장음표시 사용
491쪽
LIB. XI. C A P. II. 47Ixia superstitum, cum etiam extarent aevo suo; e. M ait J seph , te de terra Hebraeorum sublatum, qualis non erat tunc Cnananaea ; ergo &c. II. Libri Μoysis ab Antiocho cremati sunt ex Μac. i ; ergo spurii sunt , qui eius nomine circumferuntur. III. Plura in iis libris extant flagitia , incestus &c.; ergo &c. . neg. ant. Ad Ι. prob. nem consi Primorum quippe hominum vita tam longa fuit , ut unius hominis filii possent etiam urbes amplisTimas constituere , ut scribit S. P. Is de C. D. 8. Narrat enim Vives, fuisse in Hispania vicum non parvum , cuius incolae omnes a Vivente sene erant progeniti , et Bruttanius reseri, Pinem ante 8o an. I78o e fae more suo prognatos numerasse. Ad altorum R., Moysen de regibus Israel prophetasse, ut constat ex Deut. I 2. Ait vero c. I a Gen. . Chananaeos sedom fixisse in ea terra , quando illuc appulit Abraham, auod verum est : licet scribente Moyse nondum essent expulsi. Joseph autem ait , se esse subi tum de ea terra Hebraeorum , hoc est, ubi Abraham, Isaac, et Iacob Hebraei possessionis iure fixerant domicilia. Ad II. dist. ant. Cremati sunt omnes, neg., plures publici, qui ad. manus militum pervenere, ut habetur ibidem i. 3, conc. Ad III. dist. ant. Et ea flagitia narrata sunt, conc. , laudata neg. Ita S. P. contra Faust. 43. Quaeres. Unde Hebraeorum nomen lictum sit . . Probabilior sententia est a voce heber, ultra , derivasse , ut ait S. P. Aug. q. 29 in Gen. Nam Abraham omnium
primus Hebraeuς , seu transfluvialis dictus est , quod trans Euphratem profectus sit. C A P U T II. suo fensu aecipiendi sunt dies creationis muod . CEnsent nonnulli, dies istos naturales esse , et 24 hominrum spatio comprehendi: at S. P. Aug., qui in eoram inquisitionem mentem omnem intendit , dies illos per Varias Angelorum sanctorum cogitationes diltinguit , ut l. Ioexposuimus. Eius sententiam ut erroneam , et scriptura: oinpositam traduxere Molina , a Lapide , Arriaga &c. Estius aliique minus probabilem censent. Nos vero secium nolirum sequentibus Propositionibus aperiemus. PROPosiTio I. Temere et inconsulte carpitur S. P. Aug. de simultanea creatione sententia.
492쪽
Prob. I. Temere enim eo sententia earpatur , qui bus in exponendis icripturis major intelligentia divinitus co celsa est , quinuive Ecclesia mkgnam tribuit auctoritatem ἔsed talis est Augustini sententia ; ergo &c. Prob. II. ex PP. Illi enim aut praeivere , aut secUti sunt Augustini lententiam. Nam eam tradidit Clemens Alexandr. , Athanasius a , Isidorus li , Cassiodorus 9 . Nec
ab ea recessit Ambrosius, et Gregorius Magnus : Augum-nus vero non obiter , sed peculiarem de ea habuit diiquiu-tioneni, quam X istus Sen. tam lublimem censet, ut nulla talis aliquando prodierit; ergo &e. . Ρron. 1lΙ. ex Scholasticis. Albertus M. p. I q. Ia ait ῆVidetur Augustino consentiendum. D. Tlhomas a dist. Q. Augustini expositionem stibili rem appellat , et Sum m. p. I q. 58 admittit in Angelis cognitionem vespertinam, Unam , licet q. 84, ut neutri parti praejudicetur , utriuisue
rationibus respondeat. Eundem imitatur aegidius d), et Ca-jetanus e). Ex recentioribus Augustino Iubicribunt Macedo, Norilius, de Angelis, Tonti, Moreaus, Serrius. Μitto Procopium , Philonem &e. ergo &c.
PRO posITio II. Augustini lententia a censura quaVis immunis est, et prope certa. Prob. I. Gen. 2 postquam Moyses rerum creationem 6 diebus falsam narravit, ait: Hae sunt generationes coeli terra, quando creata sunt IN DIE , quo fecit Dominus coelum terram e sed mo in die hebraice , Jom , diem proprie significat, non tempus , quod pluraliter effertur, non singulariter ; ergo &c. Habetur in graeco, η μεν-δπρῖσε, qua die jecit coelum, O terram, oe omne viride; ergo plantae &α eodem die fariae sunt, quo coelum, et terra. Hinc aliqui codices habent, hic dies generationis O c., qua ιiis 1ecit G c. - ς Prob. II. Deus creavit solem quarta die; atqui eX tolenaturalis dies fit; ergo tres priores dies non fuerunt naturales . t t. Adversarii , tres priores dies ex Basilio dii imitatos fuisse luce primigenia . Verum salva Basilio reverentia sic arguitur. 1. Lux primae, & luminaria quartae diei in hebraeo dicuntur , hor, cum solem Hebraei vocent semese. : hinc Raobini docent , solem prima die creatum
493쪽
fuisse, ni notat Calmet, ejus tamen productionem per re . Capitulationem narrari die quarta cum aliis corporibus lumianosis er: o primus, di quartus dies unus est,& in sex diebus recapitulatione narratur , quod in prima actum eis. II. Sol dicitur, quia solus lutet ; ergo nulla est lux a sole dias in hac Vel enim lux illa primigenia corpus erat, vel qualitas : 11 I; ergo erat a sole. Si a ; emo sol ipie , id eis alucida corpore emanare debebat. Confirmatur : nam Ρs. I 48. primo Angeli, tum tot & luna ante c Elum memorantur , non lux ; ergo lucis nomine designat Moyses lucem & Iem . III. Ex quo I Genes, dicatur , .siat firmamentum , ω Eliadat aquas ab aquis , infertur , nullam antea extitisse aquarum diyisionem ; ergo dum dicitur sant Iuminaria, oediυidant diem ac noctem, rene inferiur, ante solem & n
diem non fuisse divisas . IV. Ubi dicitur, Iint in silua
dies oec. Chaldaeus legit: numerentur per ea dies , . a ni ; ergo ante solem non erant tempora, non dias , nequo
Prob. ΙΙΙ. Eccl. habetur aeternum , crea υἰt omnia simul; ergo &c. l . Adversarii το simul idem valere ac uniUer aliter , communiter . Graecus enim habet. Sed hoe est merum effugium: nam rerum universitavsatis exprimitur per τε , omnia ; ergo', simul, no degebus, sed de tempore accipi debet. Prob. cons. I. enirn ruat i saepissime pro tempore usurpatur, ex lexico Collantini. II. Opponit ibi Ecclesiaiticus Dei opera operibus hominis, qui, cum consummaverit , tunc incipiet , hoc est uno opere cun summato ad aliud pergit . Deus autem non ita, creavit enim omnia simul , ideit uno temporis punξto . III. Idem sentit Lateranensis Synodus, dicens, Deum simul ab initio rutramque de nihilo creaturam eondidisse: atqui hinc probant Theologi, Angelos creatos esse prima die, qua Deus co didit coelum et terram; ergo &c. Prob. IV. Athanalius ori 3 alti Verbum Patris dicendo, ante omnes genuit me , se alium ab omnibus esse declara', cum coultet , res omnes uno eodemque mandato semul extiti se s atqui, si una creatura anta aliam extitisset, sutile esset Athanasii argumentum; ergo &c. Prob. V. ratione. Creaturat omneq sex diebus conditae non sunt distinEtte; ergo nec dies . Prob. ant. Deus tertia die creavit ligna fructifera &c. Sexta fecit hominem mast tum et foeminam : sed haec non disserunt a terra condita prima die cum semiae omnium germinum; ergo &c. Prob. min.
494쪽
min. Genes. I legitur , Deum fecisse omne virgultum caeri,
antequam orirettir in terrae sed hoc non est aliud, nisi te in ieminibus gravidata sicut mulier creata die texta nondi itinguitur a viro, sed latitat in ejus colla postquam enim
Deus requievit ab omni opere, Adae non inveniebatur adjutor similis ejus ) ; ergo ex creaturis quaedam ex nihilo create sunt, ut coelum , terra, sol &c., ubi lcriptura habet fat, ali ae ex praecedenti materia, ut herba &c., et hominis corpus. In his vero habet , germinet terra , producant aquae &e. Illae semel productae semel recensentur Gen. I .
Alice prius in Hateria productae sunt., postea in sua specie,
et harum bis generatio enarratnr , uoc est c. I et a i ergo
omnia Dei opera spectant ad dies invisibiles . in quibus creavit Deus omnia simul, relate ad diversas cognitiones Angelorum . Quae vero prius in seminali ratione, deinde visibiliter facta lunt, secundum priorem rationem lpectant ad intelligibiles dies, et unico instanti producta uint, secundum posteriorem eorum produstio fit in tempore, et spectant ad dies naturales, in quibus peus quotidie operatur. PROPos IlI. Tametsi vera est Augustini sententia, non debet opposita ut falsa refelli. Prob. I ex Augustino, qui l. 4 de Gen. ad lit. 28 ait: qui aliam requirit in illorum aierum enumeratione sententiam, quaerat , in diwnitus adiutus inveniat. II. Ob Theologo-Tum numerum opposita sententia probabilior aliquibus videri potest ; ergo &c. III. Si aliorum sententiam carpimus , ejusdem temeritatis damnabimur, quam in aliis Prop. I. no
Ob. I. Diatores omnes , uno excepto Augustino , sex dies naturales accipiunt; ergo &c. ΙΙ. S. P. hanc sententiam tradit in l. de Gen. ad sit. , ted in iis libris, ex I. Retri I 8, plura funt quota , quam inυenta, cir pauciora firmata edigo &c. J t. neg. ant. Nam ex di Ris oppostum evincitur. Ad II. dist. ant. In iis libris tantum , neg., etiam, conc. Hanc enim sententiam tradit S. P. in l. de C. D. Neque in libris Retti hanc sententiam retractat . Hi ne X illus Sen. de libris illis ait l. 4 de ne ite eruditius neque sublimius, vel ante,
vel post Aug. prodiis . . Ob. II. Loc. Gen. χ, in die, et Eccl. I 8, omnia smul,
Vel de temporo , vel de creatione quoad materiam exponi debent; ergo &c. Prob. ant. Greῖ. l. qa c. IO , ait , quod si,mul extitit per subseantiam materiae, non semu I apparuit per oretem formae s ergo &c. neb
495쪽
ne . ant. , de quo vide Prop. H. Ad prob. Omnia simul extimiis per subseantiam materiae , et prima die non omnia apparuilla in sua specie . Sed aliae sunt res ex nihilo conditae, aliae ex praeexistente materia. Hae, ut herbae &c. 34mul extiterunt per subistantiam , per speciem vero decursatomporis; illae ut Angeli, sol &c. etiam per speciem formae extiterunt, quia ex nihilo productae sunt. m. III. Opponitur haec sententia historicae narrationi; inim I. Eteraliter accipi debet, quod non repugnat: sed Au- plastini expositio non est literatis ; ergo &c. 1Ι. Origenianum dogma est res a Deo conditas figurate exponere ; ergo &dies. 1 II. Historia Genesiem pro rudi populo icripta esti e go est literatis. neg. ant. Nam Augustini expositio propria est, noa figurata: Iux enim proprie ad intelligibilia spectat . Hinc Deus lux dicitur, et patre luminum ; ergo ubi est melior lux, ibi est etiam verior dies , ait S. Ρ. l. 4 de Gen. ad lit. 28. Qu Te Norisius, qui β' ind. ait, Augustini expositionem esse
mastice sequitur relate ad lucem corporalem, E qu tidianam eum Augustino, qui eam lucem, non sed proprie accipiendam esse declarat, sed aliter , quam in hac consuetudine quotidianae lucis corporalis. Deinde Dei locutio, requies ab opere, deambulatio , quae mystice exponuntur , historicam narratiopem non evertunt; ergo nec evertunt dies mystici. Ad II, neg. ant. Nulla enim est ratio, cur res cum Origene figurate accipiantur; plures tamen sunt , cur dies spiritales dicantur, maxime cum veri sint, non allegorici. Ad III. neg. ant. Plura enim in iis sunt obscura , qu e absque institutione Doctorum intelligi nequeunt. Nec plebi spectat nosse, quinam sint dies- illi. Ob. IV. Exod. eto Sabbatici praecepti haec caussa prolam tur , sex enim diebas fecit Dominus coelum edi terram , s r quievit die sep timo. Atqui haec ratio nulla esset , nisi dies creationis naturales forent: nulla enim proportio est inter dies operarios, perceptiones angelicas; ergo &c. R. neg. min. Nam ad prasceptum illud lat erat aliqualis inter dies illos similitudo. Sicut enim requies Domini a Sa bato, et requie Hebraeorum longe differt non enim Deus,
ut illi, lassas in opificio vires reparavit ) ita sex illi dies disserunt ab iis, de quibus dicitur: sex aiebus facietis opus. Ob. V. In Augustini sententia simul fuit dies et nox , tenebrae et Eta &c. quod est absurdum ; ergo δια diit.
496쪽
ani. bimul fuit tempore, neg. , ordine caussalitatis erine
rum . nam inter conditionem et orari α in o. '
rerum et conversionem in Dera non fuit in statium; fuit tamen ordo caussarum. Nam a eo,uiei oπDus ad matutinam , a via ad terminum alio di iris
angelica intersui sis non issitemur, ut di α β h ζ D ih
L Io. Videri Augultinum l. 4 de Gen. ad lit. 32U . vi. Bos aet. JHagis congruit divinae G. diebus Omnia condere, ut ostenderet s.. --- p ς'.' operari, ut quidam PIilosophi somniarunt se sui dominum se Deus praebuit; ergo &e. )
tὶo eadem die coelum, et terram, et C a e Vol
dit etiam non agere Deum eaeeo imri, Ui QR
CAPUT III. De singulis rebus a Deo sex dierum Apatio produtilis. P Rima die coelum, et terram, aquam et mcreata esse , narrat Moses Gen. 1 dice creabit Deus caelum teνram . . Diri a Dhi d.
Idest in exordio temporis. Ouae vox ostondie '
et terram pr cessisse, praeter Deum . Cabba ista' b dirimia die conditaS in ea voce n)I observarunt. Nam initium, b creavit, I Rach ab firmamentum ,
t Si lieeat hoc loeo rem transigere conrecturis, cur non dicamus cum viro huius aevi doctissimo . 'limultaneam creationem increatae mentis, ae supremi artifieis maie-Harem , atque omnipotentiam ma gis deemss. , quam si dieamus eum, non iecus ac infimae notae artifices, temporis spatio indiguita Ie, ut normam consilleret , aut opera sua per dierum interoalla disponeret Quae sane non infiniistae mendis est idea , sed limitatae ac linitae , quaeque proinde Deo a satis apte convenire videtur .
497쪽
sum designat. Terra autem erat manis , O vacua , ω βι- risus Domini ferebatur super aquas. Quibρο verbis limus designatur, et humida materies rerum omnium prineipium, ut sentit Thales . Sit itaquePRoposiτ1o. Principium rerum omnium est aqua. Prob. I. ex Augustino, qui l. I de Gen. ad L ait, Moy sen aquae nomine designare totam materiam, u=-e facta sine omnia , quia ex humida natura videmus omnia par species varias formari. Verba etiam spiritus Dei ferebatur se. divinam energiam ostendunt, qua, ut ova ab alitibus tacu dantur incubitu , ita vis singulas species producendi materiae concessa est , ut ait S. P. a , Basilius b) , & PP.
alii se) , nec non Gyotius, Iunius &e. ,. . Prob. II. ex gentium consensti . Phrenices ex Mnose mimtionis putredine rerum exordia repetiant , ut ex Sanctoni tone ostendit Eusebius. Zeno apud Hesodnm Chaos, undi omnia fiunt, aquam esse dicebat; Thales Milesius, eam esse
.nitium rerum , Demn autem eam mentem , quae ex aquis
omnia fingeret . Thales vero a Phoenicibus , hi ab AEgyptiis , illi ab Hebraeis hane doctrinam accepere ergo &c. Prob. III. ratione. Nam ex aqua terram fieri , patet ex pluviis. unde gignitur tellus levis & candida , arenat in mari, lapilli in flumine ; ergo &c. II. Caelum aqueae natu rae esse constat ex voce hebraica ν*n Rach ah, quae aqua Astum expansionem fgnificat , & Sciamaim , quae erelos , ab aquis designat. III. Vegetabilia resolvuntur in aquam , ex qua nutriuntur. IV, Pisces & aVes in aqna & aere gignum tur; ergo verisimile est, communem substantiam esse aquam,& hanc in varias species mutari , dum ei permiscentur se Iinae, sulphureae, aut oleoste particulae . Ex aqua creata est lux verbo Domini, mandato nemte, non vocis sono . Lucis
nomine Angelos Augustinus intelligit ; alii solem , alii l cem primigeniam. Hebrael Vocant Hor , & corpus t eidum Mehor. Lux ergo etiam literaliter Angelos deins gnat, idest incorpoream lucem. Primam mem vocant ri braei JOm, hoc est cursum solis M; ergo corporalis dies sine sole
498쪽
4 3 DE Υugotoorcu DrscIPLINIs sole non suit, ut dotat S. P. Aug. Vespera dicitur Hi stab unde Erebus Poetarum qui obiecta confuse exhibet,
unde decolorata cognitio dicitur ab Augustino. ΙΙ. Diei opus eii firmamentum ex I Gen. , hoc est aquarum extensio, quasi velum inter eas expansum. Coelum enim
ex aquis compactum docet Clemens , Iolephus , Ambrosius Ne. & fluidissimum esse plures Philolophi. Dicitur hebraice, Sciamaim , Graece , idest visui pervius, &peilucidus ex Schre Velio: latine coelum , ouasi stellis caelatum III. Diei opera sunt maria & aridae apparitio , id est terrae. Maria hebraice dicuntur 'm'. yamim a fundum , oe Maim, aquartim. I erra haec de sinu aquarum educta est , tunc enim Dissata est , ait S. P. Aug. l. I de Gen. ad i. , & limus fluidioribus partibus nudatus est. IV. Diei opera iunt sol, luna, stellae . Sol Gen. I die tur luminare maiias ob ampliorem lucem , non ob molem, quam ab aliis luminosis corporibus vinci quidam oste dunt. An sol corpus selidum sit , an fluidum servens , Ut aurum in fornace, disputant Physci. Ex hebraeo scemes , idi lauis, videtur in sole esse ignem. V. Die volat illa , ac natantia animalia producta sunt, quae exploso ovo gignuntur . Recte ergo ait S. Ρ. Aug., omnia fuisse antea producta concretis in aqua seminariis pri- mordiis , postea progenita in tempore ab involucris primordialibus explicata : unde ex I Eccl. nihil sub sile novum , quia principio omnia simul creata sunt in rationibus seminariis , quorum decisione, aut permixtione Generatio prael rit, o advenit sciUI. Die animalia, & homo producta sunt. De homine agemus lib. I 2. Animalium vero, ac reptilium duplex est genesiis: nempe in semine , eiusque explicatione, seu visibili specie. Sunt enim dies illi diversis Angelorum perceptiones, quibus prius communem materiam , inde substantiales formas novere . Distinguit Scriptura bestias a iumentis : illae mole & feritate majores sunt, haec nos Uectando , aut ter- . Tas arando juvant . Haec est in I Genes conformis Augustulo expositio: plura qui vult, adeat interpretes.
499쪽
INter ea, quae tertia die producta sunt, est Paradisus vo luptatis, ubi Deus posuit Adam. De eo quaeritur I Ancorporeus fuerit Z a Ubi positus ὶ 3 Quibus arboribus consutus sit
PRoposiTio I. Paradisus erat locus corporeus.
Prob. I. Scripturis . Gen. I. Ubi vulgata legit, post in sum voluptatis, hebraea habet'a , Be-Hedeo : & Lxxεν ERO . Atqui praefixum a , Be est nota localis ex Huetio, aliisque; ergo &c. II. Gen. 4 describitur situs Heden ad Ο-xientalem plagam . EZech. II Negotiatores , &4Reg. 1ς Harati, & filii fuden memorantur: sed Haran eli coreo- reus locus ; ergo & Heden. IL 2 ait, ponet sollicidinem eius quas Hedere , qui locus verti nequit , ut voluptatem ergo&c. Prob. II. ex Patribus . Chrysostomus hom. in Gen. Idcirco nomen loci inferuit Moses, ut non liceat dicere, nuia iam esse in terra paradmum. Basilius hom. de Paradiso ait: proditum memoriae es , quo sit loco plantatus . S. Ρ. l. 8 de Gen. ad lit. I. Paradisus locus quidam intelliuetur , ubi ha-Bitavit homo terrenus . Prob. III. ratione . Nec scriptura , neque aliud vetat, quin Paradisum corporaliter accipiamus ergo &c. opp. Cant. 4. Ecclesia dicitur, hortus conclutus, 3c Prori Sapientia dicitur lignum vitae; ergo Paradisus est coetus sanctorum ; erῖο&c. a. Paradisus ex Luc. χῖ est locus omni S, ubi seliciter vivitur; ergo &c. R. dist. cons Est coetus sanctorum allegorice, conc., literaliter, neg. Ex quo enim Agar& Sara duo testamenta significent, non sequitur , eaῖ non fuisse veras mulieres ; ergo a pati. Ad II. dist. ant. Paradisus nomine, conc.,' re , neg. Nam re Paradisus est hordiis
PRoposiT1o II. Paradisus supra verticem Armeniae montium situs erat. IParadisum locavit intuenda in Inὸia Orientali , Rab-bJni quidam in nubibus, Clericus in Syria , Grosus in Babilonia, Huetius intra Euphratem & Tigrim , Calmet alscaturigines Tigridis & Euphratis, noster Lubin supra rno tes Armeniae , ubi arca requievit , quae sententia est aliis
probabilior, & Prob. I. Scripturis Gen. a habetur : suviis
500쪽
egredIebatur de loco voluptatis ad irrigandum paria tim , sui inde dividitur in quatuor capita , quae sunt Philoci, Cenon, Tigris, & Euphrates. Sed haec regio est inter Armeniae montes, ex quorum radicibus fluunt quatuor illa fumina ; ergo Me. Prob. min. Nam Phison seu Phasis oritur, non secus ac Araxes qui a rapido cursu Gehon dictus est, idest sonans ex Armeniae montibus . Tigris et Euphrates etiam ex iis montibus fluunt, ut demonstrat Lubin: e 3cc Prob. II. Erech. 27 , & Ic 37-& Chene dicuntur finitima regioni Heden . nec ab ea distare Goz an &Resph ; atqui Gozan spectat ad fines Armeniae, Resph ad Thalassar, non procul ab Armeniae montibus; ergo &c. Quaeres t an Lubini sententia sit certa nes aliis. I. sa nimk variant ea de re doctorum lententiae. II. Quia PP. Paradisi locum ab hominum comitione remotissimum dixere, ut S. P. , Tertuli. , aliique. III. quia S. P. Flison,
ob. I. Huetius. Paradisus situs erat ad fluvium Arabum' productum ex confluente Tigridis, et Euphratis ; ergo non erat in Armenia . Prob. ant. I. enim ex voce hebraici
t , mi kedem, significatur, paradisum situm fuisse A
orientem Arabiae, ubi Moyses Cenesm scripsit : sed fluvius Arabum &c. est ad Orientem Arabiae; ergo &c. 2 Ea ver-ha, egrediebatur ex graeco , et hebraico cursum fgnant, non fontem ; ergo fluvius de Eden in paradissae profluebat. 3 in quatuor capita , exprimit brachia eiiisdem fluminis: sed talis est fluvius Arabum; ergo &c. 4 Hic est proximus terrae Ηavitali auro Arabiae, et gemmis, & ubedicate notissimae ,' ergo &c. R. neg. ant. Ad I. prob. neg. cons. Armenia enim dic tur Arabiae orientalis , licet vergat ad Aquilonem e atqelmi hedem ex Huetio significat e latere orientis ς erao mahis convenit Armeniae , quam fluvio Arabem . Ad II. neg. ant. Constat enim ex Gen. et in paradiso fontem fuisse , cuici profluentibus aquis hortus erat irrigatu , et ex eius state&js quatuor flumina promanasse, haec enim extra paradisum dividi scriptura testatur , et ita cursus aquarum in paradiso, et fluminum scaturigo defenditur . Ad III. neg. ant. Nam, RUc caput simifica , sed Phison et Gehon per Hubetium brachia sunt ; ergo &c. Deinde diversa flumina iusti Tigris et Euphrates s ergo Phison et Gehon. inod ait Hue-