장음표시 사용
71쪽
8,, Quae Paccius vertit. Vt quisque se obtulisset. Sed quid sibi velit per bure verba non satis intelligo . Sensus Aristotelis est. Voluntarios fuisse choros, et umimquemque pro suo arbitratu priuatim, scd non in theatro, di scena ; iocos comicos maledicentiae plenos protulis le . Demosth in Midiam ita utitur bae dictioneas μοῦν έλλοντἰσ res eλοσ-Mποπῶσμ- τι , οὐ χ π ουδε Arar D Hκαὶ ποῦν lis κη. Haec quidem ita sese habent, ex quibus salis patet ;Cur ea , quae ad comoediam pertinent, quomodo inuenta , ct acria sint prorsus ignoretur.Nam c moediae scriptores,sq ui insignes extiterunt,co dcmum tempore extitere,quo omnia iam erant adaucta,& exornat a Ignoratur etiam, quis primus in comi diis personas,
prologos ; histrionum multitudinem & caetera huiusmodi protulerit Lucianus in Menippo, ab initio ostendit exiguum suisse histrionum numerum, his vel bis.Jμπι
Iulius Pollux , hoc habitu in comicos alius induci solitas. Lib. quarto Hii . A si, i Aκσων - βσηιαν, νοσἀ μαρ ἰν τψρον ρααυουκοῦ cis, Pyrro A cpe a V hinitar. trio a est is, ἔ 1άλοσ2.το Picta ba lo Co μα nare eis. παρ mοιόi posura putas V ε cserra. Aut personas, quibus oste ii ora recitabant histriones. De quibus meminit Horat. in Poeti. cum ait.,, Quae ca ne rent, agerentque peruncti secibus ora,
si Post h unc per sonae,pallaeque repertor honestaeis AEschylus : Et l .ucianus in Menippo cum ait, loquens de histrionibus.
eues et oesu καταβῶσ - coia. Prologus a Graecis no adhibetur in comoediis, si eo modo accipias, quo Latini solent.Nam, ut ait Donatus, est antecedens veram fabulae compositionem locutio. Et propite quidem ait, prologum v cari,in quo poeta excusatur,aut fabula. Prologium au tem, in quo argumentum tantummodo aescribitur . Sciendum igitur aliter ab Aristo.accipi prologum. Na maliquanto post,ubi diuidit tragoediam in partes, quae respiciunt quantitatem,lias cnumerat. Prologum, Episodium, Exodum Choricum. Prologum verdeste ait cam tragoediae partem, quae est ante chori ingressum. Ex quo loco satis pa Icilrologum partem esse ipsius fabulae eum caeteris necessario coniuncta m Fabulae, si idipsum quod agitur, tantum modo respicias ,breues sunt;at longiores fiunt addito prologo, epi- sodus. Innuit igitur Aristotel es ignorari a quo primum aucta fuerit comoedia addito prologo; cum ante breuis esset,& co ncisa.
Caeterum confingere fabulas, quod quidem 2 Sicilia primum in V nauit, Epicharmus,&Phormis coeperunt: sicuti quoque ex Athenienn sibus Crates iambica prorsus ratione omissa in uniuerse m sermones, is vel fabulas confinxit.
' Omnia,quae ad comoediae originem,& incrementum pertin ent,ignorantur pta terquam unum;quis scilicet primus coiinxerit fabulas. Id vero duplici explicat modo; nam & apud quos primu ex reliquis nationibus fuerint inuentae fabule,& apud Athenienses praeeipue. Ut si dicam ego primum fabulas scripsisse Liuium Andronicum , id intelligi debet apud Romanos tantum.& sic diuersis in locis alii,& alii extiterunt, em Gem rei primi authores,& inuentores. Hoc,quod modo narrat,superius quoque
declaratum suit;apud Siculos scilicet qui e Graecia eo venerant habitatum,ab Epichar
72쪽
rno inuentam sabulat de quare superius satis multa dicta sunt; ubi de Epicharmo
quoque plura locuti fuimus. PHORMis. Vide,an sit legendum PHORMus. am ita appel lat Athenae iis Lib. xiiii. ω νοσο νι ιν αυλαν-.Itide&Suida s. Fuit hic Syracusanus,& charissimus Geloni Siciliae tyranno. Inuenisse sertur primus talarem vestem, qua veteres in scena utebantur. Ad quam allusit Horat. cum ait. I raxitque vagus per pulpita vestem. Praeterea contexuit,& ornauit totam scenam pellibus punidis ceis. Diogenes Laertius Protagora ait cognomento fuisse appellatum emule .
dis ἱυλα δε R., si j ὀcusor. Crates Atheniensis suit de quo Laertius. sic. γογρhrar A κροτicrur ac ,- o. τρῶταr a T.σ-κ αλπι - r. Fuit etiam alter Crates Thebanus phiar losephus, et poeta tragicus qui,ut testatur Suidas, et Laertius, sabulas grauibus rebus,
ac philosiophicis resertas seripsit;& multas quide soluta orati Oe, quod eo libentius adscripsi quia de hac re etia superius locuti fuimus, Sed Comicum hoc loco intelligit
D Itaq. tragoediar epopoeia d si taxat similis esse apparet, quod metrico,, sermone praestati uimitatio est, hoc dissert, quod simplici utitur metro, ,, quod l. enarratio est, logitudine praeterea, quonia tragoediae quide in- tra unius poti nimii Solis, vel paulo plus minusue, periodum actio est: is quandoquidem Epopoeia temporis spatio non urgetur, qua sanh li- ,, bertate in tragoediis perinde ac in hexametris a principio usi sunt.
Haec ita vertit Paccius. Itaque tragoediae epopoeia duntaxat similis esse apparet, quod metrico sermone praei stantium imitatio est. hoc differt, quod simplici utitur metro. quodque enarratio est. longitudine praeterea, quoniam stagoediae quidem intra unius poti s simum Solis, vel paulo plus minus ue periodum aetio est. Epopoeia vero temporis spatio non urgetur; qua sine libertate in trastaediis, perinde ac in nexa se metris a principio usi sitiat. Vbi Graecus contextus habet e. Nis, sin, vertit Paccius, , , in hexametris. sed Aristoteles apertius intellexit epopoeiam; state vero, & paulo post Paccius vertit hexametra; ubi Aristoteles scripsit epopoeiam. Recte sane, nam epopoeia hexametris utitur, sed apertior erit sensus, si tu epopoeiam dicas. Connectuntur haec cum superioribus, sic. Postquam Aristoteles expositit originem poetices, & omnium ipsius partium; incrementum quoque tragoediae,& comoediae demonstrauit;
Colligit ex iis,quae superius dicta,& declarata suerunt; quid commune habeat ep poeta cum tragoedia;& quid diuersum. Plane id ipsum facit,quod Porphylius in tuo illo libesto de V. Vocibus. is enim postquam explicauit sinsularum propriam vim,&des nitionem; colligit postea quid commune, quidque diuersum, ac discrepans sit separati m. hoc vero sit in omini methodo, optima snne ratione; ut in si sulis rebus fiamilitudo,& disserentia perspiciatur. Quantum ego perspicere potui in contextu. Aristoteles statuit duo,quae communia sunt epopoeiae, cum tragit dia: treis vero differentias explicat, quas sigillatim declaro . Prima similitudo est desumpta ex materia. pini utraque imitatur obstat, idest praestantia,grauia, & seria. sicuti satis patet.
73쪽
Secunda est sumpta a ratione formae; quia utraque Q. am imitationem conscit per sermonem metricum. sicuti aperte videri potest . Prima autem differentia est, qua
differt epopoeia 1 tragoedia; quod epo poeta simplici utitur metro; quod quidem ita
est intelligendum; non quidem, quod e popoeia tantum utatur hexametro; tra eoedia
vero iamso,& aliis breuioribus, ut videre est apud Sohhoclem,& Euripidem in choris praesertim; sed quia praeter metrum adhibet etiam harmoniam,& saltationem; s
paratim tamen,ut est ante declaratum. Altera differentia est, quod in epopcinia narratio est. Graecus contextus habet, Pron λια, adest an nunciatio. In tragoedia vero non
est ιμ- -. sed imitatio eiusmodi ac si tum res ageretur. Haec omnia superius copiose declarata a nobis fuerunt, sed repeto paucis unum hoc. epopoeia habet λια tum quia poeta ipse videtur αυπίMli ex sua persena, sicuti ex Platone superius est declaratum, tum quia saepe inducuntur Personae nunciantes, ct narrantes res ali quot gestas, quibus interfuerint,ita, ut & sermonem, & ictionem reserant singularum personarum,ac si ipsae loquerenturi,quod facit AEneas apud Vergilium libro secundo,& tertio ABneid. apud Didonem narrans res gestas in expugnatione Iliaca ;nam & Sinonis, & Laocoontis, ct Priami,&Panthv &Creusae,& Anchis, sermones refert; iplorum omnium induens personam. Tertia differentia inter epopoeiam,& tragoediam constituitur ex ratione longitudinis,& spatii temporis; nam repraesentatio tragica .non excedit imitationem rerum sellarum spatio longiore, qu .am circui
tu unius solis. Verba Graeca sunt, Hae Rii os νιλι υ quae etsi ambigua videri possunt; significent ne diem naturalem a mathematicis astronomis vulgo vocatum, an artificialem : putarim tamen ego ab Aristotele intelligi artificialem. quia cum tragoedia imitatio sit actionis unius , quae quam primum producitur ad exitum; neque poeta quicquam sitae narrationis intermisceat,quod in epopoeia longissimo poemate sit,&ad spectatores tota eius reseratur imitatio; maxime aequum est, ut actionis imitatio sit, quae uno die videatur absoluta; noctu enim homines conquiescunt, indulgent l. somno; neque qu idpiam agunt, aut Vlla de re inter se colloquuntur. haec vero, quae a medicuntur, verissima esle,obseruare poterit unusquisque in veterum scriptis. atque
id ut facilius fiat, conabor ego ex Sophoclis OEdipode tyranno norma praescribere. Mane sacrificantes inducit Thebanos ob averruncandam Deorum iram, nam pestilentia urbem inuaserat. Oedipus rex eos solatur; hortati ii que ut bono sint animo: se enim omnia facturum, quare Dii placari possint. ideoque Creontem a se missum ad Apollinis oraculum & mirari magnopere, quod tam diu cumstaretur. At q. hscdum loquitur Oedipus; aduentantem vident Creontem. quo in loco obseruare licet Sophoclis poetae industriam in scribendo eo poematis genere; cum enim intelligeret, uno die absolui clibere actionis tragicae imitationem; semper ad exitum festinat; &quae proxima ultimis sunt, refert, nam si huius ratio non suis let habita; quid erat,
quoa tam opportune aduentantem induceret Creontem, nullo interiecto temporis
spatio Paulo post videre est magno artificio properat emad exitum Sophoclem. nam . cum Tiresia opus esset vate ad oraculum Apollinis explicandum; se iam misiste ad illum Creonte, Oedipus refert; atque dum id ipsum loquituri, aduentantem facit Ti resiam. Aliquanto post,ubi Iocasten loquentem sicit cum Oedipode,referentemque
quomodo Laius fuerit interfectus, & nonnulla indicia comprobatione egerent se ui illius,qui incolumis effugerat; tunc autem in suburbano habitabat greges pascens resios . accersendus ille fuit; tantum ieitur morae interlicit, quantum sit satis; dum enim cum superueniente nuncio ab urbe Corinthia loquitur Oedipus, aduentat Seruus , ex iuirensq. ab eo omnia, quae interim audierat a nuntio; rem totam statim pes spicit. His omnibus in locis; cum aliqua mora iniici post ei; videre est fiammo artis cio festinantem poetam; ut uno die actionis tragicae illius absolueret imitationem. Verum de his iam satis multa diximus; Rem totam hanc poterit quilibet diligenter perscrutari in antiquorum scriptis, quae extant, tum G corum, tum Latinorum. quod vero de tragoedia dicitur,id etiam ad comoediam est omnino referendum; nam non longiore spatio suam imitationem conficit comoedia,quam tragoedia.
74쪽
,, Circa vero partes, ut laar ambae in aliquibus inter se non discrepant: D dia propriae nonnullae, atque peculiares huius sunt. Quo fit,ut qui dem Tragoediae virtute,ac vitio diiudicare nouerit idem quoque R de he- ,, xametris nouerit: siquidem quae hexametrorum sunt, in Tragoedia M prorsus inesse apparet: quae vero Tragoediar, in his non omnino.
,, Haec ita vertit Paccius. Circa vero partes; ut hae ambae inter se non discrepant; itam propriae nonnullἡ, at que peculiares huius sunt. In Graeco contextu verba ita sese hab, bent. Partes vero aliquae quidem eaedem sunt,& communes epopoeiae, & tragoediae; M Aliquae vero peculiares ac propriae tantum ipsus tragoediae . Reliqua sic vertit Paccidi, Quo fit, ut qui de tragoediae virtute,ac vitio diiudicare nouerit, idem quoque etiam ,, de hexametris nouerit in Graeco contextu ita scriptum est. Quamobrem quicunque ,, scierit dignoscere trafoediam apte, & seuere scriptam,& tenuem, ac male scriptam; D idem quoque sciet diiudicare epopoeiam. Et illa, quae sequuntur ita vertit Pacta Si - ,, quidem quae hexametrorum sunt,in tragoedia prorsus inesse apparet, quae vero tra- ,, goediae, in his non omnino. in Graeco ita sese habent. Quaecunque enim epopoeia in is se habet;insiliit tragoediae; Quae autem tragoedia habet,non omnia quidem epopoeiae,, insunt. Sed iam declarandus est contextus. Postquὶm Aristoteles quid diuersum , quidque commune sit inter tragoediam,& epopoeiam declarauit, adducit in medium quaedam conclusa, quae tum ad epopoeiam; tum ad tragoediam pertinent. Primum est. partes utriusque partim quidem easilem esse; partim verb non esse; nam quaedam sint propriae ipsus tragoediae; luod ita debet intelligi. pauciora cum sint in epopoeia, plura vero in tragoedia,non esse inter se aequales, seu superari epopoeiam a tragoedia. hoc modo. Partes, ut declarabimus postea, in poemate aliae sunt essentiales prosere enim hoc verbum Quintilianus) aliae quae quantitatis sunt utar autem hoc verbo aliquando rei explicandae fratia) de iis qim ad quantitatem spectant,nunc non loquitur Aristoteles; nam maiorem longitudinem, sicuti est ante dictum,habet epopoeia ised intelligit ellentiales, quae sunt laae, ut ipse mei postea enumerat. Fabula. Mores. Dicito. Sententia. Apparatus. Melodia. Harum tres tantum habet epopoeia. Fabu-Iam. Mores. Dictionem. tragoedia vero omnes; sicuti satis patet. Secundum conclusum est,quod ex priore deducitur. sic.Quamobrem, quicunque nouit diiudicare tragoediam,an si mutatii an sit *-λa. Idem quoque nouit diiudicare epopoeiam. Rationem vero ipse explicat i quia quaecunque in epopoeia sunt, insunt etiam in tragoedia; sed non e contrario. unde elici potest, Tertium conclusium,quod est, non poste adaequari tragoediam epopoeiae,quia non postiant adaequari plura paucioribus ab omni parte; sed adaequari epopoeiam tragoedis tantum ab aliqua parte, nam pauciora ade-
quantur pluribus non tantum undequaque.
si De hexametri igitur imitatio e, atqueComoediae post dicemus. nucis autem de Tragoedia cuius essentiae definitionem, veluti iam enata ex
is his quae dicta sunt iterum sumentes, hanc esse dicimus.
Haec ita vertit Paccius . De hexametri igitur imitatione, & comoedia postea dic mus. Ingreco contextu est.de liexametrica igitur imitatoria poesi. epopoeiam enim his verbis descripsit. Reliqua continent propositionem eorum, quae mox dieti
rus est , in quibus simul tradendis, qualem seruaturus sit ordinem demonstrat. sie. Primum de tragoedia. Deinde de epopoeia. Tertio loco de comoedia. In toto hoe
75쪽
scriptum de Poetica facultate,quem omnino interiisse credendum est. Pollicetur autem Ar illoteles sie traditurum tragoediar desinitionem essentialem. quς scilicet ellentiam ipsius intimam pene declaret, & explicet; nam nonnullae sunt aescriptiones p tius , quam desinitiones, quae es lentiam non explicant; sed per circunstantias qias. dam rem demonstrant. Ex PRAEDi is . nam si perius ideo perscrutatus est genus, &
disserentias poeseos; ut postea adaptans id quod in praesentia facit ad singulas species,eas definire facilius post ei. Definit igitur sic.
M Tragoedia est imitato actionis illustris absolutae, magnitudinem bam bentis, sermone suaui, separatim lingulis generibu S in partibus agen-
ο, tibus, no per enarrationem , per misericordiam vero atque terrorem
,, perturbationes huiusmodi purgans.
Omnes desinitio constat ex genere,& differentiis. Genus in hac desinitione est.Imitatio . Erat autem inuentum genus ab initio dc comprobatum per inductionem ideo ex praeditiis repetit. AcmoNis. Quoniam omnis poetis imitatur laominum actiones, quod ante fuit probatum.PRAENANTis. Ita vertit Paccius.In Graeco eit --υψ quod tu commodius vertas Seriae.SEVerae.GRaliis. hoc quoque ex praediistis sumit, sicuti pa-i tet &seiungit tragoediam a com aedia,quae imitatur res leves. PERFECTAE; τέλε in idest integrae. Hoc duplici de causa additu est,tu quia cu ante ex temporaria & subita essent poemata exi Maerant; neque integra. Tum quia, per hoc vult segregare tragoediam ab epopoeia; in qua non unius tantum, sed multarum actionum imitationem est ce nere, per plurima Epi sodia; cu tamen una sibi proponat tanqua scopum.Sicuti patet ex Homero; ex Vergi.& nos cornodiore loco declarabimus;nana de bac lo uitur aliquacito post Aristoteles: hoc igitur est in Epopula; tragoedia vero e multis Epopoeiae imitationibus unam impersectam arripit; persectam facit; quia in ea una versatur.
PERsecta vero tunc est , cum in ea apparet principium; medium, & finis; de quibus
hostea ipse Aristoteles. MAcNiTvDINEM HABENTis. Aliud est si dicas PERrscrΑE. Aliud, si dicas , MAGNlTu Di NEM HARsNTis. Nam aliquid potest esse peiscium quod tamen magnitudinem non habeat; ut apparet etiam in rebus naturalibus. Pulex exiguus est,at perfectus &reliqua eiusmodi. Addidit igitur Aristoteles MAGNitudinem ΗΑ- . bentis,quia, ut ante docuit, cum ageret de incremento tragoediae, paulatim ab extemporarias, O lireuibus quibusdam poematibus peruenit ad iuilam magnitudinem. sERMONE svAvι.iTA vertit Paccius, Graecus contextus habet, δε μυ λ γ' quod expressus dicas. si Latine possit referri. svAvi pAcTO sERMONE. Cu enim imitatio fiat tribus,sermone rhuthmo;harmonia omnia haec adhibet tragoedia;serivi ante diuti si est, ,, μ r Ideo itiωμίεγλ ωdixit,& subluxit sere explicandi caiisa verba hec.sΕpARA
Quod tum ea de causa dixit; tum propter choros,in quibus alia proferebantur ore. alia concinebantur; scuti postea Lio loco copiosus exponemus.NON PER NARRATio- DLM.Verba Graeca sunt. ου-οἰ- , res idest si ad vernum reddas; NON PER ANN - CiATIONEM. Hoc additum est, ut separaret tragoediam ab epopoeia. Nam haec ut ante declaratum eli) a tragoedi a dissert, quia utitur annuntiatione. Qualis autem sit,dictum ςst prius non semel,copiose,& aperte. sED PER Misini CORDIAM , & TERROREM. consciens talium perturbationum Pu RGATioNEM.Cum enim tragoedia contineat res lugubres,& atroces; inde enascatur oportet commiseratio,& terror; scuti risus &l uua ex comoedia quoniam tractat res lularitatis plenas .Aristoteles lilaoctauo Politi- corum
76쪽
s eorum, sib snem, ait tribus de causis oportere musce uti; de hac quoque loquitur
depurgatione hac copiosus voluisse loqui ; At certe in hoc Libro, qui extat,ne verbum quidem ullum pollea ; nisi sorte in altero; quem nos suspicamur interiiste; de ea, pluribus est locutus. Quomodo autem laaec purgatio fiat , qualisque si ibidem ,, declarat Aristoteles, o sy, e. iis Ma crura et Ar scor, ἀτο εἰ πάλσ υτ ει:
D in καθαρθαῖ πα χ - σ ωρώπω. l)lane enim idem contingit iis, qui com cmiseratione, & metu detinentur grauit si in is animi pertilibationibus ut leuentur, di purgentur cum voluptate; non secus ac devoti,ac supplices homines , cum carminibus sacris expianti Cus animum utuntur.Sed multo apertius haec omnia deci xat Aristoteles pati l6ante eodem Lib. i ait,Virtutem in nulla alia re consistere, quam ut homines discant laetari recte. amat Godisse , nullaque in re magis oportere . homines exerceri, quam; ut assuescant iudicare recte ;&laetari mansuetis, ac probis . . moribus, laudatisque actionibus. Esse autem in rhythmis , ct melodiis Simili tudines maxime accedentes ad veram naturam irae, mansuetudinis , sortitudinis, ac temperantiae. Praeterea assuetudinem dolendi, & laetandi, quae ex similibus st; hanc vim habere, ut idem ess ciat in veris ;quod patet,nam si quis imaginem Socratis,aut Platonis intuens laetatuminecesse est,ut idem multum gaudeat intuitu veri l latonis,& Socratis.Verba,quibus haec explicantur,putaui apponenda,Vt magis unicuique sint in promptu. , 2 sim et oras μμ σε γνα πανresim crati , x xa σ Fρ, 6qμλΔαύτων; - Aethicaris. I rum is α ἐή- ,- ται ἀχαι ἐν ' , κὶ το χαμ σ i ritu, Ara. Η ταὶσ is t. . ibi A ομοι παρὰ et di xo taris e. τM , - τα 'λιοπόργησ, MHetr rara . ia δἰ ἀνδροαν, Μ σγ I , MD παντο M e ά in τούτω, - π α- tam , in βα μυ 'γ- - 4υχά ο αρο; μοῦ ι MD OD . O Aeντ ορο an artior miram det iura χαρ b. Et quae sequuntur.Quodsi quis roget,qualis sit Aristotelis sententia de tragoedia. Resipondeo, existit nare illum; citis recitatione,& insipectione purgari perturbationes has duas,coinmiserationem,& metum. Dum enim homines intersent recitationibus; audiunt pie & cernunt personas loquentes & agentes ea,quae multum accedunt ad veritatem ipsam afluescunt dolere, timere commiserari;quo sit,ut cum aliquid ipsis humanitus acciderit, minus d Ieant,& timeant, necesse est enim prorius, ut qui nunquam indoluerit ob aliquam
calamitatem,vehementius pollea doleat, siquid aduersi praeter spem acciderit. Adde quod sepe homines perperam dolen ac timent; dum autem poetae in recitationibus
suarum tragoediarum osserunt personas,ac res dignassimas commiseratione,quasque iure unusquisque, vel sapiens, extimescat;discunt homines qualia sint ea,quae iure commiserationem cieant,& luctum.quaeque metum incutiant. Postremo auditores, ct specinores tragoediarum hane capiunt utilitatem, quae prorsus maxima est, cum enim communis sit omnium mortalium fortuna, nullus lite sit, qui calamitatibus nosit subiectus .facibus serunt homines,si quid aduersi acciderit,eoque se iselatio planes issimo sustentant,quia aliis etiam idem accidisse meminerint. De hac re Tam cles pulcherimedisseruit,ut refert Atheneus Libr.quinto his verbis . is arar Ai
77쪽
,, Ur miris αὐῆ G paser ρχον. ei. Proesus doctis sinus Plillosophus in suis quaestionibus poeticis, excerptis ex libro temtio Platonis, de legibus.animaduertit de haec re magnam esse distensionem inter Aristotelem, & Platoneni.& ideo ipse reserens primo Aristotelis sententiam, mox conatur refellere.optimis igitur fuerit, si verba ipsius adscribam; nam explicant locum huc
γis. Confutat autem Aria telis sententiam Proesus his se e rationibus. Omne ut ipse ait in i s. ra ον variorum morum facile illabens in audientium animos, cum propter imitationem multiiugem ipsos magnopere ossendat, ac perturbet a recta virtutis via, & institutione, nam qualia suerint ea, quae imitatione exprimuntur, neces le quoque est talia effici ea quae illorum vi impulsa huc & illuc permoventur. Alienis simu autem est , quia virtus est quiddam simplex, de ipsi Deo maxime simile . propterea dicimus maxime excellere M M. Oportet igitur eum, qui assequi voluerit noC
quod vocamus simplex, fugere eam, quae illi contraria est, πιαλ- quod si insit in
animis, expurgandi omnino fuerint. Tragoedia igitur, Sc comoedia, cum variarum rerum sint imitationes, sugiendae;nam replent vitam iis malis, quae ex varia imitati di, ne prouenixit.καὶ ria τισ et ear V et se in utat μα --, 3a πιακρῶν uni rim ταασ 4υχασ , ,, xvi Anἰκ-ro; πο - , καὶ es Minoer ὐφα Aa . lita mi L A m M &ζου se,iati cis τέλεχ ,, orro aQR . Oi si το φιλολima πα - 9,κm iis Vmin ἡγνει Me MOGe. εἰ--,, τἰρο α ιν Dus no τα ἶνον ἐμΔ. Oportet autem τον mulata, δυχ cmPm z-r G πα-α, θοοῦν τουτί 'isrur, sed illae recitationes, quae immoderata habent affectuum perna tionem,eas allectiones magis excitant, neque utiles fiant ad piugationem.nam α-ιά σου notanda vero haec verba diligenter, na ipsa sunt, quae oppugnant Aristotelis sen- ,, tentiam ) ουκ M a Mitas actor, etsi e. 'IIAM Mir ω- πνρα ο αρτί9 ιχου, προσα, i si Γασ x minis. Si igitur non oportet reddere homines φιλο πυο , κα evusM TQ , non oporret quoque admittere tragoediarum, aut comoediarum imitationcm,& reeitationem. Duae autem causae ut summatim dicamusὶ impulerunt Platone, ut eas reiiceret. Altera quidem δου πο πον. i. Altera vero quia plus nimio perturbationes concitant. debet enim unusquisque pro virali affectiones animi contrahere. Illa autem, quam saepe nominamus, τραλια intelligitur, cum imitamur tam bonos, quam malos; & continentes, de incontinentes simul. nam Plato non probat ποαλίαν, quia si
poesis respicit ad utilitatem, & institutionem hominum;no est necesse imitari ullum, praeter bonos, & sapientes viros. nam ut prosus ait in quaestione prima homines
78쪽
is Sermonem suavem appello, in quo numerus, harmonia,& melosis inest id vero separatim genere distinctum cum metro tantum quaedaes ab luantur, quaedam rursum melodia.
Vertit Paccius.dico autem sermonem suavem, in quo numerus, harmonia, & me los inest. ποδὶ χωρο 6M . rapsi sacra πιραίνω vi in mir λα γραηλ μ λουο . Id vero separatim genere distinctum, cum metro quaedam absoluantur, quaedam rursus melodia. In hoc cotextu Aristoteles facit id, uoa sui moris est ubique, post desniti nem declarat quasdain voces ignotas, ostengitque quomodo accipiedae sunt ipsarum fgniscationes. Duo autem declarat. Primum, quod apposuerat in definitione . . - μυρν λ π; implicate enim protulerat; explicat igitur; nam sub eo latent tria. laarmoniam rhythmu & melos. Quid per rhythmum intelligat satis notum est,itidem quid per harmonia,melos vero distinguit hoc loco ab harmonia, quia per id intelligit cantilenas vocateis. Ego eam dictionem verterem GANτicv M. Sic enim in comediis arpellari docet Donatus. Haec vero omnia adhibebantur in recitatione tragoediam. Secundum,quod appositerat indefinitione,& videbatur egere declaratione aliqua, se est το εἰδῶν. Declarat igitur asserens distinctionem hanc rari mori In θω Πραμ ηλ μίλου, Hoc duplici de causa videtur dictum; prinasi quide propter recitationem totius tragoediae;separatim enim sit; seu ut ipsus utar verbis γνω siti Κρατ, sermone, rhythmo, harmoni uti paulo ante copiose exposuimus. Deinde vero propter chorum tragicum; in quo nonnulla proseruntur voce, & sermone loque lium;nonnulla cantantur; sicuti cognosci potest ex Iulio Polluce,ubi disserit πω χορ- α' κταν,& nos suo loco aperte declarabimus.
Quoniam vero tota imitatio in actione versatur.' Paccius locum hunc non vertit apte; cum ait.Quoniam vero tota imitatio in acti ne consistit.nam sensus est. Quo Ni AM vero agentes faciunt imitationem. per hos
79쪽
, Prinium quidem apparatum ipsum, parteri ragoediae ponere ne- cesse est, mox melodiam, S dictionem utpote ex quibus imitationem is conficiant: dictionem appello illam quidem metrorum' inpositione:. M ita elodiam, cuius omnino vis per se ipsa satis apparet Sed suo nia actio . . o nis imitatio est,agiturque ab agentibus quibusda, quos tum moribus,
di, tum sententia tales esse omnino oportet, sicuti quoque & actiones ali- , , quos tales dicimus: manifestum est harum actionum duas esse causas. Vis sentetiam, S mores:per quas plane vel voti compotes, vel minimo coo is potes omnes fiunt. Ad haec actionis imitatio fabula est. Fabulam verbri rerum ipsam compositionem appello: mores, secundum quos agentes,, tales esse dicimus:sententiam ex quocunque dicetes vel aliquid decla- ies rant, vel mentem propriam aperiunt. Necesse est igitur cuiuslibet tra- ,, goediae sex esse partes, secundum quas talis esse nuncupetur. Hae ve- ,, rosunt, fabula, mores, dictio, sententia, apparatus, melodia. Qua- ,, rum duae ad ea pertinent, quibus imitantur: una tantum ad id, quo paeis cto imitantur: caetera vero tres ad ea, quae imitantu praeter laas nulla. His itaque illoru non pauci partibus sui sc dixerim) utuntur. etenima, & apparatum totum ipsum continet, mores videlicet, fabulam, dicti γγ nem, melodiam, sententiamque similiter.
Paccius vertit, A p p ARAT v M omnino recte. Sed si ad verbum reseras . ,, Ricas; visionis ornatum.vel ornatum, qui oculis spectatorum inseruit. Idem Paccius di, Vertit. 1LLA H quidem metrorum compositionem. Rectitas dixeris ipsAM. Vbi verodi, grice scribitur. μ λ .aei. Vertit MELO D i A M. Explicanda nobis est hoc loco Metho ,, qus, qua utitur Aristoteles. videtur igitur uti primum Methodoresbluente. Deindὸ, vero componente. Tertio loco, definiente. Relbluens progreditur a notioribus, de
magis extrinsecis. Sunt autem APPARATVs, MELODI A. Deinceps vero Di Catos ENTENTIA, MOREs, FABvLA. Sicuti etiam in Rhetorice, s eodem ordine pro-M grediaris. Sic erunt partes constituendae, P RON VN cI ATι o, M E M o R i A , EL OC D Tl Ο,D ls PD SIT O, I N UE NTI O. Singulas .iutem partes probans,demonstrat ita sese habere. Histrioncs agunt,& imitatur tribus his,harmonia,Litatione, sermone. Est igitur opus primu apparatu ipso. Deinde M E L o D i A. Tertio loco. Dic Tio NE . Sed id quod agunt imitando Histriones, refert veras actiones agentium hominum hos vero dissimiles inter se esse oportetntu moribus,tum sententia scia, ut graeci amni, διανο α Ratio affertur haec. q. τουτ- in υς- Γλυεπς ita. Quare eum duo snt causis ex quibus omnes hominum actiones proficiscuntur. τό διλα. Necesse est cuius modi fuerint mores, & Misat; eiusmodi etiam existere actiones, cum vera histriones imitentur agentes; necesse est duas alias constitui partes tragoediae, θω scilicet.& δ ινο .Et sic per hanc methodum i e luentem iam inuentae sunt quinque par- ,, t . I E x T 4 est ipsa F A B v L A, Cuius ratio ita sese habet.ν AB vin cotinet ipsas res, &is actiones actas ab hominibus, quos imitantur in liriones; at si illae non constituantur; imitatio fieri nulla prorsus potest ratione. Desinit aut Fabula Aristoteles in cotextu.
sic. ELA Et quoniam fabula multis modis accipi poste
80쪽
videbatur,&aliter desiniri declarat per haec verba,quomodo accipiat poeticae sabulae appellationem. - πιάωσυλ ετ προ ιμ-. Declarat cliam, quomodo acci piat Ambin his verbis. δε-α δἰ e. z-λ-πτο αποδε imm G, orati φατα αν oldest.Versatur autem δι- in omnibus iis, quae homines loquentes demonstrant ala quid, vel etiam quoquo modo aperiunt animi siti sententiam. Notandum in hac d scriptione δανο dis duo elle dicta ab Aristotele. quia Amix partim inest in prudentibus,& sapient ibus, partim in stultis,& insipientibus. Sermo qui prosciscitui Aod a r s pientum ,demonstrandi vim habet graeci ἀπ A vocant. Sermo autem, qui proficiscitura , o modis stultotum aut non valde sapitatum; est quoquo modo significans, et ostendens sententiam ipso i u. Neque vero aliter accepit A in libro primo Posterio rum. Collisit vero, postquam singula declarata sunt & probata necessario tragoediae partes este sex. κMαπ ἶσcia. γοωδία nam cum ex his partibus sex conficiatur tr Loedia,& ex his sumat essentiam naturamque sitam, partes ipsus essentiales vocatur,
quadam ratione esse sex, per tres videlicet notas illas differentias,quae in principio libri appositae erunt,&ὸeclaratae. Si fiat alitem hae Ois. ao . Per primam disserentia scilicet ob . quae instrumentum significat velut quoddam. Per secundam dii serentiam scilicet cis; quae modum significat,ex quo imitatio diuersitatem sumit. Per tertiam disserentiam scilicet aequae sus iectam materie signiscat,in qua versatur imitatio trago diae. Ex prima differentia duae existunt partes. APPARAT vs, MELODi A. Ex secul
da una pars tantu. FABULA. Ex tertia tres partes. DICTIO, MORES, SENTENTI A.
Sed quaerat aliquis adhuc & obiiciat; asseres, ex his sex partibus, tuas este praesertim, quae non videntur necessariae; Α P P A R AT v M, & M ELO Di AM, suapte enim natura tragoedia etiam sine his constat, quia cum in ea insit actionum imitatio, satis est apponere illas quatuor partes reliquas. Sed respondendum puto; duplici modo considerari imitationem tragicam;aut quatenus sit a Poeta scribente; aut quatenus sit ab lustri ne recitante.Si priore mogo colideretur, partes esse tantum quatuom, nam ad scripti nem opus est FABULA, M ORI BUs, SENTENTIA, DICTI ON E; nulla alia praeterea.
Si posteriore modo, paries esse necessari aut quinque, aut sex. Quinque quidem, si totiatur M ELODlA; nam recitari ab histrionibus potest per sermonem; absque MELOD i A Sex autem, si addatur MELODi A. additur vero,quia usiis ita pollulat; ideo h ,, bet in contextu Aristoteles haec verba τουτοτ litisi ,3κ ολιγοι mias, in εἰπῆν, κιχρ Γα,, τῶ, ciAm. Quare colligi potest ex partibus tragoediae maxime essentiales esse quatuor,
FABvLAM, MORES, SENTENTIAM. DICTIONEM. Duas nunus esentiales, sed ita vocari etiam ipsa quia ab usu receptae sunt APPARAT v M,&M ELO Di A M. Sed Aristoteles ab initio,cu partes tragoediae explicare vellet, dixerat. τί in urnis et ιντου πια ν
u ἀὴρ is . Ex quisus verbis apparet intellexisse illum imitationem tragicam, quatenus ab histrionibus exprimitur; & a poetis es eta ulterius tendens,ad mimos deaucitur pronunciada. His in hunc modum expositis, probat adhuc apertiore ratione, cur totidem, idest sex partes sint. sed pendet ex priore. Quod tragoediae partes sint sex, patet ex usu; nam usus obtinuit; ut scenica seret imitatio ab histrionibus quae quide si ri non potest sine apparatu. Hoc vero dato. reliqua etiam dari neces le est; donec ad unum deuentum si ultra quod progredi non est. sic. Apparatus est ad quem,veluti ad finem deducitur imitatio tragica;sed imitatio si etiam per M E L O DIA M; Ergo ea si cundo loco ponenda post apparatum. Sed eadem imitatio confici don potest, nisi exprimatur per sermonem sermo autem ex dictionibus si, Ergo tertium obtinet locum Dic rio. Sed & dictio inanis est , nisi exprimat animi sententiam. ergo quarto loco statuenda HGοα ,seu sententia. Ipsa quoque nulla prorsus fiterit, nisi ex moribus es- sngaturi quinto igitur loco necessc est ponere, M o R E s. Sed ex moribus actio es proscis tur. F rgo, sexta pars necessario F A B v L A est, quae nihil aliud est quam actionis unius ut plurium constitutio quaedam.Cum igitur,sicuti patet omnia ad apparatum reserat uti,dicimus apparatu contineri MELODιA N, DICTιONEM, s ENTENTIA M