장음표시 사용
321쪽
etenim in his ipsius quod , & non ipsius propter
quid est demonstratio. non enim dicitur causa. Vt propter quid non respirat paries : quoniam non animal . si enim hoc non respirandi causa est, oporteret animal esse causam respirandi. visi negatio causa est ipsius non esse, affirmatio causa est ipsius esse. quemadmodum si hoc. quod . est incommensurabilia esse calida & frigida, eius,quod est non sanum esse,hoc. quod est commensurabilia esse eius,quod est sanum esse. con, similiter autem & si mrmatio ipsius esIe, negatio ipsius non esse.In iis autem, quae sic assignata sunt, non contingit,quod dictum est . non enim omne respirat animal. Syllogismus autem fit talis causae in media figura. ut sit A , animat: in quo B', respirare: in quo C, paries . A igitur inest omni B', omne enim respirans est animal : ipsi autem C nulli: quare neque BC nulli , non itaque respirat paries. Assimilantur autem tales causae iis, quae secundum excessum dicuntur. hoc autem est plus distans dicere medium. ut illud Anacharudis quod in scythis non sunt tibicinesmeque enim vites. Secundum quidem igitur eandem scientiam, & secundum mediorum positionem istae dimerentiet sunt eius,qui est ipsius quod, ad eum,qui est ipsius propter quid, syllogismum. Alio autem modo differt ipsum propter quid ab ipso g, eo quod per aliam scientiam utrunque speculatur. talia autem sunt,quocunque sic se habent inuicem, ut sit alterum sub altero: ut perspectiva ad Geometriam, & mechanica ad Stereometria, & harmoniaca ad Arithmeticam, & apparentia ad Astrologicam: Fere
autem univocae sunt nonnullae istarum scientia.
rum,ut Astrologia, & quae Mathematica, & quae
322쪽
Nautica , atque Harmonica, & quae mathematica, dc quae secundum auditum.
Hic enim ipsum quidem quod , sensitivorum est scire , iplum vero propter quid , Mathematicorum . hi nanque habent causarum demonstrationes & plerunt non scitat ipsum quipd: quemadmodum qui uniuersale speculantur'; multotiens nonnulla singularium nesciunt, quia non aduertunt. Sunt autem haec, quaecunque cum alterum quid sint secundum substantiam , utuntur formis: disciplinς nanque circa formas sunt: non enim de subjecto aliquo geometrica sunt. si enim de subiecto aliquo geometrica sunt, sed no inquantum geometrica, de subiecto Se habet autem & ad Perspectivam , ut haec ad Geometriam , alia ad hanc, ut quod est de iride. ipsum enim quod , Naturalis est scire ipsum vero propter quid , Perspectivi, aut simpliciter,aut secundum ' mathema. Multae autem & non sub. 'disiplina se inuicem scientiarum , ita se habent, ut Medicina ad Geometriam . quod enim ulcera orbicularia tardius sanantur , Medici est scire: propter quid vero, Geome rae. iPrimam figuram maxime scientis esse accommodatam. Cap. XIIII. Figuraru autem nac uiae scientialis est primaia TexrHI.. Mathematicae nanque scientiae per hanc demonstrationes ferunt,Vt Arithmetica,& Geometria, & Pers pectiva & fere ur dixerim, quaecunque ipsius propter quid considerationem faciut.
aut enim omnino , aut ut plurimum, & in plurimis per hanc figuram ipsius propter quid fit syllogismus quare & propter hoc erit utique maxis me scientialis. maxime nanque proprium ipsius
scite ess propter quid speculari. Postea & ipsius
323쪽
quid est scientiam per solam hanc venari pombile. in media enim figura non sit praedicativus θllogismus, ipsius vero quid, est scientia astirmationis . in ultima autem fit quidem , sed non uniuersaliter: ipsum autem quid est, uniuersali ucst. non enim homo aliquo modo est animal bipes. Amplius haec quidem illarum nihil indiget,
illae vero per hanc condensantur & augentur. quousque ad immediata venerint. Manifestum itaque , quod ad sciendum maxime proprie est prima figura. Quemadmodum vero contingebat A inesse B indiuidue, ita & non inesse accidit. dico autem indiuidue inesse aut non inesse, eost, non est ipsorum medium : sic enim non erit secundum aliud inesse aut non inesse. Quando. igitur aut A aut B in toto aliquo fit,aut & ambo,
non contingit A ipsi B primo no inesse. sit enim A in toto C: si igitur B no est in toto C cotingit enim ipsum quide A esse in aliquo toto : ipsum vero B non esse in hoc svllogis mus erit, quod A ipsi B non insit: si enim C, A quidςm omni: ipsi vero B nulli: A nulli eorum , quae B. Consimiliter autem & si B in toto aliquo est, ut in D. ipsum nanque D omni B inest: ipsi autem A nulli ipsum. B: quare ipsum A nulli eorum, quae Binerit per syllogismum , eodem pacto monstrahitur 5: si ambo in toto aliquo sint.Quod autem contingit ipsum B non esIe in quo toto est A,aut rursus A, in quo est B, manifestum ex Coordinationibus , quaecunque non commutantur adi se inuicem. Si enim nullum eorum, quae sunzin A C D coordinatione , de nullo praedicatur eorum , quae sunt in B E F: ipsum vero A in toro est H. coordinato existenti: planum , quod
BDon erit in H. commutarentur enim Coordinationes
324쪽
nationes. consimiliter autem & si B in toto aliquo est. Si vero neutrum sit in toto nullo : non insit autem A ipsi B: necesse est indiuidue non ineste. Si enim crit aliquod medium, necesse alterum ipsorum in toto aliquo esse. aut enim in prima figura, aut in media erit syllogismus , si quidem igitur in prima B , erit in toto aliquo:
rmativam nanque oportet, quae ad hoc, pi O- position em fieri.sin autem in media virum contigerit. ad utraque enim accepto privativo, essicitur syllogismus.ambabus vero negatiuis existentibus, non erit. Planum itaque, quod contingit aliud alij non inesse indiuidue: & quando contingit, & quomodo diximus. Suot, quibusve modis sio,Hicu tum in immediatis , tum in mediatu propositionibus unο-rantia distostionis, ct quomodo ignorantia negationis exoriatur.
Caput x RIGnorantia vero, q- non secundum negationem , sed secundum dispositionem dicitur est quidem deceptio,quae per syllogismum fit. Haec autem in primo quidem inexistentibus aut non inexistentibus contingit dupliciter . aut enim quando simpliciter existimet i inesse , aut non inesIe:aut quando per syllogismum accipiat suspicionem . Simplicis quidem igitur suspici nis simplex est deceptio , eius vero, quae est per syllogismum, plures.Non inlit enim A nulli eorum quae B indiuidue .si igitur syllogizet Α inense ipn B. medium accipiens C, deceptus erit per
synogismum. contingit quidem igitur utrasque
325쪽
propositiones esse falsas , contingit autem alteram solum. Si enim neque A nulli eorum quae C insiti neque C nulli corum quae B: aD sumpta vero fuerit utraque e conuerso , ambae falsae erunt. Euenit autem ita se habere Cad A& B, ut neque sub Α sit, neque uniuersaliter in B . impossibile nanque B esla in toto aliquo. dicebatur enim A primo ipsi non inesse : A vero non necesse omnibus entibus inesse uniuersaliter : quare ambae falsae. Sed & alteram contingit Veram accipere, non tamen Vtram volueris . sed A C. C B nanque propositio semper falsa erit: eo quod ipsum B in nullo sit: A CVero euenit . quemadmodum si A & ipsi C, 3c ipsi B insit indiuidue . quando enim idem primo praedicetur de pluribus , neutrum in neutro et it. Differt autem nihil, neque si non indiuidue insit. Deceptio quidem igitur inexistendi S per haec,& ita fit solummon enim erat in alia figura inexistendi syllogismus. Qitae vero est non existendi & in prima sit, di in media figura. Primum itaque dicamus quot modis in prima fit, & quomodo se habentibus propositionibus. Contingit quidem igitur utrisque falsis existentibus, queadmodum si Adi ipsi C. & ipsi B insit in aluidue . Si enim acceptum fuerit A quidem nulli C: C vero
omni B : falsae erunt propositiones. Contingit autem dc altera falsa existente , &hac utra uis. Euenit enim A C quideria veram esse, C B vero falsam . A C quidem veram rata Oniam non omnibus entibus inest A. C B vero
falsam : quoniam impossibile est C inesse ipsi B,
cui nulli inest A non enim amplius vera erit AC propositio. simul autem si & ambae sunt verae,
326쪽
& conclusio erit vera. Sed & C B contingit
veram esse, altera existente falsa. quemadmodum si B & in C, & in Α est. necesse enim alterum sub altero esse . quare si acceperit A nulli eorum, quae C inesse, falsa erit propositio. PIanum igitur, quod altera falsa existente, & viris. que, erit falsus syllogismus. In media autem figura, totas quidem esse propositiones ambas falsas, non contingit. quando enim A omni Binsit, nihil erit accipere , quod alteri quidem omni, alteri vero nulli inerit. Oportet autem sic accipere propositiones , ut huic quidem in sit , illi vero non insit r. siquidem erit syllogismus .si igitur sic acceptae falsae, planum, quod
e contrario e conuerso se habebunt. hoc autem impossibile. In aliquo vero utranque
nihil prohibet falsam esse , quemadmodum ti C& A , & B alicui insit. Si enim A quidem omni acceptum fuerit inesse : B vero nulli: falsae quidem ambae propositiones, non tamen tota ed in aliquo. Et e conuerso quoque posito priuuatiuo , consimiliter. Alteram vero falsam esse.& utramuis, contingit. quod enim inest A omni.& B inest. Si igitur acceptum fuerit ipsum C inesse quidem toti A, toti vero B non inesse: C A quidem vera erit, B C autem falsa. Rursus
quod B quidem nulli inest, neque A omni inerit. iii enim ipsi A , & ipsi B : sed non inerat. Si igitur acceptum fuerit C A quidem toti i esse , B vero nulli : B C quidem propositio vera,
altera autem falsa. Consimiliter vero & transposito privativo. quod enim nulli inest A , neque B nulli inerit. Si igitur acceptum fuerit CA quidem toti non inesse: A C quidem propositio vera erit, altera autem falsa.
327쪽
Et rursus quod omni B inest, accipere In esse nulli A, falsum. necesse enim, si B omni,& A alicui inesse. Si igitur acceptum fuerit, Cinesse quidem omni B , nulli vero A : C B quidem vera erit, C A autem falsa. Planum igitur quod & ambabus existentibus fasiis, & altera solum, erit syllogismus deceptorius in indiu duis. In his vero , quae insunt non indiuidue, aut non insunt, quando quidem per proprium medium cssiciatur falsi syllogismus, non ponsunt ambae falsae esse propositiones , sed ea solum, quae est ad maius extremum. Dico autem proprium medium, per quod fit contradictionis syllogismus. Insit enim A ipsi B per medium C: quoniam . . igitur necesse est C B assirmativam accipi,cum fit syllogismus: planum , quod semper haec erit
Vera , non enim conuertitur; A C vero falsa. hac enim conuersa contrarius fit syllogismus. Consimiliter autem & si ex alia coordinatione acceptum suerit medium , ut D licet in toto A sit,& de B omni praedicetur: necesse enim D B quidem propositionem manere, alteram Vero conuerti. quare haec quidem semper vera, illa autem semper falsa. N quasi talis deceptio eadem est ei, quae est per proprium medium. Si vero non per proprium medium essiciatur syllogismus: quando sub A quidem sit medium: ipsi vero B nulli infit: necesse est falsas esse ambas. accipiendae nanque sunt e contrario, quam
se habent propositiones , si debet syllogismus
fieri. sic autem acceptis, ambae essiciuntur falsae. quemadmodum si A quidem toti D inest i D vero nulli eorum, quae B t his enim conuersis , syllogismus erit. & propositiones ambae falsae. Quando
328쪽
Quando vero mediuum non sit sub A , ut D, A D quidem vera it, D B autem salsa. nam A D quidem vera, quoniam non erat in Α ipsum D: D B autem talia, quoniam sies.set vera, & conclusio vera esset. sed erat falsa. Sed cum per mediam figuram essicitur deinceptio , ambas quidem non contingit falsas esse propositiones totas. Cum enim sit B sub A, hil contingit, huic quidem omni, illi vero nui. Ii inesse, quemadmodum dictum est&prius. Alteram autem euenit S virumlibet. Si enim
C, dc A dc B insit: si acceptum fuerit, ipsi quisdem A inesse, ipsi vero B non inesse: A C quidem vera erit, altera autem falsa.
Rursus, si acceptum fuerit C ipsi quidem Binesse, A vero nulli: B C quidem vera erit,
Si igitur priuatiuus sit deceptionis syllogusinus, dictum est, quando ,t& per quae erit dςceptio. Sin autem assirmatiuus,quando quidem per propriis mediu, impossibile ambas esse salsas necesse est enim C B manere, si quidem erit syllogismus, quemadmodum dictum est & prius. quare C A semper erit falsa: hzec enim est , quae
Consimiliter autem & si ex alia coordinatione accipiatur medium, quemadmodum dictum est &in priuatiua deceptione . necesse enim DB quidem manere, A D autem conuerti, & deceptio eadem est ei quae prius. Quando autem non per proprium: si D qui . dem sit sub A, haec quidem erit vera, altera autem falsa : euenit enim A pluribus inesse, quae non sunt sub se inuicem . si vero non sit D sub A, planum quidem, quod haec semper erit fal-. X ψ
329쪽
sa, assirmativa nanque accipitur , D B vero contingit & veram esse & falsam: nihil enim prohibet, A quidem nulli D inesse, D vero ipsi Bomni: ut animal scientiς, scientiam autem musi-cς.Neq; rursus si neq; A nulli eoru , quς D,neq; D nulli eorum , quae B. Manifestum igitur, quod non existente medio sub A, & ambas euenit falsas es se , & utram volueris. Quot igitur modis, & per quae euenit fieri deceptiones , quae secundum syllogismum, & in immediatis, &in iis quae per aemonstrationem, manifestum. Planum autem est, & quod si quis sensus defecerit, necesse & scientiam aliquam deficere,
quam impossibile est accipere : si quidem addiscimus, aut inductione , aut demonstratione. Est autem demonstratio ex uniuersalibus, inductio vero ex iis, quae secundum partem: impossibile autem uniuersalia speculari nisi per inductionem, quoniam & quae ex abstractione dicuntur , erunt per inductionem nota si quis voluerit nota facere , quod insunt Unicuique generi nonnulla, & si non separabilia sint, secundum quod tale ' hoc unumquodque: inducere autem non habentes sensum, impossibile. singularium nanque sensus est , non enim contingit accipere ipsorum scientiam: neque enim ex uni. uersalibus sine inductione, neque per inductionem sine sensu. pilogismum omnem ex tribusconΠare terminis, nais lari, minori, ac medio: ct hos iu infinitum tam in propositionibus affirmativis, quam negativis abire non posse.
330쪽
E si autem omnis syll0gismus per tres ter- Text.3 .minos , & qui quidem monstrare eotest, quod Α inest ipsi C, eo quod inest ipsi B,&hoc ipsi C : priuatiuus autem alteram quidem propositionem habens, quod aliud quid alij inest, alteram vero, quod non inest. Manifestum igitur quod principia, & quae dicuntur suppositiones hae sunt: accipientem enim haec ita necesse est monstrare , ut quod A inest ipsi iC per B. Rursias vero quod A ipsi B pet aliud medium , & quod B ipsi C consimiliter. Secundum.opinionem igitur syllogizantibus& solum dialectice, planum quod hoc solum considerandum, si ex quibus contingit probabilissimis fiat syllogismus.quate & si est aliquid
in veritate eorum , quae sunt A B , medium': viis detur autem non esse, qui per hoc syllogizauit, syllogizatus est dialectice. Ad veritatem autem ex iis, quae sunt, oportet considerare, se habρt autem sic. Quoniam est quod ipsum quidem de alia praedicatur non secundum accidens, dico autem fecundum accidens, ut album aliquando illud dicimus esse hominem, non similiter diccntes dc hominem album, hic quidem enim non a lxerum aliquid existens album est, album Vero , quoniam accidit homini esse albo, sunt itaque nonnulla talia, Vt per se praedicentur. Sit igitur C tale, quod ipsum quidem non amplius insit alij , huic autem B primo ,& non sit Niro. aliud intermedium, & rursus ' E ipsi ipsum Fcon legit D ipsi similiter, &hoc ipsi B : an igitur hoc necesse est B , E ipssare , aut contingit in infinitum ire Et rursus si D.9 Fili de A quidem nihil praedicatur per se, A vero ipsi dem ij eo Hinest primo, intcrmcdio autem hulli priori,& petat E. x s