장음표시 사용
531쪽
stum quoniam differentia est homo.Rursum , si lclo. locus. non prior est differentia specie.na genere quide declaratio. posterior est, specie aute priorem differentia esse oportet. Considerandii autem,&si alterius generis est dicta differentia,neq; coleti, neq, Cotinen i. tuos. tis. Nam non videtur eadem disserentia duorum Gesaraiio. generum esse non continentium se inuice : si au. tem non, accidet & speciem eandem in duobus generibus esse non continentibus se inuicem infert enim unaquaeque differentiarum proprium igentis , Ut gressibile ,& bipes animal cointerunt: quare , si de quo disserentii dc generum utrumque, manifestum utiq; quoniam species in duo bus erat generibus non continentibus se inunc et n. An non impossibile eandem disserentiam duorum generum esse non continetitium se in- suicem , sed addendum neque utroque sub eo. - dem existente . nam gressibile animaΙ, & vola- ile animal , genera sinit noti continentia se in .ubcem & vitiusque eorum bipes differentia: quaero addendum est, neque sub eodem utroque exta istente: nam haec ambo sul, an ali sunt mani festum etia ni quoniam non necesse est differentiatiam omnem , proprium genus inserin , eo quod cesntingit eandem duotum generum esse Hore continentium se inuicem : sed alterum tantum tnecesse est ani me,lci superiora omnib: ut bipes. o. ocus. gressibile , vel volatile infert animai . viaceti ., declaratio. dum autem &si in aliquo Aisterentiam assagna-
Di substantiae. Nani videtur differre substantia a substantia in eo quod aliς ubi est , quare &eos, qui gressibili. dc aquatili diuidunt animal.
- . . . instrepant tanquam gressibile & aquatile bali-:
μ' - ρ cubi significet .i An in iis quidem non recte an rcrepant non enim in aliquo . neque alicubi si. .
532쪽
gniscat aquatile, & terrestre, sed quale quid: nam & si in sicco sit, similiter aquatile , sin ili-:eter autem & terrestre, &si in humido sit, similiter terrestre , sed non aquatile erit: attamen siquandoque significat in aliquo differentia, manifestum quoniam peccabit. Rursum , si alia ' '
elum , disterentiam assignauit. Nam omnis affectus cum magis fit, detrahit a substantia: dinferentia autem non huiusmodi esst: nam magis ' .
videtur saluare differentia id, cuius est di δε- , rentia i & simpliciter impossibile est singulum quodque esse sine propria differentia mam, cum non est gressibile , non erit homo : & ut simpliciter dicamus in secundum quaecunque altera-.tur habes, nihil eorum dimerentia illius est .nam omnia huiusmodi cum magis fiunt, detrahunta substantia : quare si aliquam huiusmodi dissexentiam quispiam assignauit, peccauit: simpliciter enim non alteramur secundum disserentias. Et si alicuius corum , quae sunt ad aliquid, 44 - ἰρ ηi non aliud quid disterentiam assignauit. Nam dcclarotist eorum , quae sunt ad aliquid, & si Terentiae ad aliquid:vt εἴ in disciplina , contemplativa enim.& activa , S cflecti tua dicitur : unumquodque autem liorum ad aliquid significat: contempla-,tiua enim alicuius, S activa alicuius, &ς θ ο - his,
istiua alicuius. Considerandum autem di si ad y Et fiat quod natum est unumquodque eorum quae sunt ρ ad aliquid, assignauit definiens. Nam in quihusdam quidem ad quod . natum est singulum quodque eorum , quae sunt ad aliquid. solum e uti, ad aliud autem nihil, ut visu ad videndum solum : quibusdam autem Sc ad aliquid aliud ut dolio tine hauriat aliquis i, attamen si quis definiuit dolium , instrumentum ad hauriendum, ' O λχ
533쪽
declaratio. 47. locus. Gelaratio.
peccauIt, non enim ad hoc natum est: terminus
autem est , ad quod natum est,ad quod sane utitur prudens qua prudens, & quae circa singulum quodque propria disciplina Amplius, si non pri naum assignauit, quando contingit ad plura dictum esIe. Vt ptudentiam virtutem hominis, aut animae : δc non rationalis: primum enim rationalis virtus prudentia: nam secundu hoc dc ani
ma de homo dicitur prudens.Amplius,si non sunceptiuum est eius cuius dicitur affectus, vel dic. positio, vel quodvis aliud, peccauit. Nam omnis dispositio vel a Tectus in illo natus est fieri cuius est dispositio, vel affectus : ut & scientia in anima, dispositio existens animae. Aliquando autem peccant in talibus, ut quicunq; dicunt quod somnus est impotentia sensus,oc dubitatio ςqualitas contrariarum ratiocinationum , dc dolor separatio naturalium partium cumViolentia: nam neque somnus inest sensui,oporteret autem
inesse, si impotentia sensus est . similiter autem neque dubitatio contrariis ratiocinationibus imest, neque dolor naturalibus partibus: dolebunt enim inanimata, si dolor eis inest. Talis autem di sanitatis definitio . siquidem commensuratio calidorum , dc frigidorum est, necesse est enim cana esse, calida de frigida: nam cuiusque commensuratio illis inest, quorum est commensuratiorquare sanitas inerit utique ipsis. Item id quoasit, inessectivum, aut e conuerso accidit ponere. se definientibus: non enim est dolor separationaturalium partium, sed effectivum doloris,nec somnus impotentia sensus, sed essectivum alte
in alterius: aut enim propter impotentia dox- mimus, aut propter somnum impotentes tumuri
similitet autem dc dubitationis videbitur esse-
534쪽
ctiuum esse, contrariarnm aequalitas ratiocina tionum ' quandocunque enim ad utraque ratiocinantibus nobis similiter videntur omnia secundum utrunque fieri,dubitabimus utrum agamus. Amplius , secundum tempora omnia, considerandum sicubi dissonet tui si immortale definiuit, animal nunc incorruptibile esse. Nam
nunc incorruptibile animal, nunc immortale erit. An in hoc quidem non accidit Z nam anceps secundum amphibologia est nunc incorruptibile esse : aut enim quoniam non corrumpitur nunc, significat, aut quoniam non possibile corrumpi nunc, aut quoniam huiusmodi est nunc, ut nunquam possit corrumpi quando igitur dicimus , quod incorruptibile nunc animal, Mnon habet dicimus, quod nunc tale est animal, ' . sed ut nunquam possit corrumpi:hoc autem immortali idem erat , quare non accidit, nunc
idem immortale esse. sed tamen sicubi accidit quod secundum definitionem quidem assignatum est inesse nunc vel prius, quod vero secundum nomen non inest, non erit idem: utendum
ergo hoc loco, quemadmodum dictum est Inspiciendum autem si secundum aliud quippiam magis dicitur: quod definitur, quam secundum assignatam orationem. Vt si iustitia potestas aequi distributiva est: iustus enim magis est qui eligit aequum distribuere,eo , qui Dotest : quare non erit iustitia potestas aequi distributiva : nam & iustus esset maxime, qui posset aequum distribuere. Amplius, si res quidem suscipit magis, quod autem secundum orationem assignatur non suscipit, aut contra, quod secum dum orationem ei assignatur suscipit. res autem non. Oportet enim aut utraque suscipere , me
535쪽
neutriim : si quidem est tei quod securi dumo a Mi . Aous. tionem assignatur. Aniplius , si suscipiunt Utradeela, alio, que quidem magis , non simul autem utraque ait -gmentum sumuntγt si amor cocupiscentia Con- . uentionis est: nam magis concupiscit conuentionem: quare non simul utra que suscipiunt ma- . tρ - - gis, at oporteret, si idem essent. Amplius. si duod loro Φ'- bus quibusciam propositis, de quo res magis dicitur, id quod est secundum orationem minus dicitus. Vt si ignis est corpus subtilissimum , ignis enim magis flamma quam lux, corpus aute sub-I., til issimum minus flamma quam lux: oportet aq- I. tem utraque magis ineise eidem , siquidem ea- Π 'εμ ' dein sint ' Rursum , si hoc quidem similiter vir lGcςς t ρ' propositis , aliud autem non similiter utrisque, sed alteri magis. Amplius, si ad duos .iρςμt definitionem assignauerit secundum Vtrunque. declaratiρ- Vt bonum, quod per visum, aut per auditum ne- lectabile, & ens, quod possibile est, pati, aut facere: simul enim idem & bonum, & non bonum est: similiter autem &ens, S non ens: nam per auditum delectabile idem bono erit: quare quod noti delectabile est per auditum, no bono idem: nam eisdem & opposita eadem erunt: opponitur iautem bono quidem non bonum . per auditum autem delecta ili, per auditum non delectasile:
manifestum igitur, quoniam idem non delecta bile per auditum, non bono: si igitur aliquid est per visum quidem delectabile , per auditum autem non , & bonum , dc non bonum erit: similis s. locu . ter autem ostendemus quoniam idem ens,& non declaratio. ena est. Amplius , & generibus, &differentiis,&Hiis omnibus, que in definitionibus sunt assigna' 6.locur. tis,eis,qui orationes pro nominibus faciunt,condeclaratio. siderandum, si quicquam dissenet. Si autem sis l
536쪽
ad aliquid quod definitur , aut per sei, aut secun dum genus: consideranduria si non dictum est indefinitione ad quod dicitur, aut secudum ipsum . . aut secundum genus. Ut si scientiam definiuit opinionem indissuasibilem , aut etiam voluntatem, appetitum sine tristitia: Omnis enim eius. quod est ad aliquid , substantia ad alterum , eo quod idem sit unicuique eorum quae sunt ad aliquid esse, id ipsum quod est ad aliquid quodammodo se habere : oportebat igitur scientiam di cere opinionem scibilis, dc voluntatem appetitum boni.Similiter autem & si grammaticen d finiuit scientiam literarum: oportebat enim aut i
ad quod ipsum dicitur, aut ad quod forte genus dicitur in definitione xssignari. Ain si via quip ipiam ad aliquid dicitur ι non assignauit ad fiat V '
nem . Finri autem lini unoquoque est quod opti mum est, aut cuius gratia alia sunt: dicendum igitur aut optimum aut ultimii, ut concupiscentiam non a electabilis, sed delectationis: nam propter hanc, & delectabile eligimus. Conside s 8. locus. randum Sc si generatia est ad quod assignauit, declaratis. vel actias. N ihil enim talium finis nam ma- . λ ..
gi quod est egisse. . & generasse finis, quam fie- Dubitatis.
ii & agere .iAn. non in omnibus verum huiusmodi 'Τene enim plut imi delectari magis umlinit: quam destitisse delecta io: .quare agere ma- igis finim quis statum qiuam egi ille. Rursum, in sy- lacu quibusdam si non determinauit q tanti, vel quaa declaro . Iis , vel ubi, vel secundum a lias: differentias.Vt ambitiosus,&qualis:&quanti appeten* est. ho- . . e noris: nam omnes appetunt honorem et quare non siissicit ambitiosum dicere, qui appetet honorem', sed addere oportet dictaa differentias. . similiter autem & auariis quantaa apyciitpecu- a. . niar.
537쪽
nias , aut intemperans, circa quales volupto' tes : non enim qui a qualibet voluptate tenetur, intemperans dicitur,sed qui ab aliqua. Aut rursum qui definiuit noctem, umbram terrae, aut
succussionem , motum terrae, aut nubem, densitatem aeris, aut ventum, motum aeris: addem
dum enim quanti, re qualis,ubi,& a quo. Simialiter autem & in caeteris huiusmodi: nam omittens differentiam quamlibet, non dicit quid est esset oportet autem semper ad id quo indiget. 'argumentari: non enim quolibet modo terra mota, neque quantacunque successio erit: sit niliter autem neque aere quolibet modo, ncqueCo. licui. quantocunque modo,Ventus erit. Amplius, in declaratio. appetitibus,si non apponitur quod apparet,& in quibuslibet aliis congruit.Vt quoniam voluntas appetitus boni, concupiscentia autem appetitus . delectationis sed non apparentis boni,veI des ctationis: plerunque enim latet appetentes,quoniam bonum, aut delectabile est, quare non ne-- cessarium bonum,Vel delectabile esse sed appa rens solum: oportebat ergo sic&astignationem cI. laeus. facere. Si autem & assignauit quod dictum est. doelaratio, in ipsas species ducendum eum, qui ponit ideas e fle.Non enim est idea illius apparentis,ipsa autem species ad ipsam speciem videtur aici, ut ipsa concupiscentia ipsius delectationis, & ipsa voluntas ipsius boni. Apparentis igitur boni non i' erit ipsa voluntas, neque apparentis delectati nis ipsa concupiscentia: absurdum enim est esse istasteus. ipsum apparens bonum, vel deIectabile. Am- declaratio. plius, si sit quidem habitus definitio,considerari. dum in habente , si quidem habentis, in habitu: similiter autem , & in exteris talibus. Ut si de- lactatio est iu avia, scdelectabile iuuabile.
538쪽
VnIuersaliter autem dicendo in huiusmodi de- 63. laeus. finitionibus quodammodo, uno plura accidit declaratis, eum qui definit definire. Nam qui scientiam definiuit, quodammodo & ignorantiam definiuiu a similiter autem, &scium & inscium, & scire &ignorare : nam,primo dilucido facto,& reliqua quodammodo dilucida fiunt.Inspiciendum igitur in omnibus talibus, ne quicquam dissonet,
Vtendo elementis ex contrariis, & coniugatis.
Amplius, in his,quae ad aliquid sunt,considerandum si ad quod genus assignatur, & species ad illud quoddam assignatur. Vt si opinio ad opi- ά . I. r. Datum, & quaedam opinio ad quoὸdam opina- declaratis. tum: & si multiplex ad 'bmultiplex . dc quoddam multiylex ad quoddam submultiplexist autem non Dc assignatur, manifestum, quoniam peccatur. Videndum autem, & si oppositio op--- Lμμα
posita definitio. Ut si dimidij ea sit quae opposi- declaratirita est ei, quae est duplicis: nam, si duplex est quod in aequali superat dimidium,S: dimidium,
quod in aequali superatur. In contrariis autem similiter. Nam contratia contrarij oratio erit. 66- Lος-- secundum unam quandam complexionem con lorarintrariorum: ut si adiutiuum quidem effectivum boni est,nocivum effectivum mali,aut corruptiuum boni: alterum enim horum necessarium est contrarium esse ei, quod ex principio dictum est: neutruna contrarium est ei quod ex principio dictum est,manifestum quoniam neu tra erit earum squae posterius assignatae contra-τη oratio , quare neque quae ex principio assignata est destnitio recte assignata est. Quoniam aurem quaedam contrariorum priuatione alterius dicuntur: ut inaequalitas priuatio aequalita.
iis videtur esse: inaequalia enim qua non aequa-
539쪽
tia sunt dicuntur: perspicuum, quoniam quod
secundum priuationem quidem dicitur contrarium,necessarium est definire per alterum : reli- quum vero non iam oportet, per id quod secundum priuationem dicitur.non enim accidit alterutrum per alterutrum cognosci. considerandum igitur in contrariis huiusmodi peccatum. Vt si quis definiuit aequalitatem contrarium inaequalitatem : nam per hoc,quod secundum pri-1 7. locus. uationem dicitur,definiuit.Amplius,sic definiendeclaratio. tem necesse est eo, quod definitur uti. Patet alii , tem hoc ,si accipiatur pro nomine mario: nam, quia. nil resert dicere inaequalitate priuationem
aequalitatis, erit aequalitas contrarium priuatio-68. Locu . ni aequalitatis quare eodem erit usus. Si autem declaratio. neutrum contrariorum secundum priuationem dicatur,assignetur autem oratio similiter,VI ibonum contrarium malo, manifestMm , quoniam malum contrarium bono eritiam sic cotrariorum similiter oratio assignanda: Quare rursum eo quod definitur accidit uti inest enim iri mali oratione bonum,quocirca quoniam bonum est malo cotrarium:malum autem nihil differt,vel quod est bono contrarium , erit bonum contrarium boni cotrario: perspicuum igitux Quopiam Locus. eodem usus est. Amplius,si quod secundu priua- declaratio. tionem dicitur assignans non assignquit cuius est priuatio.' habitus,aut conixarii, aut cuiuscunq=7o. locus. est priuatio. Et si non in .quo natum est feri
declaratio. addidit, vel simpliciter, vel in quod primo natum est fieri. Ut si ignorantiam dicens priuati
nem ,non scientiae priuationem dixit, aut si nori addidit in quo natum est fieri, aut addens non in quo primo assignauit, ut quod non in ratio
nati,sed in homine,vel in anima : nam, si quod-
540쪽
. libet horym omittat, peccauit. Similiter autem,& si caecitatem non visus priuationem in oculo dixit: oportet autem bene assignantem quid est,& cuius est priuatio assignare, & quidnam est quod priuatum est. Videndum autem,& si non TI. Loci secundum priuationem dictum, priuatione defi- declaratio. niuit. Vt & in ignorantia videbitur esse huiusmodi peccatum iis, qui non secundum negationem ignorantiam dicunt: nam quod non habet scientiam,non videtur ignorare, sed magis quod deceptum est, propter quod neque inanimata, neque pueros dicimus ignorare: quare non secundum priuation in scientiae ignorantia dici- wr. Amplius, si similibus nominis casibus si ii. γα. Loci .les Oraiionis casus captantur. Vt si adiutiuum declaroriri, est este estuum sanitatis adiutiua est sanitatis en' sectiva, SI adiuuans eisiciens sanitatem. Consi, derandWm & in idea, si aptabitur dictus terminus. Nam in quibusdam non accidit: ut quemadmodum Plato definiuit , mortale addens in animalium definitionibus. idea enim non erit . mor .lis, ut ipse homo: quare non aptabitur ad id eam definitio. simpliciter autem in quibus apyonitur e flectivum. aut passivum , necesse est dissionare in idea tei minum : nam impossibiles, Jc immobiles videntur esse ideae iis , qui dicunt
ideas esse : aduersum hos autem,& tales oratio. Dcs Vtiles sunt. Amplius, si eorum, quae secundum a filii uocationem dicuntur, unam desita declarotis, nitioncm omnium communem assignauit.Vni uoca enim, quorum una est secundum nomen orario: quare nullius eorum , quae sub nomino sunt, assignatus est terminus, eo quod simiu-rcr ad omne aequivocum adaptatur. Passiis a