장음표시 사용
171쪽
LIB. IV. DIss. I. CAp. III. IsrCAPUT III. Au Dei praescientia cum animorum libertate consistat 'EX opinione Democriti, qui cuncta inevitabili necessit
te contingere existimabat , Priscillianus quidam sabulam suam de siderum impulsu mutuam accepit: quo ex sonte venenum biberunt Ioannes Us , aliique , qui libertatem arbitrii evertere conati sunt. Tullius vero, ne fatalem hanc necessitatem cogeretur admittere, divinam lubitulit praescie
tiam, sicque ut homines faceret liberos , fecit facrilegos , ait Aug. de C. D. 9. Sit itaquePR posITIO . Ex divina praescientia non sequitur inevitabilis rerum eventus . . 'Prob. I. Deus unico intuitu videt praeterita , sutura, a praesentia, nec illi est aliquid futurum, aut praeteritum, sed omnia praesentia sunt; atqui scientia praesentium , aut praeteritorum nullam infert necessitatem ; ergo neque infert prae scientia fisturorum σ). II. Ex quo Deo infallibiliter certis sit ordo caussarum omnium, non infertur libertatis exitium, eum in eo ordine sint causis liberae, & ipsae hominum voluntates ergo Deus cognoscit in illo ordine multa fieri a caussis liberis , & ab hominum voluntate μν) . ΙΙ1. Videt Deus, quae ipse est facturus, idque non insere Dei operibus necessitatem , alias omnia eius opera essent aeterna , nihil-que. Deus operaretur in tempore ; ergo neque scientia Dei tollit indifferentiam operum secundarum caussarum c . IR Ion repugnat plura fieri, quae possent non fieri ; ergo nec Tepugnat sciri aliquid esse contingenter futurum. Quod enim ita fiet, ut possit non fieri, est futurum contingens . Confirmatur : Non pugnant hae duae propositiones: Judas magi rum tradet , & Iudas poterit magistrum non tradere ἰ ergo nec istae pugnant: Proidit Deus Ivisam traditurum esse magi irκm, & Judas poterit eum non tradere ,' ergo non implicat, Deum praevisere futuram Iudae proditionem, & tameαJudam libere magistrum tradere d).
Ob. I. S.Ρ. l. I de lib. Arb. 4 ait: aliter feri non potest, guod Deus praesciυit , alioquin falli posset divina praescientia,
172쪽
quod est absurdum &c. Idem docet Anselmus a ; ergo stDeus sutura pra noscat, omnia necessario evenient.
R. dist. cons. Necessario evenient , relate ad scientiam Dei , & primam caussam immutabilem , conci , relare ad caullas proximas, & mutabiles , neg. Non enim puqnat , eandem rem, si ad diversa reseratur , dici necessariam , &contingentem. Idem est iensus verborum Auguilini & Anse' mi: cum enim Deus omnia videat unico intuitu, & relate ad aeternitatem nil si futurum, recte docent laudati P P., seri non poste, quin eveniant i quae Deus praevidit. Hanc necessitatem vocat Anselmus ibid. sequentem positionem rei, Scholastici vero necessitatem consequentiae, in tientu comρosito. Ob. II. Praescientia Dei est certai necessaria, & imm tabilis , sed posita praescientia , seu uitur necessitate cons quentiae , e. q. , peccatum ergo noc necessario sequitur . ιod enim sequitur ex intecedenti necessario, nece anum est ex vulgari axiomate. ne . maj. Nam divina praescientia non dicitur abs lute, sed connotative, adeoque mutabilis est, & contingens: distinguendum est tamen inter certitudinem , δc necessitatem futurorum. Non enim pugnat, haec esse certa , & in
fallibilia , Dei praescientia suppocta , licet necelsaria non snt , si ad caussas prox; mas comparentur . Axioma illud asi xto ΙU. damnatum putant Gonetaleet . aliique in propositionibus petri de Rivo, Negant alii; sed absol ute prolatum de quolibet antecedenti necessatio falsum est. R. D. Thom
I p. q. I 4, futurum contingens necessarium ella, prout se est divinae scientiae, non prout est: in se ; sed hanc responson rn reprobat Ariminentis, ab eaque recedit Eslius, quamvis D. Thome addictissimus. Huius ergo argumenti: Deus Praescit , e. q. , Petrum peccaturum ergo peccabit negoanr. esse abiblute necessarium .
Inst. Pra scientia Dei est aeterna relate ad futura est
Praeterita : ergo cli absolute necessaria. diii. I p. maj. Est aeterna relate ad divinam substantiam , conc. , est aeterna, id est aeterna sunt, quae praevidentur , neg. Ibi enim agitur de attributin Dei relate ad extrinseca connotata, ex aeternitate nunquam infertur absoluta necessitas . Sic aeterna est
creatio, relate ad divinam substantiam , & tamen libera ;aeterna voluntas, & gratiae praeparatio, sed libera b . Ob. III. Praescientia Dei est caussa futurorum, sed posta
173쪽
L 3 R. IV. D i s s. I. C A. P. IV. I 2- P caussa , necessario sequitur effectus; ergo &e. R. dist.ma .caulsa, ut praescientia est, neP., ut Voluntas, ac proui-
ntia, si ibdis inpuo; caussa necessitatis legi adstricta, neg.,l bera, conc. Non omnem praescientiam esse cauilam rerum, constat ex Augustino l. y de lib. arbitrio 4 : Deus omnia , orum apo auebor es, praescit , non tameu cmntlim , quae prae-ycu, audior est. Cum ergo a Theologis dicitur, scientiani Dei esse caussam rerum, id de scientia practaea intelligendum est Ob. IV. Supposita Dei priscientia , non potest res non
evenire ; e o necessario evenit . R. dist. cons. Neeessario evenit necessitate simplici , & absoluta , neg. , necessitate conditionis, & consequentiae , conta Duae sunt necessiotes . ait Boetius Pros ulta, . ina dilex una, ut omnes eus mortales, altera conditionis , ut s aliquem ambulare Ac as , eum a Bulare necessie eis . Haec autem non infert necessitatem
Vide Boetium soc. cit. CAPUT IRDe praesent a Treatinarum omnium in mmutat Ii Hemitate, OBserva , rem aliquam in aeternitate multipliciter pota consistere. I. Quod haec omnia simul comprehendat ;quaeque diverso tempore peraguntur, immensae ejus durati ni respondeant , ut singulae linea: circuli ad centrum res rentur. II. Dici ponest res es e in aeternitate i itaui ante lacula, nedum in causis, sed in se res extiterint; quod melius dixe s ab aeterno, quam in aeternitate consistere . III. A Thomistis dicuntur creaturae Deo in aeternitate praese tes, quia existunt quidem in propria ipsarum naima , non comparate ad se, quatenus sunt in aliqua temporis differentia, sed comparate ad aeternitatem , in qua nulla est successio temporum. Sit itaquePRoposITro Ι. Primo modo fit pra explicato creaturae omnes sunt in aeternitate praesentes. Prob. I. ex Patri bns. Ambrosus l. r. de Fide 7. ait , Deo , quae sunt futura, praesentia sunt, ei, cui praecogniata sunt omnia, ventura perfesta sunt . S. P. Aug. I 3. de Trin. 7 ait, O praeterita, oe futura cum praesentibus cuncta praesentia. Deo esse. Et l. et ad Simpl. ait, quid futurum es Deo, qui omnia superfreditur tempora λ Gregorius Magnus l. 2o Mor. 27: ait: Scimus, quia Deo futurum nihil es, a re cuius oculos praeterita nulla sint , praesentia non transeaent, futura non veniunt. Prob.
174쪽
Prob. II. ratione. Si aeternitati non essent omnia prae sentia, non omnia si naui comprehenderet, adeoque non es 1 et aeternitas. Deinde nulla i unt loca, quae imm sitati nota rei pondeant i ergo nec tempora , quae aeternitati non con
PRO post Tro II. Nulla creatura a Deo cognoscitur si cundo modo in aeternitate, sive ab aeterno conssiliens. Prob. Deaς videt creaturas eo modo, quo produltae sunt, sed nulla creatura producta eli ab aeterno ; ergo &c. PROPO solo ΙΙΙ. Creaturie non videntur ab aeterno in Propria natura, neque in mensura superiori relate ad aeternitatem, neque in propria mensura relate ad se. Prob. I. ex Augultino. L. 3 de Gen. ad lit. I 8 ait: Creaturae , antequam Ferent, s erant, oe non erant . Erant in Dei scientia, non erant iu sua natura. Prob. II. ratione. Non enim existit creatura insuanetlatura, nisi ponatur extra suas caussas et sed hoc fit in aliqua tantum dimerentia temporis ; ergo &c. Deinde repugnat , aliquid existere in sua natura , & esse praesens in superior mensura, ideli in arte conditoris , quae est ipsa Dei omnipotentia sa). Ob. I. Deus omnia videt praesentia, & omnia alternitati coexiit unt; ergo Deo sunt omnia physice coexjstentia
ab te erno. neg. cons. Aliud est enim videre omnia praesentia, aliud aeternitati coexistere, aliud physice praesens eia se ab aeterno. I. est praesentaria notione omnia sive sint, si ve non sint, adaequare. ΙΙ. est inter creaturam, & aeternitatem nullum intervallum versari, unde aeternitas , quae a rebus nulla temporis intercapedine sejungitur , vere suturis
rebus coexistit: sicut cuilibet loco divina immensitas . Atrem existere ab aeterno in propria natura, est semper in se stilla extra id eam Dei, quod est absurdum; ergo &c.
Ob. II. Deus omnia videt in aeternitate praesentia; e go sunt actu apud Deum in aeternitate. R. dist. maj. Deus videt &c. res omnes ab aeterno existe re, nem, prout in aliqua temporis differentia eventurae sunt, conc. Deus enim in creaturarum serie tam praesentes, quam futuras unico intuitu videt : non sequitur tamen iam univerias accessiss) ad eam temporis differentiam , sine qua CXtare non poisunt b). Ob
cain Viri Aactorem. by Vide auctorem.
175쪽
L 3Η. IV. DIss. II. CAP. I. I sob. III. D ivina scientia est immutabilis ; ergo habet
semper obiecta procientia. R. dist. ant. Eit immutabilis, re late ad divinam substantiam videntem, conc., ad rena Iubie 'am, nec . Scientia enim dicitur mutabilis', vel immutabilis a principali objetto, quod in Deo est ars omnipotentiae plena omnium rationum . Ibi , ait S. P., n t om uia
I .us, quae fecit per ipsam , s ideo non decedit aliquid , Dei succedit scientiae Dei.
/ De medio disinae Ventiae , quo nempe Deus
MEdii nomine heie intelligitur id, in quo , tamquym
in ratione prius cognita , Deus ea novit , quae per scientiam suam attingit: nimirum possibilia, Draeterita , futura cujusvis ordinis, & peccata. Singula diuinctis capitiabus percensebimus. CAp UT I. Osred tur Deum 7n Ideis fuis oe tamia ate an versast creaturas inoicere. Not. Ι. Deum in ideis suis cuncta introspieere certum est. Quid vero sint ideae istae inquirunt theologi. Nos cum Augustino Ia de C. D. 2o, incommutabiles rationes re--m ntelli ibilium appellamus, eaeque sunt a Dei sapientia indistinctae. Cum autem res non exhibeant ut futuras, nisi artificis propositum, & voluntas accesserit, etiam praefinitio nem complecti debent, ut ideae sint futurorum non postabilium. Hinc Graeci Patres ideas definiunt. , smye exempla, & rationes iubstantiarum efficientes: ea ue ut imagines divini intellectus, non ut placita voluntatis spe- Etamus ; & quaerimus, an possibilia, quae divinarum id earum notione videntur, sint immediate coUita Not. ΙΙ. Object a in se ipsis ex V. Thoma a) dupliciter videri possunt: per is ciem 'opriam, ut cum oculus hominem videt per Ipeciem hominis ; & per speciem continentis, ut pars in toto. Ariminensiq autem docet videri in seipso, quod videtur nullo vertente medio inter facultatem , & ob
176쪽
r 3 DE THMOLOGICAE DIsCipLrins ει obiectum, ut vidon tur in mente rationes intellisibile , Τί ab oculo interitis: exaratae corporalium reruF imagineS . ΡRo post Tro I. Deus videt omnia in se ipQ in incommutabili rerum intelligibilium ratione. Prob. ex Aug. de Trin. I 4 . μυit omnia Drus in se ipsi. Reapse in Dei sapientia sunt infiniti thesauri rerum intelligibilium , ut artifex novit quidquid elaborate potest
PROPOsrTIO II. Deuq videt creaturas in seipsis imm diate in sensu Ariminensis I). Prob. Ubi nullum intercedit medium distinctum , videtur objectum in se immediate: atqui inter Deum, & cre
turas non intercedit hoc medium ; Deus enim non Cogn
seit per speciem a se distinistam ; ergo &e. .
ob. I.S. P.Aug. de Genes. ad lit.23 ait: Omnis cosnitio qua rareaturam in se ipsa notamus nox dici potest, & 11 de . D. 7 . Cognitio creaturae in se aecoloratior est, quam cum ἐκ Dei sapientia cognoscitur ,' ergo Deus non Videt creaturas in seipsis. R. neg. cons. Dicitur enim nox, & decoloratior cognitio creaturae, vel quia recipit determinationem a re creata, &mutabili, vel quia nondum relata est sancta delectatione in laudem creatoris. Quae duo in cognitione, qua Deus videt creaturas in se ipsis, non habent locum : non enim ei advenit ex earum praesentia accidentaria cognitio , nec potest ,
nisi in se delectari; ergo non est in Deo nox &c. Ob
cx Ab hae sententia merito reeedit clarissimus Auctor in schoI. Cap. s l. 4, ubi eum nostratibus aliis tradit, videri a Deo creaturas in seipso, tamquam in caussa
earum esses rite, ut Prop. I. dictum est . Creaturae enim, priusquam fierent, in hujus caussae viris tute praecontinebantur , ut docet S. P. Aug. I. as. de Trin. Videtergo Deus omnia in sua omni- Potentia , ac voluntatis decreto , . quae sunt caussa universorum, adinisoque in seipso: nam omnipotentia , ac voluntas Dei sunt ipse Deus . cumque obiectum mori--m divinae sapientiae si summa .
veritas , dicendum est, verum aut falsum a Deo cognosci in seipso,
prout est summa veritas , cum qua verum congruit , S cui repugnat . Quod falsum est . Hine S. P. lib. 83 quaest. 8ς. saerilagum putat agerere , quod Deus exeat exintra se ad aliq&id cognoscendum . Non quod nihil intueatur, quod sit extra se, sed quia qνω es extra se, non intuetur , ns in seipso , ut explicat D. Thomas . Hi ne D. Ambrosus ait : licet omnia prospieiat Deus , nihil tamen extra se intelligere, sed omnia iis se inturei dieittir . Deus ergo, coneludit S. D. de Gen. ad lit.
c. Is , vidit o nnis , non praeter
seipsum virint , sed in se 3 s.
177쪽
LIR. IU. Dis s. II. C A P. I. I rob. II. S. P. Aug. lib. 83 quaest. θ6 ait: non enim extra festu ει uam intuetur Deus y hoc opinari sacrilegum est R. disti ant. Non videt extra se , idest omnia videt Iapientia tua, a qua rerum ideae sunt indistinctae . couc., hoc est non percipit res a se distinctas secundum proprias ipsarum rationes , neg. Refellit ibidem S. P. Platonicorum sententiam, qui putabant, mundum archetypum constitutum, itaut illum extra se produi tum Deus in creatione respiceret, quod opinari facrilegum est . Qt od se hae rerum rationes in mente divina continentur , non jolum sunt ideae , sed i e verae sunt, galia aeternae sunt. Ex quibus constat, Auauilini verba non fideliter ab adversariis recitari, & alium nabere sensum, ac ipsi contendunt. Ob. III. Quod cognoscitur in se immediate , est obi Elum scientiae princeps N. motivum; sed creaturae nequeunt esse objectum motimum divinae scientiae ; ergo &c. dist. . maj. Si videatur per speciem propriam, conc., per alienam, neg. Objectum quippe motivum est, quod attingitur ratione sui, sed Deus non videt creaturas per ideo adicititias, neque per species creaturarum; ergo S c. . Ub. IV. Persedie continentur creaturae in omnipotentia
Dei, non tamen ut lunt in se ipsis; ergo perseite videntur in Verbo, licet non videantur immediate in seipsis. neg. cons. Repugnat enim, Deum infinitum , & sim-Plicem formaliter in se continere res compositas & finitas ,1ed rem persecte cognoscere, non est illam in se sormaliter continere , sed obiective , ideli eam percipere quocumque modo peropi poteli. Si enim eadem esset ratio utriusque 'quia Deus nequit habere malitiam, non judicaret peccata , neque spiritalis corporalia videret , ut finitus finita , quod falium est. CAPUT II.
An futura libera ordinis naturalis videat Deus ἰn decretis
Nor. L D. Thomae discipuli physicae praedeterminationis
affertores in quavis creaturarum operatione ita eam necessariam putant, ut sine ipsa nihil agere valeant. Aiunt, nullum indisterens Iblis naturae viribus in certum actum prodire polis, & tamen creaturarum dependentiam a Deo, earumque linertatem his limitibus contineri . Contra Soc. Jesu I heologi docent, has praefinitiones a Bannesio inductas,
178쪽
antiquis Theologis ignotas fuit se, ad Ian senii , & Calvini
dogmata accedere, & libertatem evertere. Nos medium iter incedimus , & cum Thomistis propugnamus emcaces praemotiones in operibuq lupernaturalibus status naturae lapiar ;rajicimus tamen in operibus naturalibus, & in statu naturae
innocentis, ut minus necessarias. Nol. II. Non negamus tamen praemotionem generalemν
qua Deus mentem perpetuo illuminat ideas exhibendo , M voluntatem in bonum generatim inclinat : sed controversiaeli de speciali motione, & ad certum actum . Defendimus etiam concurium simultaneum, quo Deus res regit a se productas. Neque physicam praemotionem ob vocis novitatem rejicimus; nam quaevis haeresis novas quaestiones & vocabula invexit , ut constat de Homousio , Transubstantiatione , aliisque vocibus ab Ecclesia consecratis. Qtiamvis enim ph . . sicae praemotionis nomen sacrorum Canonum auctoritate non sit probatum, in omnium tamen Ore versatur, eoque & nostinemur , ubi specialem Dei motionem exponemus . Absit autem, ut Calvinii mi, aut Iansienismi nota Thomissas inu- ramus . Duem enim inυeuient inter Thomissas Ja eniani , qui concedat ita necessarium eonsensum motioni gratiae , ritnecessarius es amor beatificus , quanditi durat visio2 an optume Annatus, licet phylicae praemotionis impugnator. Nulla item censura sunt inurendi Scientiae Mediae assertores, cum
nihil in celebri Congrestatione de auxiliis sub Clemente VIII.,& Paulo U. ab Ecclesia fuerit definitum . Et quod prola rur Pontificium decretum, quo scientia illa Media proscri-hitur, cum ex praescripto iuris non fuerit promulgatum , si dem non mereri sanesvit a) Innocentius X. I . Jure ergo
bet , quam decretum a Clemeniate. VIII. , & Paulo V. exaratum non mereri , declaravit Innocentius X. supra laudatus ; ne forte quis existimaret, hanc controversiam illo decreto fuisse definitam, proseliptam scientiam Mediam , di ius cuique esse factum , ut eam , veluti ab Apostolica seda
damnatam , penitus execraretur .
Ceterum priυatam illam S peeuialiarem fidem , quam in se inspectum deere tum illud habere potest, ut a Rom. Pontificibus hahirum , praeviis tot discussionibus celeberrimae Constregationis , illi
decreto non denegat Innocentius X. Eadem ergo huie decreto fides haben-
179쪽
LIB. IV. Drss. II. CAP. II. I 'a Paulo V., & Urbano VIII. vetitum est , ne se mutuis didieriis proscindant Theologi. Nec tamen probari possunt
qui D. Thomam veluti vulgarem scriptorem contemnunt hunc enim Scholarum principem reverentur celebriores Academiae, Salmaticensis, Duacensis, Lovaniensis , Patavina , k Parisiensis . Ab eo tamen, ubi opus esset , imo ab ipsi Augustino, si alicubi errasse deprehendi sset, recedendum
esset debita reverentia. His praenotatis snPROPOSITIO I. Deus non praedeterminat actiones liberas naturales, nec praevidet in emcaci decreto. Ita unanimiter contra Thomistas theologi serme omnes:& Prob. I. Praemotio physca prNugnatur a Thomistis, vel
ad salvandam dependentiam caussae secundae a prima , Velut virtus indifferens creaturae determinetur ad adtum ; sed neutro eX capite haec praemotio requiritur ; ergo &c. Prob. min. Non requiritur ad Ι. Stat enim perfesta dependentia, . si creatura incessanter a Deo illuminetur, ad honum generali praemotione inclinetur, & simultaneo concursu regatur. Sic enim caussa secunda sine prima nihil operatur; cmpo salvatur perfectissima dependentia sine physica praemotione. II. Caussae secundae ita supremae subordinantur, ut haec ad earum astus concurrat juxta cujusque exigentiam ; sed necessariae, utpote ad unum ordinatae, necellitate impelluntur ; ergo liber e , indifferentes egent sola praemotione versatili. III. Essentialis dependentia creaturae convenit essentiali necessitate ; ergo, si hoc titulo physica praedesinitio
admittitur, quae fiunt a creatura, necessario , A essentialiter erunt determinata. IU. Ex parte altus primi non datur' praedeterminatio , licet essentialiter a prima caussa dependeat; ergo haec praemotio ratione dependentiae non requiritur. Potest utique universorum Dominus, si velit , creaturam in quovis statu praedeterminare , & sicut ad opera supernaturalia pr. aedeterminat lapsam , sic innocentem creaturam potuisset ad opera naturalia praemovere , absque libemtatis eXitio: non eli tamen concedendum , Deum id omne
praestitisse, quod potuit . Creaturae dependentia in eo sita est, ut moveatur indifferenter , si sit indifferens : nam si caussa secunda ita a prima dependeat, ut nihil possit , nisi
dete habenda ei , quam haberi fas est publicam saciunt in foro Eeclesiae,
omnibus ferme sacrarum Congre- nisi Rom. Pontificis auctoritatocationum decietis , quae in ea tum cognita tuerint, di confirmata.
ab tutata:s as Iervata. nullam fidem
180쪽
determinetur, eadem erit conditio cauisae liberae , & neeeLsariae, quae ad unum est essentialiter determinata . Sed etsi daremus, quamlibet praemotionem cum indifferentia cori sistere, rejici tamen deberet, eo quod in naturalibus operibus necelsaria non est, in malis etiam noxia. Quod autem pra motio illa necessaria non sit, ut caussa secunda prodeat in actum, patet; nam indifferentia , quae exigit determinari , est passiva, ut saxum, quod ab alio movetur ; atqui indiseferentia creaturae est activa, non passiva; ergo &c. Prob. II. Pra definitio futurorum neces laria non est ac infallibilitatem divinae scientiae, pot0 enhn eo , ex Augustino a) , sine praedestinatione prae cientita e ergo frustra admittitur decretum efficax, ut Deus certo futura libera praenoscat. Confirmatur. Patres enim , qui de futurorum conti rigentium praescientia loquuntur, nulli bi divinae efficientiae. meminere, nisi in operibus supernaturalibus: imo aliqui docent , non ideo Deum aliqua praenoscere , quia pnedestinata sunt, sed contra, quia futura erant, ideo fuisse praescita . ; ergo &c. Prob. III. ab exemplis, quibus actus liberos in ideis rQ-xum a Deo videri suadetur. Nam si videam ferocem equum sessoreva non ferentem, hunc casurum praenosco : vel si alium videro stridio gladio in proximum furentem , Occidendum
praesentio, licet nec habenas equi moderer, nec iratum provocem ad necem ; ergo a sortiori videt Deus sine praemotione, qui naturam eondidit, ela scrutatur corda. P Ropos irro II. Non est ab hac sententia alienus Di- vus Thomas. Prob. I. S. Thomas I. 2 q. 9. art. 3 scribit i Deus movet Voluntatem, scut untveryalis motor , ad universale ollectum, quod es hontim, sed homo se determinat ad hoc , υe .llud honum . Interdum speetaliter Deus movet ad aItquota bonum , sicut in his , quos movet per gratiam ς ergo docet S. Thomas , voluntatem creatam sola praemotione generali moveri, qua seipsam determinat. homiliae, sanctum Doctorem motionem universalem appellare praedeterminationem naturaliter secundis caussi; a Plicatam . motionem Vero specialem ei te gratiam victricem. Verum D. Thomas gratiae tantum tribuit, quod moveat ad aliquod determinate Volendum , in motione vero generali ait, hominem determinare seipsum ; ergo dic. Ita hunc l