장음표시 사용
121쪽
Hv N c Mergum accipiebat anno a nato Clitilio sexcentesimo tertio stipra millesimum, Cl. V. Doctor Petrus Pau iis, primarius artis Medicae publicus Prose tin Academia Lουgdun, Batava, mi Om Bergis. NorwNix ut be , ab eruditissimo viro Doctore Henrita Hotero Medico Bergensi, cui nec magnitudine parem, nec colore similem videre, nec apud aliquem Auctorem ejus historiam legere memini: eam ob causim, operae pretium me iacturum existimabam, si ejus leonem in tabella expressam, licet non adeo feliciter ut cupivissem, & qualem ex ave reficeata concinnare potui, historiam hie subiiccrcm. Avis autem marina est,&palmipes , Ansere domestico
major, aut certe magnitudine clarum: collum fere octo uncias longum, Gus ambitus paullo ma)or; caput breve, tres uncias tuum, rostrum nigrum, mucro natum , quatuor unciarum longitudinem sit perabat: lingua pa, ne tres uncias longa, nigra, mucronata, cartilaginea, quodam modo carinata, seperiore parte qua rostri parti connexa erat, parvis dentibus introrsim recurvis utrimque praedita, media autem parte aspera: palatum similiter quatuor exiguorum de brevium dentium introrsiim spcelantium ordinibus constabat, quibus escam retineret & conficeret; nam rostrum dentatum non erat: totum corpus densis pennis tectum
habebat; quae in pectore, toto Ventre, de alarum supina parte, breves le candidae, in doris autem alarumque prona parte, longiores dc nigrae; singulae tamen circa extremum, gemi nis maculis albis in lignitae, quae in dorsi quidem lateribus longiores, majoribus; quae vero circa collum in medio dorso, alim. & sepra caudam, minoribus,sic ut aliae aliis incumbentes, invicemque tegentes ad maculas illas usque, eam fere varietatem repri sentarent, quae in Meleagride sue Numidica gallina conspicitur: collum veluti torque cinctum erat e nigris pennis constante, caput etiam similibus pennis tectumi quae tamen oculos& rostrum ambiebant parvis maculis albis erant distinctae: sub gutture etiam aliquot parvas pennas albas nigris permixtas habebat: prona similiter colli pars, sit pra torquem illum nigrarum pennarum, aJunciae longitudinem parvis pennis nigris latera tamen alba habentibus erat ornata, quemadmodum dc ea pars quae infra torquem in pectoris lateribus: infra podicem transversam nigrarum pennarum lineam habebat, quas albae subsequebantur, deinde sub cauda aliae nigrae albis maculis notatae r crura habebat in extremo corpore sita, paullo longiora tribus unciis, plana, nigra, pedes quatuor uncias longos, plus quam tres latos, nigros, tribus digitis praeditos quorum interiores tribus articulis constabant, brevioresque erant, medii quastor, exteriores quinqueὶ nigra membrana simul connexos ad ungues usque, qui plani: singuli etiam pedes in posteriore parte paullo stapra inflexionem, parvum articulum instar calcaris haberant. Circa Farrensem insulam, quae inter Nomagiam εe Issandiam sita, captam hanc avem scribebat Hoterus,scetum in undis educare, nec Risi procellosis mari ac circa Autumnum, Hiemi sive initium, conspici, terram vero nunquam attingere, nec volantem unquam esse conspectam, adeoque nec alarum usum habere ad volandum,nec pedum ad incedendum: quo fit ut non nisi capite extet seo reserento quando se consipiciendam praebeti Huic non valde dissimilis videretur Mergus ille marinus, cujus meminit Gesnerus in
Paralipomenis ad Historiam de Avibus pag rq . nisi illi in dorse cineraceas plumas nigris maculis conspersas tribueret. Merrilli aequalis:nam a collo qua parte pectori conjungitur, usque adorrhopygium binos pedes longa erat: corporis ambitus binorum pedu longitudinem superabati alae quatuordecim uncias longae, cauda brevis, vix trium un-
122쪽
PER EO RiNA etiam avis est cujus hic iconem damus: nam ex Ameriea allatam
scribebat ornatissimus vir Iacobus Plate au, qui ius picturam coloribus expressam ad me mittebat, de inter mergos reponendam Censebat ex nautarum a quibus acceperat relatu. Quum vero apud neminem illorum qui de Avibus scripserunt quorum quidem lucubrationes videre mihi contigit) similis conjiciatur, rem ingratam exotico rum studiosis me non facturum putavi, si eam in tabella exprimendam curarem hoc capite reponendam. Ceterum aliam ejus historiam proferre nequeo, praeter eam quam ex sola pictura comcinnare potui, qucmadmodum nec aliquot sequutium, quarum pictura dumtaxat mihi conspectar idcirco benevolum te rem boni consulturum confido quae in medium adseram. AvEM hanc autem ansere paullo minorem, aut sero anseri a tu. magnitudine aequalem esse imtelligebam, longo quidem codipore praeditam , sed parvis de
brevibus alis corporis magnitudini non respondentibus, eam ob causam non valde, ut aibi tror, aptis ad volatum: caput, collum, dorsum, nigris pennis tecta fuisse ex pictura coniiciebam: pennas etiam in cauda & alis, nigras; in pectore autem totoque ventre, albas: to strum aquilinum & satis crassum, non planum, in quo nulla dentium vestigia expressa a in
parerent: ejus autem partem pronam obliquas quasdam strias habuisse, pictura fidem faciebat,& anteriorem capitis paullo supra rostrum partem, alba macula insignitam,si pictor quidem legitime illam expresserat: brevia nigraque ejus suisse crura, pedex etiam nigros &planos palmipedum instar, tribus digitis praeditos 3c brevi calcari, ut anates.
SV νου Rr o Ri s Mergi picturae, binas alias addebat Iacobus Plateau, mergi etiam ma.
rini appellatione insignitas, ipsas aves anseris magnitudine esse scribens, quarum quidem prior nonnullas notas cum mergis communes habere mihi videbatur, aliquas item cum Larist altera vero ad Lari sive Gaviae genera, mea saltem opinionet, potius reserenda, qu im ad mergos. Nos utramque in ligneis tabellis exprimenciam curabamus,qua
123쪽
CA PITE alitem, rostro, de collo, ad Mergi genera magis accedebat haee avis, quam ad Laros sive Gavias: nam collum oblongius atque rostrum triuncialis longitudinis habuisse videbatur, idque valde acuminatum & prorsius nigrum: capitis partem anteriorem,in qua oculi, ctiam nigram fuisse ex pictura apparebat, pennas quae in reliquo corpore, albas ad cineraceum colorem nonnihil tendentes, praeter eas quae in cauda, illae enim ad fuscum tendebant: alarum porro longitudine &. brevibus cruribus, ad Gaviae genera magis accedebat, quam ad Mergos: palmipes erat, hoc est, pedis distos membrana connexos habebat instar anatum & anserum: crura vero ec pedes, perinde ac rostrum, nigri prorsus erant
Quum porth haee avis inter mergum & larum sit dubia, totaque candicans, quantum quidem ex pictura conjecturam facere licet, rostro dc pedibus exceptis, dubitabam an -υρρα in Oppiani dici posset.
A L τε RA, cujus superiore capite mentionem faciebam, haud dubie ad Lari marini
genera est referenda: nam tota sorma Laris sive Gaviis similem esse pictura ostendebat. Illius etiam iconem, quia illi parem videre non memini, nec apud quempiam eorum , qui de Avibus scripserunt, extare puto, Lectoris oculis proponere non dubitabam. ILLAM autem anseris s re magnitudine esse, cipradictum est: caput ejus, collumque usque ad alas, pectus insuper & totum ventrem sis bis pennis fuisse tectum, pictura fidem faciebat, dorsi
vero M alarum pennas nigricoloris, rostrum praeterea habuisse aquilinum coloris B. vescentis, cui tu do quaedam admixta in rostri inserna sive supina parte:crura a
tem paullo quam in reliquis Lari generibus, mea opinione, longiora, si pictor justam eorum proportionem obse varit, atque etiam magis tenuia, subrubentis coloris, quemadmodum & pedes, qui plani, x eorum digiti membranacea cartilagine conjuncti. 1
HAης vem cum Mergo illo maximo
ex Nomagia accipiebat Cl. V. Doctor Petrus Paumius, ab eruditissimo viro D. Henrico Hotero, mihi sand prius non coo-γctam: illam tamen, simulatque videbam, esse arbitrabar cujus meminit Cl. v. Conradus Gese nerus in Paralipomenis ad calcem Historiae de Avibus, a Ioasne Cato Medico Anglo sibi misi e Picae marinae appellatione. Quum porro figura ab eo exhibita, satis infeliciter, mea opinione sit expressa pag. 767. neque descriptioni, sequente pagini propositae, per omnia respondere videatur, non incommode facturum existimabam, si veram iconem ad avis resiccatae formam expressam lectoris oculis subiicerem. MARINA
124쪽
MAR IN A autem avis haec erat&Nin i pes, ex Anatum genere, tametsi rostso dissimili. Magnitudine Querquedulam imitabatur, ut ouae a summo capite rostro renus, ad extremam caudam usque, novem unciarum longitua inem non superaret, paullo tamen crassiore videbatur corpore quam Querquedula: densis Sc conscrtis tecta erat pennis, prorsus nigris tam in dorso quam in prona parte alarum, quae, sex uncias lonne, vix ad caudam usque pertingebant: nigrae similiter erant pennae caudae brevis,& vix binas tinctas longae, quae numero scptemdecim: pectoris & ventris usque ad caudam pennae, S illae quae sub cauda albae erant : collum, quod satis breve&crassum, nigris pennis erat tectum dicaput non valde magnum, ejus vertex rostro tenus niger, reliqua pars capitis a rosito usque ad occiput, supra & infra oculos, alba, ea tamen quae infernae stuc supinae rostri parti proxima, cineracei coloris: rosuum habebat unciam cum semisse longum,quodammodo aquia linum, & mucronatum, tenue tamen & planum: nam qua parte capiti contiguum, sescunciam latum erat, eius prona sive superna pars capiti proxima, callosa, paene ut in Psittaci rostro, subsequens, in qua rimae pro naribus, ex susco subcaerulea, tam insuperna quam inserna rostri parte usque ad primum sulcum, tribus enim obliquis sulcis prona & supina rostri pars erat insignita, spatium inter primum & secundum uil cum partim candicantis erat coloris, partim subrubii; reliquum etiam rostrum subrubebat, cujus prona pars in mucronem nonnihil aduncum desincbat, ut supina in aliquantulum simum, quo arctius claudi posset: linguam habebat rostri fere longitudini respondentem, cartilaginosam, sub- flavam, mucronatam & quasi triangularem instar soliorum cyperi: ejus pedes in extremo
fere corpore siti, plani, tribus dumtaxat digitis membrana simul connexis Constantes, sine calcari, coloris ex flavo rubescentis; unguibus nigris: interior digitus in utroque pede tres habebat articulationes, medius quatuor, tertius qui exterior, quinque. . . Capta fuerat haec avis circa Farrensem insulam, ut adscribebat Hoterus, eam ob causas Anas Fartensis nuncupari posset: sed quum illi similes ante fueriot observatae ad De tum Nas vicum vulgo mergate dictum, ab iis qui in Nova Zembrisuerant, non immorito Anatis Arcti appellationem obtinere posset.
, v M aliis avium picturis quas Iacobus Plateau ad me mittebat,hujus etiam accipi bam, sed mutilam, avis videlicet cu- iuspiam caput cum collo pectore tenus coloribus expressiim, quod caput quum cicuris Pavonis capiti valde simile appareat, huicavi, Pavonis appellatio non incommode mea
quidem opinione dari posset, quia qui mittebat aquaticam avem fuisse arbitrabatur, caratione Pavo marinus nuncupati. Illius autem picturae exemplar, quia peregrinae avis crat, cui similem videre non memini, in adposita tabella exprimendam curabam, cui
pauca ad Gus historiam pertinentia adiicie-
H vi us igitur avis collum, pectore tenus, octo unciaε erat longum, circa caput, Vix binas uncias latum : ipsius capitis & rostri forma, tum etiam magnitudine pavonem domesticum adeo aemulabatur, ut pro eo capi
potuisset, nisi cirrhi diversi fuissent: nam in
capitis vertice frequentissimas tenues & angustas pennulas planas,&comii ramentorum instar crispas & contortas habebat, flavescentis coloris, quarum longissimae quatuor unciarum erant,nonnullae trium dumtaxat,quaedam etiam breviores, omnes in lateribus raris
tenuibusque villis septae; reliquae totius capitis plumae breves, x nigrae, qua vero Oculos cir cumdabant
125쪽
cumdabant ex rubro suscae, ipsum rostrum nitrum: pennae collum cingentes, pennis gallorum gallinaceorum colla ornantibus non aissimiles, prorsusque nigrae, quarum pleraeque quinque unciarum longitudinem habebant, quaedam etiam sex uncias superabant. ut ex earum dimensione observabam; picturae enim addiderat aliquot colli de cristae pennas, in facilius cujus magnitudinis & formae essent, agnoscere possem. M agnitudinem pored vel formam avis, 1 qua caput illud resectum, nec is qui picturam ad me mittebat, significabat,& haud scio an ipsit nota suerit: itaeque plura non addo. AElian Historiae Animalium lib. xvii. cap. xxiv. mentionem facit cuiusdam Indicae avis, quam, citreum nuncupari ait, Pavonis magnitudine, cujus capitis plumae cro, is quibusdam guttis sparsis distincta sint, & pedibus colorem csse sandaracae.
ΙN earum avium numero, quarum picturas Iacobus Plateau mit 'bat . cujusdam etiam avis caput erat cum collo pectore tenus, valde ingenti &crassis rostro praeditum, cui satis pauca similia videre memini: Illam picturam, licci integrae avis non esset, quia tamen non miniis sorsitan peregrina, quis quae superiore capite exhibita, dignam existim tam cujus exemplar in tabella expressum Lectoris oculis p mponeretur. M A c N A M pol sive, novem uncio
clarum: rostru cumgitudinem superabat, ipsum vero rostrum directum,& minime curvum in dodrantalem mucronem desinebat, qua autem parte capiti jungebatur, palmum erat latum : capitis collique trona pars cum rostro nigri erant coloris, supina vero S guttur cineracei, cujus etiam c oris maculae caput sab oculis ad mltri supinae partis radicem, insignitum erat: pennas in vertice paene, nonnihil reflexas cristae instar habebat: nullam autem ingluviem a rostro propendentem perspiciebam , scd guttur & infimum collum in antenorem partem valde prominula & protuberantia. Eiusmodi erant notae quas inmissa pictura observare
poteram. Percontabatur autem, qui diam mittebat, an ejus avis caput esse posset, cujus menti
nem facit Ioannes Gpnsuer de Mendose Augustiniani ordinis monachus cap. xxit. lib. Iir. eius Historiae quam de Sinarum regno scripsit,cujus verba ex Hisipanico & Italico se mone sic Latino reddebam. Piscandi ratio non minore industria in hoc regno peragitur, quam Anatum educatio; eam ob causam relatu digna. Habet Rex in omnibus urbibus secundum flumina sitis quaedam aedificia, in quorum singulis multi marini corvi aluntur, quorum opera piscatio peragitur iis mensibus, quibus pisces seos sortus ediderunt. Eductos enim ex illis aedificiis' corvos, ad fluminum ripas transferunt, in quibus multas pisicatorias scaphas, media ex parte aqua plenas, habent: quibus in orbem disipositis, singulis singulos torvos adjudicant. Hos deinde sub alis longo su niculo alligant,eorumque guttur sive ingIuviem alio funiculo adstringentes, ne pisces captos vorare queant, in aquam proiiciunt, ad pisces capiendum: quod adeo avide exequuntur, ut admirationem pariat: nam magna celeritare sese me gentes, atque sub aqui tantisper haerentes, donec guttur sive ingluviem a rostro ad pectus usque implere queant, deinde emergentes simili Metitate ad scaphas remeant, captosquo pisces
126쪽
ag Σ Ο Υ I C o R v M L I B. v. io pistes in aquam squam ad pisces vivos conservandum in scaphis contineti diisimus resi.
ciunt ilico ad piscationem revertentes. In simili exercitio quatuor horarum spartope severant tanta dexteritate, ut nullus alteri sit impedimento,donec aquam,quae in scaphis, piscibus repleverint: postea seluto vinculo, quo guttur adstrictum fuerat ne pisces in alvum transmitterent, dimittuntur ut pisces venentur quibus ipsimet vesicantur: sunt enim iamclici, quia die pilaationem praecedente, illis cibus solitus non datur, ut ad piscationem tanto fiant alacriores. Ubi vero aliquanto tempore in aqua versati sunt piscibus vescentes, denud ex aqua rerealiuntur, &, in suas caveas illati, domum transferuntur. Tertio quoque die istuὸ exereitium repetitur, totis illis mensibus, quibus piscatio peragenda est: adeo 'autem ad simile exercitium proni sunt isti corvi ut toto anno in eo perseverare cuperent. . Ceterum marinus ille corvm quandam innitatem habere videtur cum ea ave, cujus meminit .ssilianus lib. xv I. de Animalibus cap. iv. his verbis: Avem κέ ν in India nasci x. ..... acccpi magnitudine triplo majorem otide, bre permagno ,& longis cruribus, ingluviectiam, maximai absenum quiddam sonare, ejusque summas alas pallidas, ceteras vero
pennas cineraceas esse. DVel cum illa ave quae ab Oviedo cap. xxxvrII. Summath Indiae Occidentalis deop.ur: lib. xiv. Historiae Generalis di Naturalis appellatur Λ describitur. Eam vero Onocrotalum esse censeo, quia illam similem esse dicit ei quam aliquando Bruxellae con in o---.spexerit in Caroli V. Caesaris aula, vulgari nomine istic appellatam. ἰHujus vom Myessigies marmorea etiamnum spectatur Bruxellae ante Principis palatium. Verum quidem est Onocrotali plumas cincracci esse coloris, quum illius, cujus Gonsales de Mendo mentionem facit, ex ipsa corvi appellatione, nigrum esse ὸebere, conjecturam facere liceat. qualis est cujus iconem damus, praetercolli antcriorem sive supinam partem. Lectorem porro ne pigeat consulere tam AEliani quam iniedi locaa me produm,tum etiam quae Gesnetus lib. iri. Histor. de Avibus, de Onocrotalo scribit. Verumtamen,utingonue proferam quod sentio,. mea opinio valde inclinat, ut eam. avem cujus figuram capitis exhibemus, corvum illum esse putem , sus meminerunt Batavi in suis Diariis,quae navigationum in Iavam,Taprobanam vel Sumatram, de Moluccas insulasinstitutarum desicripti em continent, quemque Lusitano vocabulo Ris f Eo R,M ta. appellarunt, quod caudam habeat bifurcam, eam, ut aiunt, interdum explicans denuo Milo. contrahens sartoriae Brcipis instar: magnum enim longumque rostrum eam averti habere reserunt, pennisque maxima px parte nigrisesse praeditam, in pectore tamen candican bus; dc quum ejus alae cxpansae, oroiae longi dinem explere i magna aviditate pisces marinos, luriandines appellatos, supra aquam nonnunquam sese attollentes 8e volantes, per sequi, atque non modδ piscium exenteratorum latestina, quae nautae abiicieban enim etiam sui generis avium squas nautae interdum capiebant, abjecta intestina vorare. Istorum autem corvorum duram esse carnem , de magna cum dissicultate percoqui posse '
dus, odi etiam corvos in deserta illa intula, cui Mauriiij nomenindebant, adeo cic
res reperisse, ut manu prehenderent, etiam suis nidis insidentes. . .
Ferdinandus Oviedus cap. xxxi. ii Summath Mario majoretii esse dicit istam avem,&rati borcaab appellari, quia caudam in binas partes divisam gestata Rahl.hoi
Aeti v M quaedam capita valde ingemuin suo museo se habere scribebat idem Z
Nau: maximorum ex istis duas picturaς ad me mittebat, addens obsemitam bu- . . lare jus amam rum magnitudinem: illa autem deprehendebam inter se diste re vii Ie serma,ra calvariae magnitudine: rostrorum vero longitudinem paenEaequalem iPRio RIs etenim, cujus calvaria minor,&oculorum cavitas non admodii ampla, I .st . Pro ta0ro rostro, ater prorsus erat ibr, B ejus longitudo pedalis a calvaria ad extremum a M 3. muc Mm, lauando autem suxta cranium fia quatrum unciarum ι ejuspars pro 'sive su perna, directa& valde mucronaia,supina vero sive in*rna, magis carinata. iIstud vero rostrum dubitabat an ejus avis esse posset, cujus meminit Iosephus a Comi Hi R NMuralis Moralis ijdibiti cap. x tvι i. Condere appellatae , immensae magmtudinis, G.4- atque inauroboti , ut non modo ovem, sed etiam ViMum rupere dc vorarepossit. An ama potius thius quam describit Ioannes Leo Africanus sub finem lib. ix. D iptionisAfricae nia ver is. ' ζ' avis est omni Iuri earum, quae in Aminae riumux,m iura, grue prin Nesima.
127쪽
cenor, erissimeque predita rostro , collo, & cruribus: adeo sublimis vota, ut oculorum aciemesiugiat, de conspecto alicujus animalis cadavere supra terram jacente, ilico in illudit tuae. Raro sola sed gregatim volare solet. Longaeva est: nam pleraeque conspectae sunt calvo de deplumi capite, tamquam vulsae fuissent capitis pennae. Inde colligere licet, praenimio senio pennarum defluuium pati : eam ob causim suos nidos velut recenter natae re
petunt,ubi a suis pullis educantur. Hactenus Ioannes Leo: sed avis illa nihil aliud est quam Aquilis genus.
ALTER I v s porro, cujus calvaria major,& quinque uncias alta, ulorum cavitas valde ampla, Sc longe maior quὶm superioris: albus erat color; rostri autem longitudo ab emtima cuspide ad cranium usque, paullo major quam prioris, latitudo juxta cranium quatuor unciarum, proris pars crassior& magis Elata quis in priore, supina veto paullo bre. vior oe angustior. Adscribebat autem qui mittebat, admirabile esse rostrum propter insignem magnitudinem, nec Auctorem vidisse, qui alicujus avis tali rostro praeditae mentionem faceret, nisi quis arbitretur Marcum Paulum Venetum de simili ave agere, in insillae Madagasear d scriptione. Eius verba ex Italico exemtari adserre libuit Ae Latina faceret quia vulgare Latinum exemplar multa praetermisisse videtur, quae Italicum habet. Sunt autem illa
ejusmodi, cap. xxxv. libri III.
Narrant incolae, certo anni tempore advolare mirabile avis genus, rata ab ipsis appellatum, Aquilae quidem simile, sed admirandae magnitudinis, adeoque vasti eorporis be tanti ruboris, ut elephantem unguibus corripere atque in altum sublevare possit, deinde caderesinat, ut mortui carne vescatur. Qiu autem viderant, ejus alas expansas, ab unius extremitate ad alteram sedecim passuum esse dicebant, earumque pennas Oeta sere passus esse longas, earumque crassitudinem pis longitudine respondentem: se autem existimantem GWphum forsitan esse. quia media ex parte avis,'altera dimidiataod ingitur, terr gasse eos qui se vidisse dicebant, an similem formam haberet; respondisse, meram avem esse, quemadmodum est Aquila: Quae quum magnus Cham intellexisset,suum Legatim in eam Insulam misisse, eo quidem praetextu, tamquam de redemptione alicujus Esuis. qui istic detinebatur, acturum, sed revera ut&insulam exploraret,&quae in ea erant assimiratione digna observaret: illum redeuntem, ut intellexi,eius avis Ruch pennam ad magnum talam retulisse, quam affirmabant nonaginta palmorum Iongitudinem habuisse, ejusque calamum binos palmos fuisse crassum . illam vero pennam magno Cham adeo fuisse gratam, ut ii genti munere eum qui attulerat, affeceri eterea apri dentem res tum ruisse, quatuordecim libras pendentem: ingentes enim in ea insula nasci ferunt, bubalor u magnitudine. Haec M. Paulus ,
DE sCRIPTA Gotiarum e--τ qum videre mihi contigit, aut quarum piam as Musim, historia; paucorum Animatam quadrinpedum hi toriam etiam aggrediemur, de admirando tamen quodam cornu priis amori. Coram a ramdum.
AN N o primo & sexcentesimo septa millesimum a nato Christo, Hollandi nautae
ex sua navigatione reduce admirandum quoddam comu adferebant: cinis1ὸ simile videre non memini. Verum quale esset animal quod illud gestasset, ipsia ignorabant, ut qui in quodam tuguriolo reperissent, a quo abesset illius dominus, eum te. liquis eius p. gi incolis ad bellum profestiis. Ceterita quum ornatissimus de doctissimus vir Ioannes ab Hogelande ob raritatem illud redemiser, m nostia amicitia mihi concedebat, ut illius iconem in tabella exprimendam curarem, Ze ipsius cornu qualemcumque historiam ex notis quas observare liceret, concinnare posscim ii LL v D porro com viginti aut plures uncias loreum fuisse arbitror: nam tametsi eratima pars messalaisset, ut inflari posset, novemdecim umiarum longitudinem adhuc o tinebat :decem vero inciarum erat ambitus infimae partis qua capiti instrum fuerat i extia mae autem, quae recisa, duarum cum semisse. Ipsum certὸ cornu admirabilis erat aer Diuiliam by C
128쪽
tiam totum ex ossis osseis 'tramis imbricatim dispositis costabat, in posteriorem partem reeurvum, infima parte qua capiti innatum, sedecim squamarum ordinibus praeditum, quae oblique deinde ab infimo ad summum sese torquentes 1 sinistia ad dextram earum
seriem sequend duarum&sexaginta numerum explebant : suprema pars Octodumtaxat dines habebat: a dextra autem ad sinistram seriem sequendo, duabus te septuaginta squamis singuli ordines constare reperiebantur, quia magis in obliquum torquebantur: squamarum coIor partim sustus crat, nonnullarum etiam albus: atque in singulis squam,rum interstitiis villi quidam adhuc apparebant. An mobile fuerit cornu, dubitari posset, quum interna &'eavli pane quasdam membranas etiamnum retineret, quae fidem fac rent, eam partem non solida aliqua materia aut osse expletam ibisse, sed carne dumtaxat. pono gemino cornu praeditum suerit animal quod illud gestayit, an singulari, nihil af--rare poteram, qui cornu retulerant, quandoquidem ut dixi, animal non viderint, nec quemquam convenerint a quo percontari possent.
N epistola quam Iacobus Plateam cujusin hae Exoticorum historia erebra si mentio: 1 Novembri mense anno millesimo sexcentesimo secundo a Christi nativitate ad meisibebat, inter alia significabat; se tria illius animalis, quod Hisipani ab armis quibus tectus est, .m diis appellani,Gallis vera voce Brasilianica Iam dicitur in suo Museo versa habere genera: unum quidem valdὰ magnum,eius formae cujus illud erat,quod in scholio ad Nicolai Monardes caput de Armadillo,Libro de Medicamentis simplicibus exo isentali India delatic ante aliquot annos exhibebam,&nunc denud exhibeor aliud item illi sere simile, sed minus: tertium,ab illis forma diversum, jusquidem Iconem cinioribus expressam illo tempore ad me mittebat,sed erus magnitudinem non adscribebat:
129쪽
de qua re monitus, illius longitudinem de crassitudinem insequente Iunio etiam addebat. Hmus forma, quum ab ejus generis animalibus quae mihi conspiccre licuit, sit diversia, nec a quopiam exhibitam putem,in tabella delineandam & sculpendam curabam,ut huic capiti adponeretur, addita brevi eius, quam expictura concirmare potui, historia, Recem
riorum quorumdam testimonio confirmata.
- Iar. HABEA AT porio id animal pedis unius & quatuor unciarum longitudinemi corporis vero ambitus erat quatuordecim unciarum, binis videlicet minor longitudine: ejus tegmen durum S: testaceum, fuliginosi coloris, quem forte vetustate de manuum tracta tione contraxerat, quodam modo tessellatum, a collo ad medium corpus quasi orbiculatae figurae tessellis varie pictis distinctum, medio autem corpore, ternis ordinibus quadrangularum tessellarum varie etiam pictarum insignitum, postrema tegminis pars similibus orbibus distincta erat, qualibus pars anteriore totum etiam caput ad nares usque similibus t stis tectum: aures patentiores, nec adeo mucrunatas habebat, ut illud quod in scholio ad Monardem exhibitumi cauda brevis erat, duobus digiti humani extremis articulis non major, tota etiam Orbiculatis tessellis tectar ventrem nulla crusta tectum fuisse, sed villis dumtaxat oblitum, pictura repraesentabat, quemadmodum etiam crurum posteriorem
partem, atque guttur, & nates: posteriores pedes ternis digitis de calcari preditos suisse pictura fidem faciebat, anteriores vero dumtaxat buiis & calcari, nisi a pictore suerint printermissi r penem satis longum de exertum habebat. Ceterum istam varietatem oriri arbitror e Provinciarum, in quibus hoc animal vivit,
diveisitate: e variis enim regionibus adferri certum est.
Qui de hoc animali scripserint, Consalvum Ferdinandum Oviedum primum fuisse com rio: reliqui enim qui aliquid de illo tradiderunt, ab ipso desiimpsisse videntur. Is
igitur cap. xxii. sui Summarii Barduo appellat, hoe est, panopia, sive intrita armatura tectum, S υταυ--, his verbis quae ex Italico sermone Latina faciebam. in ρακος, sive undique armis munitus, vel, ut Italicum exemplar habet, mribto animal est aspeciu admirabile, valde diversum ab iis quae aut in Hispania, aut in aliis Eur pae regionibus conspiciuntur. Quadrupes est animal, totumque corpus cum cauda corio tectum habet simili cortici Lacerti, de quo infra sumus dicturi scio filum Ammia incoloris inter album δe cineraceum mixti, ad 3lbum tamen magis accedentis. Ejusdem vero est formae cum equo undique armis munito, caniculae autem vulgaris magnit
dine : non est animal noxium, domiciliumque habet in terrenis tumulis, pedibusque, teruram egerendo, sua latibula fodit cuniculorum instar. Capiuntur haec animalia vel retibus, vel balistis petita occiduntur, mma autem ex parte sementis tempore, quando stipulae aduruntur,aut agri coluntur ut gramen producant in boum de animantium pabulum. Ata quoties me hoc animali vesci contigit, ac sane melioris saporis quam hoedos, de salubrem cibum esse comperiebam. Ceterum si haec anim ba in iis Provinciis conspecta suissent, in quibus equos undique armatura muniendi consuetudo ori nem sumpsit. ex hujus aru malis aspectu exemplar desumptum opinari quis posset. Haec Oviedus. Licet porro hujus animalis saporem adeo commendet Oviedus, Iosephus tamen C sta Historiae Natures. ae Moral. Indiae Occidentalis lib. iv. cap. xxxvi II. non est ejus opirnionis, longeque Gazae camem praeseri, animalis de quo proxime sequente quarto capitis
VR si s Amstetredam ensis quendam civem, cui nomen Rutgem Ioarmis F. in suomuseo variis conchyliorum generibus ac aliis peregrinis rebus benE instructo, imter alia exotica habere intelligebam resiccatum quiadam animalculum quadrupes admirabile, quod quum valde rarum esset in hisce regionibus, locum habere volebam in meis Exoticorum libris. tam ob causam ornatissimum de humanissimum virum The doricum Clementis F. Coornitati, ejusdem urbis civem, orabam ut illud vivis coloribus depingendum curarer, atque ejus magnitudinem mihi significaret: quod, pro ea qua mihi cum illo est amicitia, lubens seeit: nam honestissimus juvenis Volcardus ejus F. exprim bat, dc ipse picturam, addita magnitudinis animalis partiumque ejus desisnatione, dc alia' rum quarundam notarum significatione,ad me mittebat, e quibus qualemcumque runs animalis historiam concinnare possem: iconem autem ad picturae exemplar in lignea in bella exprimendam curatam,quae adponeretu
130쪽
culum squantum ex notis ad me missis colligere poteram pedem & septem uncias lorgum:ejus ambitus,quia exenteratum , dc siccitate contractum erat, longitudinis proportioni non rc ndebatinam si, qui mittebat, veram ejus crassitudinem adnotaverat, ea sex uncias non supera bat: caput autem ferὸ Linas uncias erat latum, paullo misniis lotinum, collum non asco crassum ut pictura refert,
pilis, quemadmodum & to, tum corpus, tectum erat, nullamque caudam habere demonstrabat pictura , atque etiam cauda carere ab iis qui illud viderant, postea intelligebam: pilorum color ex tusco quo dammodo spadimus, sive potius qualis fere in crassiore illa lanugine magnas A: crassas Indicas nuces tegente conspicitur : crura habebat brevia, tres uncias dumtaxat longa,l irsuta, pedes tribus longis Naracutisque unguibus praeditos, iisque contigitis, quorum medius aliis longior, ut ad scandendum quam ad gradiendum magis apti viderentur. Haec sunt quae tum ex pictura, tum ex notis ad me missis observare mihi licuit, pleniorem dc cxactiorem historiam daturo, si ipsum animal conspicere&observare potuisscm. Ceterum inter eos qui de Americae provinciis scripserunt, paucos hujus animalis mentio m facere comperio, uno Consalvo Perdinando Ovicdo exccpto, qui sane cap. XXIII. Summari, Indiae Occidentalis, luculentam ejus historiam tradit leam quia hujus anima lis naturam & moros graphice depictos continet, hic in lectoris gratiam adiicere volui.
Perein tigera, inquit Hispanica enim lingua scripta est ea Historia, No sic Latina reddebam) sive Canicula agilis, animal est omnium quae viderim ignavissimum; nam adehientse movetur, ut, ad conficiendum iter longum dumtaxat quinquaginta passus, integro die illi opus sit. Primi qui illud conspexerunt Christiani, in memoriam revocantes, AEth pem in Hispania Ioannem album appellari solitum, per α φρασου videlicet, ut inpositum intelligeretur, sic istud animal reperientes, & ejus naturam considerantes, nomen illi indiderunt ejus naturae prorsus contrarium, agile appellantes, quum adeo tardum
Est vero hoc animal ex eorum numero quae in Continente maxime admirabilia sunt, propter dissmilitudinem quam habet cum reliquis animalibus: binos palmos longum est, quum plenam magnitudinem adquisivit, aut paullo majus: crassitudo sere longitudini re spondet. Quatuor exiles pedes habet, eosque quatuor unguibus praeditos avium instar, iis tamen simul connexis, & minime aptis ad corpus sustinendum: nam propter pedum exilitatem Sc corporis gravitatem, ventrem quasi rependo per terram trahit i collum in sublime elatum&surrectum gestar, prorsus aequale ad supremum usque fastigium, pistilli instar, in quo facies sita, orbiculata, non valde dissimilis nomiae, ipsis pilis circulum sommantibus, paullo tamen longior quam lata: parvos habet oculos & rotundos, nares simiae
instar, os valde exiguum: collum nunc in hanc, modo in illam partem torquet, tamquam attonitum. Summum horum animalium desiderium esse videtur, ut vel arbores, vel palos constandere queant; ideo magna ex parte in arboribus, vel etiam in altissimis earum ramis conspiciuntur, quas longis unguibus apprehendentes, lente conscendunt: cauda caret, pilosidue habet ex albo cinera os, ut taxus fere. Ejus vox a reliquorum animalium voce valde dissert, quia canendo sex voces per intervalla dumtaxat proseri, unam altiore tono quam alteram semper diminuendo,videlicet,ut prima sit altioris toni quam reliquae,
deinde aliae sensim descendendo minuantur: nam quemadmodum si quis canat, la, sol, se, mure, ut, sic hoc animal simili tono pronunciat, ha, ha, ha, ha,ha,lia. Et, sicut capite de Bardvis dicebam, si id animal conspectium fuisset in illis regionibus, in quibus equos crematura muniendi consuetudo originem habuit, ab eo animali exemplum desumptum fuisse videretur: sic primus musices inventor, ejus initia ab hujus animalis cantu sormasse dici posset, potius quam ab ulla alia causa: nam soc animal per sex has voces nos idem docet, quod per la, sol, se, mi , re, ut, intelligere licet. Ad ut ad ea us historiam revertamur,. Κ a nocte