장음표시 사용
161쪽
LIB. III. Drss. II. CAp. VIII.
ris, ubι nullus erit alienus. Unde & cogitationes sibi invicem 1ponte revelant, ut solent amici. Norunt etiam , quos nunquam noverunt. Ex iis, quae in terris fiunt , ea beatis innotescunt, quae propius ad eos spectant. Pontifices Vident Ecclesiae statum, reges regnorum vicissitudines, parentes fa
miliae conditionem &c. Nota sunt exempla Eliae a) , &Oniae s b). Recte enim provisum est a Deo , ut pro nobis
intercedant esus amici . vident etiam damnatorum poenas, ut gaudeant de evasione malorum . Futura autem , & contingentia, praesertim iudicii diem, & secreta cordium, non norunt, nisi sibi ea invicem aperiant, aut Deus reUelet. Not. ΙΙ. Circa primarium obiectum quaeritur, an divinitus fieri possit, ut una persona sine alia videatur, aut eia
sentia sine attributis Assirmant Scotis te, Paludanus, VHer ara inter &e. negant Augustiniani , ac Thom istae , Sylvius , Haberi, Iuen in &c. Circa secundarium objectum variae i stituuntur 'quaestiones , quae ex dictis facile resolvuntur . Sit ' itaque PROPOSITIo . Neque absoluta potentia fieri potest , ut
essentia fine attributis , aut una persona sine alia videatur. Prob. I. Scripturis. Jα Im 9 habetur : Philippe , quε videt me, videt oe patrem . Respondent Scotistae, ea verba a P Ρ. exponi de cognitione per fidem , vel de ordinaria, non de abioluta potentia r sed contra sic arguitur : cum eadem
sint Patris operat ac Filii, qui credit in Filium, necesse est
ut credat etiam in Patrem , ergo quia eadem in Veritas,& lux Patris, & Filii, opus est, ut videns Patrem, videae quoque Filium. Prob. II. ex Patribus. Augustinus in Ps 83 ad ea verba: Nesitis, quia eRo in Patre , s Pater in me est , at me visio. Videtur: Pater , o Patre vis videtur Filius. Patris, edi Filii separari nou potest υsor &1. de Trin. 8. Neuter μ' altero potest ostendi , unum quippe sunt.
Prob. In ratione. I. Qitae Personis divinis conveniunt ratione naturae , sunt inseparabilia; non enim potuit, e. g., Pater fine Filio mundum condere ; sed Personarum divinarum una est veritas, & inrelligibilitas, quae ex aequo in sin- Elis reperitur; ergo &e. II. scotus supponit in Deo distinctionem formalem , qua videatur secundum unam formalit tem , non secundum aliam ; sed hanc reiecimus l. 2 c. 3; ergo &c. III. Ad visionem intuitivam requiritur, ut Vide
162쪽
14et ' DE THEOLOGICIs msCIPLINIstur tota simul plenitudo divinitatis; sed si videatur una pe sena sine alia, non videtur tota simul; ergo &c. ob. I. Potest incarnari una peritina sine alia ; ergo &videri . R. neg. cons Incarnatio enim fit hypostasi , quae multiplex est, constituitur enim relatione, non absoluta proprietate ; visio autem habetur ratione summae, & indistinctae cognoscibilitatis, quae non alia est divinar substantiae, & relationum, ted eadem , & inseparabilis. Tum quia incarn tio est unio divinae, & humanae naturae in eodem lupposito; non prout natura divina est in se, sed prout est in Uerborviso autem intuitiva est unio intentionalis mentis cum Deo
prout est 'in se . Caeterum hoc argumento lententia nostra
firmatur: si enim Patris, & Filii, ut una est natura , unaestet hypostasis, Filius sine Patre incarnari non posset, sicuti nequit Filius incarnari absque Deo sapiente , bono, &α qui est ab eius perfbna indistinctus . Cum ergo ratione visibilitatis . , nullum sit in Deo discrimen , non erit visio ratione aliqua separabilis Ob. II. Potest essentia communicari sine paternitate ;ergo & videri . neg. cons. Paternitas enim essentialiter, non personaliter communicatur repu nat enim communicari, quod per se dicit distinctionem ab alio , at non repugnat essentiam sine personis videri . Ιmo si videatur in se, utrumque videri debet, eo quod utrumque est in se una, &eadem veritas, & substantia c. a). Ob. III. In illo priori, quo Patet filium gignit, est D secte beatus, nec dum tamen filium videt; ergo &c. S. P. Ob quod in Patre , & Filio ostenditur ordo , non quo alter sit prior altero, hea quo alter sit in altero ; talis est ergo beatiutudo, quale illud prius, nempe cogitationis nostrae figmentum. Ob. ΙU. Divina essentia, cum sit summum bonum, in per se sola sufficiens beatitudinis objectum d ergo elle lene beatus, qui eam solam videret . R. dist. ant. Est lassiciens obtestum, & una res simplicissima, cum attributis, & Ρe sonis, conc., ab iis separabilis , neg. Quod ergo videri nequeat Dei essentia sine relationibus, repetitur ex divinae eLientiar simplicitate a relationibus indistinctae. Pater enim est omnipotens, nec tamen sine Filio , ac Spidi tu sancto munia
dum creare potuit , quia nempe virtus creandi est in tribus Personis indistinεta . Non enim tres omnipotentes , yed unus omnipotens. Ex quo ergo tres Personae sint una res 1umma,
lal Vide auctorem. C. Naximin. lib. 3 e. 24.
163쪽
simplex, & impartibilis, requiritur inseparabilitas visionis . Ob. V. Uideri possunt absoluta sine relativi S , e. g. c lor absque inhaerentia , quantitas in Eucharistia sine modo existendi, humanitas Chri iti absque ejus subsistentia ; ergo&c. dist. ant. Videri possunt, ubi non. sint una, ἐχ eadem regsimplex, ut in exemplis productis, conc., secus, neg. Color enim subjectum con notat , a quo est separabilis , quantitas panis connotat Christi corpus , a quo distinguitur, humanitas Verbi personam, a qua assimitur. Color ergo , quanti ias, & humanitas Christi possunt absolute videri absque relatione ad aliquod a se distinctum: in Deo autem absoluta, & relativa sunt eadem indivisibilis veritas . Deinde retorqueri potest argumentum: non potest enim in se videri color abique figura, & magnitudine, quae ab eo sunt indistin- Eta ; ergo nequit videri Deus, quin videantur personae, at
tributa, & quidquid est a Deo indistin hum a i).
Ob. VI. Contingentia rerum possibilium a Dei omnipotentia non lecernitur, & tamen. videns omni inten jam nqnvidet omnes creaturas pos Iibiles ; potest ergo videri essentia sine attributis, aut una Persona sine alia , scet stat indistin-Esa dist. ant. Et beati vident omnipotentiam absolute in se ipsa , id est Dei naturam potentem omnia producere, conc., Vident connotative, id est creaturas a Deo sejunctas, & ab eo producibiles, nem b). ob. VII. Deus est Beatorum speculum voluntarium ergo I test eis unam personam sine alia exhibere . dist. 'ant. Est speculum Voluntarium absolute, quia libere, & ex gratia se te manifestet, conc., in hy thesi quod se se manifestet, subdist. Est speculum voluntarium exhibendo perse Etiones a se indistinctas , quae sunt primarium beatitudinis objectum, neg., manifestando creaturas a se divertas, quae
quei r i Cum Deus sit sua essentia, fio beata ; si enim Deus est sta
sua virtus , sita potentia die. qui unitas, sua trinitas &c. nequit vl- illud videt ut es in se , videt deri ut es in se, nasi videatur ut
etiam divinae naturae unitatem, unus, ut trinus &c. alias non vir initatem personarum , perfectio- debitur ut est in se . Siquidem tibinem attributorum , neque hujus non unitis separatur natura , sancommutabilis iubstantiae , quae Iubstantia , visio Ieparari non po- est tuum esse , potest i eparari vi- tes, ait S. P. Aug. In Ps. 84. sal Vide rictorem .
164쪽
r44 THULOGlCIs Discipitin que obie, im sunt secundarium , conc. a). Atque his te lici huic libro finem facimus, in quo si quaedam obscure Minvolute sunt pertractata , ea clarius manifeltabuntur in Civitate Sanctorum, ubi teaiebrae non sunt ulla , quippe ramur ejus est Agnus.
In quo de scientia Dei disputatur. AD eam accedimus Dei proprietatem investigandam , daequa clamat Apostolus ad Rom. I I.33. Ο altitudo. diυrtiarum o entiae, e in flarentiae Dei. Sunt enim reUera incomprehensibilia iudicia eius , s. investigabiles viae eius. Has tamen inaccessibiles vias hoc libro Dercurrere in animo est , idque duplici diisertatione, quarum 1. existentiam, objectum& proprietates divinae scientiae investigabit , II. vero rati nem, aut modum, quo ob; ecta ipsa pertingit.
. De ex senilia, objecto, ac proprietatibus sciensiae De . SCientiae nomine non eam hoc loco intelligimus consta
tem notitiam, sensuum ope , aut discursa comparatam, qui e cum sit imperfecta, nequit in Deo locum habere; sed permanentem concipimus absque haesitatione cognitionem , cui nec error subesse potest, nec animi fluctuatio. De scientia sic accepta quatuor Capitibus ea , qui sequitur , ordine sermo erit. CAPUT LDe exissent a. diυinae frientia.
DIvinam scientiam soli negato audent Athes, qui Deum
terrenarum rerum praevidentiam. curam, ac regi mea
e inficiantur. Ιis itaque revincendis sit PROPOSITIO I. In Deo est omnis scientiae plenitudo Prob. I. Ex scripturis. I. Reg. I I. 3 : Deus scientiarum Dominus es, apud ipsum est sapien3ia ipse habet consitum , edi luteuigentiam. Ps. I 38. Tu coaen Uti omnia noυiissima ,
165쪽
Lr . IV. Dissi I, CAP. r. 1 3amtiqua. Estheri r4: qui habes omuem scientiam. Ad Rom. t i. O altitudo divitiarum sapientiae, o scieutiae Dei ; ergo oco. Prob. II. ex PP., quos tequenti erob. laudabimus. Prob. I l I. ratione. I. Deus est id , quo melius cogitari non poteth; ergo sapientissimus est, nam sapientia vel maxima perfectio est. II. Perlahtiones creaturarum continentur in Deo eminenter : ergo & scientia . III. Dum est substantia vivens expors corpore a sed vita hujus substantiae ost intelligendi fata cultas; ergo est in Deo intelligendi facultas , adeoque scientia ; cum in Deo actus, & potentia non distinFantur. θrob. IV. Ethaicorum auctoritata, Platonis a Procli b) , Iamblia
oculum vocat omnia cementem . Adde etymon hu)us 'iomi nis Deus quod a εεκομουι Deflo cognosco derivatur , unde V
teres Deos suos appella ni, quasi scientes a δή scio . AEgyptii denique auream oculi imaginem. in templis appendebant in sigrium providae , & omnia lustrantis divini ratis . Opp. Scripturae loca stapra laudata metaphorice accipienda sunt, quo sensu corporea membra Deo tribuuntur. Hi no S. P. Auῖ. 'q. a ad Simpl. docet, scientiam pert nere ad ea, quae sensibus eorporis exprimuntur 9 ergo in Deo non habet locum .st. neg. ant. Nam corporea membra extensionem imporistant, quae spiritali substantiae repugnat s atqui non ita se habet scientia , quae per Augustinum q. 2 ad Simpl. definitur:
μυacitas certar, concussae Ueritatis , una , atque aeterna contemplatione cuncta cernentis ; ergo scientia Deo non repugnat. Augustinus vero loci ci t. negat tantum in Deo scientiam , qua sensa,& intellecta memoria retinemus, cum neque Deus sentiat, neque in eo sit mutabilitas, ut in homine, Qui de una cooitatione in gliam tranfit. ΡRoposia io 1 f. Divsna scientia est eadem Dei substat,-tia connotans intelligibilia objedia . Prob. I. Scripturis. Prov. 8. 2 : Nondum erant ab is, ego iam eoncepta eram, ubi divina sapientia veluti res subsistens describitur. Hinc recte ex his verbis probatur Uerbi eum Patre indivisa substantia. Sap. 7. a 2 sapientia dicitur Diritus sapientiae sanctus , unicus , subtilis . . Prob. II. ex ΡΡ. August. de Tr. 09 in Jo. ait: Non sc habet frientiam, ut
aliud si illi scientia , qua Dit, aliud ei eutia, qua es , sed
166쪽
I46 . DE THEOLOGICII DIICIΡLims Mirumque unum es. Curii l. l. 33 Thes. Cum confessione om- ωium s lex si , non es aliquid ab eo diυemum i ius cogniatio. Accedunt Bernardus aj, Sinesius b), aliique. Prob. III. xatione. Si enim Deus foret sapiens participatione veritatis, non persectione lubstantiae, esset compositus & mutabilis, quod Deo repugnat; ergo Deus eii substantialiter sapiens. Ex quibus sequitur , Ι. divinar sapientiae convenire omnia divinat naturat attributa. Unde dicitur Sap. 7. inteII flensiae fanstiιs, id eli nulla contagione inquinatus , unicus, O multiplex, id est simplex, & ubique diffusus, ceritis , hoc est erroris expers , subtilis , & cima a pervadens , alia movens , & omnisus mob Itbtis mobilior , candor tacis aeternie, omnia potens, in is permanens G c. Secuitur II. , Varias divinae scientiae partitiones in Scholis adhibitas exponi posterelate ad diversa connotata. Dicitur enim sapientia , prout Tes a ternas, & altissimas scrutatur : dicitur scientia , prout alia a se percipit : dicitur speculativa , si respicit ob)ectum Non operabile, ut sunt res possibilcs: practica vero appellatur, si opus respiciat, e g. mundi produltionem . Libera ea est, quae a libero Dei decreto p ndet , ut creaturarum ex iis flentia: secus necessaria est , ut Icientia possibilium . Si res Dectat non extituras , simplicis intelligentiae ,δc pos-nbilia item complectitur. Si vero eas respicit in aliqua tem poris dit serentia existentes , dicitur scientia et isonis . Inter scientiam visonis , t smplicis intelligenti.e mediam quandam viliqui statuunt, quae sutura conditionata respicit, de qua postea. CAPUT II.
OBjectum divinae scientiae illud est, circa quod ipsa Dei
scientia versatur : cumque versari possit circa Deum i plum, creaturas possibiles, praeteritas , existentes, suIuras, Peccata , cogatationes &c. singula distunctis propositionibus Percensebimus. Sit itaque P poposiTIo I. Deus semetipsum cognoscit, atque comprehendit. Prob. Scripturis. Io. Io. II ait Christus: Sicut noυit me Pater ego agnosco Patrem. Lad Cor. I. Spiritus Dei scrutatur etiam Dei. S. P. I 3 de Trin. I Tit omn a Deus
in se ipso , novit in Filior, ergo dic. Prob. - Def.nsii. O De Insomniis.
167쪽
L 1 B. IV. DI s s. I. C A P. II. . IUProb. II. ratione. Deus enim est prima mens; ergo habet pro objecto praetantillimum intelligibile , adeoque seipsum. Quod vero seipsum comprehendat, patet comprehensio enim est infinita cognitio, in qua nihil latet videntem; atqui Deus spiritus est, qui scrutatur etiam profunda Dei; ergo &c. ΙΙ, Sapientiae Dei non est numerus, atqui esset, nisi i eipsum comprehenderet; ergo &c. III. Dei scientia nil est praestantius, sed absque hac comprehensone esset aliquid Deo praestantius; ergo ieipsum comprehendit. iob. I. Scientia, & omnipotentia sunt unum ; sed haec non habet Deum pro objecto ; ergo nec ilia. R. diit. mas.
Sunt unum re, conc. ratione obiecti, & connotati, neg. ΙΙ. neg. cons. Scientia enim est actio immanens, omnipo,
tentia est actio transiens; ergo objectum scientiae potest esse
intrinsecum cognoscenti. Ob. II. Qiiod comprehenditur,finisur, ut docet S. P. I Z.
de C. D. 18 ; atqui Deus est infinitus ; ergo dic. R. diit. ant. Finitur negative, id est nihil latet videntem , cone. 4 positi-ye , icilicet attingitur ultimus ejus terminus, subdiuinguo rin obiecto finito, conc., in infnito, neg. ΡRomsITIO II. Deus cognoscit possibilia, sutura, pr
sentia , atque praeterita. Prob. Scripturis. Eccl. 2 . 29. Domino, antequam crearen tur , omnia su ut agni a. ad Plebr, μ'. Omnia nuda, in aperta
sunt oculis ejus a ; ergo Sc. Prob. II, ex Patribus, Clemens Alexandrinus 4 Strom. ait: Deus omuia noυit , non solum quae fluui , sed etiam 1utura. S, P. Aug. Ia de C. D. 2o. ait: iuuna Dei sapientia esse imme os thesauros rerum intelligibialium; ergo &c. Prob. III. ratione. Nihil enim fuit, est, aut erit , quod non pertineat ad vim essetfricem Dei , ad ejus artem, & voluntatem ; ergo nihil est, quod divinam lateat
OK I. Hieronymus I, Habac. ait: Absurdum es ad hoe
Dei deducere majestatem , ut sciat, quot nascantur culices , quotve moriantur; ergo Deus de minimis non habet scientiam. yis . cons. Non habet scientiam simplicem, neg., pr vidam , subdistinguo : peculiarem, ut de nobis, conc., unia eritatem , neg. Subdit enim S, D. sinans in nos imos in-' iuriosi, eandem rationabilium , quam irrationabilium prου - dentiam esse dicentes. Et ep. 3 miratur cr. a toris solertiam' in minutis quoque animalibus , formica , culice , Vermiculisl &c.; ergo Acc. Κ. 2 Ob.
168쪽
,AR THEOLOGICIS DisCIMINIs . ' ob. II. Futurorum cognitio praescientia dicitur, sed hir Dori non est per Augustinum a i ergo dcc. N. diit. min.
di omni, novit , quasi nunc Serantur , neg. Ouippe negare futuramm, insania es, ait idem Ataxnus b).
Ob. III. Paritur cognitio a Potentia, & Oblecto, erHos Deus cognoscit creaturas, hae lunt cauisa divinae fcientiae. m. digant. Paritur ex oblecto tanquam termino, concis, ta
cessariam connexionem cum tuis caustis, sed vel a linera limrinum voluntate pendent, ut peccata . Vel extra ordinem Ieznt, ut monilia . Conditionata illa funt , quae reapse In erum , forent tamen, si conditio poneretur , ut poetal-ζentia Tyriorum , si Chrilli miracula vidit seni ; vel reapse erunt, pIta conditione, ut Petri negatio, si ab ancilla te
u omentum. aliosque Socinianos. I. ex ScripturIS. Pi. 32 habetur: Dui intelligit omnia opera eorum. Sap. 8. SUna , . rnan-
Id Deum multo ante praenose, 1s demum 1nteuw-excethntiam diυinae mentis intelligιt. Ciryll. Alex. . In 11. Deo matura co: enit habere in Caeteritorum juturorum notitiam. Prob. III. ratione . Deus enma laepe haec. futura PraedITit, V. g. regnorum eversionem , Templi abominationem &c. Ergo praenoverat . Cuius rei tot habe s testis, ait Tertullia us e , quot Prophetas . Deinde Dem est Iapientissimus artifex ; ergo novit, ait Ambrosius d , suorum operum vi tutem, ellicientiam & - ω, a De futuris conditionatis habetur Sap. 4- Σne malitia mutaret intellectum ejus ς ergo praestivit Deus , illos in crimina prolapsuros, si diutius ylverent. I. Reg. 23 qua renti Davidi , Ii tradent , eum , viri Ceils , relpondet
169쪽
Cominus: tradent. Μati. II : Si in Tyro Sidone factae essent virtutes et c. poenitentiam egustent. Hinc S. P. l. de D. Pers. c. II ait: His, quos pinidit, si apud eos fasta e sent,fuis miraculis credituros, quibus noluit submenire , non subvenisse, & l. de Correpti Gr.8. Respondeant cur illos Deus, cum pie viυerent , de υitae huius periculis non rapuit ὶ Ameorum mala futura nescivit Nihil horum , nis insani, medicitur. Idem tradunt S. Prosper sa) , Cyrillus b) , Gregorius Μ. c Bernardus ), Chrysostomus &e.
Ob. I. Ierem. 26. 3 habetur: Si forte audiant, eo vertantur. EZech. 2. ' : Si forte audiant, Ur quiescant. Ioel. 2. I 4: Uuis scit , s conυertantur. Μatth. 2I 2 Verebuntur flium meum p ergo &c. R. neg. cons. Haec enim Deus humano loquitur assectu , ait Hieron. in Matth. Io, ut liberum homini fervetur arbitrium.
Aliquando sellicitudinem significant , ut Exod. 32 , s qu*omodo quiυρro eum deprecari pro scelere vesro . Aliquando sunt expletivae particulae, quasi, utique , Iane ; ut Io. 8 se me sciretis, utique Patrem meum sciretis . Quand ue nota dubitationem , sed rei dissicultatem designant , ut Phil. 3 , si quomodo occurram ad resurrectionem. Hinc S.P.trast. in Jo. ait : cum dicitur a Deo verbum dubitationis cum Deum nihil lateat arguitur infidelitas, non ostinatur divinitas. ob. II. Contingentia non habent determinatam verit tem; emo a Deo non praevidentur. dissi ant. In mente Dei, neg., in caussis secundis, subd. , pro suturo tempore, quo haud dubie vel evenient, vel non, neg., pro praesenti,conc. Contingentia esse determinata in aditu signato demonstrant dialectici : nullus enim dicturus est , quod quae nunc sunt, antequam fererit, eυentura non fuerint, ait Boetius 3. Cons; ergo quando contingentia futura erant, habebant deter minatam veritatem in astu gnato, & pro praesenti tempore f). Inst. Futura contingentia non habent determinatam veritatem , nisi disiunctive, quatenus v*l erunt, vel non erunt; ergo & Deus disjunctive futura cognoscit. dist. ant. Noa habent veritatem relate ad mentem humanam, quam laternexuq caussarum, conc., relate ad Deum, qui omnia unico intuitu perlustrat, neg. Ob.III. S. P. A ug., S.Prosper, Fulgentius &c. scientiam conditionatorum rejiciant; ergo &α dist. ant. Reiiciunt
170쪽
rso DE THEOLOGrcis Drs Cipumsin tensu Pelagii , qui ait homines praedellinari ex praescieritia bonorum operum naturae viribus efficiendorum , & 1 eri su Semipelagianorum , qui docebant, ex duobus par xulis hunc , non illum Ialvari , eo quod Deus praeviderit l, nC , non illum sibi obtemperaturum , conc. , in sensu Catholico
supra explicato, nee. PRO posiTio I v. Deus scrutatur intimas cordium cogitationes, & quaecumque peccata. Sequitur ex dictis, & Prob. Scr; pluris. Ps. 68. habetur et Deus , tu scis insipientiam naeam , . delicta mea a te non funt a condita . . Intellex sei cogitationes meas de longe. Jer. II: Ego Dominκs serutans cor . Accedunt S.Ephrem
S. P. Aug., qui l. 3 de lib. Arb. 4 ait : Deus praeυidet eos , giti propria voluntate peccabunt ἰ ergo &c. Prob. etiam rati Te . Cogitationes enim vel bonae, vel malae suot; si bonae, ab eo praemovente fiunt, si malae, ab eo permittente , er
Ob. I. Habac. I. Ia : Mundi sunt scuto tu , ne videant alum , Mati. 23: nescio vos ς ergo &c. R. dist. ant. Ne videant malum , scientia practica , & approbationis , cone. , smplici, & sheculativa, neg. Subdit ibid. Propheta : quare respicis super iniqua agentes, cir taces.demorante impio ju- Riorem se , idest cur pateris cur permittis Phrasis Matthaei frequens est in Scripturis : neycire enim dicitur Deus , quos pro suis non agnoscit . . a Inst. Genes eta ait Dominus Abrahae : Nunc regnoν
quod times Deum s ergo ante non noverat . neg. Conccienses enim illorum verborum est , Deum experimento comprobatam fecisse Abrahae virtutem . Antea enim dixe-τat o , se optime ejus fidem novisse . Sic etiam hunc locum exponunt S. P. Aug. l. I de Trin. Ia & l. 83 q. ω, Ambrosus l. s de Fide c. τ, Hilarius 9 de Trin. &c. Ob. II. Peccata nihil sunt; ergo carent cognoscibilitate. dist. cons Carent cognoscibilitate intrinseca, qua cogo 'scantur ut aliquid postivum a caussa essiciente productum , COnc. , cognoscibilitate extrinseca , qua videantur ut quia privativum in caussa a bonitate deficiente, neg. f .