장음표시 사용
261쪽
M. rv. e. hoc est si priora verba referas Latine valde equidem, opinor, secundum haec illae res euenerunt.
is Circa dictionem unum quidem speculationis est genus, de figurisse videlicet ipsus:quod quidem ad histrionica atque ad eu,qui huiusce-M modi arti praesit, pertinet: exempli gratia: quid sit mandatu, quid pre-D ces,quid narratio,quid minae,quid interrogatio,quid responno, caete-: raque id genus.
Postquam Aristoteles de s ENTENTIA locutus est, ingreditur displitationem de Dic TIONE. quae est alia pars tragoediae.Verum quoniam dictio diuerso modo coi sideratur; necesse suit,ut prius internosiceret,qua ratione de ea esset agendum,quat nus spectat ad Poeticen. Primum igitur reiicit trareitionem quandam, quae versatur in habitibus dictionii consideran lis: haec vocat Aristoteles λοιαῶ T r H Maer, neque enim est quod ciuis ii iam putet de figuris dictionis,sicuti gramatici solent, hie Arist. loci ui.Sed vocat, habitus quosda,cosormationes'.oris, frontis oeulorsi,vultus. testiculationis manu u,totius deniq.corporis,quae variae fiunt a pronunciantibus proiuersitate allectionsi,que smiscantur dictionibus. eode modo protulit De mosth.in orationem ς φαγου, ubi ait illudens AEschine oratore, tanquam histrione. ν, το κον ρει di imui I πλα is , - e FcI,καὶ μιμοι μυ- Hoc docte,&,, apte declarat in sua paraphrasi Auerroes cum ait: & intelligo per figuram sermonis, di, seu orationis figura annuciantis,& figura interrogantis,uel annuciationis ' interro M sationis,& figura imperationis, & figura deprecationis.alia est nempe figura annundis crantis,alia interrogantis,& alia imperantis, & alia deprecantis. Non est itaque po-Is nenda haec pars artis poeticae, sed potius alicuius alterius artis. Huius odi vero arietatem nosse sipeetat ad histrionicam artem, sic enim libet iis fulta vocare sciendum olim ipses Poetas recitare in scena solitos sua dramata, cum nondum peri
D οἱ ι , βαρος ad μεαε : αα ὀsi-ῶ erit, i, tis, αμ , . Huiu L modi igitur est ars histrionica, ad quam ait spectare των λιμ- . quare non est in hoc libello poetices de dictione loqui, quatenus pronunciatur & essingitur addito gestii , ct vultu ,& voce; non enim histrionibus inseruit Aristoteles in hoc libello ed iis, qui artificiose tragica Dramata, & Epopoeiam scribere voluerint. Aristoteles lib.i i i.Rhetoricorum inanem laborem este demonstrat,quod pronunci tione Rhetorica pollicebantur se scripturos;non quidem, quod ea oratoribus non sit maxime necessaria; magni enim resert hoc ne an illo modo aliquid pronucietur; Sedria satis de ea locuti suisi en qui histrionicam artem libris mandarant: ait igitur, si -iquando illorum de pronunciatione Rhetorica ars scripta exeat in lucem, simillima
,, fore histrionicae. Verba sunt haec. ἰκίνη siti si ιππι ιλn, Taium το ta mi inrove lata, εγκέχε δε ρω Ai ο ιν Θαυτο ἶ-: νθρα iit χω - τασιλitar. Verum naturae potius hanc histrionum esse facultatem docet Aristoteles, quam artis Sic. ,, in ειν,- aTιλ. ODI .HA EU--Πλ m. Si igitur naturae, non artis est pronum
262쪽
m Quandoquidem praeter horti peritiam,ignorationem ue nulla qui-M dem accusatio,quae digna sit studio,ad Pocticam refertur. Nam quis, ' obsecro, in his peccatum esse suspicetur , quae Protagoras accusat ρ si ' quis videlicet, dum precari se existimet, interim praecipiat thoc pacto:
' Iram pande Dea, quandoquidem sinquit ille) iubere ali id fieri,
D vel non fieri, praeceptum est.
Ut probet Aristoteles λαρον rict G τ r non spectare ad artificium,
ut Methodum poetices, tali utitur argumentatione; Ea ex quorum ignoratione nulla consequitur reprehensio poetam,& poetices Iacultatis;non spectantad ipsius ipso rumite facultatem.Quorum itidem peritia,& cognitio nihil adiumenti Affert poetis, poeticaeque facultati; ad eam non pertinent; Sed suiusmodi sunt U Ger R. litan sunt igitur ad aliam artem hoc est ad histrionicam, aut aliam quamuis, quae hoc pro- steatur, reiicienda.Addidit vero illa verba in contextu Aristoteles. O , 2 rati αἱιγ ἄπο .sir quia multi reprehendere conantur poetas in iis, quae potius adscribenda sitnt lustrionibus, de qua re siub finem huius libelli plura dicemus; sed hae reprehensiones parui sunt faciendae quia non spectant ad artem, que poetae propria est;Vulgus igitur hominum saepe errata histrionum putat este poetarum,uerum haec apte sunt intem scenda, ac diiudicanda;ne salso reprehendantur poetae; quod si tamen fiat; negligere debebit talem reprehensionem poeta Protagoras Sopbista ille notissimus, cuius argamentum captiosum refert. A.Gellius; & Aristoteles innuit libro Rhetoricorum secundo,ubi de apparentium Enthymematum locis agit; Homerum subtili,ac fit uola quadam ratione reprehendere solebat in primo statim versa Iliados; quod, cum prae- cadi sit mos Musas, et Apollinem initio poematum, ut in dicendo aspirent;& faueant in scribenda actione,quam sibi narrandam,& imitandam proposuerint; ipse non procatus sit, sed quas imperans protulerit. M μῆ- ΩΔ λα. Nam definiens quid esset imperare, ita dicebat. Imperare est, cum aliquis mandat aliquid alicui faciendum,vel non faciendum. Aν Σήμ. ποιεio habent manuscripti libri; nam in vulgatis deest prostrema dictio. Zoilum quoque accepimus friuola nac ratione usum reprehendendi, multa contra Homerum scripssse; testatur enim Suidas illum I b.ix.aduersus Homeri poemata edidisse; Easque reprehensiones grammaticas suisse, & leues circa sermonis structuramn dictionum significationem. Nimirum leues hae, ac fere contemnendae sunt cavillationes grammaticorum; quid enim quaeso reser hoc an illo modo interpreteris verba Homeric aut quae tandem utilitas ex his
,, Qua propter facessat haec consideratio perinde ac alterius faculta
,, tis,non Ilitem Poeticae propria.
Conclusio est superius dictorum omnium huiusmodi, cum igitur haec ad poeticen non spectenti omittenda sunt & relinquenda aliis,qui minutiorem aliquam facultate seu artem profitent .Grammaticos, opinor, mellisit Aristoteles. Nec sine causa e
263쪽
i: f νR AN C. R o B O R T. EXPLICAV,, diu et vocavit , sicuti etiam in Topicis libro primo desniens Problema ait. et ec μα
., Dictionis uniuersae partes hae sunt: Element una,syllaba, colunctio,
dia nomen, Verbum, articulus,casuS, oratio. ,, Aptissime locum tisic in sua paraphrasi declarat Averroes,ait enim. Elemeta, in 'iii eis re luitur omnis oratio poetica, sent octo sic enim debet fortasse legi ille locus j,, litera syllaba, copulatio, nomen, verbum,canus,oratio; vol etiam sic. Sunt quinqueis Syllaba, copulatio,disiunctio uniuersilium; casus, oratio; nam per uniuersalium di- siunctionem intellexit nomen, verbum,& articulum,his enim uniuersalia distingui in ,, tur,ac disgregantur in particularia, exempli causis addito articulo, disiungo marem ,, a Demina, addito nomine, rem particularem dis linguo,addito verbo, tempus certum is significo.Sed omnimo in hac diuisione desuerit,litera; quae non videbatur esse praetermittenda, quamuis postea alium contextum declarans ait; Elementa vero syllabarum sunt res, quae diuidi non pollunt, quarum natura est infredi in syllaba xum compositionem ; & est litera simplici si imum eorum, ex quibus constituitur oratio. Sciendum vero Aristotelem vocaste hoc loco λ tu longum sermonem de aliqua re habitum,non scuti grammatici solent proferre pro dictione. & sie etiam libro Rhetorie. tertio est. λιγωδi πιμδεν tibi. cev se MuT Mbrbo hic periodum vo cat uis, est enim prolixa narratio quaedam; patet autem hoc esse verisimum, quians in partem statuit esse πυ-nam per λιορε intelligit collectionem duarum. triumue ,aut plurium dictionum aliquid significantium,ut Socrates coenat, Socrate loquitur cum Xanthippe,& quae huiusnodi sunt. Possit mirari sortasse hoc loco ali quis , cur Arist. in poetices tractatione agat do his,quae potius ad Grammaticum spe diant .Respondeo grammatici quoque murius esse,naec considerare; sed diuersa rati ne , aliumque habere sibi propostum sinem. Finis enim grammatico hic propositui est,ut partes orationis apte anter se connecta structuramque recta ipsitis faeiar. Hine
Theodorus Gaza vir doctis squi summo ingenio methodum ill in conscripst,ait sub ,, initium libri quarti . Mαινο -σ- ἱ-ndri λόγον ν - ου , δε εα
ω λωρεῖ. Haec ego volui Gaaeae verba apponeri , quia tanto artificio videntur esse prola ea, ut agnoicam erudit issimi illius hominis miram quandam industriam inclisee
nenda methodo hae,&diit inguenda; scuri s let in'reliquis artibus, & scienti ix Aristoteles, dum opus est , tantique mehercle facio Garam; in hoc praesertim qua to libro, ut nulli veterum postponendum putem.Testatur Dionysius Halicamasseuxin libro mu Armis Theophrastum philosephum doctissimum olim librum scit psilo πω c&kr, ut nequis fortasse putet leuia haec esse,neque satis digna plutosses o. Haec ego eo libentius prosero quia ea in lentia surit laac aetate nostrates philos phi,
ut quis sordidius,impii rASq..loqinmtur,iasse doctiores habitum m existiment. Sed velim audiant verba Dionysi,ut cognoscant,quantum operae etianam ipsi dicti ii N,, bus dignoscendis, & eligendis posuerit Theophrastus: --πω τουτά, - 'o
264쪽
de Philosophis nostrae aetatis loquor πνῖγ γ ri βακχοι.Nunc redeo ad institutum sermone . Eo quo diximus modo literam, syllabam, & reliqua considerat Grammatieus at Poeta,longe diuersa ratione circa eadem versatur; ut nitidam scilicet, fluxam, suauem,numerolamque conficiat orationem ; sed cu oratio ex verbis,nominibusque eomponatur;& illa modo lenia,modo aspera sint propter syllabarum connexionem, Syllabae vero ex literis conflentur, plane necesse est haec ab initio ut cognoscat. Rem totam hac pulcherrima serie declarat Halicarnasibus in eodem aureo libellom eum
α, δα ρασ, ma ἔσ .gos Iti U τι E ,- U πιξ ὰ αἱ δαθίσb, 6 U ἰnae QE ris, in τῆσα, πλατ ναί -ἰr ens γραμματ/,sntati τοιῶ . Praeterea videre est apud poetas sypissime,non a confingi nomina ex apta syllabarum connexione,vel ut sonum, vel ut temporis longitudinem,& interuallum; vel ut corporis magnitudine, vel perturbationis alicuius vim exprimant; sicuti Homerus iacit,quo loco sonitum undarum ad littus fractarum significare volens ait.,, . sis , Qtssolati r sicuti Vergilius apud nos, strepitum nauticarum sinium significans
.Hanc igitur utilitatem poetis affert syllabarum consideratio; & literarum: simi enim ut inquit Dionysius laepe G ut appparet in hoc versu Homeri.
ραθεῖνψαποί t ρον. ρίμα rursus in illo. σμαρο an τάπό a. Magistrahorum omnium natura est,qu nos aptos reddidit ad imitandas voces,& sonos adaptione, et conexione mutua literarum,et syllabarum;
ut & mugitus boum, & hinnitus equorum; & balatus ovium, & serrae stridorem,&ventorum sonitum his exprimamus. Rhetorice quoque suo Oratori praescribit hanc eandem literarum, syllabarumque considerationem; neque sane quicquam differt in laoc poeta ab oratore, uno excepto , quod altrietior numeris, & rhythmo est Poetae oratio; exactiusque ii ac de causa singularum literarum, & syllabarum naturam,uina, connexionem, & sonum c5sidera quam Oiator. Hinc Cicero in eo libro,qui inscrtiabitur Orator,ait.Quod cum ita sit,tamen ea,quae supra dicta sunt,plus in disputado, ' quam ea,de quibus dicedum est. dignitatis habuerunt; de verbis enim componendis, ' & de syllabis propemodum dinumerandis,et dimeti edis loquemur,que etiam si sunt, V sicuti mihi videntur necessaria,tame fiunt magnificentius qu undocetur.est id omni-V no verum, sed proprie in hoc dicitur, nam omnium magnarum artium, scut arbo- rum altitudo nos delectat; radices, stirpesque non item,scd esse illa sine his no potest. φ' Haec ille qui plura volet cognoscere,legat librum Halicarnas tei et M GHAcin, ubi vir ille praeclarus,singularum literarum naturam contemplans; syllabarumque connexiones lenes, & asperas diiudicans; satis ostendit,quomodo inter se coli aerere debeant,ut voces concinnas orationemque suavem essciat. Aristoteles,qui sciebat tractationem bac comunem esse Oratori cum Poeta,libro Rhetoricorum. i i i ait, sede ductione in ,, libro de Poetica locutum exactius. sex on ρόν aD oux Prn ,, is αλιθωσ Ab ci et rap
lecticus . Nomen, verbum, & orationem . sicuti patet in libro m ita Gr. non intuetur enim,atque perpendit dialecticus literas,& syllabas,cu nullum usum ipsi praebeant ad consciendas ratiocinationes et demonstrationes. Atque hinc sertasse omnis desilia manavit dialecticorum, ac philosephorum qui, quod accuratam vςrborum, syllabarum, literarumque considerationem videntes sibi, sicut Poetis,& Oratoribus non esse necessariam; ornamenta sermonis negligere coeperunt.& si testitur Halicarnasseus nonnullos non gesuisse, qui,ne negligere videretur ea, in quibus alios gloria .... V ii
265쪽
sibi magnam parasse videbant: libros conscribere conati sit ni, de ornatu oration Ili capta verborum collocatione,& consormatione; quamuis parum feliciter ipsis res cecserit Chrusippus,siquis alius,de dialectice exactissime locutus est, at adeo inornate si Dionysio credimus ut nihil sordidius, aut insuauius sit oratione illius. Verba illius
quodam loco praeclare scriptum reliquit. Aureum eloquentie flumen, ab Aristotele fundi: eoque nihil esse acutius nihil politius ; Multumque operae posuiste in coni ungenda eloquentia cum philosophia. ἡ Στοιχὼν μυ P Eu Φωim οἰδαγρεπς ω πιαα A, ec,' st L an υ- ωυ του γαί, ia. γου γα, τ βηριων εἰσὶν αδερυρετοι φωναὶ, ν ωδιευου λεγώ ςNHv.
,, Elementum indiuidua dicitur vox, non quidem omnis, sed illa tanis tum, ex qua suapte natura intelligibilis vox constitui potest . quandose quidem & indivisibiles sunt serarum voces, quarum sane nullam ele
Partes eas,quas superius enumerauit singillatim explicat desinitque Aristoteles,ae primum; elementum, seu literam; mi coea Grecis dictit ταρα τὸ -χb,quod est serie, di ordine quodam deinceps incedere, non enim fortuito collocamur inter se ad constituendam syllabam,sed certa quadam ratione cohaeret. hinc Gara docte reliquit scris, ptum libro quarto suae Methogi. ου γ', - λυχυ satχειον ἀψέλοπ Kσmlix
Dionysius Halicarnasseus in lib. σαλσivr alia quadam ratione vocata ait se Ledi, a similitudine quippe elementorum; his verbis, sis. λ, ab γ DR ff.-
Elementum est quiddam simplicissimum ut ait Aueri oes ergo diuidi non potest. si huiusmodi; est ab hoc incipiendum,si voluerimus ordinem naturae sequi, sui progreditur a simplicissimis paulatim ad composita. hanc rem quoque animaci uertit Halicarnasseus,ait enim elemeta, seu literas este principia humanae,articulataeque vocis; quae , , diuisionem nullam recipiunt. verba illius in t haec . ἄρχω M. E cimi τεσα sudis, ina,, μάρθρου--δι δε his a misis. Sed quia etiam brutorum voces indivisibiles sunt; nequis putaret hae desinitione ipsas contineri; ait Aristoteles.& quae sequuntur, hoc est no omnis quidem vox indivisibilis est elementum, sed ea tantum, ex qua existit, ac gignitur vox, quae sensum aliquem habet, & intelligi potest haec illa est quam Halica masleus αν πινων, Mia cor eo vocat. Averro es quoque in sua Paraphrasi ait,& quoniam voces, seu soni bestiarum diuidi non possunt in literas, propterea dicimus, nullam vocem earum compositam este ex literis; neque ullam partem vocum illarum esse lueram. ,, Trurm: Alia a mi τε et rara zν,ἐ1 ε μίφωνον, ηρα ἀφωνον. εοῦ δἰ φω υμ αν προ-
266쪽
Semivocalis, quae non sine adiectione, ut Or, ρ. Muta, quae cum adieri ctione per se nullum omnino sonu reddit, adiumna vero his, quae alis, quam vocem reddunt exaudiri potest: vi γ S A.
Auermes locum hunc ita explicat. Huius vocis,que litera est, partes sant,litera vocalis & litera con nans,& habet duas partes; una est,quae penitus non recipit proten ,, sionem ullam senando;Altera autem est.quae recipit protensionem,& caeterae quaevo se cantur semivocales,& mutae,& omnes hae voces generantur ex percussione, suae fit a labiis,& dentibus,aut ab aliis partibus gutturis, seu saucium.In eodem libro σιω- ρλωον Dionysius Halicarnasseus,ex sententia Aristoxeni Musici, lueras non dissimili modo diuidi ait enim. ita A γραμματ- οὐ μία παντουν - δυορὰ Ar οὐ των. , ' H tuta vir Aerifra- ό μο κόσ Dro Mun ,κΗ ἰώ ἰμί. φ is r a rimλει, G A doad T cpiniae r. V λ γψδεα φωνι, ψοφεσ γ U Mris Iris .Arist. in contextu definiens vocale ait esse ,, μωνθὼ ακες υἰ os vitaias. rursus definiens semivocalem & mutam inquit: amis' ais ,, sta et incola. Nescio autem,qua ratione Paccius et rc tu verterit additionem, nam id non significat haec dictio,sed percussionem,& collisonem,et impetum quendam. Atque sane hoc recte explicat Averro es,ait enim consonantes egere, in pronum ciatione,percussione labiorum;linguae,& saucium,alioqui exaudiri non pollent,qua non egent vocales nam sine hac percussione seu imprestione labiorum,& linguae per se exaudiuntur; Ideo Aristoxenus, ut paulo ante retulimus ex Dionysio, vocales appellabat φανῶ, & consonantes δο ισ.quid enim aliud est de sciri quam sonus qui sit μώ et co j Idem Dionysus,ibidem declarat apertius alia quadam ratione. que u , , cales dicantur , & quae consonantes. Mir αδ αφομ ιβ κας si τ φά-λ- οῦ μώ MUM,U
,, cino, laut'. α A nὶναπα- ἄμοιροφω-er, και ό υ ,-ουχων ridicidae s Au G. bois titilisfixxMλίφωνα.ώmex A I x. Alii cliuersiam in his diuidendis atque explican eciis rationem secuti sunt; ut minus mirum videri debeat,s etia Aristotelis diuiso alio quodam modo facta est. Verba Halica masset,quibus hoc declarat, haec sunt. οἰ A O-
,, , χῶρον τε - ο αυτ λλ. ς - ου τε τι - ουτι ω 0re λεί- Φωνασκx V I, sia. x iis , κὶ cum p . Haec ego apponere volui ex disputatione rhetoris do tiss. sumpta,ut quilibet posset cum Arist. explicatione conferre; mirisce enim locum hunc totii illustrantilageniose quoq. veterum vestigia secutus,haec omnia explicat lib. I iii. Gara, ut videre quilibet potest. Plutarchus libro nono Symposiac. capite tertio, ubi Musicucum Rhetore;& Geometram cum Grammatico di s serente facit,varias explicat quae
ad vocales,et consenantes spectat; illic igitur legi positant. Auermes in sua Paraphrasi de iis omnibus ita disserit;nam apponam ipsius verba;sicuti adhuc feci multis in locis, aliquanto elimatiora, & puriora, quam in interpretis versione leguntur. Litera semivocalis est, quae habet cum vocali protractionem quandam, & non habet per se ' senum,qui exaudiri possit.Litera vero coninans est,quae cum vocali senat; sed per V se posita,non habet inum,qui audiri possit,sicuti vocales habent. intelligo autem Q'' num,qui exaudiri potest, in consenantibus,quando componitur cum alio, & simul V cum eo Enat. Et con nantibuς quidem non inest senus,nisi. quando componuntur V cum illis,quibus inest senus; & sint quae apud nos dicuntur litem quietae, seu mutet. Tαυτα si δεα , o Mμασί τε ἡ Ωγματος,νου ις, ου Η Ι Π, Η Uκκει, Μ αχιτ m,εm Adb ,γου ζαμ , Η Η μεσεύν Sa huc νω τοῖς μωD-λωρον.
D Haec disserunt inter se figura oris,locis,aspiratione, tenuitate,longi- D tudine, breuitate, acumine, praeterea grauitate, inflexione . de quibusi V ni
267쪽
is sane in his,quae ad metra pertinent, consideratio propria est.
Postquam elementa diuisit in partes tres, singulasque definiens explicauit;nunc differentiam ipserum declarat,qualis sit.Ac multis sane modis tum vocales,tiim consonantes tum lemi uocales inter sedisserunt. Quod siquis quaerat, quem usum praebeant nobis hae differentiae in poetica facultate, si nouerimus ipsas Rei pondeo,cum poetarum oratio numeris constet et sis auitatemque aliquando requirat, & lenitatem ; aliquando asperitatem,non posse nos satis apte eam conficere,aut internoscere, nisi has disseren tias cognouerimus. Ac de vocalibus primit loquemur, idipsum lite esse verissimum ostendemus.Vocales numero septem fiunt, duae longae. a. α duae breues. L. O. Tres an cipites, x ,in Graecarum literarii ego affero exempla, quia Aristotelis vestista sequor; facile tamen hac norma etiam Latinas perpendere poterimus. Omnes vocales proferutur,arteria spiritum concipiente, & valde simplici quada oris figuratione; linguaeque sine ullo prorsiis labore excurrentis; Sed plane quiescentis. Ex his quae sunt longaeci,
tinuum quendam,& prodiicium emittunt sonum. breues autem uno spiritus latu, &breui arteriae commotione proseruntur,breuemque faciunt sonum. Ancipites s longae fuerint, longarum;si breues,breuium naturam imitantum, Longae igitur in prola tione multum temporis senant, ac exaudiuntur, ideoque suauissimam, grauitatis rite plenam vocem esiiciunt. Breues autem,quoniam cito proseruntur;& statim praeteruose lant aures,deteriorem faciunt sonum; atque Ut Halica asseus est, μυ--χ', i is a sim, τυ εχω. Praeterea ex longis maxime sonorum est acum longum est, pro fertur enim hiulco ore. Praeterea etiam ω, nam rotundatur in ipsis proferendo os;& contrahuntur labia,ut curventur postea in/circulum vcluti quendam. s mura - inquit Dionysius ά - τὸ iam uia πιρώ cis . Hoc igitur haru vocalium n tura est quorum concursus maxime vitandus, hiulcam enim & languidam reddunt
orationem.Qi md si haec ita sese habent iam sitis patet,opinor, quomodo disserant in
D ter rara enim ait Arist in contextu
qualemq.vsum poetis praebeant;& quomodo ad poeticam facultatem spectent. Qua tenus vero speetat ad cosonantes,& semivocales; idi 'sit meti demonstrari potest. Ex semivocalibus aliae sunt simplices, alie sunt duplices,simplices voco Secutus normam Halicarnasset λ μ. ν. ρ. nam immutatibus ad verba respicientes quaedam barytona apia pellarunt grammatici. Duplices sunt tres,liae . f. 4. singulae vero barum quatenus ad poeticen,& Rhetoricen specitant,ita diiudicantur.Grauiorem constituunt syllabam, ac dictionein duplices,quam simplicies, perfectiores enim sunt,leuiores autem esse videntur simplices,& sonum,qui velocius praeteruola ,efiicere,quo pacto autem singulae pronuncientur,quaque oris figura,linguae motri,dentium,1 faucium statu, est diligenter & oratori,& poetae considerandii,quia naturam ab his accipit aut lene, aut horridam,aut tardam,aut celerem dictio;postea etia Oratio,que ex dictionibus costat.
Suavem iacit orationem. λ & est ut ait Halicarnasseus γ ῆ υιλ m. ρ horridam sacit.& est ut idem inquit ita ποπιῶ cm.mediu quendam sonum ac naturam habenis . &ν. In uenustam autem,Sinsitauem reddit dieiionem,&orationem τὸ σ; atque,si sorte aliquando contigerit, Vt crebrius ponatur,valde angit aures audito xu.-κὶ et γου na prostra Halici verba μανα, λω σε φθω δαει σό μαγον. rar' igitur veteres,qui VIos bibere conati sint; usi videntur; ne l.desuerunt olim,qui integras eantilenas,&poemata c5scripserea thia ιν, quod testimonio versitu
Pindari probat Halicivi illic videre quilibet potes ego enim,ne logior sim, pretermitto. ex duplicibus το valde fugiendum, quia eii adem habet eυρομον daliquanto suauius. τὸ φ autem asterius , & habet praeterea eudem.ι ρομὀr, quem improbari diximus in dictionibus. Aspiratarum quociue, ac tenuium & mediarum natura, ct vis est poetae pernoscenda eadem de causa; diuerso enim oris, linguae,& saucium statu,ac motu
pronumiantur,cu differant eoorta, nain ψ λον est T. Grai 3. μ. HAde quibus Aristot.in contexitu issipiciendum praeterea ad accentum dictionum ; nam
268쪽
γγ vabsx os τυ πο i λογιον, δ ρα ο -μέσω, ita μ' x 4 λω, ', et is cita γ' ini δαία is . cci μ D. P pi rati mi ras His προεικὶ . Veriam de his hactenus; nam satis omnes disserentiae literarum,de quibus Aristoteles loquitur in cotextu, le- claratae sunt ac illam usus demonstratus, qualis sit;&quomodo Poetis inseruiat. multa potuissem ex Ciceronis lib. de Or. . ex Quintiliani etia lib.I i.apponere, sed ego i Halicamasseum in primis secutus, satius esse putaui; si breti iter haec explicarem.legat igitur,qui volet,illic copiose. Erasmus nostra aetate ab hinc plures annos librum edidit de Pronunciatione, in quo omnia exacte explanavit, quae ad hanc disputationem pertinent .non quidem ad Rhetoricen,aut ad Poeticen referens ut doceret suaviorem
grauioremque & fluxam magis facere oratione, sed ut suis Batavis,& Hollandis,caeterisque id genus hominibus, qui in Latinis, Graecisque literis proserendas, pingue
quiddam atque horridum sbnan rectam pronunciandi normam daret;eorumque vocem leniret, atque inllecteret ad suauitatem. Adnotanda vero diligenter illa sunt A ridi, stotelis verba in contextu. inracina M Teis με M -ι ναουλωρῶν. ait enim ex dilux de his loqui pertinere ad eum,qui de metris loquiminea autem facultas particula quaeda grammaticae est ,&inseruit poeticae,&Rhetoricae aliqua ex parte: nam&ipsa numeros ascis citri metra autem numerorum partes quaedam stant, ut ante copi laus declaratum fuit Dionysii Halicarnas locus est in libro et tanubi loquitur de numero,& ordine litomam; pulcherrimus,valdeqtie annotandus. ait enim non ad Rhetorice pertinere eam disputationem,sed ad grammaticam,& metricam facultate; . ' non secus ac Aristoteles hoc loco. Verba illius sunt haec. . . Maio τουτάν λω - γγ uxis τι rati Inda. σή si λιπα ἰ in - - . Neque ell,quod miretur quispiam dixisse illum hoc esse munus philosophiae. verissimum enim est, quatenus mater est,& altrix omnium artium,& i cntiarum, tum quae circa res,tlim quae circa orationem versantur. Non sunt autem praetermittenda Averrois verba, quae sunt in P raphrasi ingeniose enim & dodie locum hunc explicant sunt autem haec. Et literae illi diuersae sunt secundum diuersitatem figurarum oris, & locorum, quibus connectuti tur,& unde progredi incipiunt,prieterea secundum breuitatem,et longitudinem;grauem quoque,& acutum accentum,& summatim ut dicam, secundum omnem terminationem,& extremitarem, atque media quae inter ipsas sunt; haec veto copiolius d clarantur ab tu qui de concentibus,& metris,a que omnibus proportionibus poeticis loquuntur.
is Syllaba voes est nihil penitus significans composita ex muta, & vori cena aliquo pacto habente: nam γρ etiam absque α syllaba est: ct cum
M α, veluti γρα. sed harum disserentias examinare, metricae artis est.
- postquam elementum definiuit, eiusque partes; quibusque modis inter se disserant declara iit ,seriem disputationis securus, explicat, atque definit syllabam; Sed miretur, itasse si stiis ac quaerat, cur Aristoteles elementu, literamque desiniens,numerum ipsariim,quot sint,non quaesiuit; Respondeo,hoc non fuisse necessarium quia no spectat ad facultatem poeticam talia perquirere. Atque hoc sane, sicuti multa alia,docte ,, animaduertit Dionysius Halicarnassin lib. M σαμα, .ubi ait de sicultate Rhetori, , caloquens. o αρυ r Ae A i ν-ατ που exA: ma ορcῖν,οῦ rei που tu; παρκω, Μ,, προ αμῶνα πηρον τε προ nix, Γ μοῦν ς, ωαναδεκα ναῶ - α ρ-ςοαc, si , -- - UM' ἡ , υντ ν,α- . i. si in tur, cli in xini ,πλ iv. η γ τους λωμ πυ- vagii s Rhetores Citiir;& Poeticae facultatis prositares liane quaestione Umittunt; arripiut enim ipsam iam conclusam ab altera facultate, cuius proprium est ea perpendere ideb locuturus Halicarnass de iis quae ad oratoriam sacultate tantum
269쪽
spe tant ait; se proferre tanquam consessum, & decretum inter cos,qui alteram sacultatem tractant; literas esse viginti quatuori, lent enit' artes plerunque quq vocantur a Graecis iraria PQG.arripere prioris alicuius, tanquam ministrae conclusones; ex quib. tanquam principiis certis ,& iam probatis elicit sitas disputationes. Verba illius suntis haec.. iapi τό c . rarii MH F κλ ροτε πλει- λολλυιτ ι linetivussu *-σαρ cin, ia e hic eis: U -τῶ λibb. Verdm de his hactenus, nunc syllabae desinitione explico. s L A n A est vox,quae nihil significat. Hoc additu est,ut distinguatur a dictionibus monosyllabis, quae quidem significant, sicuti patet.Sed cum significant non iam syllabae,
sed dictiones vocantur. COMPO si TA ex muta, & vocem Labente. Compositam voeat,ut distinguat ab elemento, quod simplex est & ἀνωρ σει, ut paulo ante diximus. Componitur autem ex duobus; ex muta scilicet & vocali; nam ex duabus mutis, vel ex muta, & semivocali non potest confici syllaba. ut si dicas γη. sine α. vel alia vocali non erit syllaba quia enunciari non potest. Oportet enim syllabam,cum si dictionis pars enuciari; alioqui si syllabe non enunciarentur singillatim per se, neque dictio ex syllabis coposita smul posset enunciari. Verba GKca in contextu in vulgatis libris ita ,, leguntur φωνά χοντα, --AB ἀαM G, i isti ἀοι- ερρα. Sed si cosderes, corrupta sunt,& mutila. o igitur ex lectione manu scripti libri,qui
se est apud me; ita corrigo. σαξύ 'et mυ,itati φωτὶ corris Asb ελα. ei, silo c. , xuat in s re . α ἀπ τὸ γρα. Averroes quatenus sillaba dicitur composta ex consonante, & vocali pulcherrime explicat, & ingeniose . nam ait consonantem este ,, tanquam materiam.VOcalem vero tanquam sermam. Sed apponam verba illius, ut fasicilius res tota intelligaturiSyllaba est vox composita ex literis vocalibus, ct consonantibus nihil significans. Et summatim sciendum est, quonia vox,seu syllaba ex duobus,, coscitur,alterum in ea es le tanquam materia hoc est consonantem; alterum tanquam si formam, hoc est vocalem, & ideo a nostratibus hominibus vocales vocantur move tes,& excitantes mutas literas. Haec ille. ex quibus patet quomodo syllaba dicatur coia posita. Dionysius Halicarnas scin libro σιωθὼ ν ait: ἰκ α α γραμματων τρίψω riar
TM,' -- πι-αί καλούliaria γλ -- ci . In syllabis Poetae & Orat res duo considerant. breuitatem seu longitudinem,& sonum, quia ex his cum conficiantur dietiones,& ex dictionibus oratio, plurimi resert quales illae sint .componuntur autem per hanc methodum syllabae, ut i)em docet Halicam asi primuin enim aliqua voealis seu longa, seu breuis nuda, simplexque constituitur, quae syllabam per se constituit; ut patet in dictione in in priore syllaba. a. huic literae seu syllabae si apponas ρ & scribas ρόδον remanet quidem eadem syllaba breuis. Sed suscipient aliquam mutationem addita prima litera illa ρ. Praeterea si rurius huic anteponas aliam literam eonsonantem, seu mutam fiet syllaba ut in dictione curis. Postrem δ si aliam illi, anteponas, set syllaba ςργ. ut in dictione uo vir seu sy . Haec postrema,quam quarto loco enumerauimus maxima est omnium,& magis cona posita.Tertio itidem loco exposta syllaba magis idem simplex quam quarta, sed magis composita, quam secunda.&se reliquae eodem modo . Tribus igitur additionibus, quae proferri possunt Grrici et Mur α Misar vocant audia suit syllaba illa, & breuis nihil δminus relicta est. Haec omnia nosse oportet oratorem,& poetam, ut complicare sciat literas; & syllabas conficere, complexionemque horridam,& asperam vitare positi; si ita locus postulet. praeterea consideret breuis ne sit, an longa. nam ut Halicarnasi ait ἡ τω MA , δι- ρο δει Λn is λογοo ολοιr ob ia ; intram δου ς in exist ιμ- τ αβ cs ' χεια,1 3 ire A. Sed exactius considerare liqc, sertasse ad metricam artem, po ' tius quina ad sacultatem poeticam spectat. Non dissimili ratione post longam de syllabis disputationem, quia nimis exacte in ea fuerat versatus,est. is xl x is a iam παρ li ' g Eb οσορὰ, ἀρκῶ ίων εἰσ Eia ταμυλ ν ino Nilid turpius scribenti ' artis alicuius praeceptiones contingere potest, quam si imprudens transgrediatur instres alterius, quae proxima, sinitimaque illi sit. Hoc igitur diligenter est euitandum, quod Halicarnali & Aristoteles, sicuti patet hoc loco , suinino studio esscere
270쪽
- Coniunctio vox est minime significans: qua nec impedit nec efficit ,, aliquam vocem fgnificare,apta quidem ex pluribus Vocibus compo
,, ni, extremo atque medio orationis cogruens : quam quidem in initio,, orationis suapte natura poni minime conuenit: ut ψ τοιδε : sue vox
is per se quidem minime significas ex pluribus vocibus unam, apta veri rb vocem unam significantem reddere.
Nunc coniunctionem definit & explicat Aristoteles,est autem coniunctio vox quae non signiscat quidpiam,sed copulat tantum,ea enim proprie vox dicitur significare, quae rem aliquam inniscat, sed coniunctiones rem nullam prorsum designat certam, ideo appellata ab Aristotele vox ασυ .Q Η Ο MA . Vetustus manuscriptus, qui est apua me habet κολούει. idest conglutinat coniungitque, quam lectionem proritas recipio,altera reiecta, quae pulcherrimum Aristote s sensum corrumpit. Quatenus enim colunctio vocatur,seu σι - μω ,pol Iet aliquis suspicari,an coniungeret,seu interpellaret & mutilam faceret s tolleretur vocem unam fgnificantem, quae ex pluribus vocibus hoc est syllabis sit composita, v OCEM signiscantem, vocat Aristoteles
Vt PARIETEM, LUCERNAM, ARBOREM, PLUREs vo CEs cum ait, intelligit
syllabas.Vna vox s scans,ex pluribus vocibus non significantibus,hoc est syllabis componituri, ni unctiones vero sint hae. μί.A A. . m. & reliquae huiusmodi: non inseruntur igitur hae coniunctiones, in compositione dictionis, dum componitur ex syllabis. Et hoc differt Co NivNCTIO 1 sYLLABA . nautraque vox est non signifieans; sed disserunt, quia syllaba ingreditur compositionem dictionis,seu ut verbo utar Aristotelis vocis significantis;at coniumnio non ingreditur,sed separatim pr sertur sicuti patet. Atque se patet locus alioqui dissicillimus,& obscurissimus,quem
neque Georgius Valla,neque Paccius apte vertersit, uti etiam me tacente videre estis in ipsorum versone. Debet autem ita verti. coNIvNc Tro est vox nihil smi sicas, ,, quae neque con lutinat,neque conficit vocem Unam significantem,quae ex pluribus
M vocibus,seu syllabis possit apte componi; Alio etiam modo explicat Coni unctionis naturam, ac vim Aristoteles.sic. Coniunctio est,quae & in extremis partibus, ct in medio nisi conueniat, aut collocari apte possit principio collocatur sermonis per se seiuncta, ac saeparata. Hac quippe explicatione si ita vertas nihil ingeniosius aut artificiosus poxest excogitari; nam Coniunctiones hae. μοῦν, δἰ, δή, τοι, δε-s, rati . dereliquae huiusmodi, semper collocantur in medio sermonis, ut satis patet. Rursus Eat o que huiusmodi sunt, semper collocantur in principio sermonis.Illa verba in cotextu Graeco,iata κασαι κω, corrisoda sinat ex manuscripto lin, sesia. Rursus illa dictio II μ. legi debet basis.male igitur haec omnia vertit Paccius, debentque,vianos iuperius expressimus,Verti.Non contentus duplici hac explicatione Coniunctionis,aliam quoque affert Aristoteles,quae est huiusmodi.Vel Coniunctio est vox nihil signa ficans, quae tamen ex pluribus vocibus significantibus, una quandam aliam ac diuersam signiscantem dictionem potest conficere. Hic quoque contextus in vulgatis libris est corruptus, sed Medicaeus liber manuscriptus rectam praeseseri,si unius litem labeculam tollas,lectionem ,habet enim sic verba haec descri
. I. Exemplum eius rei,de qua loquitur Aristoteles, uerit in his dictionibus. is a