장음표시 사용
331쪽
3r P R o BABILIS MUS. determinatione ex parte Intellectus , non Vo- a per luntatis a); de conflictu opinionis minus proin Cor. 8. babilis in alieno sensu acceptae, v. g. in sensu M.9. IO. levis credulitatis, & temerariae opinionis θ ; b) per vel non habentis ex una parte rationem expres-Def. aue. sam c) , de opinione probabiliore in actu exemper cito, non signato d) , cum exercite unusquis-Seh. I. que amplectatur probabiliora e) ; denique in au Def. alio quopiam sensu ex iis, quos opere toto de-26. duximus, apte , ac rationabiliter intelligi , & d per explicari possunt, sicuti ea expendenti, & con- Expin. serenti patebit. quae1ἐ.an- Cujus ratio est, quod cum quaestio huiusmo- fiὸ Anab- di non fuerit ex professo ab iis agitata ) , sed ut summum a paucis levissime indicata, e) per non ita clare , praecise , circumspecte , & c
Sup. Io. mulate de ea locuti sunt. His 'clavibus Doct p p. res. antiqui reserari, & his repagulis eorum pla
f) pere cita cohiberi possunt.
OMNia sere Argumenta non solum a ratione, verum etiam ab auctoritate , quae
a Probabilioristis contra Probabilismum afferuntur , etiam adversus Probabiliorismum ipsum libertati faventem ex aequo retorqueri possunt. Quidquid enim assirmari, aut negari debet, aut potest de opinione minus probabili favente Iibertati in conflictu probabilioris faventis Legi, excepto uno attributo majoris apparentiae duVeritate , ac permotionis , etiam de opinionci g pre probabiliore favente libertati in conflictu minua Cor. 8. probabilis faventis Legi assirmari , aut negari Def. 26. debet, ac potest g). Hoc verissimum esse, sin
332쪽
METH. MATH. DEMONST. P. III. 323gulorum Argumentorum consideratione, & collatione Lector ipse experimento cognoscet : &nos in prima Parte de pluribus pro re nata iam ostendimus , atque de aliquibus praesertimauictoritatibus D. Thom. infra peculiariter oste demus. Quae causa est, cur Tutioristae ad la factandum non minus Probabilismum , quam Probabiliorismum iisdem omnino argumentis
ONNEs Probabilioristarum responsiones, &oppositiones tum ab authoritate , tum a ratione petitae , quae quidem in medium sunt hactenus allatae , a Probabilistis vel certa, vel saltem probabili, & quidem multiplici solutione dilutae sunt. Et quidem quod ad certitudinem attinet , patet vel ex solo Opere nostro, in quo omnes demonstrative solutae sunt. Quod vero ad probabilitatem , patet praesertim ex Doctoribus sive antiquis, sive modernis , qui quaestionem hanc ex professo pertractarunt. Nam ab illis haec omnia vitra satis abunde fracta sunt. Consule , si libet, praecipue Recentissimos, qui occasione huiusce controversiae hoc tempore acrius excitatae, scripserunt. In his enim omnes Probabilioristarum hallucinationes , sive ad rationem , sive ad auctoritatem, sive ad historiam quomodolibet pertinentes , multipliciter confutatas ,& explosas invenies . Nam ego , ut in prima Parte dixi , non Criticus, aut Scholasticus in hoc opere, sed Mathematicus sum.
333쪽
3a 6 ΡROBABILIS MUS iI I. In Doctoribus classicis sunt nonnulla loca ambigua, &obscura, de quorum intelligentia In- lterpretes etiam domestici dissentiunt inter se. Hoc liquet potissiimum in Schola D. Thomae,& Scoti , in qua eorum sequaces non conveniunt aliquando circa illorum mentem , unde in varias opiniones distrahuntur. Sit exemplo locus D. Thomae Quodlib. 8. art. I 3. Nam . plures, & magni Doctores etiam Tho-m istae hunc uno modo, plures, & magni alii, iquos inter etiam S. Antoninus, alio modo interpretuitur. Uide Auctores hac de re pertractantes . Nam haec afferre , A peculiariter ad critim revocare in nostra methodo nihil refert. Cor. Hinc loca hujusmodi non clara, certa,& praecisa, sed ambigua , obscura , & incerta sunt , quandoquidem id , de cuius intellectu plures , & magni Interpretes dissentiunt , hu-
NUNC innumera . sunt Argumenta , quae a Probabilioristis tum antiquis, tum recentioribus afferuntur : his enim ingentia Uolumina plena sunt. Omnia vero ad duo suprema capita reducuntur, nempe ad Auctoritatem, & ad Rationem. Nos non singula, quod omnino supervacaneum est, sed singulorum summa capita proseremus.
Incipiamus a Ratione. Et quidem quod ad hoqcaput spectat , cum ii contraria rationibus ri stris statuant, sicuti in Analysi diximus, eorum
argumenta ex his locis eruuntur.
i. Ab Existentia , & sussicienti Promulgati
334쪽
METH. MATH. DEMONST. P. III. 327 ne Legis, ideoque a Certitudine praecepti, qua in Probabilismo actio illicita continetur. a. Ab Existentia, ac Promulgatione Legis, si ve Divinae, silve Humanae, sive potissimum Naturalis praecipientis usum Probabiliorismi. 3. A Carentia securitatis requisitae ad Conscientiam. . A Desectu Ignorantiae invincibilis. s. A Defectu possessionis Libertatis. 6. Ab Imprudentia operationis. . A Doctrinae Novitate. Aiunt enim, Pr babilismum antiquitus incognitum fuisse, quippe qui solum anno 1377. ortus est. Novitas auintem ipsa sola in rebus Fidei, & morum indicium falsitatis est. 8. Α Probabilistici systematis pernicie . Probabilis mus enim inquiunt ipsi ) est origo , &fons omnium laxitatum : omnia scelera licita facit; cuilibet Sectae viam aperit , eique securitatem inducit : Pontificiae etiam , & Civili Ρotestati bellum indicit. 9. Ab Absurdis. Plura proferuntur. Quia vero multa minoris momenti sunt, & omnia in argumentis ipsis, vel a Ratione, vel ab Aucto ritate petitis involvuntur , atque ex iis colliguntur , ea proferre superfluum est . Nam in Demonstrationibus contrariis nostris satis abunde manent confutata . Unum inter omnia rationabilius, & ad rem propius est. Igiturio. Ab Inutilitate Scientiae Moralis. Aiunt enim , si Probabilismus foret licitus , hujusce Scientiae studium superfluum futurum. Nam nihil aliud a Doctoribus fit in Scientia Morali, nisi discussio opinionum ad hoc, ut cognoscatur in unaquaque re veritas, seu certituta, vel X Pr
335쪽
probabilioritas, &inde sententiae, vel certa vel saltem. probabiliores statuantur , quae propterea a) per iam cognitae a Doctoribus defenduntur M. Si au-SU. Io. tem has ad praxim deduci non oportet, ut quid ope- pari. I. ra hujusmodi, ac tam dissicilis labor sumendus est Quod vero ad alterum ab Auctoritate caput
II. Plura Scripturarum loca inculcantia prudentiam operandi , conscientiae securitatem in rebus incertis, salutis dissicultatem , morum lubricitatem, & laxitatem, ac similia. I 2. Plura aliquorum Patrum testimonia in eumdem , similemve sensum.
I 3. Pluxa Iuris Canonici loca , & exempla , ubi in dubiis , & incertis eligitur , vel praecipitur via securi 3r, aut probabilior. I . Plurium antiquorum Theologorum testimonia. Putant enim, antiquitatem totam Pro babilis mum exhorruisse . Ex his autem sunt Etiam Alb. Magn. , Alex. Alens. , D. BonaV., &Scotus, quos idcirco speciatim commemoro, &quod ex iis Doctoribus sint, quos Probabilis molavere , tum eX communibus eorum principiis
Parte prima, tum etiam peculiaribus exemplis secunda Parte adductis demonstravi , & ut videas, Lector, me in hoc opere nihil ingenue dissimulare. Ne autem frustra onereris, satis est horum plura loca universim indigitare. Etenim ea per extensum videre licet apud Auctores hac de re pertractantes. Nisi quod facere non possum, quin ad verbum afferam unum locum Alb. Magn., quia celebrior est, & duos Scoti, potissimum ut cognoscas quorumdam Probabi- Iioristarum in allegandis testimoniis exactitudinem, atque fidelitatem.
336쪽
METH. MATH. DEMONST. P.III. 329 Alex. Alens in Sum. p. a. qu. II 2. memb. 6. Casu 3 D. Bonav. opusc. de Processu Religionis Pr cesse. 5. cap. 3. In editione Romana opusc. de Prosectu Religios. Lib. a. cap. I 2. Dubia intem
pretatio m. Et Process. 6. cap. I. Cum Deo autem m. Et in a. Sent. Dist. 22. art. a. qu. 3. Quod quoties quis m. Et Dist. 39. art. I. qu. 3. Et in . Dist. 38. art. a. qu. Alb. Magn. Sum. de Creaturis, de Homine Tract. I. q. 7O. a. a. q. 2. Quaeritur hic de regula
quorumdam dicentium quoἀ s aliquis es dubius de aliquo, an si mortale peccatum, sarit illud
peccatum, mortaliter peccat propter contemptum .
Ponamus enim quod dubitet, o habet probabiales rationes ad oppositum, sed tamen non sincientes, tunc enim non videtur contemnere, eo quod
sequitur magis probabile. Huic quaestioni respondens ait. Duplex est dubitans , scilicet dubitans supponens aliquid magis esse , quam non esse, o de tali intelligitur regala , es dubitans nihil supponens, m hoc non es verum. Ecce per Al-hertum dubitans per rationes probabiles magis
esse peccatum , quam non esse , si operatur , mortaliter peccat propter contemptum. Scotus in I. Sent. q. 2. Prolog. T. Habito igiatur ad 3. Et . in 3. Dist. 23. q. I. ff. Sed in ne necessarium aEt in 4. Dist. II. q. 6. ff. Seu hic in dubium. Et in Repori. Parisiens. Lib. 3. Dist. 23. qu. unica ad I., & 2. Porro secundus , tertius locus insigniores
337쪽
33o PROBABILIS MUssunt , & his verbis concepti a Probabilior istarum nonnullis afferuntur. Secundus. . . . Sicut in moralibus , qtiando sunt
altercationes de aliquo peccato , quando primo es mortale , ut si unus peritus in scientia dicat, quod non licet sic mercari , m alius dicat ραοd licet: tutius es non procedere sc, nec so, sed expecZare quousque veritas pateat aliunde. Si enim ita esset,
quod unus Doctor diceret, aliquem peccare morti
liter nis se faceret, alius, quod peccaret, s c faceret, tunc simplex foret perplexus. Ideo bene videndum est in moradibus antequam aliquid asseratur . videlicet cum habens duas opiniones
contrarias perplexus si, perisulose se determinaret ad unam, ns re diligenter inspecta, illam probabiliorem agnosceret. Tertius . . . . Cum multis si probabilior pars negativa, non sine peccato aliquis se exponis dubio sequendo virmativam minus probabilem. Potuit ne Scotus clarius Probabilismum reiecisse λ Et quomodo Scottita aliquis hunc amplius defendere, ac tenere poterit Is. Plures praesertim Auctoritates D. Thomae. Praeter autem . illas , quas operis decursu pro Probabilioristis attuli, & minime iis favere pro re nata demonitiavi, tres sunt insigniores. Sunt autem art. IO. Quod l. 3. , &art. II. Quod l. 9.,& potissimum art. I 3. Quodl. 8. Hunc locum rei sedem ipsam putant , ideoque hic quaesti nem a S. Doctore pro se evidenter determin tam . Cum haec loca alioquin prolixa cognoscere sit Lectoribus necessarium, ne istarum objectionum cursus iterrumpatur, in calce ad Uerbum integra dabimus. His addi poteit quartus brevior locus a Probabi-
338쪽
METH. MATH. DEMONsT. P. III. 331babilioristarum nemine adhuc tactus an ob causam infra in respons. afferendam , an ob aliam i ) qui me judice, iis magis favet, quam
caeteri omnes, quos ipsi afferunt, etiam ex iis . quos insigniores , ut dixi , aut rei sedem ipsam putant. Habetur autem opus c. 72. in fine Prologi , elique hujusmodi . Cum ibi propqsuisset
concordare diversas opiniones, quas in suis operibus docuerat, quae videbantur oppositae, postquam dixit , se hoc perfecisse quoad eas , quae sibi venerunt in mentem, subdit . Supplicantes si quid aliquis inυenerit a nobis non concordatum , se ei non sit magna causa dicendi, ex qua secundum Hilarium arcipienda eis intelligentia dictorum, discretum, magis exemcitatum confutat ;s vero non fuerit inventum , quod smul utrumque sare pust, id illorum eligat, quod magis veritati consionum Iudicaverit , nota haec verba , quibus Probabilismi rejectio clare continetur alterum vero reυocaremus. inlis nobis discordia
16. Henrici Scholae Serviticae Principis auctoritas. Nam is unus ex Scholarum principibus quaestionem tractavit, & Probabiliorismum
clare tutatus est. Hoc argumentum addo ego , ut
cognoscat Lector, me nihil dissimulare. Etiam locus iste ad Lectorum commoditatem in calce integer dabitur. II. Praesertim S. Raymundus , & S. Antoninus. Putant enim, hos Sanctos Proabilis mum aperte reiecisse . Nam hi frequentissi1me affirmant, inter opiniones, praesertim aeque probabiles , esse dubium practicum ; ideoque in his
incertis semper securiorem partem esse eligendam. Potissimum vero S. Anton. clare asterit
339쪽
obligationem Probabilismi, uti patuit Supp. 3.
Et haec quidem Argumenta Uetera sunt . Re
18. Probabilismus est rejectus ab Alex. VII.
in Prologo notae Constit. per ea verba : modus opinandi irrepsit , alienus omnino ab Evangelica simplicitate, Sanctorumque Patrum Do e. 19. Est damnatus in Sacramentis Propos . I. Innoc. XI. ao. In materia Fidei prop. q. eiusdem. a I. In materia Iudicii Prop. a. eiusdem . Adde: non condemnatum, sed tamen illicitum in
Medico, Masistro, caeterisque ossicialibus Reipublicae . Quidni ergo illicitus etiam in aliis
rebus ad propriam cuiusque salutem pertinentibus Utrobique enim , vel aequa ratio , vel C-riam ex hac parte maior est. Et quidem in his Propositionibus virtualiter, seu arguitive probae-biliter damnatum existimant. aa. Universim autem damnatus est Prop. 3. Innocentii ejusdem. Generatim dum probasilismte sive intrinseca, sive extrinseca quantumvis te nis , modo a Probabilitatis finibus non exeatur , consis aliquid agimus, semper prudenter agimus . Atque hic esse proscriptum vi ratiocinii evidentis arbitrantur, quod est idem, ac evidenter. 23. Quoddam Concilium Gallicanum I7 . De hoc vero, praeter alia , quae parum ad rem faciunt, tria asserunt. I. in eo fuisse Probabilismum condemnatum. a. fuisse Concilium Nationale. 3. fuisse plenius, & celebrius omnium , quae hactenus in Gallia facta sunt. Fortasse plenissimo Concilio Generali Lateranensi 4. simillimum putes. Addunt , ex eo tempore Proba
340쪽
ΜETH. MATH. DEMONs T. P. III. 333bilis mum ultimum lethale vulnus accepisse. It que, Lector , cave speres illum amplius videre , quia iam mortuus est. Uide hoc Concilium integre productum in calce , excerptum ab Auctore minime suspecto , nempe a Natali ab Alexandro Tom. a. Theol. Dogmat. in fine. et . Multorum insignium Doctorum recentiorum Probabilismum reiicientium consensus. as. Plurium Diceceseo contra illum Decreta. 26. Μultarum Universitatum , praesertim
27. Denique plurium ordinum Regularium pariter Decreta Probabilioris mi Doctrinam im ungentium, Probabilismi vero prohibentium . . Ne Lector alibi ea quaerat, inveniet pariter simul cum aliis Monumentis in calce ope
Responsones demonstrativae generales. hujus.
ffC omnia Argumenta, praesertim a Ra- Can. I. tione , evertunt pariter Probabiliori L p.p, 'nium libertati faventem . Nam contra ipsum Corinp.
ex aequo regeri possunt a . q. p. p. a. Ex his omnibus Argumentis nihil certi sc) per eonficitur : quod tamen a Probabilioristis prae- Supp. a. standum est b) . Singula enim, vel certa, vel d)per saltem probabili, & quidem multiplici solutio- Gn. I. ne diiuiruntur ce) : quae autem saltem probabi- e)perliter solvuntur, ea certa non sunt d) . Can. 4. propter cum Probabilioristis, utpote Aggresso- p. p.ribus, probatio incumbat e) 9 eaque, supposi- f) per ta probabilisticae sententiae ut minus probabili- Cor. p.
tate, certa esse debeat ) : hinc fit , ut illi 3. p. p. nihil