장음표시 사용
61쪽
sunt,neque de subiecto aliquo dicuntur : ut quIdam homo, & quidam equus:nihil enim talium neque in subiecto est, neque de subiecto aliquo dicitur. Simpliciter autem quae sunt indiuidua,&vnum numero de subiecto nullo dictitur, in subiecto autem nihil aliqua prohibet esse. quaedam enim grammatica in subiecto est: at de subiecto nullo dicitur. Complexionum consissentium ct ineοnsirentium descriptio.
in pradicatis essentia tib M. Cap. III. Vando alterum de altero praedicatur,ut subiecto,quaecunque de eo quod ptae
62쪽
catur dicuntur, omnia etiam de subiccto dicentur : ut homo de homine quodam praedicatur: animal vero de homine ergo δέ de quodam homine animal ptardicabitur: quidam enim homo,&homo est,& animal. Regula genera non subalterna a subalternudiffinguens. Cap. IIII.
DIuersorum generum & non sub alternatim imp. positorum diuersae sunt ' specie & differen- ὰ ..ct Eliae: ut animalis, & scientiae:animalis enim dii&- topie. rentiae sunt gressit bile,bipes,& volatile,&aquatile: scientiae vero nulla earum est . que enim sci- ηγγὶθὸ entia a scientia distert, in eo quod bipes est. Sub- alsernorum vero generum nihil prohibet eas dem esse differetias, superiora enim de iis,quae sub ipsis sunt generibus praedicantur:quare quot- 'o-tg---cunque differentiae praedicati fuerint, totidem & heidissere usubiecti erunt. tia , O s
Incomplexorum in recem praedicamenta mulso: Ωκοmodoque Uirmationem,aut negationem conntituant. Cap. T.
Eorum quae secudum nullam complexionem
dicuntur, unumquodque, aut substantiam significat aut quantum,aut quale, aut aliquid, aut ubi aut quatio, aut situm esse aut habere, aut agere aut pati. E si autem substantia quidem, ut in figura dicatur, ut homo equus. Quantum autem,ut bicubitum,tri cubitum. Quale, ut album, granu ticum. Ad aliquid .ut duplu, dimidium, maius. Vbi vero, in foro, in lycio.Quando autem, ut heri, superiore anno.Si tum vero esse, ut iacet,sedet. Habere autem, Ut calceatum esse,armatum esse. Agere Verb, ut secare,Vrere. Pati, ut secari, uri. Singula
igitur eoru quet dicta sunt, ipsa qui de secudu se in nulla
63쪽
nulla assirmatione dicuntur, vel negatione : ho rum autem ad se inuicem complexione assirma tio, vel negatio fit. Omnis enim amrmatio , auxnegatio videtur 'vel vera,vel falsa elle eorum autem , quae secundum nullam complexionem dicuntur, nullum neque verum, neque falsum est: ut homo, album,currit,Vincit.
proprie,&principaliter, & maxime dicitur , quae neque de subiecto aliquo dicitur , neq; in subiecto aliquo est : ut quidam homo,& quidam equus. Secundae autem substantiae dicu tur species in quibus eae, quae principaliter substantiae dicuntur, insunt: & hae quidem,& harum specierum genera . Vt quidam homo in specie quidem est in homine, genus vero speciei animal.secundae igitur hae substantiaed icuntur:ut est homo,atque animal. Magniλ-stum est aute ex iis quae dicta sunt , quod eorum
quae de subiecto dicuntur, necesse est & nomen& rationem de subiecto praedicari: ut homo de subiecto quodam homine dicitur . praedicatur etiam & nomemhominem enim de quodam licimine praedicabis. & ratio quoque hominis de quodam homine praedicabitur: quidam enim homo & homo est,& animat:quare & nomen ic ratio de subiecto praedicabitur. Eorum vero quae in iubiecto sunt,in plurimis quidem neque nomen, neque
64쪽
neque ratio praedicatur de subiecto: in aliquibus autem nomen quidem nihil prohibet praedicari aliquando de subiecto rationem vero impossibile est .vi album cum in subiecto sit corpore praedicatur de subiecto: licitur enim corpus album, ratio vero albi nunquam de corpore predicabitur. Alia vero omnia aut de subiectis dicuntur
primis substantiis, aut in subiectis eis sunt. Hoc autem manifestu est ex i is, quae per singula prooponuntur.ut animal de homine praedicatur ergo ' lias in Sc de quodam homine animal praedicabituri latina tras
nam si de nullo quorundam hominum, neque tutione ad- omnino de homine .Rursus color in corpore est: debuiμr. ergo dc in quodam corpore.nam, si no in aliquo Omnia e- esset singulorum,nec omnino in corpore. Quare nim alia, alia omnia aut de subiectis primis dicuntur suba aut praedistantiis, aut in subiectis eis sunt. Non ergo exi. cantur de
sentibus primis substantiis , impossibile est ali. in quid aliorum esse. ' Secundum vero substantia. seriectis eurum, magis substantia est species, quam genus: sent: quare propinquior enim est primae substantiae. Si quis no existetienim asugnet primam substantiam quid est, eui- bus primis dentius & couenientius assignabit, speciem quam substa/ji, genus assignans. ut hominem quendam aliquis impos ibiti assignans manifestius assignabit, hominem quam est ali orsi animal assignans.illud enim proprium magis cu aliga esse.
iusdam hominis,hoc autem communius.& cum In cod.etia quandam arborem assignauerit, manifestius assi Gra. antignabit,assignando arborem quam plantam. Am- quo hacυerplius primς substantiae, ideo quod aliis omnibus ba reperia
subiiciuntur, S omnia alia vel de ipsis praedican tur: in catetur,vel in iosis sunt,propter hoc maxime substan ris υero, tiae primae dicu tur. quemadmodum autem prima: Vide-Rbstantiae ad alia omnia se habent, sic & species rim, mini- ad genus se habet. subiicitur enim species ge- me
65쪽
a. l.addit ex his manifestu Fneri:genera enim de speciebus praedicantur: sp
cies autem cum generibus non conuertuntur.
Quare &ex his η species genere magis substantia est. Ipsarum vero specierum, quaecunque non sunt genera, nil, ii magis alterum altero substantia est: nihil enim familiarius allignabis de quodam homine ,hominem assignando,quam de quodam equo,equum. Similiter autem & in primis substantiis nihil magis alterum altero sub - . Ihuij si nita est: nihil enim magis quidam homo substantia est, quam quidam bos. Merito ' igitur post primas substantias sola aliorum omnium species, & genera secundae substantiae dicuntur. Sola enim haec ,eorum quae praedicantur, primam substantiam indicant: quendam enim hominem si quis assignauerit quid est, speciem quidem, quam genus assignando, familiarius demonstrabit: &manifestius faciet hominem assignando, quam animat: aliorum vero omnium quicquid assignauerit quis, assignabit extranee: velut album,aut currit,aut aliud quodcunque talium assignans. Quare merito hae solae aliorum secundae substantiae dicuntur . Amplius, primae substantiae,eo quod aliis omnibus subiiciuntur,&omnia alia de illis prςdicantur, vel in ipsis sunt, propriissimae substantiae dicuntur : sicut autem primae substantiae ad alia omnia se habent, ita genera & species primarum substantiarum ad reliqua omnia se habent: de his enim reliqua omnia praedicantur: quendam enim hominem dices grammaticum esse: ergo dc hominem, Manimal grammaticum dices: similiter autem &in aliis. Commune autem omni substantiae est in subiecto non esse. Prima nanque substantia
nec in subiecto est, nec de subiecto aliquo dici-
66쪽
tur.secundarum vero substantiarnm constat quidem etiam sic quod nulla est in subiecto : homo enim de subiecto quidem quodam homine dicitur : in subiecto vero non est: neque enim in quodam homine homo est : similiter autem &animal de subiecto quidem dicitur quodam homine:non est autem animal in quodam homine. Amplius, eorum quae in subiecto sunt, nomen quidem de subiecto aliquando nihil prohibet praedicari:rationem vero impossibile est : secundarum vero substantiarum de subieeto de ratio praedicatur, & nomen: rationem enim hominis de quodam homine praedicabis, & animalis sim i litem quare non erit eorum substantia, quς sunt in subie dio. Non est autem proprium substantiae hoc: sed & differentia eorum est, quae non sunt in subiecto:bipes enim & gressibile ae subiecto quidem quodam homine dicitur, in subiecto vero non est, neq; enim in homine est bipes,neq; gres sibile.Ratio quoq; dis scientiae de illo pr dicatur, de quocunq; ipsa differetia dicitur:velut si gressibile de homine praedicatur,& ratio gressibilis de homine praedicabitum est enim homo gressibilis. Non conturbet aute nos substantiaru partes, quae Dubitati ita sunt in toto, suasi in subiecto sint:ne forte co nis soluti..gamur eas no esse substatias cofiteri .no enim ita ea quς sunt in subiecto dicebatur, quasi ut partes inessent alicui. Inest aute substatiis & disseretiis omnia univoce praedicari. Omnia enim , quae ab his praedicata sunt, aut de indiuiduis praedicatur, aut de speciebus:a prima naq. substatia nulla est praedicatio:de nullo enim subiecto dicitur.Secundarum vero substantiarum species quidem de indiuiduo.praedicatur: genus vero & de specie
bus. dc de indiuiduis: similiter autem & diis
67쪽
rentiae & de speciebus.& de indiuiduis praedicantur. Et rationem quoque suscipiunt primae substantiae specierum , & generum , & species generis : quae conque enim de praedicato dicuntur, eadem & de subiecto dicentur . similiter autem rationem differentiarum suscipiunt & species,& indiuidua.vnivoca autem erant, quorum& nomen commune est, & ratio eadem. Quare
omnia quae a substantiis & differentiis sunt,uni- uoce praedicantur. Omnis autem substantia videtur hoc aliquid significare. In primis igitur substantiis indubitabile,& verum est quod hoc aliquid significant. individuum enim &vnum numero est quod significatur. In secundis vero substantiis videtur quidem similiter appellationis figura hoc aliquid significare,quando quis dixerit hominem vel animat: non tamen verum est,
sed magis quale aliquid significant. neque enim unum est qu9d subiectum est, quemadmodum prima subnantia et sed de multis homo dicitur,& animal . Non autem simpliciter quale quid significat, quemadmodum album s nihil enim aliud significat album,quam qualitatemὶ at species & genus circa substantiam qualitatem determi Rant . qualem enim quandam substantiam significant. plus autem in genere determinatio fit quam in specie .dicens enim animaI plus complectitur,quam qui hominem . Inest autem substantiis nihil illis esse contrarium. Primae enim substantiae quid erit contrarium, ut cuidam homini, vel cuidam animali 3 at vero nec homini nec animali aliquid est contrarium. Non est autem hoc substantiae proprium: sed etiam multorum aliorum ut quantitati.bicubito enim vel tricubito nihil est contrarium. at veris nec decem,
68쪽
nec alicui talium. Nisi forte quis multum pauco
dicat esse contrarium, vel magnum paruo. determinatorum vero quantorum nullum nulli est contrarium.Uidetur autem substantia non suscipere magis & minus.Dico autem, non quod subis
stantia no est a substatia magis dc minus substatia hoc enim dictu est quod est in sed st, unaquς-que substantia hoc ipsum quod est , non dicitur magis &minus .ut si est eadem substatia homo. non erit magis & minus homo, neq; ipse seipso,
neque alter altero,non enim est alter altero magis homo: sicut est album alterum altero magis minus album:& bonum alterum altero magis& minus bonur sed & ipsum seipso magis & minus dicitur.Vt corpus cum sit album, magis nucalbum este dicetur quam prius : & cum calidum sit magis & minus calidum dicitur. substantia vero non dicitur magis neq; minus. nihil enim . homo magis nunc homo quam prius diciturmeque aliorum quicquam, quaecunque subsantiae sunt.Quapropter non recipiet substatia magis &minus. Maxime vero proprium substantiae esse videtur , cum unum & idem numero sit contra. riorum susceptiuum esse : quale in aliis quidem non habet quisqua quod proferat tale: quaecumque non sunt substantiae: quod cum sit unum ni mero, susceptibile contrariorum sit. Velut color, qui est unus & idem numero, non ' dicitur al- η a lbus Sc nige&neque eadem actio &vna numero. praua & studiosa. similiter aute & in aliis, quaecunque non sunt substantiae.Substatia vero, cum unum & i de numero sit, susceptiua contrariorum
est.ut quida homo cu unus & idem sit aliquadoelii idem albus, aliquando fit niger, & calidus Msigidus,& Prauus& studiosus. in aliis aute nub. Los, Arist. a
69쪽
lis aliquid tale videtur. Nisi quis forsitan instet,
Instantia. dicens orationem dc opinionem contrariorum esse susceptibilia. eade enim oratio vera,& falsa videtur e1se. veluti si vera sit oratio, sedere que piam,eo surgente ipsa eadem falsa erit. simit iter autem dc de opinione. si quis enim Verum putet aliquem sedere,surgete eo, falso putabit, eandem
de ipso opinione habens'. Sed si quis & hoc sunSolutio. cipiat, tamen modo differt Nam ea quae in substantiis sunt, ipsa quide mutata susceptibilia sunt contrariorum. frigidum enim ex calido factum mutatur alteratur enim) dc nigruex albo,& studiosum ex prauo: similiter aute & in aliis unumquodq; eorum mutationem suscipiens, susceptibile contrariorum e Ih. Oratio autem & opinio, ipsa qui de immobilia omnino perseuerant:cum
Vero res mouetur, contraria circa ipsa si ut.oratio naq; eius is sedeat aliquis, permanet eadem: cum vero res mota sit aliquando quidem vera, aliquando aute falsa dicitur. similiter autem est in opinione. QMapropter salte modo proprium substantiae est, ut secundit mutationem 1uiipsius solutio susceptibilis sit contrariorum. Si quis autem re . alia recipiat etiam liqc orationem dc opinionem sus.ceptibilia esse cotrariorum, non est hoc verum. Oratio nanque dc opinio, non eo si, ipsa aliquid recipiant, contrariorum susceptibilia esse dicun. . A tur:sed eo P circa alterum aliqua passio facta sit. ι 'p . nam'se res est .aut non est,eo etiam Oratio ve- ra vel falsa esse dicitur, non eo si, ipsa susceptibilis sit contrariorum . simpliciter enim a nullo,
neq; oratio,neq, opinio mouetur. quapropser noerunt susceptibilia cotrariorum,cum nulla contrai ij sit passio in eis facta. Verum substantia eo quod ipsa cotraria recipiat, hoc susceptibilis ense
70쪽
se contrariorum dicitur. languorem enim & Ω- nitatem suscipit, & candorem &nigredinem:& Vnumquodq; talium ipsa suscipiendo, contrariorum susceptibilis esse dicitur. Quare proprium erit substantiae hoc, cum unum & idem numerosit secundum sutipsius mutationem, susceptibilem contrariorum esse. De substantia quidem
Vanti autem aliud quidem est discretum. aliud autem continuit: & aliud quidem ex habentibus positione ad se inuicem
an ipsis,partibus constat,aliud autem ex non habentibus positionem. Est aute discretum quidem Vt numerus,& oratio:continuu vero, ut linea,superficies,corpus, amplius autem praeter haec locus & tempus.Partium etenim numeri nullus est Communis terminus, ad quem copulantur partes eius. Vt quinq; , si sunt denarij partes, ad nullum terminum commune copulantur quinque dc quinque, sed semper discreta sunt.& tria & septem ad nullum communem terminum copulantur. neq; omnino habeas in numero comune terminum partium accipere, sed semper discretae sunt:qua - Propter numerus quide discretorum est. Similiter autem & oratio: P ctenim quantum est: oratio, manifestum estimes iratur enim syllaba breui,& longa : dico autem cum voce oratione factam:ad nullum enim comunem terminum particulet eius copulantur,no enim est comunis ter
minus,ad quem syllabae copuletur: sed unaquςci; diuisa est, ipsa secundu seipsam. Linea vero continua est: est enim sumere communem terminum punctu, ad quem partes eius copulentur:&superficiei, lineam:plani itaq; partes ad aliquem