장음표시 사용
581쪽
quidem sint ex quibus necessarium est conchrasone esse quae quidem sint per conclusiones coniis. clusa etiam si id omittitur quod valde probabilea ita aes, est. Falsa autem oratio vocatur quadrupliciter. ς-μγ' uno quidem modo quando apparet concludere
quae non concluditavocatur autem apparens,litigiosus syllogismus. Alio modo, quando concludit quidem, non tamen ad propolitum:quod accidit maxime in iis quae ad impossibile ducunt. Aut ad propositum quidem concludit,non tamen secundum propriam disciplinam hoc autem est,si
ea, lug non eu medicinalis,Videatur esse medicinalis, aut geometrica , quae non est geometrica,
aut dialectica quae non est dialectica, siue versi. siue falsum sit quod accidit. Alio autem modo, si per falsa non concludit:huius aute erit quandoq. quidem conclusio falsa,quandoque autem Vetaenam falsum quidem semper per falsa concludit. verum autem possibile est & non per vera: ut dictum est prius.Quod autem salsa sit oratio dicentis peccatum potius est, quam orationis: at nequidem dicentis semper, sed eum lateat ipsum quod falsam orationem dixit aliquam: eo quia ab ipso suscipimus cum pluribus veris quippiam
amplius:si ex iis quae maxime videotur interimit aliquid verorum talis enim existes,verorum deis monstratio est oportet sane positorum aliquid non esse omnino, quare erit huius demonstratio. si autem verum concludat per salsa, & valde absurda,compluribus deterior erit quae salsum stllogizant:erit autem talis, & quae Lalsum concludit. Quare manifestum quod prima quidem con- aderatio orationis secundum seipsam est, si concludit : secunda autem, Utrum verum an falsumticitia veto, ex qualibus quibusdam. Nam si ex
582쪽
salsis quidem,opinabilibus autem, rationabilis:si autem existentibus quidem, sed inopinabilibus, prava sit Nero & falsa & valde inopinabilia sinti dilucidii quod praua, aut simpliciter aut ad rem. Id autem, quod in principio &cotraria quonam
pacto peteret interrogans , secundum veritatem quidem in analyticis diruim est, secundum opi- go. Iocua. nionem vero nunc dicendum est. Petere autem deelarativi
videntur id quod est in principio quinq: modis. Manifestissimo quidem & primo si quis id ipsum
quod monstrari oporteat,petat: hoc autem in eo ipso quidem non facile latere potest, in synonymis autem , & in quibuscunque nomen & oratio idem significat magis. Secundo autem, quando quod particulariter oporteat demostrare uniuersaliter quis petat:ut qui argumentatur quM co'-trariorum una disciplina, omnium oppositorum postulauerit una esse:nam videtur id quod oportebat secundu se ostendere, cum aliis petere pluribus. Tertio, si quis quid uniuersaliter est oste dere propositum,particulariter petat. ut si de omnibus contrariis propositum est, de aliquibus postulet:videtur enim hic quod cum pluribus oportebat ostendere secundum se,extra petere.Rursus. si quis diuidens patat problema : ut si oportet ostendere medicinam sani & aegri, extra utrunq; postulet:aut si quis eorum,quae sequuntur se inui-Cem ex necessitate, alterum petat Ni latus incommensurabile esse diametro, si oporteat ostendere quod diameter lateri. Aequaliter autem & contraria petiit ei quod ex principio est.Nam primo quiaem si quis opposita petat secundum assirmationem & negationem:Secundo autem cotratria secundum oppositionem: ut bonum & malum
idem: io veto, si quis uniuersaliter postulas,
583쪽
gr. Deus. particulariter petierit cotradictionem. Vt si quia declaratio. sumens contrariorum Vnam disciplinam, sani Magri alteram esse petat: aut si hoc petens, in uniuersali oppositionem tentet sumere. Rursum, siluis petat contrarium ei quod ex necessitate acciit per ea quae posita sunt:& si quis ea quide non sumat quae opposita , at alia petat duo, ex quibus erit opposita contradictio. Differt autem contra-82. Ioeus. ria sumere tatillum ab eo quod est in principio declaratio. quoniam huius quidem est peccatum ad concluasionem nam ad illam aspicientes,quod in principio est dicimus petere contraria autem sunt in propositionibus,eo quod ipsae aliquo modo se habent ad inuicem. Ad gymnasiam autem & exercitationem talium orationum primum quide conuulere assuescere oportet orationes. Sic enim Scad id,quod dicitur.copiosius nos habebimus, icin paucis,plures sciemus orationes . nam Conuertere est transumentem conclusionem cum reli.
quis interrogationibus interimere Unum quippiam eorum quae dicta sunt: necesse est enim , si conclusio non est , unam aliqua interimere propositionum , si qui de omnibus positis necesse erat conclusionem esse. Ad omne autem positionem& quod sic , de quod non sic argumentum considerandum, S cum inueneris, solutionem statim, quaerendum. Sic enim simul accidet & ad interrogandum, S ad respondendum exerceri:& si ad nullum alium habemus, apud nosipsos sensim comparanda sunt quae attinent ad ipsam positio. nem argumenta : nam id ad cogendum multam copiam praebet, & ad redarguendum magnum
habet adiumentum , quando qu piam promptus est argumetari, quod sic Z-uod non sic :nam ad contraria accidit sacere obseruationem , N
584쪽
ad cognitionem, & ea quae secundum philosophiam est 3 peritiam posse conspicere, & conspexisse quae ab utraque accidunt suppositione, non paruum instrumentum reliquum enim horum,recte eligere alterum:oportet autem ad id, quod tale est esse bono ingenio:& hoc est secundum veritatem bonum ingenium, posse bene eligere verum in diffugere falsum: quod qui nati sunt bene, possunt probe facere: nam qui amant, &qui odiunt, quod profertur facile discernunt optimum. Et ad ea . quae Crpissime incidunt pro- 8a. Levi. blemata, scire oportet orationes, Sc id maxime deelara ode primis positionibus.Nam in his fastidiunt se
pe qui respondent. Amplius, terminorum copio- μ ν
Tentandum autem & ea , in quae saepissime inci- , dunt disputationes, tenere. Nam quemadmodum in Geometria ante opus est circa elementa des ei ς ω t Rcitatum esIe,δc in numeris circa capitales prompte se habere, & multum refert ad hoc , & alium numerum cognoscere multiplicatum . similiter quoque & in orationibus promptum esse ad principia, 5 propositiones memoria scire oportetma ' perinde ac in memoriae sensorio lotum loci positi stati in faciunt ipsas res memorare: dc haec fa ciunt ad ratiocinandum promptiorem , eo quod ad determinatas illas inspiciat secundum nume-hum Propositione inque comi nunem magis quina 8τ. tiesu. positionem in memoria ponendum. Nam princi declarati viorum S suppositionum copiosum esse medio- 88. loem iactiter, dissicile. Amplius,orationem Unam plures declaratio.
Ocere assuescendum, velut ij, qui occultissime a Rondunt. Tale autem erit, si quis quam pluri-
585쪽
mum abscedat ab amnitate eorum, de quibus est
Cratio: erunt autem priores Orationum uniuers
les maxime,quae id pati possint, ut quoniam non est una plurium disciplina:sic enim &in iis,quq sunt ad aliquid & in contrariis,& coniugatis est. 89-LμμΤ- Oportet autem & reminisci uniuersales sacere declaratis. orationes tametsi sacerit disputas particulariter. sic enim & plures licebit unam facere : similitet autem & apud Rhetores in enthymematibus. Eundem autem quam maxime sugere,co travni-nhiis uersale ferre syllogismos. Et semper oportet con
siderare orationes , si in pluribus communibus' i .F disputantur. Nam omnes particulares in Umue sali disputatae sunt,& inest in particularibus eius, σφε μ t '' i est yniuersale demonstratio, eo quod ΠΟΠest syllogizare quicquam sine uniuersali. Exerci- ι- L' - iit Z au in facienda , inductivatum quidem ad ἐμ/μμ φ iuilam syllogisticarum autem ad e perrum . Et tentandum accipere ab iis quidem, qui in syIIo-93 - πη gismis triti sunt propositiones,ab iis Vero,qui inde loratiρ, inductionibus similitudines:in hoc enim Vtrique
θμ /ρ Τ' exercitati sunt. Omnino autem exercitationis μυμ iρ stratia disceptantibus tentandum sterre aut syllogismum de aliquo aut propositionem , aut s Iutione aut in statiam,vue recte quis dicat, uue i Perperam et ipse vel alter,& ad quippiam uter. que. Ex his enim facultas, exercitatio autem facultatis grati a. Et maxime circa propositiones, instantiastest enim.ut simpliciter dicam, dialecticus, propositivus, & inllantivus : est autem pro- Ponere quidem, unum facere quae sunt plura. oportet enim unum omnino sumere ad quod elimratio: instare autem quod unum est, facere plura: nam aut diuidit, aut interimit: hoc quidem
dans,illud autem non dans, eorum quae propoli'
586쪽
ta sunt. Non est autem cum omni disputandum, 's. Leus neque contra quemlibet exercitandum. Nam ne declaratis. ceste ad aliquos, prauas fieri orationes: ab eo enim qui omnino terat apparere, diffugiendum: iustum autem omnino tentare syllogismo concludere , veruntamen non pulchrum, eo quod non oportet aduersus quossibet facile cos itere, quandoquidem necesse est parulloquium inde emergere: nam qui exercitati sunt, non possunt abstinete a disputatione, sine altercatione. Oporistet autem & factas habere orationes ad huiusmodi problemata, in quibus cum paucissimorum copia eas ad quamplurima utiles haheamus allae vero sunt uniuersales, & ad quas in promptu quippiam ad-
587쪽
De Loeis Sophicticarum in Dictione, er extra Diztionem redarguntouum: De Causis diceptionum , captionum tophi sicarum e De υera, ct falsis redargutionibus: De interrogatione tentativa, is quid inter Contentissum . Sophisieums intersit: Demum de eaptionibus Nugationis, ct Solloecismi, Occultationes Sophistica contra molesZe restondentes.
Luid intendit, ct aliquem sillogismum sophi ficum esse. Cap. 4.
E lopnitticis autem reclargutionibus & de iis quae videntur redargutiones sunt autem captiosae ratiocinationes, at non redargutionesὶ dicamus oportet, incipiemtes secundum naturam a primis.
588쪽
Liber Primus. 177qubd igitur hi quidem syllogismi, illi aute,cum
non sint, videntur,manifestum est. Nam quemadmodum dc in aliis id fit per quandam n militudinem , sic dc in orationibus se habet: etenim hi quidem habitum probe habent, illi vero videntur , ex tribu tumentes, dc componentes seipsos, dc pulchri: hi quidem ob pulchritudinem,
illi autem videntur seipsos fucantes. Et in animatis quoque similitet: ψ ὁc illorum haec quidem argentum, ista vero aurum reuera sunt, illa non sunt quidem, apparent autem secundum sensum : ut lithargyrina, dc stannea , argentea. , dcfelle tincta aurea': eodem autem modo dc seu logismus, dc redargutio: haec quidem est illa vero non est , apparet autem propter imperiutiam : nam imperiti velut distantes, a longe speculantur . Nam syllogismus quidem ex quibusdam est positis, ut colligamus aliquid aliud ex necessitate ab iis, quae posita sunt per ea, quae pa. sita sunt: redargutio autem syllogismus est, cum contradictione coclusionis: illi vero id quidem non faciunt. Videntur autem ob. multas causas, quarum unus locus aptissimus, de publicissimus per nomina.Na quia fieri non potest ut res ipsas. ferentes disputemus, sed nominibus pro tebus,. utimur signis: dc quod accidit in nominibus, in rebus quoque arbitramur accidere:quemadmodum ij, qui calculis iupputant, id autem non est simile: nam nomina quidem finita lant , dc orationum multitudo,res vero numero infinitet sunt: necesse est igitur plurae eandem orationem, de
'omen unum significare: quemadmodum igiturdi illi, qui non sunt prompti calculos sustinere, a scientibus decipiuntur, eodem quoque.m do in orationibus , qui nominum . virtutis sum. Log. AIM, oo.
589쪽
ignari, perfacile captionibus hallucinantur, de ipsi disputantes, & alios audientes : ob hanc igitur causam:&eas, quae dicendae sunt, est syllogismus, dc redasutio apparens , atque non exu
De generibus dia utationum. Cap. I L Voniam eutem quibusdam magis operae pretium est videri esse sapientes, quam esse & non videri est enim sophis i-ee, apparens sapientia, non existens autem: &Sophista pecuniarum aucupator ab apparente sapientia : & non existente: manifestum profecto est , quoniam necessaritim est illis &sapientis opus videri facere magis, quam facere,& non videri. Est autem sui unum ad unum di
eamus in in unoquoque opus sapientis, non mentiri quidem ipsum ae quibus nouit, mentientem aptautem mani testare polle. Haec autem sunt, hoc quidem in eo quod potest dare orationem, illud autem in eo quod sumere. NecesIe est igitur illos , qui volunt sophistice agere, dictarum ora. tionum genus quaerere. Operae enim pretium est eis:nam nutusmodi potestas faciet videri sapientes,cuius sunt desiderium habentes. uod autem tale orationum genus est, & quod talem appetunt potestatem illi quos vocamus sophistas, manifestum est. Quot autem sunt species sophisticarum orationum. & ex quot numero potestas ea constat, & quot partes contingit esse negotii, de aliis, quae suffragantur ad hanc artem, nunc dicamus. Sunt igitur ad disputandum , orationum genera quatuor: doctrinales, dialecticae. tentativae , contentiosae. Et doctrinales quidem
sunt,quc ex propriis principiis cuiusque disciplisti non ex iis, quae videntur respondensi colligunt
590쪽
bigunt: nam oportet eredere eum, qui dieILDia- Iecticae autem, quae ex probabilibus collectivae sunt contradictionum. Tentativae vero, quae ex iis colligunt, ciuae videntur respondenti, &quae necessarium est enim scire qui simulat se habere scientiam, quomodo determinadum est in aliis. Porro contentiosae, quae sunt ex iis, quae appa-xent probabilia, apparentes syllogisticae. De demonstrativis autem in Analyticis dictum est: de dialecticis vero , & tentativis, & in aliis:de altercatoriis autem contentiosis nunc dicendum.
Caput III. DRimum igitur sumendum est quot coiectant I qui in orationibus decertant , & coaltercantur. iiiiii autem haec quinque numero : redargutio, falsium, inopinabile, soloecismus, & quintum , quod est facere nugari eum, qui condi sp tar:hoc autem est frequenter cogere idem dicere , aut quod non est, sed quod apparet quodque
esse horum. Nam maxime volunt apparere redarguere: secundum aute, salsum aliquid monstrare:tertium vero, ad hoc quod est inopinabile ducere quartum, soloecismo uti facere: hoc autem est facere secundumqocutionem barbari re ex oratione respondentem. Vltimum autem, idem frequenter dicere. Modi autem redarguendi sunt duo: nam alij quidem sunt propter di- δε ν ctionem , alij vero extra dictionem. Sunt autem , f.
ς quidem,quae propter dictionem faciunt phan 2 ' ρ' di
x siam, sex numero: haec quidem sunt, aequivo. p φρ σφcatio, amphibolia, compositio, diuisio , aceen ' μ - tus, & figula d ietionis. Huius autem fides, & ea '