장음표시 사용
101쪽
wrbo sat mentio et lesiarum , des quia prohibitis ea talis, quia
vergit in omnimodum detrimentum , & sic non exigit Cardiri. utriusque concursum, ct idem docet Felynus in c. ecclesianu. I s. de constituta idemq. tenet Crotus d. f. diui . nu. 8 ubi dicit quod eo se, quod in prohibitisne fiat expressa mentio de clericis , probatur dolus. Verba Croti sunt. Opimo Baias da detur confundi perrexti in cap. sin. de immuniti ecclesιλε. ad quem pore t responderi, quia ideo di non Palet statutum, de quo ibi, quia in specie prohibebat commercium feri posse cum cleri cis , nullos excludebat a commercio subestorum nisi clericos , ideo ex Me praesumitur emanasse potius odio clericorum , qnam ob tilitatem publieam : m ideo non alet: sed in quaestione Barta secus est, tenendo tamen communem opinionem D D. &ideo dixit, quod in quaestione Bart. secus erat, quia Barti non ponit quaestionem in saturo, faciente mentionem clericorum, ut
diximus in eius opinione supra: Vides Crotum loquutum . ac si vidisset Venetas leges & hoc videtur sentisse gloss. d.
c. fin. dum eo casu dicit praesumi dolum contra staturarias , &ibi dicit Archidiaconus in verbo interdicunt, quod faciebant fraudem legi . 37 Sexto uico, quod opinio Signoroli non potest adaptari ad Iegem secundam Venetam , quae generaliter prohibet ec-c sas fieri sine licentia Senatus, & cum ea prohibitio generalis sit, & de clericis loquatur;& ita iuxta Signoroli, de Bald. sententiam dicendum citi contra libertatem ecclesia
Septimo dico, quod in d. c. fin. ibi nequicquam emant, casus ita'contigit, ut statutum eo modo fieret. immo & si esset generalis illa prohibitio non excluderet prohibitionem particularem factam in certo casu. nam eadem est ratio tot ius ad partes, di partium ad totum . Et etiam per iura adducta in d. c. ouae in ecclesiarum, di d.c. ecclesia, & d. c. quanto. tollitur haec differentia. & in c. grauem 3 3. ubi non erat generalis prohibitio. Octauo, quod in d .c. quanto. propterea ibi fit mentio sta dis,quia cum Pralati non possent excomunicare monachosa
102쪽
excommunicabant laicos accedentes ad furnos, & moledina monachorum,& ita fiebat fraus de persona ad personam, ut probatur in vers. ex hoc illud , ubi notat gloss. verbo. iudicio
Nono, quod in d .c.fin. non erat generalis prohibitio, sed specialis,nempe ut quicquam non vendant, aut emant, & sic loquitur alternatiue, ut modo diximus. 39 Decimo,quod prohibitio quae fit per Iegem tertiam Veneiam, est deterior,& generalior, quam illa, de qua ind.c. fin.na ibi prohibebatur per statutum laicorum unus contractuS emptionis,aut venditionis,& ne molant,aut coquant panem. At in lege illa tertia prohibentur ecclesiaest ecclesiasticae personae generaliter acquirere ex quocumque titulo onerosio, et
Iucrativo sub poena grauissima nullitatis,et alijs poenis ibi positis inter vivos,et in ultima voluntate,et ab intestato. Bal .inl.ea lege.n .i 3.de cond. ob causam. Bart. l. si ita quis. S.ea lege n. 7.vbi DD.ffide verb oblig. cum adductis a Carpano in costitui. Mediolan. incipienti Collegi um. vers. nec etiam. nu. 76. cum seqq. Caeterum in c.fin.non fit tam lata prohibitio; nam poterant acquirere ex alijs causis,qua ex vetatione, et emptione,ut tradit Bald.cons. 3 i Cmu. aib. 3. Alex. concia O. n.
o Vndeclino potest dici,quod prohibitio, quae fit per dictam
legem rei tiam Venetam est generalis,cum loquatur de bonis stabilibus; nam licet relinquat facultate acquirendi mobilia, non dcbet esse alicuius momenti,cum bona mobilia,et pecunia sine bonis stabilibus si agilis sit,ut in l. si chorus 79.de leg. 3. ubi Proculus I.C. ait , audisse se rusticos senes ita dicentes , pecuniam sine peculio fragilcm se: Scio alium esse senium illorum vel rum,tamen ne verba illa in hanc rem nostram induci possunt: nam nullus diuet vere dici potest, cuius bona in pccunia, et mobilibus consistunt. cum ea facillime expcndantur, ct Hispanc dicitur cla baxenda de tus enemie en Emeνσ la eas) hoc est inimicorum tuorum bona videas esse in pecunia, quia facillime consumi possunt, et regulatiter tu bonis stabilibus est melior, et maior pars bonorum
103쪽
quod utique est considerandum. Iex enim semper reputat ab omnibus esse approbatum, quod a maiori parte probatur l. - quod maior T ad municipalem. c. cum omnes. de constituti c. i. de his quae fiunt a maiori parte capituli.l. & sunt.Tde pactis, & sic lex quae prohibet ne ecclesiae bona acquirant immobilia perinde reputari debet, ac si prohiberet ne ecclesia aquicquam acquirat; caetera bona cum minima sint non sunt in consideratione I. scio Kdc in integrum restri. t Duodecimo dicimus, quod non obstant exempla superius adducta de legitima aucta filiorum; nam illud nullo modo potest. cici, quod sit contra libertatem ecclasiasticam, nec in eius odium : aliud est enim legitimam filiorum augere, quae eum sit,quantum ad quantitatem,de hare positivo eius augumentum non potest dici factumcontra libertatem ecclesiasti.
. Aliud autem est praecludere ecclesius viam, & modu quaerendi dominia rerum stabilium; nam hoc vergit in odium ecclesiarum, ut saepius dictum est, atque etiam usurpat iurisdi- ctionem ecclesiae, dum i plum, de clericos inhabiles lacinnam licet verba in subduos dirigantur, mens tamen tendit in ecclesam, dc clericos, ut notant glo. d.c. quanto, de ind. c. fin. de rebus ecclesiae; immo de in casu quo loquitur Federicus de statuto augente legitimam, contrarium videtur tenere Franchus d.c.fimcol. 2. de contra opinionem Federici; immo quod rex quae laicos certam rem speciatim Uerlais venundari vetat, pugnat cum libertate ecclesiastica, tradit Pechius de an moletizatione c.6.vers. & cum ea lex, sc quutus Felynum Sc.
Caetera vero exempla de prohibitione armorum, de praediorum, quae sunt in confinio ,ec de domo ad usum publicum destinata, videntur etiam attingere tertiam dissicultatem. ideo ad ibi dicenda lectorem mittimus. ἰ qa Non obstat tertium argumentum, quo fiebat distinctio, an per legem inseratur magnum praeiudicium ecclesiae, vitunc
104쪽
pr edat communis opinio Barti di aliorum secus si leue, aut parum praeiudicium, ut in exemplis positis in solutione a. ar .gumenti', videlicet quando prohibentur alienari in ecclesilam fundi positi in confinibus. ; vel vi ma, ne alientur in non subdiatum iurisdictioni , vel in domo distinata ad usum publicum, unde dicuntHuod natu tum, quod prohibet Hienari bona stabilia,
Circa hoc argumentum dici possunt omnia,quae dictae sunt in solutione et argumenti proxime explicati, & quod hoc a Rguinentu est salsum,& contra iura in d.c. quae in ecclesiarum; S c.ecclasia S. Mariae&c quanto. in quibus, quae statuta dis Pon zbant, non erant magni praeiudicij, vidclicet quod de d minio utili alienato per vastallum pauperem sine licentia domini. Item & m re litigiosa alienata, ut d. c. ecclesia, de de prohibitione, ne accedant ad molendina, vel fumos ecclesiae, de tamen ea reputantur contra libertatem ecclesiasticam,&declarantur nulla'. vide illustrisia Card. Tusch.d. concl. 3la..ic t o 8. Secundo dico , quod prohibitio legum Venetarum. non potest dici, quod sit de re laui, sed graui, ut dictum est in solutione et argumenti, & ita in specie tenet Poly nus d. c. cci elasiano i s. quia non videtur esse leue praeius icium inhabi hilare ecclisiam,de clericos in acquisitione bonorum immobi lium,& ista est communis opinio cum Bart. d.3.diui. n. la. & in specie, quod non sit laue praeiudicium istud, sed magnum do
quia non potest leue praeiudicium dici, cum usurpet iurisdictionem ecclesiae,& quia,ut inquit Abb. d.c. quod clericis, ex obseruantia dictae legis dicetur clericos ,& ecclesias esse subiectas seculari dispositioni, ut etiam aduertit Fortunius Gar-χias de ultimo fine iuris ciuilisn a D. Tertio, quia non potest censeri quod modice laedat quando laeditur ecclesia in sua iurisdictione,& libertate acquirendi,quia, non beri pro tot εῖ sisterias venditur auro. Quarto,quia clueando laesio inducit conrtemptum, modica laesio conlideratur ac si esset magna,c.ma' ioribus 8 .de praebendi s,ibi .id circo, Ut sicut in magnis i quoque in minimis membris Amatao Messa babetumuersicum. ubi gu
105쪽
quod in mihimi notat idem iuris dine in paruis,quod in magnin quod explicat Tira quellus in tract.de iudicio in rebus exiguis ferendo, in fine, & quando ex minimis coRtemptus inducitur tunc consideratur ac si esset magna res. Quinto, quia dicta leges numquam possunt esse in gratiam,&utilitatem ccclesiarum, di clericorum, sed semper in damnum, quod sat est,ut dicantur esse contra libertatem ecclesiasticam. Abb. in
repet. .ecclesia n. II. Sexto,quia sat etiam est,quod nomin
tim disponant de clericis, ct ecclesijs, ex traditis ab Ambrosio
de Opizonibus d. f.diui. n. 36. Natunc ut dictum est ex forma prohibitionis colligitur,quod sit contra libertatem ecclesiputqq. per Felynum in d. c.ecclesia n. Ii . Scptimo,quia lex 2. v neta, quae prohibet fieri ecclesias sine licentia Senatu dispo nil circa ea,de quibus ad ecclesiam spectat disponere, ideo est contra libertatem ecclesiae c.hn. de rebus ecclesiς non alienandis,& c.bong 16.distinct.& tradit Card.d.c. pcrpendimus.
63 Nec obstant exempla de armis; nam cum illa si ni prohibita clericis, non potest dici,quod tale statutum laedat, ut aduertit Felynus in d.c.ecclesia.n. iii .verum alia exempla de pri dijs in confinio positis, aut de domo destinata ad usum publicum, ex rationibus supra dictis videtur corruere , di ita recte de illis dubitabat Fely.n. et i & Ii s.quia,ut dictum est no est leue pri iudicium inhabilitare ecclesiam etiam ad minimam rem. Sed si teneamus ea, quis non videt longe diuersam esse rationem dictae Issionis minimae, ad lesionem maximam, quς inducitur ecclesijs per dictas leges Venetas 46 Nec obstant iura adducta ad probandum de minimis non esse curandum s. scio de ressitutione in integrum; nam illa lex
contrarium probat ibi nisi maioru reticessum praeiudieetur.
Neque obstant alis legcs allecatς in quibus non attenditur minima res; nam in illis diuersa ratio est , quam in re de qua agimus,in qua laeditur aut horitas, di iurisdicti b& libertas ecclesiis.
47 Non obstat quartum argumentum, quod leges illae dant
somam contractibus laicorum, ut non possint alienare . . . P stabilia
106쪽
stibilia sine licentia Senatus. Nani respondetur.primo ex dictis supra in solui. primi argumenti in dili inctione illa trimembri, quando datur forma generaliter Scc. Ie dicimus, quod sumus in tertio casu distinetionis quando prohibitio est specifica contra ecclesiam, & clericos; nam tunc non tenet, licet det sor mam contrahendi suis
subditis, quia necessario etiam dat non subditis. Et deficie
iurisdictio ad informandum contractus clericorum, & ad nul litatem inducendam actus, ct poenam contra transgressores ponendam;in quam ecclesia, dc clerici iuxta dictas leges incidunt dum amittunt rem acquisitam ,& Princeps non potest dare formam contractibus clericorum, ut per Abb. in repet. c. ecclesia n. 3I. & licet videatur data Iaicis contrahentibus, tamen ut dictum est ex regula corresattuorum etiam datur ese. ricis,cum quibus contrahunr,ut dixit Alexand. ad Bart. l. fili. ade exacto tributor. lib. I o circa quos non habent potesta- tem, nec iurisdiction m. c. fin. de rctus ecclesiae. & obteritat Ancharan. cons. I 3 3. Fortunius de vii.sine iuris ciuilis.n. I 63. I 6 3.ubi dicunt, quod reclesia Dditur indirecte etiam quod de eeelesia nee clericis essetfacta mentio, & sic non potest Princeps
prohibere, ne subditi sui contraham cum clericis, ut docet
Petrus Anchar. in c. fin. de immunit. ecclesiar.nu. l. quamuis
possit prohibere, ne cum aliis laicis non subditis contrahant, non tamen generaliter, sed in certis casibus, idem Anchar. cons. I 3 3.Optimis rationibus n. O. ubi dicit, quod Lici non disesunt facere Haturum per quia tollatur commcrcium inter clericos , m laicos. Idem In cap. l .n. 7 . de conlii tui. nam quando laicus prohibetur vendere ecclesiar,vel clericis, ipsa ecclesia,& clerici sunt prohibiti emere, de hoc ex natura correlatiuorum,ut dicebat Alex. supra relatus, de de communi.Cassan. in I. fin C de indict. viduita tollen. n. I7. cum tale adductis ab Illustrissimo Tuschod. cones. 3 qa .ia. 98.& loo.TOm. . pract. coni c. lit. L. verb. libertas ecclesiastica. Secundo, quod licet verba, & forma dirigantur in laicos, tamen mens dirigitur ad ecclesiam,& clericos iuxta glos .in d.c. fin. se immunit. eccles.
ut supra diximus: quod est magis attendendum, ut dicit An-
107쪽
c har.d. cons. II S. et Fortunius. d. n. Hi 3.& Iss. Tertiodita quod dictae leges non possunt substineri ex eo quod dant sormam contrahendi, pio ut supra dictu in in in responsiorin 48 ad primum argumentum, di modo addo, quod immo pia dicta solina magis laedit libertatcni ecclesiastu am, nam a Isumuisbi honorcin, & iurisdictionem: primo condcndo leges contra ecclcstas, & cIericos r secundo Lbligando eos, si velint contrahere, ad obtinendam licentiam a b c natu . Nam negari non potest, ut dicit Abb. lapius citatus in c. quod elericis, quod ex earum obscruantia inducitur subiectio ecclesialum,
49 Nec dicatur, quod dictae leges debent substinetri, quia e
rum solemnitas non est linpossibilis, immo neque dissicilis, eo quod pendeat a voluntate Principis ordinarie disponentis ad
tradita in l. idem tuli.inus S. constat.delcgat. I. glos. legis continuus. S.cum qui s. de verb. obligation. Ialon d.S. constat.n. 8.diximus in rem tione Lobtinuit .sside condition.& dc monstrat.
ct pro de sensione similἰs stanui notarunt Decius d. c. ecclesia n. a JO. cum se mu ntibus, ct Alciatus in Auth. cassa,& irrita.
Nam contiatium docet Felyn. LGecclesia,nu. Ior ad num
rum I Ic. quia licet non sit impossibilis, est tamen difficilis
etiam obi incre a Pi incipe, ut dicit Card.&c.perpendimus, 13. quem l equitur Ambrol. de OpiZonibus in repet. S. diuum I 8 i. immo, ut tacte idem aduertit. n. 83. non est verisimile, quod Senariis contentiat in sui praeiudicium, & in fauorem ecclesiax argumento. l. si praeses.C. de sei uitulibus , ct aqua. de dicitur, ea quae pendent a voluntate Principis, nc iace sentur impossibilia est intestis claduna quando Gn sunt in linsius Principis detrimentiui , , t docet ibi dictus Ambrosius de Opironibus, quod sumnae conducit ad dietas It ouae, si,ut Se natus dicit, fiat runt iacta,ne tributa,& citat erae Scim ruinuantur, non en crodibile quod praestabunt comentiam, ma&ime tinumerosus Sen. turinec inficiar i potest, quod multu grauatctur ecclesiae, Λ clerici in rct crica hac licentia,&scnon lini st. negari, quod sint dictae leges in praeiudicium ecclesialum, α
clericorum saetae abique iuriidictioine cicta tus.
108쪽
so Nec obstat quisitum argumentum, ubi dii itiir, quod sicut pacto aut a testatore prohiberi potest ne alienatio in ecclesia, perlonamve ecclenaiticam fieri possit sic & lege a Pi incipe leculari lata tenet enim argumentum a pacto,& testato: e ad legem, & quod eadem prohibitio sententia iudicis infitio is induci potest, qui non habet tantam authoritatem, quantam Princeps. Huic argumento facillime occurritur, si aduertas illam similitudinem non procedere ex diu ei sitate rationis, ut , obseruat Euerardus in Topycis legalibus loco,a pacto ad lege tradit glos. in i .nec pignus 3. priuatorum. de re g. iur. Bart. in I. Omnes populi,n. a 6. de iust. & iur. c terum alia ratio est in te. statore, & pacto; pactum enim a domino rei int. rponitur, qui est rerum suarum moderator, & arbiter. l. in rc mandata. C. manda: i. de in traditione rei suae potest quamcunque conditionem apponere,ut in I legem C. de pactis, & in c. Verum de condict.appositis.cum dilecti c. se donation. & a lege contractus eccIesiae non sunt liberae,ut obseruat Hieron. Albanus de immunit. ecclesiae n. 8 pag. I.& per pactum non fiunt cleriisci timidiores, quam laici, nec ita nocent, ut statuta, S leges:
quae cum generalia sint, multo magis nocent, ut aduertit Pe, trus pechius in tract. de ainmortiZatione c. 6. vcrs'. a pacto ideoque necesse est, ut plus operetur pactum quam statinum seu lex in I.fin.3.fin. C.de tempor.appellation. iuncto c. venicies. de iureiur.& tradit Abb c .cum dilactus col. 7. de albi tris &obseruau t Crotus in l.filius familias g. diui. n. 8 r. ubi Ripan. 8a. dicit disserentiam esse inter pactum, S statutum: quia pactum est voluntarium, & statutum necellarium, tum etiam quia ad condendam legem, vel statutum est necessaria potestas,& iurisdictio: haec aute deficit in Principe seculari quantum ad ecclesias & clerum, et iam si iuste, & de publico bono statuant ut supertu solatis demonstratum est; quicquid in contrarium conetur Decius in c. ecclesia S. Maiiae de constitu
34 Nec obstat, quod ex sententia iudicis potest induci prohibitio, ut in l. si sciens. de contrahenda emptione, nam id est casu , in quo ipse habet iurisdictionem, alias sic ut M. O i c; ix
109쪽
erit nulla, ut in c. quae In animarum . de const inson. in s. le 'tunc fatemur, qu Id sicut tu lex in casu quo h ibbi iurisdictione in poterit prohibere alienationem, sic etiam & Princeps
l. in condendo ι negamus tamen iudicem secularem aut le-sem prohibere posse, ne fiat alienatio in ecclesiam, utrique enim de suit iurisdictio, necessaria est enim ad serendam sententiam, di legem condendam. 3 et Nec etiam obstat 6. argumentum, quod vidclicet, quia hae leges sunt constitutae in totius Reip. bonum,& quod p testas condendi eas spectat ad Principem secularem, non ve ro ad ecclesiasticum; nam respondetur, primo quod modo non constat hanc publicam necessitatem inesse in hac Reputa.Veneta, nec tam locupletes esse ecclesi/s, & clerum. vi necessaria sit haec seueritas: nec enim leges abhorrent ma gnam bonorum quantitarem ecclesias habere, ut in Auth,
de non alienandis, & permutandis rebus ecclesi nouella 7. c. r. S. sinimus, ibi, quid enim causetur Imperator ne meli νa det , cui dedit Deus plurima habere , multorum dominum
esse , m facile dare , c d maxime in sanctissimis ecclesis ,
in quibus Optima mensura es donatarum eis rerum Immen
sitate quid enim pauperes peccauere, qui ex bonis ecclesiae eleemosynas percipiunt, quae si diuites non sunt, non possunt pauperibus necessaria Iargiri. ut diximus supra 3 3 in iniustitia legum : nec enim quae ecclesiae donantur, alie nata dici possunt, quinimo ad priorem naturam redijsse , nempe ad Christi Domini potestatem, cuius est terra, plenitudo eius. Psalm. a 3. ad tradita per gloss. in l. i. g. cum urbe de ossicio Praesedit Vrbis . & summus Pontifex Christi Vicarius, ut dicit Turre cremata lib. a. de summa eccles.c. l. habet dominium temporale immediate a Deo.
Matth. c. I 6. & habetur in extrauaganti.Vnam sanctam. de
maioritate, & obedientia , declaratum a Concilijs , & a constitutionibus ecclesiasticis promulgatum. Sic , 'Constantini donatio, de qua in c. Ludovicus 3 3. distinctione: magis videtur restitutio facta ecclesiae , quam propria donatio, ut ibi di t glolia quam sequuntur Abb. de alij relati
110쪽
lati a Hieron. Albano in tractat. de immunita ecclesia . nu. r. in tractatu de donatione Constantini, & eam probat I dochus Coccius in thesauro catholico I. tona .lib. 7. de Hierarchia ecclesiastica . pri. I o. ubi adducit plures donationcs factas Ecclesiae Romanae, quae res ut e fauorabilis a Repub. non est respuenda, si quidem redit in pristinam naturam, ut in l. si unus. S. pactus ne peteret. ff. de pactis, cum a ductis a Bruno cons. I. ac proinde dictae leges non possunt dici, quod sint e Repub. tum ctiam quod minuunt emptorum copiam, ut aduertit Pechius de ammorti Zatione c. 6.
tum etiam ,quod lex secunda Veneta, quae ecclesias aedificari prohibet nisi de licentia Senatus, est contra iura diuina,& humana, ut supra probatum est,& cum dicta lex secunda pugnet cum Feligione, non potest dici, quod sit in bonum publicum lata; immo & in ea Rep. seditionem, &pestiferam discordiam inducunt; nam dum intendunt laici sibi consulere, ecclesiarum, & clericorum partem nefligunt. quae res inter laicos , ct clericos, maxima odia inducit , quae incommoda Dux, & Senatus praedicti praecauere de buissent, teste M. Tullio Primo Oificiorum, ubi inquit, omnino qui Reipub. praesunt, praesedi, sunt, duo Platonis prace
pta teneant, Unum t Militatem ciuium tueantur, Pt quicquid agunt ad eam referant, obliti commodorum suorum. Alterum , ut totum eorpus Reipub. curant, necdum partem aliquam tuen tur, rel/quas deserant, di enim tutela, sic procuratio Reipub. ad
rilitatem rerum qui commissi sunt, non ad eorum quibus com Amisi, gerenda est . qui autem poli ciuium consulunt, partem n gligunt, rem perniciosam in riuitatem inducunt, sedit Ionem atque
discordiam . quae sententia Ciceronis, & Platonis optime congruit rei, de qua agimus; nam ex legibus Venetis deterioris conditionis sunt ecclesiae, & clerici, quam late i, visar - pius dictum est . in
ues Sed esto quod sint huiusmodi hae leges Venetae; Respon-
detur secundo, quod lex ciuilis, licet in bonum publicum statuat, non debet de ecclesijs,& clericis expresse disponere, chiam si dispositio fauorabilis sit, ut in c. ecclesia san-