장음표시 사용
351쪽
falsianumque enim Aipst B inest, C : sed si harum media accepta suerim propositionum sal R erunt propositione S, eo quod omnis
conclusio falsa ex falsis est, vera autem ex veris, altera autem sunt falsa dc Vera- - APostea neque falsa ex eisdem sibi plis . enenim falsa ad inuicem dc contraria bc imp's*bi ii a ' lix simul esse, veluti iustitiam esse inruititiam, aut timorem, &hominem equum,aut bouem,su - μ' -- utile.aut maius aut minu Ix positis vero sic,neque enim Verorum eadem princ pia omnium, altera enim multorum genere sunt principia, & neque conueruendia ouemadmodu unitates punctis non conueniunt, illae enim non habent possitionem,l rc autem ha enr Necesse autem est,aut in media conuenire aut sursum, aut deorsum, aut hos Iidem in- illos autem extra terminorum.
'' g a n.que eommunium principiorum pos
sunt essse aliqua, ex quibus omnia monstrabun- vem communia, veluti omne assir- in rio'hre 3 genera enim entium alteragm&n xc quidem luxntitatibus,illa Vero qualitatibuς insunt solis: cum quibus monstrantur
clusiones sunt infinitae termina vero finiti. Am
tibus conclusionibu ' - - :riis et
352쪽
iloclmorum, illa autem medicinae quid utique ellet,quod dicitur aliud , praeterquatri quod sunt principia scientiarum dicere autem eadem es.se, ridiculum est, quoniam haee sibi ipsis eadem essent:sic enim omnia fiunt eadem. Sed neque eo omnibus monstrari quodlibet idem est quaerete omnium esse eadem principia, Valde enim fatuum est neque cnim in manifestis doctrinis hoe fit, neque in resolutione possibile est : immediatae nanque propositiones principia sunt,altera autem conclusio assumpta fit propositione immediata. Si vero quispiam diceret primas immediatas propositiones eadem esse principia, una in
unoquoque genere e st , si vero neque ex omni bus , tanquam oporteat monstrari quodcunque, neque ita altero, tanquam sit unaquaeque scientia, altera derelinia uitur, quod cognata sint primcipia omnium, sed ex his quidem haec , ex illis autem illa. Manifestum autem & hoc est,quod non contingit, monstratum nanque fuit, quod alia principia genere sunt disse dentium genere. Principia enim duplicia sunt,ex quibus, & circa quod : quae quidem igitur ex quibus , communia
sunt, quae autem circa quod , propria, Vt numerus' magnitudine al. - . Cnitudo.
Auο cientia ct ibile ab opinione, θομι- nabili diserepent: ct quid si Solemia. cap. x x I I I LSCibile autem & scientia disserunt ab opina- Text.εε bili & opinione , quoniam scientia quidem valuersalisti per necessaria: s necessarium vero
353쪽
non contingit aliter se habere in sunt autem nonnulla vera quidem , quae contingunt aliter se habere, planum igitur, quod circa haec quidem scientia non est,elssent enim impossibilia aliter se habere, possibilia aliter se habcre. Verumenimuero neque intellectus dico enim intellectum principium scientiae in neque
scientia in demonstrabilis: hoc autem est acceptio immediatae propositionis. Verus autem est intellectus, Si scientia,& opinio,& quod per haec dicitur. quare derelinquitur opinionem esse circa Verum quidem ut falsum, contingens autem , & aliter se habere , hoc autem est acceptio immediatς propositionis,& non necessariae. Et confessum autem est sic apparentibus, nanque & opinio incertum est,& natura talis. Ad haec autem nemo putat opinari, quando existimet impossibile aliter se habere , sed scire, sed quando esse quidem sic, sed tamen & aliter. nihil
prohibet tunc opinari, tanquam quod talis opi- al.I. quo- nio sit. Necessarij vero scientia est, ' quomo- modo igi- do igitur est idem opinari & scire 3 & proptertur non est. quid non eritopinio scientia ,si quis ponet, Omne, quod nouit, contingere opinari Z consequetur enim hic quidem sciens, ille vero opinans per media,quousque ad immediata Venerit. quare, si quidem ille nouit, & qui opinatur nouit, quemadmodum enim & quod opinari est, re. propter quid, hoc autem ipsum medium. An si quidem ita suspicabitur non continis gentia aliter se habere, quemadmodum se ha- bent definitiones, per quas sunt demonstrationes, non opinabitur, sed sciet. si autem vera quidem esse , non tamen his utique ipsis inesse
secundum substantiam,& secundum formam, opina
354쪽
opinabitur, & non sciet vere ipsum quod, dc ipsum propter quid, si quidem per immediata
opinabitur, si autem non per immediata, ipsum γ.d solum opinabitur. Eiusdem vero opinio, & scientia non omnino est, scd quemadmodi & falsa & vera eiusdem quodammodo sunt, ita& scientiae dc opinio eiusae: etenim opinionem Veram, & salsam t. vi nonnulli quidem dicunt eiusdem esse; absurda contingit erigi, &alia,&non opinari quod opinatui falso Quoniam vero idem pluribus modis dicitur.
est quidem ut contingit. est autem ut non : commensurabilem nanque esse diametrum vere opinari absurdum est , sed quod diamete . circa
quam opiniones, idem, ita eiusdem est : quod quid autem erat esse utique secundum rationem
non est idem , consimit iter autem & scientia &opinio est eiusdem , haec quidem enim sic animalis , ut non contingat non esse animal , illa Vero ut contingat, vestiti si hic quidem quod ho minis est', illa vero hominis quidem, non autem quod hominis:idem enim est, quoniam homo, noz autem sic non idem. Manifestum at
tem est ex his, quod neque opinari simul idem & scire contingit, simul enim habire posset sumspicionem, quod aliter se habere; & non aliter. idem essed, quod non contingit, in alio quidem
enim utrunq; este contingit eiusdem, ut arctum est, in eodem autem non sic possibile est . habebit enim suspicionem simul ut quod homo esset, secundum quod animat: hoc enim esset non cori tingere esse non animax, & non secundum quod animal , hoc enim esset siα contingere. Reliqua Vero quomodo oporteat distribuereia in discussu , & intellectu se & scieratia, & artem
355쪽
3s Arist poster. resol. Lib. 1.
& prudentia , & sapientia , illa quidemaratur iis , haec autem moralis speculationis magis sunt. Solertia vero est bona quaedam coniectatio in non perspecto tempore medii, veluti si quispiam videns, quod luna splendorem sem- . per habet ad Solem, celeriter excogitauit propter quid hoc, quoniam propter id , quod splen- ,2 δερ. l. descit i sole, aut ' disputantem cum diuite, no- sibi hau uit, quoniam sceneratur, aut propter quid ami- diere diuite ci sunt' quoniam inimici ciusdem.Omnes enim .h causas medias videns summas cognouit.splen-
illum prο- esse ad se in quo A, splendore a is sole, in quo B, luna, C: inest itaque, lunae r ' quidem ipsi C ipsum B splendere aso, le:ipsi autem B ipsum A ad hoc esse splendidum, a quo splendet: quare & ipsi Cine1h ipsum Aper B.
356쪽
fretur, ac ad demon irationem se habeat. Definitionem esse per causam.2 e diuisone causarum,ct qua mutuo concurrant, ct qua non, ct quomodo illarum possit esse demonBratio. De compositione definitionis ex suis partibus, ct quandosunt ignota quo pacto Uenenturimariter quomodo cause υenentur. Pontremo de cognitioncae disserentia principiorum indemonDrabilium. In disciplinis quatuorquarisient,o hac omnia me-dj quasta sunt: Et quid si huius libri proposithmCaput LV AE quaeruntur sunt aequali a nu Text. i. mero iis , quaecunque scimus. quaerimus autem quatuor, quod, propter quid, si est,quid est cum enim virum hoc, aut hoc insit, quaerimus in numerum ponen- utrum deficit Sol, aut non ipsum quod a I
357쪽
quaerimus. Signum autem huius, cum enIm In
uenimus qubd deficit, cessauimus, & si a principio sciremus, quod deficit, non quaereremus Viruna. cum aute scimus ipsum quod, tunc ipsum propter quid quaerimus', ut scientes , quod deficit, & quod mouetur terxa, propter quid deficit,aud propter quid mouetur, quaerimus haec quidem sic. Nonnulla vero alio modo quaerimus, Visrest, aut non est centaurus, aut Deus. Si autem est aut noni simpliciter dico, sed non , si albus est, aut non. Cum vero cognouerimus qubdest, quid est quaerimus , ut quid igitus est Deus, aut quid est homo 3 Quae quidem luitur quaerimus , & quae cum inuenimus scimus , haec & tot sunt. QUaerimus autem, cum quaerimusquocorursi est simpliciter . an est medium ipsius aut non est ' qua indo autem cognoscentes . aut quod, aut
si est, aut quod in parte , aut simpliciter, rursus ipsum propter quid quaerimus, aut quid est, &xunc 'usimus quid est mediuino Dico autem qubd, aut si est in parte . & simpliciter , in parte quidem , an deficit Luna , aut augetur si enim est aliquid , aut non est aliquid in talibus quaerimus, simplicitet vero si est, aut
non est Luna, aur nocontingit itaque in omnibus quaestionibuς quaerere gut si est medium, aut quid est medium,
causa enim est medium t in omnibus nanque hoc quaeritur,an ne deficit 3 anne est aliqua causa, aut non Z post haec, cum cognouerimus P
est aliqua , quid igitur est haec quaerrinus. Causa enim est quod sit non hoc, aut illud. sed simpliciter substantia , aut non simpliciterii sed aliquid eorum , quae per se , aut secundum accidens sunt, medium est, dico autem simpl citec
358쪽
citer quidem subiectum, ut Lunam, aut terram, aut Solem, aut triangulum, ipsum vero quid defectum, aequa litatem, inaequalitatem , si in medio , aut non: in omnibus nanque his manifestam est, quod idem est quid est, & propter quid
est. Quid est desectus 3 priuatio luminis a Luna propter terrae obstructionem, propter quid est defectussaut propter quid deficit Lunaὶ eo quia deficit lumen terra obstructa. Quid est consis-nantia3 ratio numerorum in acuto &graui propter quid consonat acutum graui eo quod ra. tionem habent numerorum acutum & graue, nunquid est consonare acutum & graue 3 nunquid est in numeris ratio ipirum i cum autem acceperimus,quod est, quae igitur est ratio, quς- rimus. Quot autem est medij quaestio , significant, quorumcunque medium est sensibilc:quς- rimus enim cum non sensimus, veluti de eclipsi si est, aut non: si vero essemus supra Lunam, non utique quaereremus neque si sit, neque propter quid, sed simul utique manifestum esset:ex eo enim quod sentitur, &uniuersale nobis fa- chum est scire , sensus nanque est, quod nunc obstruitur, manifestum enim est quod nunc deficit : ex hoc utem factum utique fuit uniuersale. Quemadmodum igitur dicimus, quid est scire. idem est, & propter quid est, hoc vero simpliciter re non in existentium alicui, aut inexistentium , ut quod duo recti sunt, aut quod maius , aut minus est. Qubd igitur omnia, quς quaeruntur, est medij quaestio, planum .Quomodo autem quod quid est monstratur,& quis modus reductionis, S: Ouid est definitio, & quorum, dicamus, cum dubitauerimus primo de ipsis.
359쪽
Disceptatio, quod demon Iratio, o definitio nos filii eiusdem.
DRincipium vero sit futurorum, Quod est com, I uenientissimum habitis sermonibus. Dubitare enim quispiam posset,an ne est idem & secundum idem definitione scire & demonstratione An impossibile: definitio nanque ipsius quid est esse videtur, quid est autem omne, uniuersale.& praedicativum : syllogismi vero sunt, hi quin dem priuatiui, illi autem non uniuersales : veluti qui quidem in secunda figura, priuatiui omnes, qui vero in tertia, non uniuersales.
Postea neque praedicatiuorum omnium, qui sunt in prima figura , est definitio , Ut quod omnis triangulus duobus rectis aequales habet. Huius autem ratio, quoniam scire , est demonstristiue demonstrationem habere: quate, si in talibus est demon sitratio , planum quod non esset utique ipsorum & definitio et scire enim posset aliquis & secundum definitionem non habens demonstrationem . nihil enim prohibet non simul habere. Sussiciens autem est fides &ex in ductione , nihil enim unquam definientes nouimus, neque eorum, quae per se insunt, neque accidentium. Amplius si definitio , substanti equaedam cognitio est, talia manifestum quod non sunt substantiae. Quod igitur non est definitio omnis, cuius & demonstratio , planum. Quid autem cuius est definitio , anne omnis est demonstratio, aut non Vna quidem ratio, &de hoc eadem : unius enim inquantum unum, una est scientia, quare siquidem scire demonstrativum est demonstr tionem habere, contin-
360쪽
et aliquid impossibile, definitionem nanque
habens sine demonstratione sciet.Amplius principia demonstrationum sunt definitones, quorum non es. demonstrationes monstratum est
prius, aut erunt principia demonstrabilia , &principiorum principia , & hoc in infinitu prodibit , aut primae definitiones erunt indemonstrabiles. Sed an ne non omnis eiusdem, sed alicuius eiusdem est definitio & demonstratio. an impossibile sit 3 non enim est demonstratio cuius definitio, definitio nanque ipsius quid est&substantiae, definitiones vero apparent Omnes supponentes & accipientes ipsum quid est, Vt Mathematicae, quid unitas Sc impar , & aliae consimiliter. Amplius omnis demonstratio aliquid de aliquo monstrat, ut quod est, aut non est, in definitione vero nihil alterum de altero praedicatur. quemadmodum, neque animal de bipede, neque hoc de animali, neque utique deplano figura, non enim est planum figura, neque figura planum . Amplius alterum est quid est , dc quod est monstrare , definitio n*nque quid est significat, demonstratio autem, quod
aut est hoc de hoc , aut non est. Alterius vero altera demonstratio, nisi tanquam pars sit aliqua totius hoc autem dico, quoniam monstratum est, aequi crus duobus reetis aequales habere , si omnis triangulus monstratus fuit in pars enim hoc,illud vero totum est: haec autem ad se inuicem non habent sic ipsum
quod est , & quid est, non enim est alterius alterum pars.
Manifestum igitur quod neque cuius definitio, huius omnis demonstratio: neque cuius demonstratio,huius omnis definitio: quate omnia