장음표시 사용
521쪽
l..ui. Rursum si idem frequenter dixit. Vt qui cone deesaratio. piscontiam appetitum delectationis dixit: nam
omnis concupiscentia,delectationis estiquare &eidem concupiscentiae delectationis erit': fit igitur terminus concupiscentiae appetitus delectationi si nihil enim differt concupiscentiam di- icere, aut appetituma delectationis quare virum que eorum delectationis erit. An hoc quidem nihil absurdum 3 nam & homo bipes est. Quare& idem homini, bipes erit . est autem idem homini, animal gressibile bipes: quare animal gressibile bipes , bipes est : sed non propter hoc absurdum aliquid accipit. non enim de animali solum gressibile bis bipes praedicatur, sic enim de eodem bis bipes praedicatur, si de animalibipede gressibile bipes dicitur , quare semel tantum bipes praedicatur. Similiter autem & inconcupiscentia : non enim de appetitu id quod est delectationis esse praedicatur, sed de toto: quare semel & hic praedicatio fit. Non est autem bis dicere idem nomen , aliquid absurdum: sed frequenter de aliquo idem praedicari, sicut
Xenocrates prudentiam definitivam, &contemplativam eorum quae sunt, dicit esse : nam de- finitiua , comtemplativa quaedam est, quare bis idem dicit, addens rursum & contemplativam. Similiter autem & quicunque refrigerationem, priuationem eius quidem caloris, qui secundum naturam est, dicunt esse: nam omnis priuatio eius est, quod secundum naturam est: quare superfluum est addere secundum naturam , sedic Ioeui. lari sie dicζre, priuationem caloris, eod elaratio qψω, priuatio notum facit quod eius sit, quod secundum naturam dicitur. Rursum si uniuet
522쪽
uniuersali di to addidit 3c particulare. Vt si clementiam imminutionem , expedientiam & iussorum : nam iustum expediens quippiam est, quare continetur in expediente: supernuum igitur. iustum: nam qui dixit uniuersale , addidit& particulare , dc si medicinam disciplinam fanatiuorum animali S homini: aut legem imaginem eorum quae natura sunt bona & iusta: nani iustum bonum quippiam: quare frequenter idem dicit . utrum igitur bene an non bene
definiuit , per haec & huiusmodi perspiciendum. Vtrum vero definiuit , & dixit quid est i , es se , an p9n , ex his. Primum ergo si non, per i , priora & notiora confecit definitionem. Nam ς μως ρ
terminus assignatur eius cognoscendi gratia quod dicitur . cognoscimus autem non ex qui-Suslibet, sed ex prioribus, notioribusque, quemadmodum in demonstrationibus : sic enim omnis doctrina & omnis disciplina se habet iman illestum igitur, quod qui non per huiusmodi definiuit, non definiuit: si enim definiuit, plures erunt eiusdem definitiones. Nam manifestum, quod & qui per priora, ac notiora, iterum melius definiuit 'quare utraeque erunt definitiones eiusdem : tale autem non videtur: nam Unicuique corum quae sunt, Vnum est esse id ipsum quod est: quare si plures erunt eiundem definitiones, idem erit definitio, esse quod quidem secundum utranque definitionem significatur : haec autem non eadem sunt , eo quod definitiones diuersae : manifestum igitur quoniam non definiuit , qui non per priora , atque notiora definiuit. Igitur per non notiora quidem terminum dici, dupliciter est accipere,
523쪽
aut enim si simpliciter ex ignotioribus, aut sanobis ignotioribus,contingit enim utroque modo : simpliciter igitur notius quod prius est , posteriore t ut punctum linea, & linea superficie,& superficies solido, quemadmodum & unitas numero: prius enim & principium omnis numeri: similiter autem & elementum syllaba. Nobis a item econuerso quandoque accidit: nam maxime solidum magis sub sensu cadit , quam superficies: superficies autem magis quam Iinea , linea autem signo magis : quare multitudo magis huiusmodi cognoscit: nam illa quidem quomodo libet, haec autem subtili, & foecundo intellectu comprehendere oportet: simplicitetigitur melius per priora, posteriora tentare cognoscere, nam magis scientificum tale est. Verum ad eos, qui impotentes sunt cognoscere per talia, necessarium sorte per ea , quae illis cognita sunt , facere orationem: sunt autem talium desinitiones quae & puncti, &lineae, & superficiei. omnes enim per posteriora, priora indicant: nam illud quidem lineae, istam autem superficiei, hanc vero solidi sines dicunt e sie. Non oportet autem latcre quoniam sic definienteς non contingit quod quid est esse definitio , indicare : nisi contingat idem nobis notius esse,&simpliciter notius: si quidem oportet per genus& differentia; definite eum , qui bene definit, 'haec autem simpliciter notiora , & priora sunt specie: interimit enim genus & differentia speciem, quare priora haec specie. Sunt autem nodtiora , nam specie quidem'nota necesJe est genus & differentias cognosci qui hominem enim
cognoscit ,& animal gressibile cognoscit: ac se
524쪽
genere & disserentia notis non necesse est & spe ciem cognosci:quare ignotior species. Amplius, illis qui secundum Veritatem huiusmodi definitiones dicunt esse quae sunt ex iis quae unicuique sunt nota plures : eiusdem accidit dicere definitiones elle, nam alia aliis, & non omnibus eadem contingit notiora esse : quare ad unum.
quenque erit definitio assignanda, si quidem ex iis , quae singulis quibusque sunt notiora,
definitionem oportet facere . Amplius, eisdem alia interdum alia magis nota : nam a principio quidem sensibilia, instructioribus autem faciis. contra: quare neque ad eundem semper ad eadem definitio assignanda , iis qui Per ea quae singulis quibusque sunt notiora definitionem fatentur assignandam esse e manifestum igitur , quod non definiendum per ea , quae huiusmodi sunt , sed per simpliciter notiora: nam solo modo sic una & eadem definitio semper fiet. Fortasse autem & quod simpliciter notum, non est id quod omnibus notum,
sed quod bene disposuis intellectu. . quemadmodum & simpliciter salubre iis , qui bene an
sectum habent corpus r oportet ergo Vnumquodque talium diligenter pervestigare , uti autem disputantes ad id quod expedit . Maxime autem sine dilIensione interimere contingit definitionem , si neque ex sina plicitet notioribus, neque ex iis quae nobis, contingit definitionem fieri . Unus igitur locus est ei quod non per notiora , quod per posteriora, priora indicat : quemadmodum prius diximus . Alius autem , si eius, quod est in quie-
se, & definitione , per indefinitum , & quod
525쪽
declaratio. z.I. locus. declaratio. 11. locus. declaratio. 23. locus declaratio.
in motu est assignata est oratio nobis . Prius enim est dc uotius quod manens est, & defini- itum , eo quod indelinitum & in motu est . Eius autem, quod est non ex prioribus, tres sunt loci. Primus quidem, si per oppositum, oppositum definiuit . ut si per malum, bonum . simul enim natura opposita , α nonnullis etiam eadem disciplina utrorunque videtur esse : quare non notius alterum altero. Oportet autem non latere
quaedam fortasse aliter definiri non possc, ut duplum sine dimidio ,& quaecunque per se ad aliquid dicuntur , nam omnibus huiusmodi est idem esse , ei quod est ad aliquid quodammodo se habere : quare non est possibile sine altero
alterum cognoscere , eo quod necessarium est alterius oratione coassii mi & alterum. Ergo cognoscere quidem oportet huiusmodi omnia, uri autem eis in his ut videbitur expedire. Alius, si eodem usus est ei quod definitur. Latet autem, cum non eodem definiti nomine utitur: ut si Solem stellam in die apparentem definiuit: nam ut die utitur , sole utitur: & par est ad depre-endenda talia sumere pro nomine orationem: ut quod dies est , solis latio super terram: nam tunc manifestum , quod sui solis lationem super terram dixit, solem lixit, quare utitur sole, qui die utitur . Rursum, si eo quod e diuerso diuiditur , id quod e diuerso diuiditur
definiuit. Vt impar est, qui unita Ie maior est pare: simul enim natura, quae ex eodem genere e diuerso diuiduntur: impar autem dc pare diuerso diuiduntur : nam ambo, numeri dita ferentiae . Similiter autem , & si per inferiora, superiora definiuit. Vt partem numernm, qui
526쪽
bipartite secatur: aut bonum , habitum vIrtutis: nam & bipartite sumptum est a duobus, quae paria sunt: & virtus , bonum quoddam est: quare inferiora haec quam illa sunt : est autem necesse eum, qui inferioribus utitur, Ecillis uti: nam,&qui virtute utitur, bono viilux, eo quδd bonum quoddam virtus: similiter autem, & qui bipa lite utitur, & pare utitur, eo quod in duo secari significat bipartite steari: duo autem paria sunt. Vniuersaliter igitur dicendo, unus est locus non per priora , & notiora secisse orationem, partes autem eius, ea quae dicta sunt. secundus autem, m si res cum sit, non ponitur in genere. Nam in μ --Πρ omnibus huiusmodi peccatum est , in quibus non prius ponitur in oratione, quid est: vi co poris definitio, quod habet tres dimensiones:
aut si quis hominem definiuit, quod est sciens
numerare: non enim dictum est, quid est, hahere tres dimensiones: vel quid est , scit numerare : genus autem vult quid est significare: &primum apponitur eorum, quae in definitione
dicuntur. Amplius, si ad plura cum dicatur id, quod definitur, non ad omnia assignauit. Vt s d.durari. Grammaticem , scientiam scribendi quod profertur: nam indiget, & quod legendi: nihilo enim magis scribendi, quam legendi assignat qui definit: quare non alius, sed qui utraque haec dicit,eoqubd plures non contingit eiusdem
definitiones elle. In quibusdam profecto secundum veritatem se habet,ut dictum est, in quibusdam autem non, ut in quibuscunque non per se dicitur ad utrunque: ut medicinam, scientiam, sanitatem, & aegritudinem essiciendi: nam de
illa quidem per se dicitur, de hac autem per accidens : simpliciter enim alienum a medicina,
527쪽
aegritudinem essicere. Quare nil, ii magis desiit. uit,qui ad utrunque assignauit quam qui ad alterum, verum fortasIe & deterius , eo quod & re.
.esii. liquorum quilibet potest aegritudinem essicere....ti ai b. Aympli ui , st non ad melius , sed ad peius assii gnauit, cum sint plura, ad quae dicitur quod de-ῖnitur . Nam omnis disciplina, d potestas optimi videtur esse. Rursum, si non positum est in proprio genere quod dictum est, cosiderandum ex iis . quae ad genera sunt, elementis: quemadio oeus. imo dum est dicium prius. Rursum, si transilien, dei: aratio. dicit gener . Vt qui iustitiam aequalitatis habi i tu me meetiuum, vel distributituim aequi: nam transilit qui sic definit virtutem: relinquens igitur iustitiae genus non dicit quid est esIe snam substantia unicuique es h in genereὶ est autem hoc idem ei, quod est non in proximo genere ponere. Nam qui in proximo posuit, omnia superiora dixit, eo quod omnia superiora generaco inferioribus praedicantur. Quare aut in proximo genere ponendum, aut omnes dimerentias superiori generi addendum, per quas definitur proximum genus: sic enim erit nihil praetermissum , sed pro nomine , in oratione dictum erit inferius genus: qui vero ipsum super us genus didit.non dicit & inferius genus: nam qui Platatam dic it, non dicit arborem.
D e locis, quaesumuntur a differentiis desinit iο-
RVrsum in differentiis similiter considerandum, si S disierentias dixit generis. Nam, si rei non specialibus definiuit dilibrentiis, aut ii etiam omnino aliquid huiusmodi dixit, quod nutius contingit discrentiam ι sic ut animai
528쪽
aut substantiam in manifestium, quoniam non definiuit :n ullius enim differentiae,quae dicta sunt. Videndum autem S si est alii ita id quod e diuer- 29. locus.so diuiditur dictae differentiae. Nam, si non est, dc. laruitiuPerspicuum, quoniam non erit quae dicta est generis dii ferentia: nam omne genus iis, quae ediuerso diui duntur , disterentiis diu jditur ut animal gressibili, & volatili, & aquatili. & bipedi . Aut si est quidem ediuerso diuisa differentia,
non Verificatur autem de genere. Nam si non, . manifestum qu0niam neutra erit generis differentia; omnes t enim quae e diuerso diuiduntur. disterentiae, verificantur de proprio genere . Si- Π locus. imiliter auteni , &si verificatur quidem , at non declaratis . rasiit apposita generia pectem.Nam manifestum quod non erit lixc specifica disserentia generis, nam omnis specifica differentia cum genere speciem iacit: ti autem haec non est disterentia, nec quae dicta est: qtilah.cc e diuerso diuiditur. Am- 3 --μ ' Uy β li/ 0ςg tione diuidat genus Vt qui lineam 4 Mn D clei iniunt , longitudinem sine latitudine esia: . Ram nihil aliud significat, sine latitudine quam quod non habet latitudinem: accidet igitur g nus participare speciam. nam omnis longitudo sine latitud ne, aut latitudinem habens est: quia o
ne omni assirmatio , vel negatio vera
genus linea: , cq in longitudo iit, sine laritudine, 'i aut lautudinc ni trabens erst: at. longitudo I ne . ratio: similitex autem lun
ietudo latitudinem habens mas 3 imς latus iae. uvidinem habens, disietantiae sunt : ex dif-
, Ierentia autem & genere est speciei bratio. quare genus suscipiet species orationem , similiter . . in lentiae , O quod altera dictarum cinςrenuarum ex necessitate rrae Murr d i sth-
529쪽
33. dularatis. 34. locus. Iaratio.
nere. Est autem dictus locus utilis ad eos, qui pes nunt ideas esse: nam si non in ipsa longitudo, quodam modo praedicabitur de genere quod latitudinem habet, aut sine latitudine est: oportet enim de omni longitudine alterum eorum verificari, siquidem de genere verificari debeat: hoc autem non accidit. fiunt autem & sine latitudine di latitudinem habentes longitudines, quare ad illos solos utilis hic locus is quicunctue genus Vnum numero dicunt essetioe autem faciunt qui ideas ponunt. nam ipsam longitudine, & ipsumonimal, genus dicunt esse.Fortasse autem inquibusdam etiam necessarium est negatione uti d finientem, ut in priuationibus : nam caecum est, quod non habet visum,quando natum est habe-Te. Dissert autem nihil negatione diuidere genus,aut huiusmodi asArmatione quam negati
nem necesse est e diuerso diuidi, ut si longitudinem habens Iatitudinem definiuit, eam habente latitudinem e diuerso diuiditur, non habens, latitudinem, neque aliud quicquam: quare negatione rursum cliuiditur genus. Rursum, si speciem, vidisserentiam assignauit. Vt qui conuutium, iniuriam eum irrisione definiuit: nam i risio iniuria quaedam est, quare non disserentia, s sed species est irrisio. Amplius, si genus ut diffe-'rentiam dixit. Vt virtutem habitum bonum , vel studiosum: nam bonum est genus Virtutis. Antion genus est bonum,sed differentia Z siquidem verum est quod hon contingat idem in duobus gεneribus esse non continentibus se inuicem
nam neque bonum continet habitum, neque habitus bonum:no enim omnis habitus bonus, neque omne bonum habitus in non erunt profecto
sqnera ambo. si igitur habitus senus est Virtutiss
530쪽
tis, perspicuum bonum non est genus, sed magis differentiam esse. Amplius , habitus quidem quid est virtus significat et bonum autem non quid est, sed quale quid est : videtur autem diste- ,
rentia quale quid significare. Videndum autem,& si non quale quia, sed ipsum quid significat
assignata differentia. nam videtur quale ouid omnis disserentia significare. Considerandum Iocur. autem,& si secundum accides inest definito dis aeclaratio . ferentia. Nam nulla disserentia est eorum, quae secundum accidens insunt, sicut neque genus: non enim contingit disserentiam inesse alicui, α non inesse . Amplius , si praedicatur de genere disserentia, vel species, aut inferiorum quod speciei, non erit definiens. Nam nullum eorum, quae dicta sunt, contingit de genere prς-
dicari,eo quod genus de qua plurimis omnium dicitur. Rursum,si praedicatur geous de disseren- 3 ocu . tia. nam non de differentia, sed de quibus disse- declarat .rentia, genus videtur praedicari: ut animal de homine, & boue,& de aliis gressibilibus animalibus , non autem de ea differentia , quae de specie diciturmam si de unaquaque differentiarum animal praedicabitur, multa animalia de specie praedicabuntur: nam differentiae de specie praedicantur. Amplius, differentiae omnes, aut species , aut indiuidua erunt, si quidem sunt animalia et nam unumquodque, animalium aut species, 39. εκηι aut individuum est. Similiter autem inspicien- dμι-- Φ.dum, & si species, aut inferiorum speciei aliquod,de differentia pi dicatur. Impossibile enim eo qubdide pluribus disserentia, quam species dicitur. Item accidet disserentiam sp
siquidem praedicabitur de ea aliqua specierumtnam, si de dissicientia praedicatur nomo,maniis