Probabilismus methodo mathematica demonstratus

361쪽

334 MONUMENTA AD PROBABILI sMr Dii meliora piis. Inde est: melioribus opto Auspiciis . Lege diligenter , plura ipse reperies. Sed nonne miraris, obsecro te, in hac causa Maximianensium , ex qua tibi ad omnia nunc satui respondere, nec hujus mihi d sui e locutionis exemplum Τ In illa quippe tactileniissima, oecundissima sententia Bagajenses Concilii. Inventa est, inquiunt , causa salubrior, ne per cuncta membra pestilens irrepat virus, ut compendioso dolore natum decidat vulnus. Certe fecundum regulam tuam salubris , non salubrior dicere debuerunt. Neque enim illud salubre, sed perniciosum erat, ut per cuncta membra pestilens virus irreperet . Salubrior ergo erat causa , ut compendiosio dolore natum decideret vulnus , quamvis

non esset salubris , sed contra exitiabilis , ut percuncta membra pestiens irreperet virus. Sic tradiationem probabilius nos vobis objicimus , quamυis eam vos nobis non probabiliter objiciatis. D. TuoMAS QUODL. 3. ART. IO.

AD secundum sit proceditur: Videtur quod Auiadisores diversiorum Magi Irorum tenentium diυersas opiniones excusentur a peccato erroris , sopiniones Magiserorum suorum sequantur . Dicit enim Dominus Matth. 23. Super Cathedram

Moysi sederunt Scribae, & Pharisaei ; omnia ,

quae dicunt vobis, servate, & facite . Multo ergo magis servanda sint illa, qua traduntur a Doctoribus ocrae Scr*ttirae ς ergo non peccant qui eOrum opiniones sequuntiar. Sed contra es quod dicitur Matth. I 3. Si Coecus ducatum coeco praestet, ambo in foveam cadunt . Sed quicumque errat,

362쪽

CONTROVERSIAM PERTINENTIAE . 333eaecus es in quantum errat; ergo quicumque sequitur opinionem errantis Magistri , in foveam peccati cadit. Resp. Dicendum, quod diversae opiniones Doct vum sacrae Scripturae quidem non pertineant ad fidem, bonos mores , absque periculo Auditores Niramque opinionem sequi possunt. Ttinc enim habet locum quod Apinolus dicit ad Rom. I . Unusquisque in suo sensu abundet. IN HIS VERO,

PERTINENT AD FIDEM , ET BONOS MORES NULLUs EXCUSATUR , SI SEQUATUR ERRO- , NEAM OPINIONEM ALICUJUs MAGIsTRI. IN TALIBUs ENIM IGNORANTIA NON EXCUSAT,

alioquin immunes a peccato fuissent qui Iecuti sunt opinionem Arsi , Nesorii , aliorum Haeresam chatrum, nec potes excusationem habere propter smplicitate=n Auditorum , SI IN TALIBUs ERRONEAM OPINIONEM SEQUATUR. IN REBUS ENIM DUBIIS NON EST DE FACILI PRAESTANDUS ASSENSUS, quinimmo ut Austuli. dicit Lib. 3. de Doctrina Chrisiana. Coia sulere debet quis regu lam fidei, quam de Scripturarum planioribus locis , & Ecclesiae auctoritate percepit . Qui ergo assentit opinioni alicujus M Hri contra manis sum Scripttirae testimonium s sve contra id, quod

publice tenetur secundum Ecclesae auctoritatem , non potes ab erroris vitio excusari. Ad illud ergo , quod in contrarium officitur diacendum , quod ideo praemisit , super Cathedram Moysi sederunt Scribae, & Pharisaei, ut quod postea Dbdit: omnia quae dixerint vobis servate, &facite : de iliis intelligatur , quae ad Cathedram

pertinent , ad quam non pertinent ea, qua sun contra fidem, vel bonos mores.

363쪽

356 MONUMENTA AD PROBABILIs MI QUODLIB. 8. ART. II.

is titulus fuerit huic articulo a D. Thoma

praefixus non convenit . Alii enim volunt

hunc

Utrum ille , qui habet plures praebendas peccet. Alii vero istum. Utrum quando sunt diversae opiniones de aliquo alii legunt de eodem fasio, ille qui sequitur minus tutam peccet: scut de pluralitate praebenda rum. Vide, Lector, num hic articulus clarus esse possit , quemadmodum Probabilioristae dicunt, si vel ipse titulus in quaestione positus est. Neque vero parum ad Probabilis mi quaestionem conducit , utrum unus , vel alter verus statuatur, ut consideranti liquet. Ad tertium se procedittit. Videtur quod ille qui habet plures praebendas , peccet ex hoc ipso , quota opiniones Magistrorum sunt in contrarium . Ωκλcumque enim committit se discrimini in his ; quae sunt ad salutem, peccat ; sed die committit se discrimini, ut videtur, cum faciat contra multorum peritorum sententiam; ergo videtur, quod peccet .

Sed contra . Pote s esse s quod in tali casu aliquis adhibeat diligentiam inquirens , an habere plures praebendas si licitum, nec invenit aliquid, quod eum moveat ad hoc, quod si illicitum ς ergo vid tur quod sne peccato possit plures praebendas habere . Resp. Dicendum, quod duobus modis aliquis ad

peccatum obligatur e uno modo faciendo contra imgem , ut cum aliquis fornicatur: alio modo faciendo contra conscientiam , es non sit contra leRem,

ut si conscientia dictat alicui, quod levare festucam

de terra sit peccatum mortale . Ex conscientia au

tem Disitirco by Cooste

364쪽

CONTROVERs IAM PERTINENTIA . 337tem obligatur aliquis ad peccatum ,sive habeat certam fidem de contrario ejus , quod agit , sve etiam habeat OPINIONEM CUM ALIQUA DUBITATIONE . Illud autem quod agitur contra legem semper es malum, nec excusatur per hoc, quod es fecundum conscien

tiam, militer quod es contra Conmentiam es

malum, quamvis non si contra legem; quod nutem nec contra confesentiam , nec contra legem es,von potest esse peccatum iaDicendum est ergo,qtiod quando sunt DUAE ΟΡINIONES CONTRARIE DE EODEM , OPORTET ESSE ALTERAM UERAM , ET ALTERAM FAL-sAM . Aut ergo ille , qui facit contra opinionem Magiserorum, utpote .habendo plures praebendas, s est contra veram opinionem, D' sc cum faciat contra legem Dei non excusatur a peccato, quamzis non faciat contra conmentiam, sc enim contra legem Dei facit. Aut illa opinio non es vera , sed magis contraria quam iste sequitur , ita quod vere licet habere plures praebendas; o tunc di tinguendum es ;quia aut talis habet confrientiam de contrario ; se iterum peccat contra conmentiam faciens, qua vis non contra legem 2 aut non habet conmentiam de contrario , sed certitudinem alii legunt : seu certitudinem) . Ex quo iterum patet, hunc locum esse obscuriorem. Nam ob hanc variam lectionem, redditur clarior certe, vel obscurior, ut liquet , sed tamen IN QUAMDAM DUBITATIONEM INDUCITUR EX CONTRARIETATE OPINIONUM , ET SIC SI MANENTE TALI DUBITATIONE PLUREI PRAEBENDAS HABET, PERICULO SE COMMITTIT, ET SIC PROCULDUBIO PECCAT, utpote magis amans beneficium tempor

te , quam propriam salutem . Aut ex contra ius opianionibus in nullam dubitationem adducitur, ρο μ

365쪽

338 MONUMENTA AD PROBABILI sMr' mn committit se discrimini, nec peccat. Unde pater solutio ad obiecta.

AD secundum sc proceditur . Videtur quod habe

re plures praebendaS Me cura animarum, absque dispensatione, si peccatum mortale. Urucumque enim facit contra statutum Concilii peccat mortaliter : hed qui habet plures praebendas facit contrusatutum Concilii generalis ἰ ereo peccat mortaliter . Probatio mediae ; Distines ione 7. dicitur in quodam Decreto Urbani Papae, quod incipit: Sacrorum Canonum. Omnino aliquem in duabus Ecclesiis titulari non liceat , sed unusquisque in qua titulatus est , in ea tantum Canonicus habeatur . Licet enim Episcopi dispositione unuς diversis praeesse possit Ecclesis , Canonicus tamen praebendarius, nisi unius Ecclesiae , in qua conscriptus est, esse non debet. Praeterea II. q. I. dicit quoddam Decretum Septimae Synodi. Clericus ab instanti tempore in duabus non Connumeretur Ecclesiis , negotiationis enim est hoc,& turpis lucri commodum , & ab Ecclesiastica consuetudine penitus alienum. Et se idem qtiod

Praeterea Ch fostomus dicit . Quod tenebra erubuit, lumen erubescat ; quod figurae non fuit concessum , rei reor esse illicitum'; figurae autem uon fuit concessum, quam inter Levitas : qui Capiebat in Bethlehem, caperet in Ierusalem, quomodo cum perfectiores esse debeamus, qui capit in Tyro, non capi t in Damasco Praeterea Bernata.

dicit. Qui non unus, sed plures est in beneficiis, non unus, sed plures erit in suppliciis. Sed qui

366쪽

habet plures praebendas, plures es in beneficiis; ergo plures erit in suppliciis , oe sc grasissme

peccat.

Praeterea , quicumque committit se discrimini , periculo peccati mortalis, peccat mortaliter. hie est hujusmodi , quia recipiendo plures praebendas jurat sa- tuta utriusque Ecclesiae, in quibus praebendatur, quae aliquando non poclunt smul servari, utpote si eodem tempore vocetur ad electionem in utraque Ec-cissa, vel ad aliqua Ecclesiae negotia peragenda; praecipue s si causa inter duas Ecclesias , cum

Mirique teneatur ; ergo videtur quod peccet mort liter a

Sed contra quia illud , quod vergit in commune periculum, non es ab Ecclesa Dylinendum ;Sed Eecusa suillinet , ut aliqui communiter habeant duas praebendas; ergo in hoc non est periaculum peccati mortalis. Praeterea licitum est alicui patrimonium habenti praebendam accipere; sed major es convenientia inter Ecclesiassica beneficia quam inter patrimo nium , praebendam ἰ ergo etiam licet habenti

unam praebendam , accipere aliam. Resp. Dicendum , QUOD OMNIS QV ESTIO

IN QUA DE PECCATO MORTALI UAERITUR , NISI EXPRESsE VERITAS HABEATUR, PERICULOSE DETERMINATUR , UIA ERROR , NON CREDITUR ESSE PECCATUM MORTALE, QUOD EST PECCATUM MORTALE, CONSCIENTIAM NON EXCUSAT A TOTO , LICET FORTE A TANTO. ERROR vERO, QUO CREDITUR ESSE MORTALE, UOD NON EST MORTALE, EX CONSCIENTIA LIGAT AD PECCATUM MORTALE . PRAECIPUE AUTEM PERICULOSUM EST, UBI VERITAS AMBIGUA EsT , UOD IN HAC

367쪽

36o MONUMENTA AD PROBABILIs MI QUAESTIONE ACCIDIT . CUM ENIM HEC QUIE-sTIO AD THEOLOGOS PERTINEAT, IN QUANTUM DEPENDET EX IURE DIVINO, v EL Ex JURE NATURALI, ET AD IURISTAS IN QUANTUM DEPENDET EX IURE POSITIVO; INvENIUNTUR IN ER THEOLOGI THEOLOGIs , ET IURrs Tae JURIsTIS CONTRARIA SENTIRE . In jure namque Divino non invenitur determinata

expresse; cum in Sacra Scriptura expressa mentio de ea nou fat s quamvir ad eam argumenta ex aliqtiibus auctoritatibus Scriptarae forte adduci po snt , quae t en non lucide Teritatem ostendunt Ustorminando vero eam secundum jus naturale , sic videtur ad praesens de ea dicendum , quod actionum humanarum multiplex est disserentia . Quaedam enim sunt , quae habent deformitatem inseparabiliter annexam, ut Fornicatis, Adulterium ,

alia hujusmodi , quae nullo modo bene feri possunt. De numero talium non es habere plures praehendas, aliter in nullo casu dispensationem recipere eosset, quod nullus dicit . quaedam vero sunt actiones, quae de se indisserenter sunt ad bonum , vel malum , ut levare festucam de terra , vel aliquid hujusmodi , inter quarum numerum quidam computant habere plures praebendas, dicentes. Italicitum es plures praebendas , sicut habere plura Poma. Sed hoc non videtur esse vertim , cum hoc quod es habere plures praebendas , plurimas in grinordinationes contineat , utpote quia non est pol sbile aliquem in pluribus Ecclesis deserυire , in quibus es praebendatus , cum praebendae videantur esse ordinatae , quas quaedam stipendia Deo ibidem ministrantium. Sequitur etiam diminutio cultus Diυini , dum unus loco plurium instituitur. Sequitur etiam in aliquibus defraudatio volunta

tum Disitirso by GOmla i

368쪽

CONTROVERsΙAM PERTINENTIA. 36 Ietim testatorum, qui ad hoc aliqua bona Ecclesis contulerunt , ut certus numerus Deo deservientium ibi esset. Sequitur etiam inaequalitas, dum unus pluribus beneficiis abundat , alius nec unum

habere potes, o multa alia hujusmodi , quae de

facili patent ; unde non potes contineri inter indiferentes adliones , multo minus inter eas , quae sunt secundum se bonae , ut dare eleemosynam, o hujusmodi .

Sunt vero quaedam actiones, quae absolute consideratae deformitatem , vel inordinationem quam-Aum important, quae tamen aliquibus circum lan

tiis adυenientibus, bonae esciuntur, scut occidere hominem , υet percutere in se deformitatem quamdam important. Sed s addatur occidere males florem propter Jusitiam, vel percutere delinquentem causa disciplinae, non erit peccatum , sed vir

tuosum. In numero harum actionum videtur esse Babere plures praebendas . Quamυis enim aliquas inordinationes contineat , tamen aba circumstantia

possunt supervenire ita honestantes adium, quod

praedictae inordinationes. totaliter e cuantur ut

Puta , si si necessetas in pluribus Ecclesis eius obsequio , post plus servire Ecclesiae , via tantumdem absens, quantum alius praebens ; ρο si quae istia sunt hujusmodi tune isis conditionibus

iuperpententibus cum recta intentione, non erit peccatum , etiam nulla dispensatione interveniente, si consideretur tamen secundumJus naturale , quia dispensatio ad Ius naturale non pertιnet , sed solum adpositivum. Si vero aliquis hac intentione plura leneficia habeat , ut si ditior , ut lautius vivat , ut facilius ad Episcopatum perveniat in aliqtia Ε cissarum, ubi es praebendatus, non tolluntur pradictae deformitates , sed augentur , quιa cum talι in-

369쪽

36a MONUMENΥA AD PROBABILI sMrrentione, o unum beneficium habere, quod nullam inordinationem importat , esset illicitum. Et sic ρυLdem ess et dicendum secundum jus Naturale, etiam nullo Jure Positivo superbeniente . Nunc autem certum est per antiqua iura hoc esse prohibitum. Patet etiam huic prohibitioni consuetudinem esse contrariam , per quam quidam dicunt , illa Iura

esste abrogata ; nam per contrariam consuetudinem Iura humana abrogantur. Quidam vero dicunt per hanc consuetudinem antiqua jura non abrogari , eo

quod quedam Decretalis o c. multa per patientiam tolerantur, quae si in judicium fuerint deducta , iustitia cogente, cessarentur. Et haec controversa Jtiristis es relinquenda quamvis videatur hoc esse probabile , quod quantum ad hoc , quod jura illa

antiqua continent jus naturale, abrogari non possunt per contrariam consuetudinem, utpote irrario

nalem .

Quant&m autem ad hoc , quod forum de Iure postivo continent , possunt ese abi Mota praecipues smulantes hanc contrariam consuetudinem , in quorum potestate est jus Postivum mutare intendunt per talem disymulationem antiqua jura mutare . Si ergo antiqua jura, qui hoc prohibent, in

suo robore maneant , contraria consuetudine non O

stante, certum es non po fe aliquem plures praeben das habere absque dispensatione, etiam illis clexum-santiis supervenientibus , qua secundum considerationem Ju is natiaralis actum poterant honestare. Si autem antiqua Iura funt per con uetudinem abrogata, tunc praedifctis circumstantiis supervenientibus etiam sne dispensatione , licitum est plures praebendas habere ; sene quibus circumstantiis licitum non es , quantumcumque dispensatio interυeniat , eo quod dispensatio humana non aufert ligamen turis

370쪽

CONTROvERSIAM PERTINENTIA. 363

Naturalis, sed solum ligamen juris Positivi, quod per hominem statuitur , per hominem dispensari potes . Et ex his de facili potes patere responsio ad

objecta. HENRICUs QUODL. S. QUAEST. 33. UTrum Doctoribus contrairiantibus circa ali quid agibilium, agere fecundum unam opinionem est periculum , dubium de peccato mortali, agere autem secundum aliam es sne per culo, mortaliter peccet ille, qui agit illud, de quos dubium , an sit, peccatum mortale , ut emere redditus ad vitam . Circa secundum arguitur , quod mortaliter peccat exponens se illi periculo, quia dicitur Eccle s. 3. Qui amat periculum peribit in illo. Contra. Tunc multi sisent in periculo mortalis peccati, o damnationis .

Resp. Dicendum quod quaesis sa generalis eis

de omnibus, in quibus Doctores contrariantur . Et certum es , quod in altero contrariorum in peccatum mortale, scut es in tenere redditus ad vitam,

accipiendo ultra fortem , s hoc si vere Usura ,

super quo variantur opiniones Doctorum. Et sunt circa ejus dissolutionem tria advertenda. Primo status Doctorum . Secundo rationes , σfundamenta eorum . Tertio eonditis Auditorum, quos appello omnes , qui agere olunt secundum consua alterius partis Doctorem . Primo status Doctorum adυertendus es, quales inventi sunt in aliis determinationibus suis, utrum veraces, dubii, vel mendaces fecundum magis, O minus, qualiscr vivunt, s ostendunt se es amatores veritatis , non tam sermone, quam opere,