장음표시 사용
81쪽
Dam rationum extrinlecam. Dei namque attributa, ex C rillo, non significant substantiam in voce. modoque dicendi, M. Bassilius ait a , nullum in rei obsediti significatione ha- fere discrimen e ereto frustra eius testimonia in nos urgent advertarii. Ad ΙΙΙ. in eo Eunomium errasse, quod crederet uniust nominis notione divinam comprehendi naturam , cum peream declaretur tantum, quod quis animo complexus es, nora Dei natura , ait Nagianetenns Or. 34. Censura Petavii , aut , nostram lententiam non carpit, aut carpit ipsum ΡetaViurn,
qui b) ex Athanasio sc) probat, omni a , quae de Deo dicu tur, non esse synon ima , quia rem eandem variis significati nibus subiectam designant, ut cum dico filius , princeps οὐ Artim, piscator; sed haec nomina diversam habent notionem, quia diversa connotant: ergo &e. I .PRoposiTio III. Nulla intrinseca compositio in Deo est
Sequitur ex dims . Composito enim est distinctoruni
unio: in Deo nulla est distinctio; ergo nee compositio. Probatur. Si quae esset in Deo compositio , ea vel ex corpore esset, & spiritu, vel ex substantia, & qualitatibus, vel ex natura, & personis, vel ex essentia, & existentia, non prima, quia Deus est expers corporis d); non laeunda, quia Deus non est justias, bonus &c. superaddita justitia, bonita te &c., sed ipse est sua honitas &c.; non tertia, quia licet personae divinae inter sedistinguantur, sunt tamen eadem divinitas, & substantia non quarta, quia in Deo non est aliud esse, aliud existere ; ergo &c. Hac in parte conveniunt theolosi , discrepant tamen de compositione rationiς , quam ad mittunt Nominales, & Ariminens; se), sed reiiciunt alii communiter. Constat posse ratione noma excogitari genus substantiae Deo, & creaturis commune, ac de iis indiscriminatim pronunciari. Est enim Deus subflantia, ait S.Ρ. 3 Trin. a. Geuere summo continetur haec corporis expers substantia , subdit
x Haee meminisse oportuit hu- R in onsorem ipsum intorta, alia rus aevi theologum alioquin do- que Nominalium , praesertim ver Hissimum, qui eandem Petavit em- Gregorii Ariminenss sententia , abstram contra Nominales novissime Eunomiano errore praeclarissime vin ingeminavit . ae si illa non esset dieata. iamdiu ab auctore nostro protrita, sal De. eit. Lba uidem e. τ .ns. et In lib. Deer. Nic. isu.
82쪽
ris ex aequo conveniat , nego Deum iub genere contineri .. Deus enina, ex Clem. Alex. 3 Strom. , nec genus est, nec dis ferentia , neque oecies , neque indiυiduum. Sanior proiciae theologus, sicuti Deum tuam bonitatem, sapientiam &c. pr nunciat, ita suam elIe substantiam, nec genere comprehendi , nec subjici praedicamento sibilantiae asseverat, quae fiant, ut ait S. P. a , miseria nostrae figmenta . CAD UT IR De in Itate, immensitate , arque immutabilitate Dei. Noti Comes divinae simplicitatis infinitas est. Deus enim, ait S. Maximus limplex es , quia interminrtus ,
enterminatus , quia ET . Nam re simplicissima major excogitari non potest. Sit itaque PROPOSITIO I. Deus eii 1 ecundum essentiam suam infinitus
prob. I. Ex scripturis . Baruch 3 et s. Munus est, oe nou habet suem , excelsus , ' immensis Magnus Dominos, , laudabilis nimis: ubi S. P. ait, II us munitudo fiane fine Eadem habet auctor de div. Nom. c) , Nyste nus d , Damascenus o &c. Ex Ethnicis Anaxagoras statuit mentem infinitam principium rerum omnium . Aristoteles ait, Deum ipsam continere infinitatem ; Zeno , & Melisseu interminatam pellactionem. Accedit ratio. I. Nihil fingi potest Deo perfectius, sed fingi potest aliquid persectius iapiere tia finita; ergo &e. II. Finitum vel a se, vel ab alio finem habet sed Deus non finitur a se, cum fit perfectissimus, neque an alio, cum a nullo dependeat; ergo &c. III. Deus res produxit ex nihilo , . sed ad hoc infinita potentia opus est . quae infinitam essenti;im supponit; ergo &c. ob. Ι Infinitas enunciatur in Scripturis de iumentis, de divitiis, de sceleribus, de populis, sed haec infinita non sunt.
Dist. mai. Enunciatur improprie & nostulariter, quo sensu res plurimas infinitas dicimus, ut stellas, & militum co
83쪽
Fas, eone. , proprie , & absolute, nυ.: nam praeter iume & populos ibi memoratos, aliae gentes &c. numerantur. Deus vero absolute magnus dicitur , nec habens finem ; qui est. super omnes , per omnia ut habetur Ephes. 4.ob. II. Corpus infinitum omne aliud corpus excludit, erisco si Dei substantia esset infinita, nullai esset alia substantia, Led salsum cons, ergo & ant. dist. ant. Excluὸit ratione infinitatis, neg. , ratione impenetrabilitatis , transmitto ant. ; posset enim in aliquorum sententia impenetrabilitate corpus exui , & in eodem loco alia corpora compati. Deus autem, cum sit purissimus Spiritus , nil obstat, quominus omnia in eo vivant, moveantur,
P RoposiTro II. Deus immensitate sua est ubique. Noti Worsitus Calvinista, Wolrogenius, aliique Sociniani autumarunt , Deum proprie, & quoad essentiam , summum coelum inhabitare , unde ejus Vis , & potentia in creaturas dimanat. Quo in luto etiam Eugubinus, & Erasinuq haesisse aliquibus visi sunt. Sed illum excusari posse censet Petavius Hic vero ridet solum quorundam logomachias, qui disputant, an Deus sit diffusus in spatiis imaginariis &c. Alii in Olympi recessu cum ethnicis, vel intersepta Hierosolymitani templi cum Hebraeis Deum eoarctarunt. Sed oontra hos nostra Propositio. Prob. I. Scripturis. Iosue a. Deus in caeA furfum , s in
terra deorsum . Ps. I 38. Si ascendero in caelum , tu illic es, si descendero in infernum, ades. Hierem. 2 Caelum, cla temram eo impleo . Bari Magnus est. excelsus', O immensus.
Quae loca frustra accipiunt de vi, & essicacia Dei Grellius ,& Wolgogenius. Cum enim Deus sit simplicissimus, a sua operatione non secernitur, unde si ubique operatus , ubique Est Dei substantia. Hic obiter. nota, D. Thomae, & aegidii sententiam , qui ex Dei operatione ejus praesentiam invictissime evinci putant, aptiorem esse revincendis Socinianis ,ruam Scoti opinionem, qui ex ea inessicaciter evinci contenit. opus est autem, ut divina operatio infinitam virtutem
Praeseserat, ut creatio, miraculum &c.; tunc enim recto amguitur: Deus ubique operatur ; ergo est ubique praesens se, itantia, 'uae ab operatione non secernitur. Ex eo tamen non
fit, Scoti opinionem esse haeresi proximam ob locum Apost ii Act. 17. in ipso vivimus se. o nam his berbis non respexit Apostolus ad scholarum disputationes, sed solum innuit,
Deum non esse ita dissitum , quia possit a nobis intelligi ,
85쪽
III. dissi anti Deus habitavit in Silo &c., per gratiarum largitionem , conc.; per praesentiam divinitatis, ut ait S. P. ep. 37 , ne9o . Per nanc fatendum est , Deum esse ubique o fed
nou ubique per habitationis gratiam. Ad IV. dist. ant. Dicitur descendisse metaphorice, conc.; proprie, nego. Dicitur ergo
Deus descendi se ad opem , ut cum filiis Iacob i, aegypto, vel ad opus praeter ussitatum naturae cursum, vel ad poenam superborum , ut ad turrim Babelis &c. dicitur recessi se ab impiis, subtrahendo. gratiam ; mans se apud justos, vel impertiendo gratiam ; Vel auδendo caritatem &c. Ο, Ι 1 Mail. 3. Is dicitur Deus in coelis esse. Hinc u tus Hebraeorum traditio caelum dividit in aerem, firmame tum , & remotissimum locum, ubi Deus, & angeli manent. Hinc Pauli raptus ad tertium coelum, Ps. etiam II ' caelumeneli supremam coeli partem designati S1c Deus Deorum si .gnificat Deum altissimum, qui potentia ubique , praesentia vero in loco altissimo , & abditissimo commoratur Haru
P. Dist. ant. Deus est in clelo Decialiter, cone. absolute nego; dicitur ergo Deus in coelo esse quia ibi faciem suam ostendit, ibique laudatur,& regnat. Ita S,P. Aug. a), quem sequitur Brentius, Glassius , alique haeretici. Addit Wolgog nius b , templum dici Dei locum ratione. pem alii, providentiae ; sicut ergo haec non excludit uni se alim, se specialis Dei praesentia in templo non excludit ejus omnipraefentiam. Caelum caeli supremum gloriae solium innuere concedimus Wol- Togenio, non quo premat vesistis Eridanum , ut lepide canit Aratus, sed ut regnum donet electis.
ob. III. Indignus est Dei maiestate locus infimus , &sordidus; ergo ibi saltem non est Deus.
Nes. ant. Non enim magis .indigna Deo sunt haee loca, .cuam solis luce sterquilinium , aut anima corpus leprosum Dcut emo neuter ibi inficitur, ita nec Deus. ob. IV. Patres fatentur Deutri nuspiam esse ; ergo &e. R. dist. ant. Nuspiam esse spatio circumlcriptum, cone. e Praesentiam divinitatis, nego. Deus enim , ut ait S.Ρ.Aug. c, omnia loca continet, non ab iis continetur. Huc spectat co troversia de spatiis imaginariis, de qua consulendi sunt Rai
86쪽
''aeras erao quid faciebat Deus antequam mundus fieret l . S. P. l. I I ad C.D. 1 3. Non erat itιnc , ubi non erat tempus . Si quaeras ubi erat ὶ Non erat ubi, tibi nmi erat locus. Sι dicax antequam foceret cisum , cdi terram, ubi habitabat λ . In habitabat lo habitabat O apuelle eis Deus. Idem de murido antequam fedi r de spatiis ima inariis dicendum est . PROPO I Io III. Deus eli ominino immutabiIis, Prob. scripturis. Malacia. q. 6 habetur e Ego dominus,
non mutor. Sap. 7. In je permineus omnia innovat, Num. 27.
Non es Detis ut filitis hominis, ni mutetur . Iac. II. uaguem non es frani mittatioI, nssc vicissitudinis obumbratio ς Ide t neque ortu , neque occasus, neque umbra , ut in sole accidit, unde Jacobus metaphoram lumit. Vide aucto en hunc locum erudite eXponentem.
Prob. II. ex Patribus ,& pnilosophi q. chrysestomus ait; Immobilem Deus iisset naturnin . Cyrillus ἰ hemper eodem modo e habet. S.Ρ. AD p., est hontim incommutabile. Plura Platonis, Alcinoi, Hieroclis, Cleantis, ac Numae loca viὸe apud Hueti a), Petavium si ), & Thomassinum e . Prob. III. rationibuς Augustini. I. Creatura eo minus mutabilis est, quo persectior ejt: atqui Deus est persectissiimus: ergo est immutabilis d . II. Mutatio facit non elis, quota erat, sed in Deo, cum sit iplum esse, nequit non elle, quoa erat; ergo &c. e . III. Summum bonum non transit de meliori in deterius , aut vicissim ; ergo nequit mutari ). IV In Deo nec fuit, quod non est , nec erit, quod non fuit ;ergo in Deo nulla eii mutatio , neque substa nitalis , neque accidentali; O . Ob. I. Genes. 6 habetur Deum poenituisse, quod hominema fecisset ς rahitis dolore cordis intrinyecus, ait, deὶebo hominent. Postea fadfi pcenitens, addit-ultra malidi cam terrae, 8. Genes. 2I. Et l f. ira habetur: Iratus es furore dominus. Ιs. 63. A fixerunt spiritum sancti eius ς ergo est in Deo poenitudo , ira , tristitia &c. , nec est proinde immutabilis. d. Dis . cons. Est in Deo poenitudo, proprie ἱ neg.; impro- pridi
87쪽
prie, cone. Nam Dei paenitentia . ait S.Ρ. I 2 de C.D. 7., non est per errorem i sed mutatio rerum signiscatur immutabili m nente praescieutia divina: estque aut lignum infli 'ionis nae, aut divinae miserationis. Cum Deus irasci Ahitur, se
dit S. P. Ench. , non eius significatur perturbat sed vindicta eius , quae iussa est , irae nomen aereoit . Afflictio
vero execrationem impietatis, ut zelotypi a nonoris curam significat. . .
Dices. Licet in Deo non si perturbatio, eum poenitet, aut irascitur &c.; est tamen animi motus. stupidi imus enim si, qui non offfenditur fasio, quod non amat fieri , ait Tertullianus I contra Marc. 26; ergo &c. Neg. ant. Etenim quando Deum paen7tet , non movetur, O mutat, quando irascitur, non myvetur, c vιndicat, qua do miseretur , non dolet , est liberat , quando etelat , Nora
cruciatur , cruciat, Ait Sanctus Pater Augustinus l. et contra Adim. c. eto. Ad Tertullianum V. Pamelius , animi motus improprie, & signo tenus Deo tribui, non pr'prio . Advertatur tamen Petavius . Sed parum refert quid senserit Tertullianus , reclamantibus Patribus universs. ob. II. Deus, mutato consilio, quos voluit salvos, d mnat ob crimina; ergo haec Deum mutant. . Dist. ant. Damnat, quos voluit salvos , ipsis volenti- . bus , conc. reluctantibus gratiae, nem numquid aspemeuti , fugientique infundenda est gratia ρ Αit Amobius contra Cent. Sed de hoc argumento alibi. ob. III. Ante mundum Deus non erat creator, Domi nus &c. atqui ei ab orbe condito hae denominationes acces
N. Dist. min. Ei accessere denominationes intrinsecae,& absolutae , neg.'; con notativae , & extrinsecae; cone. In iis enim , quae connotative dicuntur, ut nova accedat den minatio , sat est si solus terminus immutetur , ut patet in relativis, & in ipso numismate, quod absque ulla sui mutatione fit arrha, vel pretium. . Dices . Haec denominatio Deo accessit ratione creati nis , quae Dei operatio est ; sed haec operatio in tempore facta est ergo in tempore Deo advenit , quod ab aeterno non habuit. Dist. min. Facta est in tempore connotative , & r
late ad creaturas, conc.; ex parte creatoris, neg. Sicut enim
opus fit in tempore ab aeterno consilio , ita fit in tempore
88쪽
Ternitas a Boetio rota ηmul , ac perfecta in terminab re υitae possessis, idest duratio permanens, non
1 Unus restat scrupulus circa Ieaem Mosai eam , quam Deus non silum revocavit, sed etiam, promulgato evanaelio , deere Wit esse mortiferam ; ereto Deus mutatos est. μ nea. cons. In ea quippe legis abrogatione rerum externarum ma-tatio evenit, non divinae voluntatis . situl enim rex non dicat Immutatus, ex quo plura, quae urgente bello ad tempus decreverat, pace redeunte abrogare constituit, Ita Deus, qui legem veterem He-hraeis dedit, non perperuo servandam . sed usque ad temporis plenitudinem, S uno, eodemque suae voluntatis actu novam legem -- leti subrogare decrevit , immutatus diei non debet. Constat aliunde ex saeris literas, Hebraeis, hi- pote imperfectis, praecepta nouidest non omnino perfecta, a Deo data esse : potuit ergo lex vetatus meliore commutari. Par fiquidem fuit cait Grotius I. s de verit, Sc. illo statu quaedam di iasimulari ad persectiorem regulam
reducenda, quando maiore vi spiritus populum unum in eunciis stentibus sibi Deus collecturus erat. Hae sane oeconomia Paulus cum sitis Corinthiis usus est, queis iacmon escam propinasse seribit Cor. η , eo quod adhue carnales essent rsicut ergo in Paulo prudentiam , non mutationem agnoscimus; ita in Deo summam sapientiam, nomvero intonstantiam , mi mutatio nem arguere debemus.
Dices . statuerat Deus , legem Hebraeorum fore semyiternam ; ergo illa cessante muratus est. R . dist. ant. Sempiternam , idea diu permansuram, eone. idest nunquam finituram , ne . sicut enim rus perpetuum , & servitus perpetua , in veteri leae , Non aeternum. ius , aut nunquam sinituram se
vitutem designat, sed longam , hoci est de iubilaeo in iubilaeum , quin
quaginta annorum spatio compre- 'hensam, ita lex sempiterna non te ternam, aut nunquam abrogandamsgnifieat, sed pluribus annis, ne-nerationibus, aut saeeulis . duratu ram . Utuntur hae phras etiam prine pes in suis sanctionibus , atque decretis, quae tamen, ubi ne-eessitas exigit, aut honum publi-Cum , revocare non dubitant. Sro Dei praecepta , ait Grotius ibidem ,. alia erant temporaria, quamdiu in defertis laeis ageret populus, alia adsericta habitationi terrae Chanaam et ab his ergo tit illa dissi 1-guor, perpetua voeat , quo intelligi possit , non debere ea Qquam intermitti, nisi Deus eontrariae voluntatis daret significationem.
89쪽
L I B. II. C A p. V. 69 successiva , rn substantia spiritali , ac vivente. Nam Vera aeterestari duas habet dotes. Ρrima est principio, ac fine carere , iecunda successionem excludere , quo sensu soli Deo convenit, qui solus AurN dici potest, quasi αἰ is femperens: licet non desint etiam ex Platonicis , ut Hermogenes &c., qui mandum, aut mat priam aeternam invexere. Ma de his alibi. . Not. I. circa an. Christi iro Valentinum, quem Epiph nius Ρhre niten appellat , Ronas quoidam Hessi eo more invexisse, quos in ogdoades, .ecades, duodecades partitus , ad 3o produxit. In og de primum locum habet Deus
2EOnum princeps , quem Vocat, Ante principium t Ante parrem Fundum , prece BFlian, cui Ennram, ideri Mentem, Silentium, Gratiam conjugem fecit. Haec a Bytho gravida Mentem , est Veritatem enixa est: unde procreati sunt Verbum, δc Vita, is his Homo, & Ecclesia. In hac prima ogdoade prima tetras, nempe Bγthos , AEnnes , 4 os,& Alethia, aliam peperit, nimirum Verbum , Uitam , Hominem , & Ecclesiam. Ab hac vero tetrade orta est jecas, &d ecas aeonum , illa a Verbo, & Vita, haec ab Homine , &Ecclesia . Fitris Sermonis , & Vitae decem, posuit, qui sunt Proj udum , Mixtio, Non fenestens, Unio, Persen cens Joluptas , Immobilis , Concretio, Unigen tus , c, Beata. Progeniti ali Homine Ecclesia sunt Ir . Nempe Consolator , Fides, Paternus , Spes , Maternus , Caritas , Sempermzns , Prudentia , Eciae sicus , Felicitas , Voluntarius , Sapientia. Hos 3o onas complectitur Valentinianum Poroma, seu Plenitudo, de quibus vide Irenaeum , Tertullianum, Epiph nium , Alexandrum a , Massuetum b &c. Nol. II. In monte Atho extitisse monachorum conUentum Quiescentes dicebantur qui divinum lumen se con- Dicere jadtitabant, ab aeterno a divinitate diffusum, quale Christo in monte Thabor affulsit. Horum insaniam detexit,& refutavit contra Gregorium Palamam primum illius instituti professorem, Barlaamus quidam Calaber, qui cum Muiescentibus fuerat aliquandiu versatus. Is ex Italia Costantianopolim venit circa an. I 328, habuitque adjutores Gregorium Acindinum, & lo. Chy loram , quem nonnulli per peram scribunt illum fuisse , qui Venetiis , Florentiae, R inae, & alibi graecas literas docuit. Is enim an. I 15 obiit in Concilio Costantinopolitano. Haec autem contentio ac
ab Sac. a. c. a. ces Di s. 1 art. 1
90쪽
o DE THEOLOGICIs DiscipLINI cidit Andronico imperante, qui obiit an . Iῖ I annis T 3 an te hujus obitum. Adde illima Joannem, hunc vero Emm nuelem fuisse appellatum. Vide Peta v. l. I c. I 2. Nol. II. Palamitarum deliri is amnem fuisse Augustinum
ne injuria. Licet enim ille coelum empyreum & coelestis regni claritatem increatam , & a divinitate emanantem, haud scite appellarit , ait tamen hanc lucem , & regnum eandem esse divinitatem, eamque a Patre inhabitari, nimirum a seipso manentem , non alienam a se s). Vocat etiam hanc lucem, & regnum increatum, incorruptibile , immutatile &c. ; ergo non ceni et Eugubinus , hanc lucem a Deo emanare in leniis Palamitarum , ted sicut attributa a Dei substantia dimanant , quae per mentem , non realiter disti guuntur ) His notatis sit. PRO si Tio I. Deus est aeternus; nullaque creatura po- est ejus aeternitate potiri I). Ρrob.
13 Mundum, & creaturas non esse aeternas, sed in tempore a Deo D. M. ex nihilo producias , constat ex x. Genes. I. In priueipio ere. Non desunt tamen , qui cum Da
tent solam productionem rerum , n n vero creationem ex nihilo : se enim locum illum exponunt, prae
Reapse v. ar Ea tam de ceti, quam de hominis productione effertur, lieet ille ex aqua, iste
de limo terest productus sit. Enrc. κοεν que' ue sonat fecit , reeaυit, produxit ere. at non exclusa materia . Nam de Deo , S ereaturis promiscue enuntiatur, queis creatio ex nihilo convenire non potest.
Maee S alia plura Beausobrius loe .cit. Quae tamen a communi sententia nos removere non deberi r ,
quae non ex sola grammaticali significatione illorum verborum , sed
ex ipso contextu creationem rerum
ex nihilo perspicue demonstrat . Constat enim ex I. Genes. Deum creasse coelum , & terram , & hane fuisse inanem , ct vacuam , quam poetae molem indigesam, & ehaos philosophi materiam dixere. Cum ergo terra inanis , di vactia a Deo creata sit, creatum quoque est ebaos, creata est moles in Ormis, & e baox ipsum I ergo ex nihilo omnia produxit Deus - Hinc S. P. l. t de Gen. ait : Prima materia fasta est con-μ a , informis , quod credo a Gνaeeis chaos appellari : legimias
enim , feeisi mundum de materia informi , quod alii eodices habens
de materia snυιIa, Sapient. 11. I R.
Ceterum non deliint hebraicae lin