장음표시 사용
221쪽
Planum itaque, quoniam in qua ratione non dilieitur idem plerunque quod non fit syllogismus;
non enim acceptum fuit medium. Quoniam autem habemus quale problematum in unaquaque concluditur figura, oc in qua uniuersale , dc in quali quod in parte: manifestum , quod non in omnes figuras perspiciendum, sed in propriam
cuiusque problematis. quaecunque vero in pluri bus concluduntur, me dij politione cognosce-De dee*- mus figuram. Plerunque igitur decipi accidit citri,ne iuxta Ca syllogismos propter necessarium,quemadnaosmilitudia dum dictum est prius. aliquando autem iuxta si--em positio militudinem positionis terminorum, quod nonnis termino oportet latere nos. Veluti si A de B dicitur, de Amn,. de C. videri eniri posset ita se habentibus termi- nis esse syllogismusmon fit autem neque necessarium quippiam,neque syllogismus.Sit nanque in
quo A semper esse, in quo B intelligibilis Aristomenes, in quo C. Aristomenes . verum itaque Aipsi B inesse, semper enim est intelligibilis Aristomenes : sed & B ipsi C, Aristomenes nanque est intelligibilis Aristomenes: A vero ipsi C non
inest, corruptibilis enim est: Aristomenes. Nam non efficiebatur syllogismus ita se habentibus terminis, sed oportebat uniuersaliter A B propositionem acceptam fuisse. hoc autem fal. sum, existimare omnem intelligibilem Aristo menem semper esse, cum sit corruptibilis Aristo menes. Rursus sit in quo C Miccatus, in quo Bmusicus Miccatus, in quo A corrumpi cras. verum igitur B praedicari de C, nam Miccatus est musseus Miccatus: sed & A de B, corrumpi enim posset cras musicus Miccatus: A vero de C falsum. Hoc igitur idem est ei quod prius. non enim verum uniuersaliter, Miccatus mu- scus
222쪽
scus, qudd corrumpitur cras . hoc autem non sumpto , non erat syllogismus. Haec itaque deceptio fit eo, quod pene , tanquam enim nihil differat dicere , hoc huic inesse, aut hoc huic se . omni inesse, concedimus .a Caeterum plerunque t- ' . mentiri accidet iuxta id quod non bene expo- ' , nuntur termini, qui sunt secundum propositio- nem. Visi A sit sanitas, in quo B morbus, in quo vero C homo . verum enim dicere , quod 'φ'. 1 nulli B contingit inesse, nulli nanque morbo sanitas inest:& rursus, quod B omni C inest, Omnis enim homo susceptiuus est morbi videri posset accidere nulli homini contingere sanitatem inesse. Huius autem causa, non beneae
positos fuisse terminos secundum dictionem. quoniam si transumantur, qui sunt secundum habitudines, non erit syllogismus. Vt pro sanitate si positum fuerit sanum, pro morbo autem
morbidum .non enim Verum, quod non conti git morbido fanum inesse. hoc autem non accepto , non fit syllogismus, nisi eius quod est eontingere . hoc vero non impossibile : contingit enim nulli homini inesse sanitatem.' Rursus in media figura consimiliter erit falsum .sabitatem nanque morbo nulli: homini vero omni contingit inesse: quare nulli homini aegritudinem. In tertia autem figura secundum contingere accidit falsum . nanque & sanitatem morbum, & scientiam & ignorantiam, & omnino contraria eidem contingit inesse : sibi autem inuicem impossibile. hoc autem dissonum a praedictis. quando enim eidem contingerent plura Inesse, contingebant & sibi inuicem.
Planum igi ur, quod in omnibus his dec
223쪽
ptio sit iuxta terminorum expositionem . si enim transumpti fuerint, qui sunt secundum lia. hitudines, nullum efiicitur falsum. Manifestum igitur . quod secundum tales propositiones semper quod secundum habitudinem pro habitudine transumendum, dc ponendum termi- x3 Iemper num. Non oportet autem semper quaerere, Ut perminos terminos nomine exponamus. plerunque enim
nemine sed erunt orationes , quibus non est positum nomen. interdum quapropter dissicile est reducere tales syllogi- oratisne ex smos. Aliquando autem & decipi accidet uli ta- ponendos sem inquisitionem , ut quod immeditatorum esse. est: syllogismus. Sit A duo recti, in quo Brrlangulus , in quo C aequi crus . ipsi itaque ς C inest A per B t ipsi vero B non amplius per aliud , per se nanque triangulus habet duos rectos : quare non erit medium ipsius A B. com sit demonstrabile. manifestum enim quda medium non ita semper accipiendum, ut hoc aliquid, verum aliquando & orationem : quod τὸ sempis accidit & in eo quod diximus. Qubdautem in rectoas primum medio , dc hoc extremo , non sumendes oportet accipere tanquam quae semper de sese tremiis inuicem praedicentur : aut limiliter primum
de medio , dc hoc de ultimo & in eo autem
quod est non inesse , consimiliter in sed quot
modis esse dicitur, 3c verum dicere ipsum noctot modis existimare oportet significare &inesse. & non inesse. veluti quod contrariorum est una scientia. sit enim A unam esse scientiam, contraria inter se in quo R. A itaque ipsi B inest , non tanquam contraria unam
esse ipsorum scientiam: sed quod verum de ipsis dicere, unam esse irinum scientiam. A. Vna
224쪽
A. Vna scientia. B. contraria. Exhutem Accidit autem quandoque in medio primum δdici, medium vero in tertio non dici. Quemad- '' modum si sapientia est scientia: boni autem est .min,pd Ia-
sapientia: scientia. Quandoque vero medium t m ρνιν in tertio dicitur , primum autem in medio non dicitur. Quemadmodum si omnis qualis est scientia, yel contrarij: bonum autem & contra rium , & quale: conclusio, quod boni est scien tia . non es: autem bonum scientia, neque quale , neque contrarium, sed bonum haec. Est auia tem quando neque primum de medio, neque hoc de tertio: cum primum de tertio aliquando dicatur,aliquando non dicatur. Veluti, si cuius est scientia huius est genus : boni autem est scientia: conclusio, quod boni est genus. praedicatur autem nullum de nullo. Si vero cuius est scientia, genus est hoc: boni autem est scientia: conclusio , quod bonum est genus . de .extremo igitur praedicatur primum , de se inuicem autem non dicuntur. Eodem itaque modo
di in non inesse accipiendum. non enim sem- .pec significat non inesse hoc huic, non esse hoc: sed aliquando non esse hoc, huius, aut
hoc huic. Quemadmodum, quod non est mo- l . 1 ..tionis motio, vel generationis generatio : v Iuptatis autem est : non igitur Voluptas gene- .
ratio. Aut rursus , quod ipsius risus non est signum: sed signi non est signum : quare risus non est signum . Consimiliter & in aliis , in quotcunque tollitur problema , eo quod ad
ipsum quodammodo dicitur genus . Rursus, quod tempora non sunt tempus Opportunum. Deo enim sunt tempora et non autem est
225쪽
tempus opportunum: eo quod nihil Deo utile
terminos nanque ponendum , tempora , ' &tempus opportunum, & Deum: propositionem vero accipiendum secundum nominis casum.
Simpliciter enim dicimu hoc de omnibus, quod terminos semper ponendum secundum
alira de- vocationes nominum, ut homo, aut bonum, Hi nationes. aut contraria: non hominis, aut boni, aut comtrariorum . propositiones autem accipiendum secundum uniuscuiusque casus. vel enim quoniam huic , ut aequale: aut quoniam huius, ut duplum raut quoniam hoc, ut verberans, aut
videns: vel quoniam hic, ut homo, animal rvel si aliquo modo aliter cadit nomen secundum propositionem . Inesse autem hoc huic, ocuerificari hoc de hoc, tot modis accipiendum, quot modis praedicamenta distin sunt.& haee, aut quo,aut simpliciter. amplius simplicia, aut - complicita. Consimiliter autem & non inesse. Verum considerandum haec, ac distinguendum melius . Reduplicatum autem in propositio 'pio nibux primum extremum ponendum, non circa resil ad la . Dico autem, quoniam si fieret synp0ς ς 'μm logisenus, qudd iustitiae est scientia, quoniam 2 ri μι bonum , hoc , quod est, quoniam bonum, Velinquantum bonum , ad primum ponendum . sit enim A scientia, quoniam bonum: in quo Bbonum : in quo C iustitia A itaque verum de B praedicare, boni enim est scientia, quoniam bonum t sed & B de C , iustitia enim quod bonum : ita igitur fit resolutio . si vero
ad B positum suisset hoc , quod est, quoniam
bonum, non erit. A nanque de B verum erit: nautem de C non verum. bonum enim,quoniam bonum
226쪽
bonum, praedicare de iustitia falsum, & non intelligibile. Similiter itaque dc si sanabile de' constri demonstraretur, quod est scibile, inquantum hos, ut Obonum: aut liirco ceruus opinabile, inquantum alios duos. non ens: aut homo corruptibile, inquantum
sensibi Ie. in omnibus enim super praedicatis ad Doeumenia extremum reduplicationem Ponendum Non ost auaud. autem eadem tei minorum positi O , quando sim' aeeistiendipliciter aliquid ratiocinatum fuerit, & quando Gui termihoc aliquid, aut quo, aut quomodo. Dico au' diti)i
te in , quemadmodum quando bonum scibile P p
monstratum fuerit, & quando scibile quid, quo- Adriniam bonum. verum si simpliciter scibile monstratum fuerit, medium ponendum ens: sin autem quoniam bonum hoc quod est aliquod ens. Sit enim A scientia, quoniam ens aliquod: in quo B ens aliquod: in quo C bonum .verum itaque A de B praedicare: erat enim scientia alicuius entis, quoniam aliquod ens . sed & Bde C quod enim in quo C ens aliquod. quare & Α de C: erit igitur scientia boni, quoniam bonum. Iianque aliquod ens erat propriae substantiae si gnum. Si vero ens medium positum suisset, & ad extemum eius simpliciter ,&non dictum esset, aliquod ens, non esset utique syllogismus,l est scientia boni,quoniam bonu:sed quonia ens.Vt in quo A scientia quoniam ens: in quo B. ens:in . quo C bonii. Manifestu igitur, quoa in syllogismis qui in parte, ita accipiendi sunt termini.' Oportet autem & transumere quae idem pos- nuomodo fiant, nomina pro nominibus , & orationes pro trisume orationibus, & nomen & orationem, & sem- sint nomi- Per pro oratione nomen accipere . facilior nan- na ct ο que terminorum expositio . Quemadmodum si lionei.
nihil differat dicere , suspicabile non esse genua Arist. Log. P
227쪽
opinabilis, aut opinabile non esse quod suspica, bile quia: idem enim significatum: pro dicta oratione suspicabile, & opinabile termini po- Πρς nendi. Quoniam vero non est idem , Volupta-ptμ oti tem esse bonum ,& voluptatem esse ipsum bo-od ori num. non similitet ponendi termini. sed sit est syliqΤ μpμή loessinu, , qudd voluptas ipsum bonum, ipsum
G ς'in ηρ bonum . autem quod bonum , bonum . Com sumim si & in aliis. Non est autem idem ne-ini φ ξ μ que esse dicere . quod cui B inest, huic omni Aoniςμψρ est. & dicere , cui omni B inest, M A omni Pr ςςp nest nihil enim prohibet B ipsi C inesse , non qημ ρ ρ ρ omni autem sit B honestum quid , C vero λὶ- pqsit ρη bum si thitur albo alicui inest honestum quid, mpsi verum dioere..d albo inest honestu: sed non1θη V ' omni fortasse. Si itaque A inest ipsit B, DOMOm-ή 'ρ qφq n autem de quo Bi neque si B omni C, neque ilpμ-tρ ς'v' solum inest , necesse A non quod non Omni, sed fς ή V μ einesse. sin autem de quocunque B Vere ' die ut , hute omni inest A, accidet A, de quo Whi ς pq ouini s dieitur , de hoc omni dici. Si tamen Ast D UV' dieitui de quo utique B dicatur de omni, nihil mMi 'ς hibet B inesse ipsi C, non omni antem ipsum
A , aut omnino non inelle. In tribus itaque terminis, videlicet de quo B omni A dici, hoc est, dine dicit, quae non sunt. Verum non sic utitur, tanquam ex his ratiocinans. Omnino enim
quod non est, ut totum ad partem, de aliud adde quocunque B dicitur, de omnibus dici & Α:
metra pedalem , & rectam hanc, & une lauru
228쪽
hoc ,Vt pars ad totum , ex nullo talium monstrat ipsemnstrans, neque fit syllogismus . Exposi-zione vero sic utimur, quemadmodum & sensatione ad discentem dicentes . non enim sic, tanquam quod sine hoc demonstrari non possit, quemadmodum ex quibus syllogi sinus. Non lateat aute nos, quod in eodem syllogismo non omnes conclusiones per unam figuram sunt:ve- essiguras,rum haec per hanc, illa vero per aliam. Planum Vr proble- igitur, quod resolutiones ita faciendum. Quo- maia expρniam autem non omne problema in omni figu- stulant. ra, sed in unaquaque ordinate, manifestum ex conclusione , in qua figura quaerendum. Et eX Definitisaxationibus , quae sunt ad definitionem, quaecum uti pars, que ad unum aliquid redarguut eorum,quq sunx tota saeptis in definitione,ad quod redargutum est, ponen' redarguendum terminum, & non totam rationem. accidet da. Enim minus conturbari propter longitudinem quemadmodum si aquam monstrauit, quoniam humidum potabile : potabile, & aquam termi nos ponendum. Amplius autem ex suppositione
syllogismos non tentandum reducere. non enim . - .
est ex positis reducere . nanque non sunt oliensi C μμ mPer syllogismum , sed per compositionem con 'nsuiο fessi omnes. Quemadmodum si supponens, si una '
quaedam potentia non sit contrariorum, neque scientiam unam esse:postea disputatum sit, quod non cst una potentia contrariorum, ut si sanabilis & aegrotabilis: simul enim idem erit sanabile & aegrotabile. Quod itaque non est una D A .. omnium contrariorum potentia,& monstratum D uest: quod autem scientia non est, non fuit mon
stratum. atqui confiteri necessarium . sed non e& l 'set ς ρ llogismo i verum ex suppositione. hanc igitur non est reducere: quod autem non una est po-
229쪽
a. bic. te tia. si enim fortasse & syllogismus esset, illud vero supposito . Constra iliter autem & inlis, qui per impossibile concluduntur . neque enim hos resoluere , sed ad impossibile abductionem est. syllogismo nanque monstratur: alterum vero non est , ex suppositione enim concluditur. Diia ferunt autem S praedictis : quoniam in illis quidem oportet praeconfiteri si debet assentiri, quemadmodum si monstrata fuerit una contrariorum potentia, & scienxiam eandem esse. hic autem & non prae consessi concedunt, eo qu)d manifestum est falsum . veluti si posita fuerit diameter commensurabilis , imparia aequa esse paribus. Multi vero & alij concluduntur ex suppositione , quos oportet considerare, & notare
pure. Quae igitur sint horum disserentiae, & quot modis fit quod est ex suppositione, postea dice-
. mus: nunc autem tantum sit nobis manifestum,
quod non est resoluere tales syllogismos in figuras :&ob quam causam, diximus. De mutua Bllogismorum resolutione.
Caput II Vaecunque vero problematum In pluribus
monstrantur figuris, si in altera ratiocis natum fuerit, est reducere syllogismum in alteram : quemadmodum priuatiuum . qui est in prima, in secundam & eum , qui est in modia , in primam. non omnes autem , sed quosdam . manifestum vero erit in sequentibus. Si enim A nulli B: B autem omni C : A nulIs C. sic igitur prima figura. sin autem priuatiua Conuersa fuerit, media erit. nam B nulli A : omni Ve-xo C inest. Consimilitet autem & si non uniuersaliter, sed in parte syllogismus sitquemadmodum
230쪽
dum si A nulli B: B vero alicui C.conuerso enim
priuatiuo, media erit figura. Syllogismoruin vero, qui in secunda, uniuersales quidem reducentur in primam: eorum autem qui in parte, alter solus. Si enim A B quidem nulli: C vero omni inexistens. conuerso igitur priuatiuo,prinia erit figura. nam B nulli A: A vero omni Cinerit. Si vero pr dicatiuum sit ad B, priuatiuum autem ad C, primum terminum ponendum C. hoc enim nulli A: A vero omni B : quare C nulli B,& B igitur nulli C, nanque conuertitur privativum.Sin autem in parte syllogismus , quando priuatiuum quidem sit ad maius extremum, reducetur ad primam : quemadmodum si A nulli B: C vero alicui. conuerso enim privativo, prima erit figura. nam B nulli A t A vero alicui
C. Sed cum praedicativum, non resoluetur. veluti si A B quidem omni: C vero non omni . neque enim suscipit conuersionem A B, neque faeta , erit syllogismus. Rursus qui in tertia figura, non omnes resoluentur in primam: qui vero in prima, omnes in tertiam. In sit enim A omni B : B autem alicui C: ergo, quoniam conuertitur' 5 praedicativum in parte, inerit C alicui B : A vero omni inerat: quare essicitur tertia figura. Et si priuatiuus syllogismus sit, cohsmii iter. conuertitur enim praedicativum in parte. quare Anulli B: C vero alicui inerit. syllogis morum autem qui in ultima figura, unus solii non resoluitur in primam, quando priuatiuum fuerit non uniuersaliter positum: alij vero omnes resoluuntur . Praedicentur nanque A, & I de omni C : igitur C conuertetur in parte ad Vir Un-que . inest ergo alicui B. quare erit prima figura: si A quidem omni C: C vero alicui estum quae