장음표시 사용
61쪽
-r a P r. in quibus videtur Aristoteles clam reprehendere morem veteris comoediae,quae tota in micdicendo,& obtrectando versabatur; & approbare id quod stea vlitatum fuit in noua comoedia ; e qua omnis maledicentia sublata sitit. Posteri
igitur animaduertentes in Homero utrunque sinuit,inuenerunt comoediae normam: ideo autem dixi, utrunque simul, scilicet materiem vilium, & ridiculorum; at l. mam di amaticae imitationis, quia separatim antea obseruarant. Separatim autem sumpta materies vilium,& ridiculorum effecerat poema iambicum & conuitiosium; unde poete extiterunt dicti Iambici. Separatim quoque sumpta materies grauium,& hone. horum, effecerat poema heroi eum, de laudatutum: unde Heroici poetae appellati. Coni tincte verb, ct simul sumpta materies ridiculoruin D forma dramaticae imitationis,constituunt ipsam comoediam.&sic patet quomodo primum comoedia suerit inuenta. Coniuncte quoque sumpta materies grauium & honestorum & forma dramaticae imitationis constituunt ipsam tragoediam;& sic patet quomodo inuenta fuerit iraecidia. Analoeia vero quaedam , ct proportio est inter poemata Homerica, ct c moediam & tragoediam, quam sic demo rat Aristoteles. Ilias, ct Odyss. analogiam
habent cum tragoedia. Margites cum como dia. Sumitur autem analogia ratione materiae,& formae. nam Ilias ct Odyssea res tractant graues, ct heroicas; itidem &tras edia; illae quoque,& haec dramatic ' imitantur. decsanatur vero analogia haec iis verbis. - όγhor MOM ,ει, ωαπιριλἈσ , Hra Di Dei πιέσ ώσω π ΟυTω - οἱ στρ Ne Facta est autem transmutatio quaedam poematis in poema να ita e . a scribentium naturam.qualis est supelius declarata. Dria, si , qui imitabant ui iocosa
ac vilia facti erant iam graphi; lii rursus transmutati sunt in comicos; ct ex iambo raptus tacti sunt comici. & pro materie quidem diuersa non est facta mutatio, nam eadem permansit apud comicos,quae ante fuerat apud iambograptios, quod uterque . in conuitiis versatur,& malediciis; Sed ex serma tantum,nam iam graphi hoc d s- serunt i comicis; quoniam comici dramaticam faciunt imitationem; iambo raphi,, non siciunt. Hoc declarat Aristoteles iis verbis. s di i , πέραν naeo ra i in I in, D Hii οἰκέων συο, σι ρί. ma τῶν κοτωδασα ., irro . Facta est etiam altera poematum mutatio. eis τοτ ροι, qui imitabantur res graues ,& serias, facti erant heroici, seu epol eici . hi rursius mutati sunt in tragicos . ct ex heroicis facti sunt poli ea tragici . pr pter materie quide nequaquam,riam eade retinue t tragici, quae ante erant apud heroicos, sed propter formam,nam heroici hoc differunt a tragicis quoniam alia est imitatio tragica, alia epica,& heroica. Tragica enim sit per actionem, ec repraesentationem rerum vi Vt geruntur: Epica autem; ut festae suerunt, per narrati'nem enim nihilta inducit. sicuti patet,nam si perius haec a nobis copiose declarata suel unt. hoc explicat Aristoteles, cum ait. οἱ I xilli τίν ἰπὼν δεῖ το μίζω, in; U ' in x Q. T ταἰ, ebis. Diras vero a fleri causas,cur talis sit facta mutatio. Prior est , quia dramata tragica,& x ima sunt maiora epicis, non quidem quod e popoeia non
sit prolixior, quam tragoedia . nam epopoeia multarum rer a m ac diuersarum repraesentationem,& imitationem continet. ut patet ex Homero. Sed unam rem simplicem copiosius,& latins imitatur tragoedia,quam epopoeia. Altera est, quia dramata tragica S sunt magis honorifica, quia imitantur res ut vi geri solent. hoc autem non facit epopoeia; nam inducit narrationem, per quam imitatur. haec vero declarata sunt i ante. Quaerere potuisset hoc loco aliquis an tragoedia adhuc sit absoluta id vero que ri duobus potest modis, vel ex ratione ipsius mei tragoediae, ut sit veluti quoddam corpus integrum,& ab Eliatum: vel ex ratione theatra,& apparatus, quae duo extrinsecus
D posita sint. Respondet Aristoteles , hoc non spectare ad praesentem disputationem , D sed alterius esse de loci, de sermonis. in praesentia enim, cum sibi proposuerit quaerere, qualis fuerit origo poetices,' poematum singulorum,sat habet si demonsti arit, quom Ido enata sit tragoedia,&aucta.
62쪽
, Cum igitur a principio rudes essent, planc que informes Tragoedia si atque Comoedia, illa quidem ab iis qui Dithyrambum, haec autem - quantum se ipsa aperiebat ab iis qui Phallica produxerunt, qu ae no-M stra etiam tempestate in urbibus non paucis in consuetudinem ex le M ge recepta sunt: paulatim auctae fuere.
Prima verba ita vertit Paccius. Cum igitur a principio rudis,in misque esset. Recte quidem, si sensum respicias. sed verna sonant hoc. Cum ab initio extemporanea esset.na hoc ipssim verbum significat sine meditatione ulla aliquid seribe . re. Sed de hac dictionesuperius satis multa dicta sent. Qualis igitur fuit origo totius
poetices aer atorminini et .i. stibilis,& extemporaneis metris; talis fuit & singularupartium ipsius origo ; Ideo necesse est;ut tragoedia,& comoedia, sicuti caeterae omnes partes,suerint ara taxi x ra. Docet igitur; quomodo fuerint auctae ,& ex quibus
poematis ad ipsas sit facta accessio . Tragoedia a dithyrambis incrementum sumpsit. Comoedia ex phallicis. sied cur ex his utrunque poema in honorem Bacchi institutum fuit;nam & δiti lyrambiee tota primum in eo versabatur,& inde nomen accepit. Phallica quoque ad Bacchum respiciebant; sicuti declarabimus postea. Eil quoque notissimum in recitatione tragoediarum hircum mactari; seu praemium recitant Sus lari consueuisse ;Iisdem in comoediae ideo apud Terentium mentio est arae, cum ait. Ponito hic verbenas, quem locum apte exponit Donatus. Horat quoque in Poetice. Carmine qui tragico vilem certauit id nircum; Quare politissime & veri sime est ab Aristotele dictum tragoediam,& comoediam inde tanquam duos amnes suscepisse incrementum ex duobus rivis, & sentibus in ipsos influentibus. De dithyrambice dictum est ante. ideo nihil reveto. De oballis prosem, Quae leat apud Veteres. φ --s. Bacchi saera tam apud Graeeos,quam apud Latinos legere eli celebrata tui sie magna se cum steditate, & turpitudine, atque obstenitate . Vnde teli atur Liuius ea de causa Romae ex S. C. bacchanalia fuisse sublata. Celebrabantur etiam x Iur de quibus le- gere est apud Aristoph. & eius interpretem. nam inde deductum est verbum sex λα-
D l . . quod expresiit Vergilius in Georg.cum ait. M Vnctos saliere per vires. Celebrabantur & Phaltiea; de quibus memia ,, nil plutarchus in libro de Cupid.diuitiarum.ciun ait. Patrium quoddam agi selitum ,, mum Bacchanalium magna eum laetitia a toto populo; pompam Disse:Amphoram
M vini. deinde hircum,qui trahabetur; eum se niebatur quidam cophinum masnum D earicarum plenum gestans. Postremo loco erat Phallus. At ista,inqui nunc nesti ntur; nam circunseruntur in pompa vasa aurea,& preeiosae vestes. Nominat Pliallum
hoc loco Plutarchus,& ait sestum sitisse in Bacchi honorem celebratum . nihil praeterea , nam quid sit Phallus non explicat. Athenaeus libro xiiii. ubi de Hilarodia loqui
' quibus omnibus satis patet,quanta in eo fuerit obstenitas. Erant autem haec;& alii similes comici iussis, sic enim vocat Athenaeus. κυι πι α; ut non immerito dicat Aristoteles ex his adauctam comoediam. Narratur ibidem etiam aliud genus κωμῶσπαδῆα, apud Lacedaemonios; sed ego breuitatis causa praetermitto. Eos vero homines, qui agebant hos comicos lusias, ait vocatos a Lacedaemoniis λπM . seu μμ be. ab altis maecinxi liλο r. ab aliis spinor. ab Italis in a Sicyoniis &ὰ ω υr. ab his phallica celebrabantur. describit Athenaeus eorum repraesentationem. is qualis erat; sic. rvrrῶον εθυοπ- i; x i, beta raratam Αχρο issici 1 1sλω π έ Mα- ρ -- ολ φον 96s QE σφισίν. liti re τὰ
63쪽
. & quae sequuntur. Haec habet Athenaeus.sed apertius adhuc declarat Hesych ius, γ' quid est et Phallus. his verbis. Q πορ ναμ ον. Declarat & Lucianus in libro de Syria Dea, si isse quasdam imagunculas hominum ex ligno deformitas ma-fnis pudendis prominentibus, vocari autem ν Φροπαςx. huc respexit Collumella in ortis cum ait. Sed truncum sorte dolatum Arboris antiquae numen venerare Ithyphalli. ' Terribilis membri, medio qui semper in horto, N Inguinibus puero, praedoni falce minatur. Ad huiusmodi phallos puto respexiss. Verg. libro secundo Georg.cum est. D Nec non Ausonii Troia gens missa coloni
D Versibus incomptis ludunt, risuque sollito, Oraque corticisus sumunt horrenda cauatin ν, . Et te Bacche vocant per carmina laeta,tibiquem Oscilla ex alta suspendunt mollia pinu. Super his versibus eam maxime probo sententiam, quam affert seruius postremo l . D co. cum ait. Alii dicunt oscilla esse membra virilia de floribus facta, quae suspende ,, bantur per intercolumnia, ita,ut in ea homines acceptis clausis personis impingerenis tur. & ea ore cillerent,ideli mouerent; ad risum populo mouendum. Iam satis, opinor,patet ; quid nam sit phallus. &quae suerint poemata phallica. Ab his igitur audiam comoediam asserit Aristoteles; est enim quae dam cognatio inter utrunque poema. Sed quaerat aliquis. utra prior, an phallice poesis,an comoedia extiterat. Videtur innuere Aristoteles in contextu,prius quidem extitisse comoediam, sed cum postea Ere nata, imo ex legibus instituta fuissent phallica sacra, & ideo in lucem prodiissenephallici versus obscenitatis plenissimi, ex iis derivatis, &deduciis eo; adauctam comoediam, ait enim. Cum comoedia,& tragoedia ellent disroxiRHirata. tragoedia qui
di, dem aucta fuit ex dithyrambice, quae se cum illa coniunxit. postquam E re nata pro-b, diit,ad sacra Bacchi sacienda. Sic etiam comoedia M URGU -- ἔrti ianiso. πολ-
tanda illa verba s p irat, idest ab iis,qui primum produxerunt phalli- ,, ea. Notanda itidem illa verba. dicit To zam ναῖ .Lnaec ita vertit Paccius. quantum is sesse ipsa aperiebat. Videtur tamen hic este sensus. Comoedia paulatim aucti suit ab iis,qui phallica tractabant ad tantam usque magnitudinem, quantam nunc cernere est; quasi innueret aJsuc augeri posse, & expoliri; id quod factum est; cum comoe- dia ex vetere facta est noua; quae multo probatior .&integrior fiut. Alii lesunt OAιγα το σπιρον αυτ . ut scribant aulaῶσ, ct reserant, sicuti patet, ad phallographos. Sed prior lectio magis placet. Georgius Valla sequitur posteriorem. De eo iamdudum nulla est a me mentio facta, nam adeo perueria est eius conuersio hucusq. mihi visa; ut cani prorsus reiecerim. Quod si in reliquis, quae interpretaturi sumus,ita sese gesserit,reiiciemus prorsus; & tanquam de re abiesta nihil cogitabimus. Eeti et Moiasta L Hlae πιβαλου exHAα επαύσατο, ετm εχτιὰν ἰω lim m. tam τοι ἰπν αν πλῆθος Αρς εις δυο πρωτος λυγλίς κγοι 1 b G χρου H ηMollara, D E, λογον προπα-itiis παγm A ME.,, Sicque tragoedia diuersis mutationibus variata, quoad proprios nuis meros impleret, tandem quieuit. Tunc enim histrionum numerum, is ex uno videlicet in duos, Aeschylus primus auxit,& ea quae circa cho,, rum sunt,imminuit, sermonemque primarum partium instituit. . Postquam est ab Aristotele dςclaratum comoediam a phallicis. tragoediam a dith
64쪽
rambicis auctam eo quo diximus, modo. De tragcedia,ait. Post multas mutationes eam tandem ad propriam natari deuenis te: ita, ut nihil in ea desiderari amplius possit. Exponit vero singillatim incrementum tragoediar &i quibus fuerit aucta & a quib.
singulti fuerint inuenta. Aeschylus insignis poeta. primus tria inuenit. α ιπον stiis et . Qi et ari. λόγο- rvressam. Is,ut testatur Pausinias, per so .mnium a Baccho monitus coepit tragoedias scribere.De eo Quintil. haec scribit. Traia, Medias primus in lucem Ar schylus protulit, sublimis,& grauis, atque grandiloquus,, saepe usii. ad vitium;sed rudis in plerisque,&incopolitus;propter quod posterioribus
concessierunt Athenienses,ut correctas eius fabulas recitarent,& coronarenturild vero ab Euphorione eius filio fictum saepe, accepimus. Pluto stratus in vita Apollonii sophistae ait, A sichylum tragoediam ,cum antea essent consilia; eam in ordinem redesisse. & cum esset immitis,& crudelitatis plenissima, ab eo sinu. mitigatam; nam vetuit, ne caedes in conspectu spectatorum, serent in theatro. & ab Atheniensibi is h
' τ- - ο xcios ioci , in arist. s x. Aristoteles igitur ait, A Eschylum primum duos inuenisse histriones, cum ante adhibetetur tantum unus; de qua re superitis locuti fuimus ex Luciani loco quem protulimus; ubi barbarus ille dicebatunum lustrionem plures habere animas Jmminuit etiam chori multitudincm; nam olim in choro adhibebantiar plurimi homines. In choro comico--εικοσχορ λ'. I n choro tragicomm si να. declarat hoc Iulius Pollux copiose libro quarto his verbis. M .n
D triri, rei, miniat δεκας ιλόχορ r. Paulo post, o A M κόρ τί si ρ δε , Gaim. .s, koco D ν κ sis. ,snχοι in I, πῖαρ υ ἱ-δ σεχ inccndiron M. Inuenit etiam Avichylus λίγον πραγ tata. Vertit Paccius sermonem primarum partium. Donat di, Terentii interpres ait primas partes in ea metelligi persona, quae plurima loquitur; s D cundas,& tentas,& sic deinceps. Histriones,quantum ego obseruare potui,a veteribus appellabantur πλιο saci. προπι -- luistriones erant primi ordinis, quibus maximum onus fabulae recitandae committebatur. - ρ -- ἰ, quibus secundae paries. ωοο που, quibus tertiae. Necesse autem erat,vi τρυτα-
γ suu essent petitiores secundis; & secundi tertiis. Ideo legere est apud Demosth moratione His et aera uinc. Resciunem ab eo saepe vocari per probrum omen ta . quasi innuat illum,ium,qi ita fuerit his irro, valem sitisse. tum quod histrio tertiarum pas ' tium multo viliorem.Verba sunt haec Otara τε aso, ii. QG λμινον αἰ
si ita δ γγ suo,quasi secundarium. Cicero in Bruto per quandam similitudinem ait . . Arrius idem faciebat MCrasti secundarius. De his,qui volet, legat c piose etiam apud Budaeum in Comm. Locus est alter apud Horatium in Epiti. libro primo,epist.vltima ad Lollium.' 1LVt puerum saeuo credas dustata magistro Reddere,vel partes mimum tractare secundas. Eum locum exponens, quod ad mimum pertinet secundarum partium: Porphyrion
ait. Secundarum partium actores omnia simmisse agunt. Declarat hoc Cicero aper ' tisiimὸ in Diuinatione in Verri Vt mactoribus, inquit, Graecis fieri videmus, saepe ' illum qui est secundarum, aut tertiarum partium; cum positi aliquando clarius dicere,quam ipse primarum,multum fiammittere, ut ille princeps quam maxime excellat. Sic faciet Hallienus, tibi seruiet,tibi lenocinasitur,minus aliquanto contendet,quin potest. Innuit hoc ipsum etiam Plautus in prologo Amphitrγonis,cum ait. Vt conquisitores fierent histrionibus.
' Qiu sibi mandassent delegati ut plauderent, Qui ue quo placeret alter se ilicι nunus.
65쪽
Haee ante me animaduertit & explicauit doctisi. vir superioris aetatis Caelius Rhodiginus libro quinto suarum Antiquitatum.
Quos Sophocles ipse cum scenae ornatu ad tertias usque producit.
Declarauit adiumeta,que attulit tragoedie Aeschylus; Nunc declarat,quae attulerit Sophocles. Is duo inuenit; uni addidit liistrionem, emecitque,ut ellent tres. Scenographiam quoque excogitauit.Cum tres histriones adhiberetur sedius est seimo ινιταγα- σ. Namnaec sunt nomine προσ2'. Gepit appellari πρου nam is, quo pri mum tempore Aeschylus duos adhibuit histriones ratione secundar ii.ut si praeclare ab Aristot.ante dictum Aeschylum inuenisse sermonem , Per id enim denotat etiam Sicuti patet. Fuit etiam consiaetudo haec apud oratores in causis sereni bus agendis, ut aliquis primas ageret. alter feci indas. tertius te tias. Declaratur hoc apud Demosth. in oratione in s MTRO: Nam ait interpres, eam esse Aphepsioni autem An me; τἰre concessam suis te et mo
M M. Reliqua illic vide copiosius. itidem apud Cieeronem in oratione pro Coriis Bal.in princi ubi ait.sii ccedo ei orationi, quae non est praetervecta aures veliras;Habuit enim compatronos Cice. in ea causa Crassum, & Pompeium.Itidem hoc legere est apud eundem in oratione pro L. Muraena.Testatur Plutarchus totam noctem desii das e Ci ceronem in ea oratione meditanda, & scribenda, quia in ea causa compatronii habebat Hortensium maximum oratorem, qlio cum de laude in dicendo certabat. Sed redeo ad rem . Treis histriones adhibuit primus Sophocles . Fuit is instribendis uersbus grauis , ac prudens. rem rediculam, sed ex qua percipias rem seriam narrat Lucianus. Solitum quendam expendere versus Sophoclis & E - 'tidis libra . Et versus Sophoclis sursum , Euripidis deorsum delatos . tanquam uiores , & magis inanes . Idem a veteribus ob suauitatem sermonis , Attica fren est appellatus . narrat Pausanias, cum Lysander Rex Lacedaem. Athenas obsideret,inonitum in somnis a Libero patre , ut pateretur humari Atticam Genem
delitias sitas. Eum vero intellexit Lysander postea Sophoclem sibis te, qui eo die
erat humandus. Scenoeraebiam quoque inuenit Sopliocles.scenarum triplex genus filii;in quibus poemata recitabatur scenica.Triplex etiam igitur scenographia nec L. sario fuit,Tragica,Comica Satyrica.Tragica scenam Vitruvius ait, columnis,signis, regalibusque ornamentis suisse instructam. Comicam priuatorum aedificiorum, δή domorum speciem praeseserre consueuisse.Satyricam vero arboribus, speluncis,montibus S aliis agrestibus rebus ex topiario opere ornari s blitam.Tota vero scenographia architecture ratione describitur,ac eius cognitione cotinetur. Et sc a Vitruvionesnitur Vist frontis,ac laterum abstedentium adumbratio,ad circinique centrum omnium linearum responsus.
.. Ad haec ad magnitudinem ab exiguis fabulis , ct ab ridicula
dictione satyris exclusis ad grauem habitum prouecta , sero tam
Haec ita vertit paccius. Ad haec ad magnitudi ne peruenit ab exiguis sabulis,& ab Κ-dicula dictione,exclusis satyHs,ad grauem habitu prouecta est,atque ita sero tandem quieuit. Duo explicat Aristo. hoc loco primit Tragoediam paulatim ad iusta magnitudinem pervcnitie. Deinde,Tragoediam ad quandam maiestatem,&grauitatem sero euectim,reiecta omni ridicula oratione, quam sumpserat a satyris.Quatenus ad primum Sectat,sciendum est,olim,cum extemporaria esset potas,& nuper nata,recitari consueui ne quedam et paeris idest breuia poemata,quae breue unius rei admoduleuis imitatione con erent.Cuiuscemodi nobis exemplo esse pollunt aestu a r
66쪽
item enim ille imitationem habent alicuius rei de qua inter se sermonem habent Rusticani pastores.Non pauci vero in eiusmodi genere poematis versati sunt;atque inde Bucolici poetae diuti. rates Theocritus Bion Moschus.Apud Latinos Verni Tra- scedia igitur, cum talpa ab initio breue quoddam ellet poema ad iustam demum magnitudinem paulatim pernenit.Quatenus ad secundum spectat,Sciendum est. S tyricum poema apud veteres fuisse lasciuum, ridiculum, & mordax. Inducebantur autem personae satyrice Dii agrestes, petulci. Siluanus.Silenus. Satyrus. Sed de pers nis satyricis copiose Pollux.Nos quoque alibi commodiore loco de satyris copiosius locuti suimus.Nunc breuiter repeto,quod facit ad rem. Potas antiquom partim erat scenica parum lyrica. Declarat hoc Athencus Lib. xiiii.Scenica erat triplex . I i agita Comica. Satvrica. yrice itide triplex gymnopaedici typorcsematice. pyrrhice. fuisse hetia satyricen poesin scenicam per se,cogit osci poteli ex superiore loco, que citaui ex Vitruvio. Sed labentibus aliquot annis, satyrice,etiam si, ut patet, per te recitabatur, ct erat comica & tragica sicuti alibi est a me probatum,antiquior;coniunxit tamen secum tragoedia.In causa vero hoc fuit.Tragoedia atrocitate & seueritate rerum, quas tractabat,animos defatigabat spectatorum. Poets igitur optimuelle existimauerunt ;si iocos satyricos intermiscerent,quibus spectantium animi relaxarentur. Hoc ipsum ita fuisse seruim declarat aperte Horatiin poetice, cum est. in Carmine qui tragico vilem certauit ob hircum. , Mox etiam agrestes fityros nudauit ,& asperis Incolumi grauitate iocum tentauit,ed quod Illecebris erat,&grata nouitate morandus Spectator. Dat isitur ibidem praeceptum Horat.dicacitatem & lasciuiam satyr rum,qui intermiscebatur tragicq recitationi; esse temperandam. Ne ridicularum nimis,& lasciuarum rerum eommilito fiat cum grauibus in seueris. Cum ait.
Verum ita risores,ita commendare dicaces .
' Conueniet satyros;ira vertere seria ludo' Ne quicunque Deus. &quae sequuntur. Licet igitur coniicere ex his;olim & ab Aeschylo,& ἱ Sophocle intermistis in tragoediis satyricas recitationes quae adhibebantur veluti quiddam Privis. γοωον, & adue litium & ideo non extant cum scriptis tragicis coniuncta. Haec omuia ita sese hab re,& verissima esse; praeterquam quod ex Horatii verbis cognosci potest,perspicaturis etiam ex iis,quae dicit hoc loco Aristo. ειτο μιτυ νεκ 9Iapitaῆα iei iis a. Sensius enim est hic.Tragoedia sero ad maiestatem,& dignitatem peruenit suam,reiectis,e medio recitationis,satyris, tui interiniscebantur relaxationis gratia.Id vero soctu aetate ipsius sertasse,nam ait. Αιἰ .i sero.quasi innuat id aetate Sophoclis, eschyli non fuisse in usu,nam inducebantur tunc ad relaxandos animos satyrice recitati nes . Atque sic pate quomodo paulatim ad iustam magnitudinem,ac decora dignia
' Senariumque metrum ex octonario adoptauit hoc enim antea m ,, tro utebantur, qu bd satyrica, magisque saltatoria poesis esset. Itaque elocutioni iam constitutae natura ipsa proprium adinvenit metrum. Naxime enim sermonibus aptum alternis iambicum esse, argumen
' to sit, quod in disserendo plurimi sane iambici, rarissima vero exametra mutuo in sermone a nobis proficiscuntur. licet etiam colloqui
67쪽
ipsius harmoniam excedentibus.
M Hec ita vertit Paccius. Senariumque metrum ex octonario adoptauit, hoc enim N ante metro utebantur, quod satyrica magis, ac saltatoria esset poess. Adhuc explicat Aristo.quomodo tragoedia paulatim aucta, exomata,atque expolita ad suum nitore peruenerit,agit autem de metrorum senere; quibus ante ut ei antiari, nam immutata
postea sunt. Quoniam tragoedia magis erat satyrica, ct saltatoria,opus fuit quoque
adhibere numeros saltatorios. Cum vero ait tragoediam suis te satyricam intelligit, suisse magis lasciuam, minusque grauem, quam tunc erat.Saltatoriam,quia cum sὀltatione,& mobilitate repraesentabatur, simile satyricae saltationi, Eam vero veteres D eanis vocabant, ut declarat Atheneus.Postquam autem tragoedia deposuit omnem illam lasciuiam,& mobilitatem satyricam, necesse etiam fuit,ut immutarentur numeri metrorum: Ex tetrametris igitur iambica,idest trimetra,recepta sunt in usum.T trametra dicunturi,que octo constant pedibus.Trimetra,quq sex;nam singulae iuncturae binos habent maes.Sed querat aliquis cur tragiet trimetra,& iambica assumps runt sibi reiectis tetrametris. Respondet Aristo.Postqua omnia paulatim composta Rerant & expolita in tragoedia; sicuti declaratum est ante. Susccpta quoque eit cura eius,quod erat in poemate aduentilium,metri scilicet & numeri.Octonarius est reiectus,quia satyricus, & saltatorius; quod esset prolixiori& niamerosius ex eo saltare . possent saltatores magna & uaria cum mobilitate; qui requirebatur in laseivo sityro rum poemate. Ex octonario igitur factus est senarius & iambicus, breuior ut esset,& aptior ad tragicum poema. Ille autem numerus aptus est; qui imitatur communem loquendi usum, quo inter nos utimur quotidianum. Eiusmodi uelo iambus est. Et
bH, i ais , M. ae sic vertit Paccius. Elocutioni iam constitutae proprium metru inuenit natura ipsa.Notandum quomodo dixit eu τοῦ σι M. Nequis sertasse crederet industria hominum id tantummodo factum;quamuis id quidem ei secerint homines sita industria; sed sequentes naturae ipsius vestigia. Omnes enim numeri ea ratione 'constituti,& excogitati sierunt.Significat igitur Aristo.cum etiam in hoc aduenti- tio metro omnia sint reserenda ad naturam , sacile posse cognosci totam poeticenis ex causis naturalibus csse ortam. Illa verbasti λααλι ειῖr ., M v a. Ita vertit Paecius.maxime enim sermonibus artum alternis iambicum est.Recte quidem. Sed sensus est;si ad verbum reseras huiusmodi .Iambus est maxime dictionalis ut ita dicam
νε idest maxime, & scpisiime cadit in nostras dictiones, quas communicantes inter nos di, similiariter proserimus.Vcuie.Vt plurimum in nostro sermone,qui a natura proficim scitur,si quis attendat. animaduertet intermistos esse iambo quia in eos saepe exit nodia ster serm o quotidianus. Idem ait paulopost. ει m πρω ἀυυλο δαλίν πω λ lito a MM M, άμψα, ολγ-,YADA πτιστῆσλαῖωψ ἄρμα . . H cita vertit Paccius. In disserendo plurimi iambi sed non video qualis hic sit sensus.apertior igitur fuerit,si dixe-α ris. In mutua collocurione nostra familiari multos proserimus iambos. Reliqua ita
vertit paccius ilexametra autem raro iis mutuo sermone 1 nobis prosciscuntur. Li- γ cet etiam colloqui ipsius harmoniam excedentibus. Prior pars rectissime est conue
sa, Posterior vero pestime, ac longisii me abest a sensu Aristo.imo nullus ex ea sensus,, elicitur.quod si elicitur, est tamen perobscurus.intueatur quilibet per se,& conserat α, eum Graeco contextil. Ego ita explico. Hexametra raro a nobis in mutua collocuti dia ne proserunturiquod si tamen aliquando proserimus,id sacimus praeter naturam,&harmonia nostri suotidiani sermonis. Multo melius,et si rudioribus verbis.hunc lpi . vertit Georgius Valla,ait enim .nam pre caeteris metris iambeum sermocinationib.est maxime accommodatum, hinc sane exploratu,qubd inter semiocinandum internos . iambea plurima proserimus; at rariuscule hexametra, sermocinalem quoque harmo- . ni in excedentes Verum omisiis his.Quatenus spectat ad iambu,quoaque eo ste tu ter utamur in communi sermone, testatur Cice.in eo lib. qui inscribitur Oratori curi est. Sequitur ergo,ur, ut maxime cadant in orationem aptam numeri,Videndum sit; . sunt
68쪽
sint enim qui iambicum putent,quod sit orationi simillimus,qua de causa fieri, ut is D potissimum propter similitudinis veritatem adhibeatur ita fabulis, quod ille dactylia
D eus numerus hexametrorum magniloquentiae si accommodatior. Hic locus Cice. plane refert adverbum locu hunc Arisaei de a diligenter adnotandus Ide Cice. in Ora,, tore. Magnam partem Iambos proserimus in sermone. Quatenus ad hexametra spe
ctat,quod his in communi sermone non Utamur aut raro,atque tunc excedentes naturam sermonis communisdioc idem probatur in ultimis vel bis loci superius citati, ,, cum ait. Dactylicus ille numerus hexametrorum magniloquentis est accomodatior Idem paulopoli exprimit CicoeoAristote.Sed cx.iu.Lib. Rhetoricorum ius verbis ,, quod longe Aristo. videtur secus qui iudicat heroum numerum grandiorem,quam is desideret soluta oratio. Iambum autem nimis e vulgari sermone. Ita neque humilem, , , neque abiectam orationem, nec nimis altam, & exaggeratam probat;plenam tamen ,, eam esse vult grauitatis;vt eos,qui audient, ad maiorem admirationem possit traducere. Arist in iis,quae citat Cice eo loco, loquitur de Oratione oratoria.Sed differt oratio oratoria a poetica,quantu ad n umeros spectat oratoria,quoniam per se soluta est debet exomari,& vinciri numeris quibusdam,ut grandior appareat,& admirabilior. Poetica quoniam numerosa est per se; debet aliquando sese humilem reddere pro ratione rerum,quas imitaturivi in imitasione appareat magis similitudo veritatis. Ex pli causian la agoedia,& comoedia collocutiones sunt inter personas; debent ille collocutiones poeticae imitari collocutiones quotidianas; at he non sunt turgido numem,utpote Eeroo;sed humiliore;iambo scilicct. Herous igitur neque oratoria, neque poeticam orationem ingreditur.quoniam nimis elatus est,& inflatus.Vnde est a Rhetoribus traditum,in oratione soluta maximu esse vitiis,li appareat metrii. Id vero de
heroo praesertim debet intelligi. Est locus adnotandus qui huc spectat in Episto. ad ,, Atti Litavit. Flabat ab Epiro lenissimus auster mitis,in his verbis; quia versu praeter
is Ad haec Episodia quoque plura, caeteraque, ut singula exorna- D ta fuisse dicuntur. De his igitur satis: nimis enim fortasse operosumis sit in singulis immorari.
Ad exornandam tragoedia, ait Aristoteles, inuenta quoque fiat se episodia. Suidas ait epis dium vocari πῆ mἰl ω irat. Nam quicquid praeter rem,modo cum reconiunctum siti,affertur ad augendam fabulam,& ampli scandum poema; eo appellatur nomine. Exemplum sumi potest ex Veigilio, nam quicquid de Didonis amore narratur; praeter rem est;& tamen inseritu poematis ad augendi gratia. Epis odia igitur in Deli assumuntur ornatus, & ampliscationis causi Sicutiloci communes apud oratores.Verlim de Epis odiis copiosus pollea commodiore loco loquemur.His dia,, ctis, Aristoteles epi logum facit stiperiorum omnium ait enim. De his QviDEM HA B- ,, Κvs. Cum enim sibi proposuisset demonstrare, ex causis naturalibus enatam poeticen,& lingulas ipsius partes; id singillatim demonstrauit in Comoedia,&Trascae dia Atque quidem hactenus incrementum quomodo acceperit tragoedia, decl.irauit. Explicare autem singula sepa ratim magni esset laboris ; ct longiore narratione
69쪽
oComoedia autem est ut diximus in peiorum quidem imitatio, non ,, tamen secundum omne vitii genus, quanquam ridiculum s turpi prodi, ficiscitur. Ridiculum enim aliquo pacto peccatum est,& turpitudo sine dolore, minimeque noxia: perinde ac ridicula statim appareat de V sorinis facies, distorta sine dolore. Haec ita vertit Paccius.
Comoedia autem est, ut diximus, peiorum imi tatio;non tamen secundum omne vitii genus; quanquam RiDiculum a turpi prosistitur. Haec non satis apte conuersi sent;nam ita debebant verti ,& connecti cum prioribus. Sed secundum ridiculum, is quod est turpitudinis particula.Reliqua recte se habent.Ridiculum enim aliqua pacta peccatum est,& turpitudo sine dolore noxia;perinde ac ridicula statim appareat d serinis facies dissoleta sine dolore. od Paccius vertit. Noxia. Est in graeco cotextu, quod considerabimus postea, quale sit. Connectuntur haec clam superioribus.Sic.Declarauerat Aristot.qualis suisset origo tragoedie,& comoedie. Mox erat inquirendum quomodo auctae.De incremento igitur,ct absolutione tragoedia: h ctenus egit Nunc vero erat agendum de incremento comoediae Sed antequam agat, V breuiter repetit ex superioribus, qualis sit comoedia. Ait igitur comoediam esse imitationem peiorum. Habet graecus contextus. somines mali appellantur
' ex vitiis. Vitia vero, & peccata non omnia paria sunt;sed alia letitora;alia grauiora. ' Comoedia igitur et si subieetam sibi materiem habet καkιαν; idest vitiositatem hominia;
non tamen omnem,sed eam,quae talis est;ac tam foeda,ut rissim moueat potius, quini indignationem,aut commiserationem. Hoc quale si declaro & breuit emi & facile.
Turpe est aliud si, aliud non σα θύν. 4 φ ῶ. ut inquit Aristoteles Liber mcundo Rhetoricorum, sunt; verbera,caedes, vulnera,cibi inopia,corporis amiciti nes;senectus, morbi. Quae satienti dolorem afferunt;videnti autem commiseratio-
,, num . Non ς ἡ- , siant illa, quae patienti non dolorem,sed ruborem,& pudoremis afferunt. Ea qualia sint; declarat Idem Aristoteles Lib.secundo. Rhetoricorum. Pu- dor inquit, ea dolor, & molestia quaedam animi,orta ex peccatis, per quae subeunda
,, sit ignominiae nota alicu ius.' deserere locli in acie.Abiicere sueu. Nam haec olim magno dabatur probro. Horat.Relicta non bene parmula.Demosth.quoque ita se ex t ,, cusauit ut resert Plutiος--πα μαχε ιτιυ.Habet ibidem Aristo.minimis qUibu'. M lucris capi.serdidas exercere artes spoliare cadauera. repulsem tulisse. De seipsis nimis
magnifice loqui. Coire cum quibus non liceti quod Cice. cepe Clodio obiicit; quod
coluisset cum seroribus,quarum una quadrantaria dicebatur.Itidem ea, propter quq eremur eos,qui aliena explorant vitia,cuiusinodi sunt,subsannatores,Satyri; comici;nam omnes hi maledicentisisimi sunt. Hoc verb perbelle conuenit cum hoc loco poetices;ubi de Comoediar subiecta materie loquitur.Ut lieet intueri. Nam comici cum snt deriseres, isiim captant ex alienis peccatis.Vt Aristoph. isiim captat in Nebulis, ex Socratis persena,cum ait illum docere ; quomodo dimetiri oporteat pulicis saltum. Itidem,quomodo insecta bombia emittant. ae illic legi possunt. Haec enim turpia sunt non φυμνα , & habent in se, ut Aristo.ait;α χω ἀν--.Ideo ridicula. M Affert veris ipsemet Aristoteles exemplum, cum ait ; ut siquis rideat intuens faciem tm alicuius distortam,& deformem.Cuiusinodi ridetur apud Homenum Libri secundo. di, Iliados Therstes. Cuiusmodi Cicero explicat Libr.secundo de Orato. Gallum illum. M Cuiusmodi erat Socrates naribus simis:ce 'ua re Xenophon in Conuiuio his verbis.
&quae sequuntur. Nam multa ibi lepide , ac ridicule, de ea re narrantur Pulchra est,& facit ad rem Ciceronis illa diuiso Lib. secundo de Orat ubi de silibus oratoriis loquitur.lAit enim miseriam non , mouere rissim; nam miseros
commiseramur potius, crudelitatis vero summae est risium ex aliena miseria ca-
rtare. Neque valde turpia, ct nefaria; nam hac mouent indisnationem,& maioret'
70쪽
nuadam vi vieteri volunt. Ergo subturpicula risium mouent; sic enim appellat ea,quq vocat hoc loco Aristoteles peccata non σωρ , & simul ostendit ex turpitudine i sum enasci. Spectat ad hunc locum Aristotelis etiam illa diuiso Cice.cu ait . Ridicu- is lorum,quae ex subturpiculis nascumii 'aliacue in re; alia in veribo. verum de hac re satis;reliqua qui volet, petat ex eodem Cicer.&Quintiliano Libr.v.ubi de f. cctris D oratorii a it. Narrat Atheneus Libr.xuii. Olim Athenis suille s. Miu stibiannax res, ac derisores qui eadem vixerunt aetate. Videat ibi qui volet rem plane lepidam, ac dignam cognitia; ex huiusimodi enim maledictis,& risu enata eii coni xdia.
Igitur de promotione Tragoediae, & per quos . satis constat: secus' vero de Comoedia: si quidem initio. quod parum sui studiosos habue- rit , latuit: sero enim ab Archonte comoedorum chorus , ut quisque, sese obtulisset, inductus est. Eius vero professores, ubi iam aliquam
' speciem praese tulit, memorantur. Quis autem personaS, prologos, histrionum multitudinem, caetersque huiusmodi protulerit, prorsus
Haec ita vertit Paccius. Igitur de promotione tragoedi dc per quos sitis consas' secus vero de comoedia; siquidem ab initio quod parum sui studiosos habuit; latuit.
' Sero enim ab Archonte coinoedarii chorus,ut quisque se Obtulisset, est inductus. Lo' libentius Paccii verba asicripsi, quia maximus eii mihi illius error demonstranda s coiunguntur haec cum superioribus, sic. Tragiediae origon incrementum iam satis p tet, nam sigillatim omnia declarata sunt . Coin ediae vero incrementum quale,'ua- do quom;dόue sectam si prorsus ignoratur. Cuius in ca am lianc assert Aristot. η, cum enim livoris esset plena,& maledicentiae,erat ommibus mul-r' sa I unusquis'. sibi ab ea metuebat praeter admodum paucos.Nam Diogenes I .aer. V M Socrate ait. αγ δ τῆσν Dδ ur Ar ἰαυ- δε larari siti πιρ πι τῶ - irro' stiri stas Nimis clavi Ar πός irata. Haec res etiam ei secit seros sis, ut pauci poetae in scribendos operam ponerent suam,quod fatis populo non placere animaduerterent. Id vero facile peritisci potest, vel ex eo, quod sero admodum Chorus dari Athenis expila Magistratu Cum enim viderent Athenienses malum hoc latius indies serpere neque alia ratione maledicentiam illam cohiberi tolle legem sanxerunt, qua cariebatur, ne ullus qomicus poeta Fabulam populo daret; nisi prius eam Masini intus,penes quem erat summa potestas Omnium rerum in ciuitate , approbasset m- dicassetque eiusnodi esse;vt neque legibus aduersareturi, neque mores corrumperet. D Declarat hoc ipsi in Plato Libr.de Legibus. vii. Ris is il πῶν sora νεκ' ιυ λ ἱ- ro, ;ρχουσa Yγω Ur biici ρο παρὰ Vr Hωδε δεπιριοῦν V -- γ,
Ideo Aristoteles in contextu ait, 'g, ο re lae verba quid ubi vellet, cum non intelligeret Paccius; tam inepte vertit ut satis mirari non poli im , virum alioqui do tum eiu adeo alienam i siensia Arallotelis proti itisse.sed omnino in hunc errorem lapsus est,quod ignoraret veterem illam consuetudinem Atheniensitim. Uequa etiam apud Stobaeum in cap.xliii degere est, ex Hierone. vi q. .ο- χου r
vir δL 20κ a Consequuntur autem liaec in contextu Aristo. verba αχιλλοντα