .duplex apponit ipse exemplum, cum ait. νώ,& o 'nυλω.nain illud ad sexum hoc ad fortunam refertur. Cice. quoque libro pri
202쪽
dem etiam in sexu consideratur, virile,an muliebre.Idem paulo post In sertuna quaeritur,seruus sit,an liberi,pecuniosus,an tenuis priuatus,an cum potestate; felix an es rus,an contra. Arist. ipse lib.Rhetoric. i i I. ubi loquitur de oratione morata, ait ipsams duplicem esse ani ο νολο ει α ita facit . - γυA, Q ἰti. Declarat aut equid sit -ω .lus D verbis,λ γω ,γλ μ ν κ ἔλωπι, αρ ,- αν ρ,οῦ γ ρ ηγtur xx Du κM.Aetatem , sexum.nationem,ea una dicitione exprimi sed hoc loco in Poetice, sicuti diximus s xum tantum ,& sertunam. Verum de his postea copiosius agemus. Probitas morum
non simplici quadi ratione per se est consideranda; sed propter ea, in quibus inest naiidem mores, qui in aliqua per na laudantur; in alia iidem non suerint laudabiles,
exemplum lioru esto. Nestor, Socrates, Pericles, probus, mulier proba,seruus probus quilibet horum in silo genere pirabus. Sed hic,s cum altero conseratur, minus pro bus imbuero improbus dici poteILTantum discrepantiae,acdiuerstatis est in moribus propter persenas.Da mihi seruum aliquem non esse furace, in seruo lige erit summa virtus & probitas,In vim insigni,ac Heroe, nulla laus.la muliere laus est texere, pingere acu,nere in viro haec non laudatur. Hinc Athenaeus Alexidis poetae Comici libro sexto citat abhina ι -- .per iocum enim,ut selet Comici, poeta ille tale colinxit drama. Alexandrum accepimus a Philippo Macedonii Rege patre reprehensum, cum eum inter cantores canentem deprehendisse quod regi non conueniret.Ner ni datum probro, quod peritus esset cantor,quodque versus scriberet.Comodo quod optime luctaretur,& iaculareturi, Quare laudes eae, iue conueniunt inferioribus, laades no sunt,si attribuantur praestantioribus Uerum de liis hactenus. na spectat fortas se ad secundam parte potius. Illa verba adnotanda in contextu. NAM ET MULIER proba,& seruus probus.Sic enim vertit Paccius,sed mal&nam γ hic significat uxorem.Hoc loco velim omnes cosiderent,quanti reserat perperam unam dictioriem Vertere.tametsi sertalle hoc χειρον, illud omnino σαῖ sit nam sententia Aristotelis haec est, probitas uxoris si attrisuatur viro iam deterior fit; Si serui mores attribuantur Re .si,aut viro alicui insigni,non modo deterior,sed malus etiam videri poterit, ex qu patet, eam, quae in seruo erat probitas, iam in Rege esse vitium. uxor igitur proba
est,si casia,si verecunda,si taciturna, si qssiciosa erga virum. seruus probus, si fidelis , si sedulus,si obsequens ,si ossiciosius erga dominum: Rex probus,si iustus, si vigis, las, si ossiciosus erga populos sibiIubiectos. De sertio Arii lib.v rii. Ethi.ait,. ' ραν
nus,vel ex hoc ipsis satis cognosci potest, quale sit ossicium, probitasque serui,ut scilicet sui usum domino in omnibus rebus praebeat. De hac re Horatius ad Pi senes
,, scribens ait intererit multum Dnius ne loquatur an heros Maturus ire senex an a L,, huc storente iuuenta, Pervidus,an matrona potens,an sedula nutrix Mercatoriae v
si gus, cultoruo virentis agelli, Colchus,an Assyrius,Thebis nutritus,an Argis.
Secundo loco sequitur, ur conuenientes sint. Fortitudo enim mos D est: sed esse vel Artem,vel prudentem, utique mulieri non conuenit.
terum, quod requiritur in moribus;est,ut sint conuenientes. Fortitudo enim vi
h est summa.Ats ribuatur feminae; poeta foemina e ligat serie, qualis Achillis ei; gitur ab Homero , non conuenire illi videbitum Si quis quaerat, quid sit illud Vllaec secunda pars disserat a priri se iam diximus ante, cum declararemus meth huius enumerauorus,seu diuisionis:Ad tamen hoc praeterea. Requirebamus
203쪽
ante,ut in personis exprimeretur probitas,quae diuersa est, pro diuerso hominum g nere;hic vero requiritur conuenientia,idest saeris exemplum,quod retuli,in Greco cotextu ita sese habet: si μ ν το χω,αή χαριο ita γ ὐ τὸ α γέ re, ἔρδει icii: est. hoc loco illa dicitio γα-ὶ re te vertitur mulieri, seu taminae, nam sexum signis eauit Aristoteles. Sed non postlim satis mirari;quomodo interdum fiat ut tantopere hallucinentur aliquando homines in vertendo;quid enim erat ' quod Paccius, in si periore loco no animaduerteret γαπῖκα uxorem significare;si enim de muliere id quoque proferatum,nonne idem bis proferre videbitur Aristoteles aut quaeso, quom do opponetur unquam MUL iER sERVO aut quomodo secunda pars a prima distinsui poterit ' Hoc quidem erat saltem animaduertendum, Hermogenes quoque se optime explicat liuoc locum,in libro secundo πω γοργο ασ.his verbis, sediti A λογισ
is ure. Horatius ad Pisones scribens,de moribus adaptandis cuique aetati; atti,, Si Plaus bris eges aulaea manentis, & usque Sessuri donec cantor Vos Plaudite dicat. Artatis cuiusque notandi sinit tibi mores. Mobilibusque decor naturis dandus,& annis, Idem paulo post. Ne forte seniles
Mandentur iuueni partes pueroque viriles. Semper in adium stis,aeuoque morabimur aptis;
Paulo post autem idem trium, quod Aristoteles hoc loco,ita explicat Qui didicit patriae quid debeat, & quid amicis Quo sit amore parens,quo frater amandus,& hospes Quod sit conscripti, quod iudicis ossicium,quae Partes in bellum missi ducis: ille prosectb
Reddere personae scit conuenientia cuique Respicere exemplar vitae morumque iubebo Doctum imitatorem,& veras hinc ducere voces.
De iis etiam quae propria sunt singularum aetatum, qui volet, copiosὸ pote it legere Apud Aristotelem libro i laetoric.ssecundo: ubi quales homines sint moribus,tisectioni uus,habitibus, aetate,sortunaque describit., Teiτον dis ei ον. αν ετ ον αργῶ ν γ κ ροῦ D aby ma , ωα ct quae sequvuntur,
D Tertio, ut constent sibi, est enim separatum hoc ab eo, quod est prae
se serre per mores probitatem, conueniensque seruare.
Tertium,quod requiritur in moribus est τορ ιαν idest .s IM ILE . similes enim es. singi semper oportet. Hoc autem differt a superiore; nam τὸ refertur ad se uni, aetatein, ct dignitatem. ci uita autem refertur ad aliquem hominem, ut pote Socratem. Platonem. Periclem. cuius mores exprimi debent, sicuti ante ab aliis poetis, qui ante scripserunt, expressi fuerunt. es ora igitur deducitur e fama iam con- si mala,& opinione ab homini bus recepta; sed rem totam apertius declaro. Si Poetaemngit aliquam persisnam,debet quam maxime fieri potest,essi gere secundum simile simile autem tunc agnos cetur,cum talia aget, & dicet, qualia homines iam sciunt, ipsum agere stolere & dicere . exempli causa Receptum est in opinionem hominum; Achillem inexorabilem esse; acrem;talis est igitur es Engedus. Vly seni callidum esse, ac vastum; talis exprimendus. Medeam serocem; talis igitur exprimenda secundum tamile.de qua re Horatius ad Pisenes scribens ait. Aut famam sequere, aut sibi conueruentia sitae
204쪽
s, scriptor;honoratum si Drte reponis Achillem;
b, Impiger,iracundus,inexorabilis acer etri Iura nestet sibi nata; nillil non arroget,armis.,, Sit Mesa serox inunctaque flebilis Ino. ,, Persidus Ixion, o vaga, tristis Orestes. Prosus, Platonis interpres, Philosophus doctisi. in maestione prima poetica. ubi
quaerit,reddereque conatur rationem, cur Plato non recipiat in suam remp. poetice,
poetasque, qui tintantunait; qui α imitantur; idest non exprimunt personas, quales iunt,secundum simile. Sed ipsemet Proesus explicat, quid iit αωὶ ο inimitari; . um aut Heroas,aut Deos imitantur, iis attribuentes ea,quae hominibus coueni uta. . Di b retiam, quia ipsis sermones perturbationis plenos attribuunt, quos ipse vo-m eat λογισά mes iis, cum dra omnibus vacent perturbationibus. M A reseram enim, Procli ipsius verba mlar uiua, rau 54 υνο πιο κεἰς ταμ iaθαι τῆν π άχω.ν εἰκον- ἰνένων το τMer ..Hinc Plato saepe dicere selet Homerii de Diis ναλ i. idest pulchre,honorificeque mentiri;pulchrum mendaciu appellas,quod fit. iuram ris καλῶν hoc est sub praetextu honestoru nominsi; quibus inuolnit veritatem. Praeterea eunde Homerum de Heroibus parii honorifice metiri,di:m iis attribuit illa qui hominii propria sunt. Et sic Homerum , cu suerit opus menti H;non honeste mentiri, propter improprietatem nominu quae Diis non conueniunt Cu aut fuerit opus vera proterre, ipsum metiri, quia falso perturbationes attri-hnit Dus quae mortalium propriae sunt. Causam vero horum erratorum explicatis Plato in Timaeo. sic. ο ιτόμει. ba. Ο poetas intelligens γ ω αν-. αἰ
autem dii scilius sermone. Et ideo poetae no possunt Heroum necta exprimere; neque illorum vitam seriem, prudentem, atque honestam imitari; neque illorum effingere sermones, quos in bello cum hostibus, vel in urbe inter silos ci uos prose runt;sed eos ipsis attribuunt serpiones,quibu vulgo homines improbi,ac parum prudentes utuntur: inde semetes nomina di appellationes, hoc est ab iis rebus,& nomi nibus, quibus . to pueritia alsueti sunt. Imitatio igit 3r inquit Proclus ἡ ιμα duplex est; Altera quidem, ut si pietor Achille volens exprimere, Titilrsiten exprimat. Altera au te, ut Achillem quidem exprimat; sed illi artribuat res non conuenientes, & effingat aliquando. 'ου λα Τονί -ἀνων 9. idest no seruantem rationem vivendi virilemiqualem ipsum secutum semper constat. M Timo tu sinu όWxλον. κιαν γα - ζ o Hin ptipuum τ εγων, tu τοἰοπτον es QE: ψ: Mik, ἄμους οριούς ρυωμαλον ὀύ ειν.
,, Quarto ut aequali tenore procedant. Quanquam enim histrio, ut is qui talem personam induerit, inaequalis appareat, omnino tamen illa es 4naequabilitas aequabiliter perpetuo regenda.
Quartum,quod ait Aristoteles in moribus esse seruandua poetis,est re ομαλον. idest aequabilitas,sic enim etiam πο πιλαλα inaequalitate vocare possis; aequabilitas haec postulat, ut quem semel poeta iracundum est nxerit, eundem usque ad exitum eisngaequabilitas haec p iracunduimquem placidum,eodem modo.modo,& seriem & callidum; singulaquelmi usi nodi;diiseri pars haec a priore,quia το ομοιον ducitur ab iis, qui ante scripserunt; ψαλον autem non itidem; nam praeceptio haec refertur potissimum.ad eos , qui nuper a poeta suerint expressi mores in noua aliqua persbna, quam faciat loquente. PK-terea necesse se it hoc addere priori,quia poteri t fortasse quispiam exprimere το hum, sed rim λψ; id docet Aristoteles diligenter esse cauendum. Ratio autem huius praeceptionis est huiusmodi. mores,actionesque ex habitu proueniunt; Habitus aut constans est,semperque se eodem modo habet, debent igitur aequabiliter mores in omni
peribita exprimi. Atque hoc sane videtur cile secudum genus imitationis Misari de
205쪽
quo disserit Proclus in Q uaestionibus poetieis;vt paulo anis retulimus,cum afferebamus exemplum eorum, qui effingunt Achille aliquando ου δαμλαῆ γω ' debet enim semper sortis, virilis ue exprimi Achilles:atque sic in eius persona seruabitur m oli D, id quod ingeniose est ab Homero factum.Sed,' uoniam erat considetudo olim,vi unus tantum, mox duo; postea tres ad summum hoc enim superius ex Ari stotelis praescripto a nobis declaratum fuit,cum loqueremur 'γ-ςου histrio nes adhiberentur in recitandis tragoediis contingere poterat, ut culpa histrionis diuers brum hominum diuersos mores in eadem tragoedia reserentis; appareret .aliqua inaequabilitas:innuit Aristoteles, debere quidem ipsium histrionem seruare aequabili quod variarum persenarum refert raequabiliter tamen in quabilem esse oportet. quod argute,breuiterque ab Aristoteledictum ita videtur intelligendum. Histrio aequabilitatem seruat in Oreste,in Ocdipode,in Aiace, quotiescunque eiusdem hominis resumens per nam,mutatis vestibus, ita apte effingit, ut ille ipse videatur,non secus, ac si nunquam aliam pollea , mutatis vestibus,sumpsisset perinam. Idem histrio m uois dici potest,quia no eiusdem pem senae mores semper in eadem tragoedia effingit. Est igitur ei Nis xx x r. ideli. aequabiliter inaequabilis.xta λαν quidem,quatenus varios diuersarum personarum mores eis lagitios otiar autem,quatenus post aliquod temporis interuallum eandem resumes persona, post alia diuersam, ita effingit, ac si ab ea eis ngenda nunquam discessisueti Horatius quoque de hac re locutus videtur,cum est. A siquid inexpertum scenae committis;& audes,, Personam formare nouam seruetur ad imum
is Qualis ab incepto processerit,& sibi constet.
M Exemplum improbi moris sit alioqui minime necessarium: verbi. gratia: in Oreste Menelaus.
Declarat singillatim Arist.ea, quae prius dicta sunt, pertinere ad mores ,appositis exo
piis ex vetem traguedus Ino omnia tame,sed tria tantu,nam praetermittit A et ora. exe-pla enim haec eo spectanim5 suille haec a poetis aliquado, praesertim ab Euripide,seruata in moribus est ingendis,atq. ideo ipsum reprehendendu esse. Exemplii, quo primum demonstrat Aristoteles,non exprimi mores bonos, sicuti oportet ; sumitur ex tragoedia Euripidis,quae Orestes inscribitu inducitur enim in eam, persona Menelai, cuius implorabat opem Orestes post caedem Clytemnestrae,&Argillhi.At Menelaus adductus oratione Tyndarei patris Helenes,& C temnestrae,aduersatur Orest on iudicio: Orelles indignatus Hermionen Menelai filiam,& Helenen ipsius uxorem perimere statuit. 1agnae utrinque turbae,&minae,ex Machina sub exitum sabulae loquiatur Apollo, qui omnes turbas sudat. Quatenus igitur Menelaus non seri opem Orsne Agamennonis fratris stio, qui iustii sima de causa,vlciscendi patris gratia,improbam matrem,atque impudicam peremerat ,sed aduersa ur potius ι improbus videtur.
206쪽
. HV e tost omne.ir Et qui sequuntur. Paulo post hi verius sunt,in quibus Tyndareum inducit irascentem Menelao, quod colloqueretur cum Oreste.
Paulo post Menelaus recusam serre opem Oresti sti,, i Iaera dipes Ar,, δ' esses. Et quae sequuntur. Respong ns vero Orestes inquit.
Haec quidem ita sese habent apud Euripidem in Oreste. Eius autem interp res Q quic
quis ille fuit,qui Argumenta tragoediarum scripsit; vel quod Aristotel f poeticen legisl et,ves,quod recte ipse per se rem totam diiudicasset,ait, τοι se μα α Pi σνDῆσρ. x Mer .i de Oreste loquitur) χέμει γ - λ πλοῖς τυλάδευ τά γ -λοι ν quamuis & Pylades ipse meo iudicio sit Φαῖλα , nam suadet perimendam Hermionen, &Helenen. Adnotandum vero,quod ait interpres in his verbis. Oresten tragoedia Euripidis unam ex illis suist Quae plurimum populo in scena placuerunt nam couenit cueo quod ante ab Aristotele dictum suini populi iudicium, non esse magni siciendum in tragoediis,stpe enim probat,quae minus probandae standi, propriam enim magis respl
ra Λιλωουπι τῆ A. i Sed excusari facile potest Sophocles;nam praeterquam quod non ιπι μαχου ut Proclus ait Chorum facit statim reprehedentem verba ne siri a Iocastes;atque multa pr serentem contra eos, qui oraculorum religionem sanctistimam tollere, aut aliqua ex Parte violare conantur,quae omnia illic legi possunt.Adde quod Iocastae concedi illa possunt,cupienti Oedipodemistari,atque ex illius animo omne metum abstergere;
207쪽
Indecori, atque inconuenientis Vlysiis eiulatio in Scylla Menalippesque sermo.
Exempla affert Aristoteles, ex quibus cognostas veterum errata podiarum, quod in sermone non seruarint τὸ αριό ror,quod secundo loco re uirebamus. Poetae, qui pronseruant το αρμί ra,c5ficiunt sermonem xam pam τὸ Wροπὴ idem est,quod aedis iis, &se vocat Cicero in eo libro qui inscribitur Orator. Exempla autem duo afferuntur ab Aristo.Alterum Vlysiis, Alterum Menalippes . Dicendum igitur,quale sit utrumque. Ac primam deVlysse. Athenaeus libro decimoquarto citat ex Epicharmo Dbin, ΣΟ, idest naufragum; quod etiam superius retulimus alio loco. Homerus quoque in naufragio periclitantem Vlyllem ita facit loquentem. μακαρδε δε- , τ .ccσῶ τοτ όλοντο
Quem locum refert Vergi.libro primo AEneid. eum ait.b Terque,quaterque beati. &quae sequuntur Reprehendit vero Aristoteles; quia non decet viros magnos et capietes eiulare:de quare quid sentiendum sit, narrat A.Gell.libro primo ex sententia Stoicorum. De Menalippes sermone leguntur quaedam libro decimoquarto apud eundem Athenaeum,qui Euripidis citans δεσμοῦ tu,; M- raris,prosert hos versus,qui quoniam lepidi sunt,&
Idem Menalippen Eurip. citat libro duodecimo. sciendum vero, cum Euripides phialo phiae operam dedisset multosque annos audiuisset Anaxasoram primum, postea Socratem, voluisse interdum opiniones insignium illorum philosophorum consignatas relinquere sals tragoediis.Quare fictum,ut Menalippen faciens loquente,expresserit Anaxagorae sententiam: de hac re meminit Dionysius Halicamasseus in suis Rhe
, μiUχῶ ἡ λόωσ ἰμῶ δ ρι, ιὰ uri A W9 i λογον sir ia τοia' lx ια , ἰἱήγ is arata, τη τὸ Rivx 1ν τῆ uir ori. ita enim inscripserat Tragoediam quia eam philos phice loquentem faciebat,atque aperte satentem se ab aliis ea accepisse, hoc est a sit, matre,quod ea ratione occultare philosophica dogmata voluit Euripides. atque ideo
Euripidis igitur di hac in ei τρο . quem narrauisus. sed & alter est non quidem poetae,sed ipsius Menalippes loquentis,que explicat ide Halicarnasi. nam e posuerat quide infantes inter stabula boum,cum autem pater ipsius putaret hoc esse ostentum, lecreuerat cremare infantes. Menalippe verb cum vellet eos seruare; philosophicis rationibus ostendit illud non esse ostentii,& sic is παρο--x usi: Gλοῖγῆ. idest sub praetextu admonendi ci liortandi patre philosophatur.Hoc vero nihil aliudes quis quodCice. saepe ait,oratores ex infinita quaestione ducere,quam plurima, . t quae
208쪽
rN A , I s T. DE POETICA. I7 3 qua inuoluunt circumstantiis questionis finitae,nam non adhibitis personis, temporibus, locis'ue quaestiones infinitas tractare,philosophorsi propriu est munus, sed sub praetextu, figuraque sermonis serensis,qui ad questionem finitam spectat sepe philosophantur Oratores; sicuti secisse Euripidem patet,& si fortasse nimi us in ea re suit Euripides iId vero etiam in comoediis olim factum estilicetq ue omnino seri,si modo intra modum fiat,& ἰλω metiri; nam aperte id esscere philosophorum est munus,
,, Scribendi recte sapere est,& principium,& sons;
Quamobrem inquit Hilicarnasseus artificium totum hoc considerans Menalippe
suum ipsus factum exponit iussi συμcσυλλ.Hqc ego volui copiosus aliquanto exponere,verbaque ipsus Dionysia apponere, tum quia locus valde videtur adnota diis,tum quia mirifice explicat sent etiam Aristotelis. Dionysus enim vi doceret qua ratione fieret sermo . . in μυρσ,hoc protulit exemplum,quamuis & alia multa,quali in primis est illud ex Xenophonte, cum enim aperte no auderet Socratem laudare, laudat tamen sub praetextu απο νυγματ . Aristoteles vero,ide Me natippes exemplum hoc loco protulit, ut ostenderet non seruari in moribus τι etri a seu m se sim quod i pse vocat;no enim tam graues e media Plutosopbia sermones deducti Menalippe mulieri conueni re videntur.
is Inaequabilis Iphigenia in Aulide, ut cui posterior supplicatio priori
ra non consonet. t Tertio loco affert Aristoteles exemplum morum inaequabilium, atque illud quide etiam ex Euripide sumptum; ut mireris doctum poetam tantopere in morum artificio hallucinatum in Iphigenia in Aulide,quae tragoedia extat adhuc. Adnotanda illa Paeeii verba in versone. v T c u i pollerior supplicatio priori non consonet. in Gr cob, eontextu ita scribitur,m Arima. . iri ου ν τῆ υς ρ ,quae verba ita debebant verti. Nesiam la ex parte similis est Iphigenia supplicans et,qualem se gerit postea.Vel.sc. Non t m lis videtur postea esse Iphigenia qualis ante,cum prostrata ad patris pedes, illi sippli-eabat pro sua salute. Versus Euripidis, in quibus Iphigeniam facit supplicem esse
209쪽
cλ . Uys wπό - ira mora r. Et qui sequuntur. Mox vero,cum Achilles polliceretur, se non permissurum eam m ictari; sorti animo respondet, se omnino mactari velle pro salute Graecorum. Versus hi sunt in quibus Achilles alloquitur Iphigeniam.
Eadem Iphigenia paulo poli, sortiore adhuc animo talia prostri , alloquens matrem
is Et sane in moribus, scut in ipsa rerum compositione, tum neces ,, rium, tum verisimile exquirendum est atque etiam uti necessarib veriis simili ue ordine cuncta procedant.
Praeceptum duplex est quod tradit Aristoteles hoc loco, postqua ostendit in sing
Iis,quae in moribus requiratur veterum,ae Euripidis in primis errata; Primum quidem est huiusmodi.Necessarium,& verisimile in moribus est seruadum, non secus ac ante dictum est seruari debere in sabula, rerumque di actionum constitutione; si in moribus seruetur necessariu ac verisimile, non fuerit in ipsis vllum genus errati quale superius ostendimus; qui enim ex necessario, aut verisimili mores exprimit perib narum,seruat το ἀνοτ ον, τὸ ι ιοae , otia M.quae tria superius in moribus requiri declarauimus. Nam &quartum illud,quod requiritur, si scierit polita viros latum bonos sibi in tragoedus este effingendos, eoiumque mores sellim exprimendos; non alios ,
utique sibi proposuerit; quos imitetur. Quod siquis sese mihi obiiciat hoc loco, dicatque Sophoclem in Electra exprimere improborum mores AEgisthi, & Clytemnestrae; respondeo verum id quidem esse; sed exitum ipsorum infelicitatis plenisiimum
demonstrari; cu enim hoc tit,licet pro arbitratu unicuique tales eisingere, praesertim
in duplici fabulam genere, de quo superius locuti scimus; si igitur alenasippes cum
210쪽
sibi propositit exprimendos mores Euripides diligenter cogitasset;mulierem illa elle
quam effingebat,neoue probabile,aut verisimile visum iri auditoribus,ut tam docte,
grauitem. loquatur de rebus que ad plillosiopbiam pertinent, plane seruasse ε ανόττω; neque lapsus esset in iam praeclaro tragoediae scribendae artificio, Quod squis
quaerat cur in moribus utrunque protulerit Aristoteles,sicuti etiam in fabula,neces Iarium.& verisimile; is sciat velit liac ratione factum .mores a poeta aut exprimuntur in iis persenis,quae tales Vixerunt, quorumque euenta,& actiones sumptae ad tragoediam scribendam,verae int.aut in iis,que ei singuntur non enim omnes in tragoedia
debent fingi.ut ante docuimus.Si igitur persenae verae sunt,& facta ab ipsis,euetaque
rerum,quae narrantur, vera fiunt debent tunc personarum mores exprimi a poeta, secundum necessarium.hoc est ut apte declarat Auermes secundum veritatem.S novae sint persenae,illamim mores exprimendi erunt secundum verisimile. hoc est ut ideinterpretatur Averrori secundum plurimorum opinionem. Haec duo qui dilige ter considerauerit effeceritque plane in moribus per senarum eisingendis, non peccabit unquam. Possem hoc loco ex Sophocle,& Euripide non enim ubique peccauit aiserre exempla aliquot, ad coprobanda ,& demostranti apertius ea, quae di ha sunt; sed quia non magnopere videtur necesse, breuitatis causa,praetermitto, pro se igitur quisque perquilat sunt enim in promptu. Alterum praeceptum est huiusmodi ordo ex necessario aut verisimili ductus, est in moribus personarum exprimendis seruandus verba GKca sunt Aristotelis h re si Dasn er; πιπιν--οαidest. Et hoc post hoc esse, fierique oportet secundum necessariu, ves verisimile. sui locus o scurissimus est;sed hunc omnino habet sensum. Mores diuersi, discrepantesque inter se sunt pro dissimilitudine personarum lac discrepantia animorum.neque pollunt interdum alii alios subsequi; ut simul cohaerere.quare danda opera est, ut simul colimreant;vnumque genus, ex altero simili, Scognato deducatur hoc verdest cere non poterit,msi singulorum morum, affectionii, habituumque natura optime norit. Sed exemplis allatis hoc totum quale sit breuiter declaro Contemptio, iniuriam; iniuria dolorem dolor cupiditatem ulciscendi pari excitatque in animis hominum. At haee
sint mutuo cohaerentia,ut dici possint.haec post haec. Euripides igitur in Oreste haee
omnia exprimit in moribus per narii, simul seruans es merita. implorat opem a Menelao patris fratre Orestes contra Tyndareum, & Argivos,contemnit Oresten Menelaus;indignatur Orestes. mox cum Pylade init consilium perimendae Helenes, &Hermiones, ut ulciscatui Menelaum. Sic videas in maximo periculo extimescentem Oresten; imbellem Menelaum, suorumque contemptorem; iracundum sortemque Oresten. No dissimili ratione Sonliocles in Aiace.Teucer fiatrem,pro pietate singulari erga illum, humarς studet: Menelaus prohibet humari: hinc concertatio, & rixa. sit perueniens Mysses alterum alteri conciliat. In harum quoque personarum moribus exprimendis videre est,quod iit Aristoteles. H Ar C pos T HAEC ex necessario, & verisimili Fratri enim erga fratrem conuenit pietas, ossicii amorisque plenissima. Pietatem exigit,officiumque fraterna calamitas. miseriis inimicorum insultant ma- sis magisque inimici,ae laetantur. imbelles pauidique etiam mortuos, cum vivos nopotuerint. vicisti cupiunt. prudentes sortesque viri mortuos non Oderunt inimicos; eonciliantque iratos. Piu s Teucer ema Aiace, quia calamitosus.in sultat Teucro, &Aiaci mortuo inprimis Menelaus,quia inimicus, imbellis, & pauidus. Prudens, tisque Vi es Menelaum Teucro conciliat. Tales hae quidem persionae ei singuntur moribus ,αU ἀομ- , nam tales masse accepimus, cum vixerunt. Sed apparet etiam in his moribus. HOC Pos T Ho c.ex necessario, seu verisimili ductum. Haec igitur Aristotelis preceptio hanc habet vim.quam in omnibus veterum tragoediis consideres licet.nam in Iphigeniam Aulide,Achilles cum sertis et singatur να s ομ- , talis enim vixit. studet ὸ periculo Iphigeniam liberare. hoc enim proprium est sertitudinis.Tecmessa in Aiace,una cum filiolo inserias soluunt Aiaci.quod propriti est coniugis,2 filiorum atque hoc faciunt post hoc. nam Iphigeniae periculum ingens excitat Achillis sortitud ne. Aiacis mors,& calamitas,ciet lacrymas, suscitatque officii