장음표시 사용
291쪽
non peeeatum eonitituit, sed absolutam Dei voluntatem: cum Augustinus dicat, neminem sine culpa reprobari a Calvinus docet, homines ad interitum impelli: Augustinus, volunt te eadese, qui cadit. Ille ait, in renatis teri, vel non imputari peccatum ori inale, adeoque proximam in iis peccat caussam manere. Iste hane labem baptisino proruis abstemi,& remanere ad agonem concuplicentiam caussam damnati nis remotam. Calvinus in concupiscentia statuit orninatio peccati naturam: Augustinus in macula reatus . Ille nu lireprobo veram fidem, aut iustitiam tribuit: Auaustinus ex iis plurimos, & credere, & justificari fatetur , licet in aecepta iustitia non perseverenti ergo q&c. C A p U T III.
De reprobationis essectibus, tum de reproborum numere, ac via. perditionis.
CVm Deus non sit essiciens causis peccati: divinae reproisbat; onis effectus non est, sed potius causta , ut enim ait valentina Syfiodus, in damnatione meritum malum , ut ori sinate peccatum, praecedit 1inum Dei iudicium , non sestruitur. Alia vero peccata fiunt ex voluntatis malitia , nec ecretum supponunt, nisi permissivum. Sunt autem peccata reprobationis caussa diverso modo . originale negativae in sensu exposito, & peccatum , quod cum morte conjungitur positi Uae. Sunt ergo reprobationis effectus permissio actualium peccatorum, & denegatio auxiliorum efficacium. Praevidens enim Deus alicujus peccata statuit ea non impedire speciali gratia, impium relinquens in manu consilii sui , obdurans &excaecans subtrahendo gratiam, non impertiendo malitiam . Ad malum enim sussicit se sola voluntas. Quare subtrahente Deo gratiam rictricem, sequitur obduratio , cuius permissio, non essicientia Deo tribuenda est . Quae ergo diximus de praedesti nationis effectibus sunt etiam de reprobati ne , servato utriusque ordine, confirmanda: itaut reprobati nis effectus sit vidquid est a Deo reprobante , & ad damnationem ex Dei intentione perducit . Unde nec rurobi substantia, nec libertas arbitrii. sunt reprobationis effectus , non enim ea largitur Deus creaturis, ut pereant. Neque inclinatio ad malum, aut peccatum, sunt effectus reprobati ius , cum non sint a Deo incienter. Sunt ergo Mus esseistus
292쪽
a 1 DK που orcrs DiscipLIinspermissio peccati, quod nunquam dimittitur, denegatio doni perseverantiae , excaecatio, & induratio, prout sunt debita hominis derelictio. Et supplicium aeternum , quo Deus iuste punit, quod ipse non fecit. Dices. Permissio peccati, quod non dimittitur, est effectus reprobationis ; ergo non est caussa damnationis . Permissionem illam esse effectum reprobationis negatiVae , qua n statur donum perleverantiae, & peccatum cum mortec niun tum esse caussam reprobationis positivae sicut donum filialis perleverantiae effectus est gratuitae praedestinationis, α rleverantia ipsa est caussa glorificationis. Nihil est ergo in lententia nostra repugnans. Ouod spectat ad numerum reproborum, quantus laturus sit, ille solus novit, cui noti sunt, qui permaneane ad c ronam, aut flammam ; maiorem tamen esse reproborum . quam praedestinatorum numerum c.-Diff. I. dictum est. Iavero humiliores nos reddere debet, & magis sollicitos , ut ibi monuimus. Via denique perditionis his gradibus confieitur . Primo reprobus leviora peccata contemnit, torpescit subinde orationis studium, ae sensuum custodia remittitur: unde in m jora prolabitur . Deinde contrahitur culpa , quam sequitur animae mors. Hine descendit in peccandi consuetudinem , qua veluti catena costringitur . Delabitur postea in mentis excaecationem. Tum profundior laccedit gradus , idest cordis obduratio, maloque inhaerens animi pertinacia, de qua
ad Rom. 2 . Secundum duritiam tuam ιmpaenitens cor th
saurizas tibi iram in die ἱrae. Si quis nostrum, quod absit, per hos perditionis gradus rogreditur, pedem cito retrahat: revertatur a via laa m a, & ne differat de die in diem, ne quando irascatur Dominus & pereat de via justa. Speret in eo, qui coronat in misericordia & miserationibus . Utinam libri hujus assidua lectio id praestet, ut nemo desperet, nemo intumescat.
DEUM unum , eiusque praecipua attributa , prima hujus voluminis parte sex libris spectavimus. Sequiatur de altissimo Trinitatis mysterio pars altera , quam tribus libris complectimur. Quorum primus , qui est
293쪽
Lis. VII. Drss. I. a 3 servato Auctoris ordine VII., totus erit Polemicus , eoque adversus Iudaeos & Haereticos pro fide individuae Trinitatis pugnabimus. VIII. Apologeticus, in quo Ante-Nicaenorum Patrum, aliorumque vindicabimus orthodoxiam. IX. Scholaiticus adlaphoras continebit disputationes , quae salva fide agitari iolent in Scholis.
In quo pro fide individitie Tr nitatis contra Iudaeos O Haereticos disputatur. I X fidei initnicis quidam Trinitatem per narum impugnarunt, alii unius, aut alterius persona Divinitatem. Illis itaque revincendis duplici dissertatione occupabimur. AGI. quidem de numero, II. de divinitate personarum propinlita brevitate tractabimus.
De Trino divinarum personarum numero.
Tvitatem personarum in Deo, praeter Iudaeos , plures
Heterodoxi Impugnarunt. I. Μontanistae a), qui unicam in Deo perlonam, Hieronymo teste, agnovere. II. Noaetus c), qui ait eundem esse Patrem, Filium, & Spiritum lanctum, qui dedit legem in veteri Testamento , in novo autem in similitudinem hominum , & igneis linquis apparuit. III. Μarcellus ac Photinus, qui Patrem, Filium, α Spiritum Sanetum solo nomine putarunt esse distinctum. Priscillianus. Contra vero Theodorus Mopluet tenus, Oc Neriorius quaternitatem invexere. V. Ιmpudentissime de Trinitate blasphemavit e) Michael Serum tus, qui triplicem cerberum illam appellavit: eumque secuti sunt Uchinus, Danaeus, Crellius, Wolrogenius, & Sociniani Omdes, quorum intaniam leptem sequentibus capitibus
294쪽
CAPUT I. . In quo Trinitas personarum ex veteri Tesamento
amvis Deus Hebraeis Trinitatis musterium aper e non
revelaverit , ne forte ad idololatriam proni , Deorum' adilruerent pluralitatem , ut censent Basiliu b), & Isidorus c) , vel ut gradatim humana fragilitas altissimarum rerim cognitione imbueretur, ut visum est Augustino i l) ; plura tamen in veteri tellamento deprehenduntur sandi istima: Trinitatis vestigia . Sit itaquePRosos talo Ι. Trinitas per narum evincitur ex Vers. LCeneseos: In principio creavit Dei ς &c.
Prob. I. ex hebraica voce Eluehim. Ibi enim vox illa pluralis numeri cum N a Baroh singulari conjuncta probabile saltem pro per narum pluralitate suppeditat
argumentum . Licet enim Elohim nec personas designet , nec triplicem gradum divinitatis , ut aliquibus visum cst , in ea tamen apud Hebraeos inusitata syntaxi latet mysterium. Cum enim Dei opera ad extra fiant per Omnipotentiam tribus per nis communem, singulari creaυit Moyses usus est. Cumque in Dei et lentia tres hypostases subsistant , plurale FAhim, non singulare Flata, aut Iehova usurpavit. Neque id exigit hebraica phrasis, ut quidam putant. honoris cauiasa: licet enim saepe in sacris literis nostrea plurale cum 1ingulari verbo , Hieronymo teste , iungatur , id tamen non postulat linquae proprietas , sed latens mysterium. Nilli enim scriptum osset non licui Iet dicere: creaυit Flohim, ut legi tur in Berescit Κetana. Idrm tradit Rabbi Moyses Hadar
aliique e . Deinde in sacris literis , ubi Elohim pluraliter
etfertur, ne plures Dii adilruantur, statim singulari conjungitur, ut notat Rabbi Jonatan . Sic , ubi legitur: faciamuς hominem , statim subditur , creaυit Deus hominem , & ubi Genes. II legitur: descendamus ; c. ῖ3 te itur : descendit Dominus ; ergo non ex vi phrasis hebraicae, sed a conomiae causiasa , conjungitur singulare Barch cum plurali Elohim . Non enim solent Hebras , honoris caussa, nomina pluraliter effer
295쪽
L r R. VII. D I s s. I. C A P. I. 273 re, ut Europaei , nec rccte dicitur hebraice, vob sum Do minus , sed, Dominus tecum : nec ait Tecuitis et Reg. 14: servate, sed, serva me rex, ut patet ex sacris Bibliis. Prob. II. EX Voce , , quam legit, in Filio, auctor AltricationisJasonis o Papisi a , &Tertullianus si : unde Chaldaeus Paraphrastes vertit, in fa-pientia. Licet ergo Hieronymus ferescit , exponat, in sensu frammaticali, polsumus tamen theologico sensu interpretari, in sapientia , vel in Filio. Hinc Augustinus in q. ad Dulc. 8 ait : Intelligimus Patrem in Dei nomine , is Filium iuprincipii nomine, qui uniυerra creaturae principium est . . am lectionem Picus etiam Cabala nititur comprobare . Uide
Ob. I. Bella inuq. Pluralitatem personarum loc. cit. ne gant ostendi viri doctissimi in hebraica lingua. Nec delunt exempla, in quibus ex vi hebraicae phraseos plurale pro δε- gulari uiurpatur; ergo &c. Prob. ant. I. Nam Gen. 24 legit hebraeus, Ioemur Abraham Dominorum suorum , & Exod. 2Ο. Non erit tibi Dii alieni. II. Flol ita etiam cum plurali jun- itur a Reg. Iverunt Flohim, & alibi passim. III. Nemo aftenus vertit Barah EAhim , creaverunt Dii ; ergo non habet pluralem significatum. . ad primam partem ant. Longe plures haebraicae linguae Eritos ibi deprehendit Ie mysterium. Nam praeter Μagiltrum, V. Thomam, Catharinum &c. id ipsum notarunt clarissimi interpretes Steuchus, Lyranu , Buraensis, & De la Haie : imo Capellus, Glassius, Μeisnerus, aliique haeretici, qui Socinianos impugnarunt. Et neg. secundam partem ant.. Ad I. prob. R. in voce , Adonin literam Jod, cum sequatur suffixum, non esse notam pluralis , sed pronominis . Unde agrammaticis dicitur redundans. Deinde , licet appellativa, ut Adouat plurali numero pro singulari efferantur, id in primitivis, ut est Elohim, non babet locum. Ad II. Respondetur, Esiti m Exod. ao dici de Diis gentium, qui, cum plures sint,
pluraliter efferuntur: dicitur autem non erit Dii, ut constet non esse eo cultu adorandos, qui debetur vero ino . At a Reg. 7 plurali Flos im innuitur personarum distinctior ad tollendam autem pluralitatem deorum , additur singulare , ut redimeret. Ad ΙΙΙ. neg. mai. Cum enim Dei nomen sub-S a stan- εὶ apud Orig. t. 4 contro Cessum. tbJ contra Herm. 2..
296쪽
x s Da TimoLOG CIs Drs ipLINIsastntiam latine significet, nemo vertit : creazerunt Dra , quae esset Scripturis oppositum, nam ex Ierem. Io Dra caelum
ob. II. Belluminus . Plurales voces Baalim, mN Adonim,&-in sacris literis passim de uno homine , aut Idolo , de Moyse , de aureo Vitulo ,
de arca, & aqua enunciantur; ergo ex hebraica phrali plu-Yale oro singulari usurpatur. - . . R. neg. cons. Vox enim Baalim de salsis Dus in Scripturis dicitur, qui, cum fures sint , ea vox plurali numero esse tur. Singularittat effertur , ubi additur nomen umus idolI ,
Mi Σ 'et hetor. eum de homini dicitur, inditur
ei genitivus , ibique Jod redundat, ut dictum e1t. AdsectI-vum singulare κUcech, additum plurali Adonim, pa titionem significat, innuitque, singulos aegypti xeges crudeles futuros r hinc Vulgata legit, tradam Agraptum in manu Bom morum crudelium . Elohim de uno virulo dicitur, eo quod in cultum plurium deorum aegypti fuerit ereetus e quo ri mine gaudent Μoyses, Samuel , & reges , quia Dei Vicesserunt ; arca ob specialem Dei praesentiarn et aquae denique ad significandas superiores, ut imbres, & inferiores, ut it
viales, atque palustres. . . . .
ob. III. Judit. 13. Manue ait, Moriemur , quia π1αι--us UOhim ς sed hic erat angelus , ergo &c. R. diit. In In. Et angelus Dei personam referebat, unde ait moriemur oec. conc., iecus, neg. Reapse Manue haedum & libamina obtulit Domino ; vel ergo angelus ille Dei personam gerebat , vel Manue pro vero Deo ipsum agnovit. ob. IV. Petavius. In Hebraica , Ismaelitica, hica lingua res eximiae pluraliter efferuntur ; ergo &e. Priant. Nam & Scortum Regum Salomoni ait, date illi infantem ergo &c. neg. ant. Nam. duo tantum exempla producit Petavius , Baalim , & Adonim, quae cum sint as Pellativa, non primitiva, ut FAhim, non sunt ad rem . AI Prob. neg.cons Scortum enim Salomonem simul, ac lictorem pluresi ter alloquitur . . Ob. V. Uivinae persona' dici nequeunt Dii, vel Domini ; emo vel mendum irrensit in sacris codicibus , aut FDiim est nomen singulare. R. ne'. cons. Constat enim. Tls-him plurale esse singularis Flol a. Cur autem latine reddi nρο-
queat , Dii, vel Domini est, ex D. Thoma I p. q. 39 a. χ,
297쪽
Lrs. VII. DIS s. r. C A P. I. 27
diversae linguae diversum habent kquendi modum; unde sicut Graeci dicunt tres his asos , ita apud Hebraeos dicitu
pluraliter Elohim. Nos autem non dicimus neque D s ,, neque substantias, ne pluralitas ad substantiam referatur . . ΡRoposITIO II. Ex v. 26. Genes. Faciamus hominem demonstratur Trinitas personarum Prob. I. Verba illa facitimus 1 unt unius personae alteram
alloquentis , tk per illa ad imaginem e divinae estentiae unitas desisnatur; ergo &c. II. Imago Patris est filius. Geianeratio enim per D. Thomam est in similitudinem naturae ratqui filius non esset similis Patri , nisi esset ei consubsta tialis; ergo &c. III, Spiritus Sanctus, cum sit mutuus amollPatris & Filii, dici potest similitudo utriusque; ergo in verbo faciamus intelligimus Patrem, in imagine Filium, in δε- militudine amorem . Nam Spiritus Sanctus est amor Patris ad Filium . Accedunt PP., qui hoc testimonio utuntur ad
Irobandam Trinitatem personarum, Chrysostomus sa) , A rosius b), Theodoretus c), Iustinus ru) , nec non Inte
pretes , & Theologi sermo omnes; ergo &e. h. I. Illis verbis i Faciamus oeci unus Deus angelos alloquitur, ut ait Aben-Egra, & Maimonides; ergo &c. ΙΙ. Plato in Tim. ait, in produόtione hominis a Deo summo minores suisse adhibitos; ergo &c. ΙΙΙ. Deum adstantes angelos de Achabi ruina consuluisse, liquet ex 3 Reg. 22; ergo Deus hominem conditurus ait, faciamus, quasi cum πι-- gelis de suo opificio deliberans.
neg. ant. Hebraei enim, qui hanc interpretationem exeogitarunt, ne Verbum a Patre distinctum agnoscerent, plures Deos videntur adstruero. quod iis exprobrat D. Basiliust nam ad creationem opus est infinita potentia , qua caretereatura. Qui ergo cum Platone minores Deos , aut angelos cum Rabbinis assumunt, plures Deos videntur admitte- Te, sicque praerogativam , quam Filio negant , servulis donant , ut ait Ambrosius. Deinde animam hominis unus Deus cre
vit quando inspiraυit in faciem eius spiraculum vitae. Co
pus etiam et Genec formaυit de limo terra : ergo totus h mo a solo Deo creatus est, ad ina inem Dei, non anges rum , ut Seriptura testatur . Ad III. nem ant. Deus enim
Per angelos malos, non 3ubendo , sed permittendo, Achab
298쪽
2 8 DE THEOLOGICIs DIICIPLIN7s decepit: dedecet enim Dei bonitatem homines in meud cium inducere. Creatio autem ad ejus spestat omnipotentiam , ergo non opuS erat, ut angelorum exquireret miniRerium.
Ob. II. Illud faciamus Dei auctoritatem significat; qui regum more pluraliter loquitur, ut illi, jubemus , interdicimus is c. Addit Socinus , Deum , ut solant artifices , se se ad opificium hortari , ut Annibal venenum sumpturus , liberemus , ait , diuturna cura populum Romanum ; ergo
neg. ant. Si Deus propter auctoritatem in plurali de se Ioqueretur i oportui et , eum ita loqui praesertim cum legem daret in Sina, ait Theodoretus q. 2o in Genes. Principes quidem , modeseiae 'gratia , ne foli videantur omnia gerere , loquuntur fere pluraliter, ait Laurentius Valla. Non ita Deus, ut ait : ego sim Dominus Deus tuus . Socini commenturnic rejicit Basilius Hom. 9 in Exam. Ut is faber olus sibi admurmurat dicens , faciamus gladi rem c. Quod si homo dicat labore deterritus, non tamen Deus, qui verbo omnia fecit. Annibal milites alloquitur , qui domus suae fores Occluserant, cujus rei nullum extat in sacris literis exemplum,obi Pharao, Achab, aliique reges superbissimi non loquuntur pluraliter. Ob. III. Veteres Rabbini aiunt, iis verbis Deum ali qui terram, unde hominem finxit ergo &c. R. neg. cons. Absurdum est enim mortuum elementum ad opem Deo serendam adVocari. Ob. IV. Nulla creatura est Deo similis; ergo verba illa sunt angelorum, quibus anima similis est . R. neg. cons Non enim angelus, sed Deus creavit hominem ad imaginem suam : quam imaginem in ratione constituit S. P. l. 24
Ob. U. In Deo non est locutio vocalis , quae a spiritu non emittitur, neque mentalis, cum enim in divinis unicast intellectio , non posset una persona suam intellectionem alteri dirigere ergo ea verba sunt Dei angelos alloquentis. D. dist. maj. In Deo non est locutio mentalis , qua manifestetur cogitatio occulta, conc. , qua dirigatur sermo unius perionae ad aliam per communicationem divinorum consili
P Ropos ITIO III. Ex verbis Genes I9. Dominus pluit silphur O ignem a Domino , probatur distinctio divinarum personarum. Prob.
299쪽
LIB. VII. DIss. I. CAP. I. 279 Prob. I. Ibi enim nomen , Jehova, repetitur cum emphatica propositione nis , mri et M ab, qua origo unius ab alio exprimitur. II. Nomen illud semper significat verum Deum; erm duae saltem personae ibi exprimuntur , quarum una ab alia originem habet. ΙΙΙ. Rabbi Hec cados ait , Je- hova segnificare generantem ; at non potes generans esse absque genito , propterea nos Volumus, generantem, geuitum
unam esse judstantiam ; ergo &c. Opp. Repetitio Jehoυa fit loco praenominis , & sensus est , pluit Dominus a se &c. Sic Gen. 4 habetur , uxores
Lamech pro xxores meae ergo &e.
F e. ne'. ant. Haec enim repetitio non sit , ubi de Deo sermo eis, ne Iudaeis idololatriae praebeatur occasio; 1 ed etsi daremus hoc loco Iudaeos revinci non posse , possent tamen haeretici, contra quos eum urget Iustinus sa), Irenaeus b),
Athananus c , Hilarius ιl) , aliique . Hinc Synodus Sirmiensis anathema dicit et , qui hunc locum non de Filio , ac Patre intelligat , sed ipsum a se dicat pluisse. Pluit enim
Dices. Synodus illa fuit conventiculum haereticorum ;ergo &c. R. neg. coni. Nam Ariani Episcopi hac in parte fidei patrocinati sunt, unde haec Synodus recipitur ab Hilario e , nec aliter sentiunt Patres Antiocheni, in epistola Synodica. Ob. II. Jehova convenit Monti, Altari , ac Urbi Jerusalem; ergo non soli Deo. dist. ant. Convenit absolute , neg., cum aliquo addito, conc. Mons enim dicitur, Dominus Uidet , Altare, exaltatio mea , Ierusalem , Dominus
illic. Ibi ergo Dei praesentia, non essentia designatur. ΡRopos 1Tio IV. Ex aliis locis veteris Te: tamenti personarum dillinctio potest ostendi. Pleraque proferemus, ubi agemus de Verbi , ac Spirii tus S. divinitate . Interim prob. Genet. 7. 22. Ecce Adam quas unus ex nobis factus es. Et c. II. T. Veuite , descendamΗs, s confundamus linguam. Ps. II Dominus dixit ad me, filius meus es tu : ego: hodie senui te . Pi. IO9. Dixit Dominus Domino meo . Ps. 32. 6. Verbo Domini caui firmatifunt , o spiritiι oris eius omnis Tirtus eorum . Di Lae 6. Sanetus , Ianctus &c., quod de personarum pluralitate explicat
300쪽
28o DE Tummo ers Dis IpLrins R. Ionadan. Et ς. I. Spiritus Domini Dei super me, quod de Spiritu sancto super Messiam habitante exponit R. K im-ki; ergo &c. opp. Locus Gen.& ra de Angelis accipiendus est , suorum scientiam Adam expetiit . Nam de iis exponunt Philo, Augustinus, aliique. In Ps. II 6 II9 alloquitur David Salomonem. Ps. 32. Verbuna significat Patris vocem ,& Spiritus anhelitum oris, Tritagium Isaiae summam Dei sanit itatem; ergo &c. ad Ι. neg. ant. Ibi extat Jehova , quod Angelis non convenit, irridetque ibi Dominus Adamum , quod sit militudinem Dei concupierit, ut An3elus concupivit, non per ignorantiam, ted per debitae contideratiqnis omissionem. Confusionem linguarum, & alia plura secis te Deum per angelos , non negamus, sed illi divinam majestatem verbis, ac signis praeseserebant i sequitur enim : at e ita Aiυisit eos Dominus Locus Pi. ii reste de Chfiito intelligitur , cum ipsi
Messiue haereditas gentium sit repromitia. Sed de hoc argumento alibi. Psalmus II 0. nequit accipi de Salomone , qui non sedit a dextris David , neque ante Luciferum genitus est, &c. Adde ibi etiam efferri nomen Dei tetrastrammaton. De Ps. 32 haec habet Nylfenus or. 4. Cathech. Quaenam tanta virtus proficiscitur a verbis, ab anhelitu i uestreficiant ad coni seruendum coelum, in que in eo funt virtutes Isaiae trisagium designat gradum luperlativum , sed in eo latet mysterium , ut notat Ambrosiius de Fide t. q. Sequitur enim c. 8. Ωi qm mittam , quis ibit nobis i Ex quibus pluralitas innuitur personarum; ergo & CAPUT II. De Iudaeorum, ac Sabellianorum arguments ex DAtinitate petito I
A Iunt itaque: Ex Scripturis unus Deus praedicarer ; ergo
peribnarum contortium excluditur. Pr. ant. Deuter D I: S .cuer Deus unus es. Ita. o primus novi
et , optime observat laquetorius pervieaeia versantur , ipsum esses disset v missise de la Tri- Trinitatis . mysterium, ex quo Nes . te a unicum offensionis lapidem, necessario Deos induci arbitrantur. quo Iu i ta ka caecitate ruma Cum enim fide constet, unum usi