장음표시 사용
201쪽
i 8L AROMATVM HISTORIAE Quam vero procul a Caucaso monte dissitae sint hae regiones, ex topographicis chartis
N O M E N est Malavarica lingua Malacitana vero Leiis, Arabibus medicis tum vulgo P l: tamcisi Avicenna lib. ii. cap s49. δe 13 o. siccundum Bes lunensis tralatione ninqui, & Pi per longum Durfi l .lappellet,&Faisset, quem secutus est serapio, lib. si in pl. cap. 367. uterque Arabs. In GuZarate S Dccan dc in Bengala Merou longum veto, quod solummodo istic provenit, M i R v xi non est, si Theophrastus, lib-cap. 22. Diosc. lib. 2. cap I hos secutus in plerisque Plinius, lib. XH. cap. vir Piperis plantae formam ac notas ignoraverint, de indigenam in ea describenda fidem secuti sint, ob regionum distantiam. χiod vero Arabes in eodem errore versati sint, de nonnulli etiam ex recentioribus, illud trium. SERI TvR autem Piperis planta ad radices alterius arboris magna certe ex parte juxta F fet arborem aut Palmam plantatam vidi ad cuius usque fastigium sese convolvendo scandere s let: ibliis raris, mali Assyrii estigie, sed minoribus, Λ per extremum acutis, virentibus, gustu calidis aliquantulum, & solium Betre sive Belle, cimus ante memini, sapientibus. Fructus uuarum modo racematim cohaeret, minores tamen sunt Piperis racemi, di ipse fructus minor, semperque virens, donec siccetur, Λ plenam maturitatem consequatur, quae incidit circiter medium Ianuarium. Radix pusillia, non Costoli milis, ut voluit Dioscorides lib L. cap. Is o. quandoquidem Costus radix non est, sed signum, ut peculiari capite dicemus. INTER plantam quae pipcr nigrum fert, Λ eam quae eandidum, tam exigua est disterentia, ut a solis incolis discerni possint: quemadmodum vitem quae uvam fert nigram, ab ea quae candidam fert, non dignoscimus, nisi cum uvas habent, & illas quidem maturas. y AE autem longum Piper profert, longe alia est planta: etenim non plus liabet similitudinis cum superioribus,quam faba cum ovo. Praeterea Pi per longum in Bengala nascitur, quae regio quingentarum leucarum spatio a Malavar distat,ubi Candidum & Nigrum gignuntur.
P R E T iv M longi Piperis in Bengala est unius Lusitanici aurei cum semisse in singulas
centenas libras. In Couchin vero, ubi plurimum N igrum nascitur,quinque aureis emi sb-lebant centenae librae: sed abhinc quadriennium aut quinquennium, quod in alias etiam regiones importari coeperit, quingecim aut viginti aureis cmendae sunt. Piperis autem nigri pretium in centenas libras est duorum Lusitanicorum cum semisse natali loco: at in Bengata duodecim Lusitanicis emuntur totidem librae. CANDIDI plantae rariores sunt, nec nisii certis Malavar & Malacae locis ram nascuntur. Solet Magnatum mensis inferru eo enim utuntur quemadmodum nos tale..Veneianis resistere & ocularibus medicamentis utile esse asserunt: quod & Dioscorides lib. TI. cap. I IO. annotavit,atque utinam totam huius plantae historiam tam vere dc scriptisset. SED nec Brasma vocabulum, quod apud eundem Dioscoridem : bidem legitiir, nec Brechmasin, quod apud Plinium, libxi I. cap. vli. unquam his in rcgionibus audivi, aut auditum puto. CONDI v N TvR aceto aut sale virentes adhuc & immaturi piperis nigri racemi, S: usui asservantur. AR ABF s &: Persae medici Pipet calidum tertio ordine constituunt. Sed Empirici , cujusmodi sunt maxima pars Indicorum medicorum, frigidum Piper faciunt, ut pleraque alia aromata quae ex calfaciunt. ORATOS autem omnes Medicos volo, ut Piperis candidi loco quod calidius est S: odoratius Nigrum non praescribant, nisi candidi sit paenuria. Si liter ne longum Pipercandidi aut nigri loco substituant, cum prorsus diversae sint plantae, de nigrum cum candido magis conveniat.
CETERVM ne quod Piperis genus desit, mentionem hie subiicere libuit ejus Piperis
quod lingua Mala varica a Canara nomen sumpsit. Est autem in anc, illoque utuntur ad pituitam a capite evacuandam, dentiumque dolores: nonnulli S in Cholcrico quem vocant assectu. Ejus autem sormam describere supervacaneum existimo, quoniam in Lusitaniam non deportatur. Pinris historiam etiam cisi ibit Lai.rum sed paululum a noctio Aκ-
202쪽
Piperis albi uva ad vivum expressa.
203쪽
- C A p v T x x I II. TAM ετ si Cubebis raro in Europa utamur nisi in Compositionibus: attamen apud Indos magnus earum in vino macerata tum est usius ad excitandam venerem , tum etiam in Iaoa ad excalfaciendum ventriculum. . . AppELLA TvR hic fructus ab Arabibus medicis a vulgo radebecbim: in Iaoa, ubi frequens nascitui reliquis Indis, praeterquam in Mala'o, Cubalsὶι. Id autem nomen huic fluctui non est inditum, quod in Sina nascatur, quandoquidem ex Sunda de Iam, ubi plurimus est, in Sinam perferatur: scd quoniam Sinenses, qui Oceanum Indicum navis'bant, hunc fructum, quem in jam cnum cratis insulis emerant, cum aliis mercibus in alios maris Indici portus Ze emporia transvehebant, Camue appellantes: illi autem hanc vocem corrumpentes, quia a Sinensibus accipisbant, cibat Sini nuncuparunt.
CETERUM lam planta Malo vulgari, minoris soliis Piperis, sed angustioribus. per arbores, Hederae, aut, ut verius dicam, Piperis modo repens, non Myrti emgie, aut soliis Myrto similibus. Fructus racematim conaeret, non quidem ut in uva comunctim, sed singulis granis ex suis pediculis dependentibus. Flos est odoratus. SILvas TR is est haec planta, &sponte nascens, non domestica, neque multorum generum, uti falso Monachi Commentatores in Mesucti sub finem primae partis distinist. I. p. 3 6. putarunt. ΤANTA C Avo ATI PIPERIS vvΑ. Ex IA C. GARETi ICONE, quam eum inius ova fragmentis ad me mittebas, expresa.
204쪽
T A NT A autem in existimatione est fructus hic etiam ubi nascitur, ut eum incolae de coquiant, antequanaefiserti sinant, metuentes ne alibi satus enascatur. Hinc sieri puto, ut corruptioni magis sit obnoxius, cum hic, tum in Europa.H AEc a Lusitanis fide dignis accepi, qui longo tempore in insula Iaoa habitaverunt. t o N cst Piperis genus sui putant nonnulli quoniam plurimum Piper ex Cunda ad- Cis da Mavehitur, quod nihil disteri S Malavarico. Haec vero planta cum fructu diversi generis est minimaque quantitate istic nascitur. P vTAT Matthaeus Silvat. cap. 38 t. ex Serapionis & Arabum auctoritate Cubcbas Matib. siunihil aliud esse quam Dioscoridis Myrtum silvcstrem, quem Ruscum vocant i aut Calpe sium Galent. Sed fallitur. Nam cum Serapio , aliique Arabes qui in lingua Graeca multum versati non erant, a Dioscoride & Galeno nihil esse praetermissum existumarent ii quas saeuitates in simplicibus a Graecis descriptis, invenirent conventcntes cum iis quibus praedita erant Indica medicamenta auditu tantum illis cognita, idem medicamentuna cita ilico crediderunt. Non esse autem myrtum silvestrem, clarius es qiuana ut de monti rari debeat. Carpesium vero aliud ostea Cubebis, argumentis evincere possem,si opus csset. LAvDA TvR Carpesium Ponticum, plurimumque in Syria nauci tradunt. Scdli Cu- causis Mahebae sunt Carpesium, cur Cubebas ex India petunt Turci te Syri, magnoque redimunt icum non invebo uti possent,&sine magno sumptu Carpesium item Galenus lib. ide Antidot. describit sestucarum tenuium modo: quam vero festucis dissimiles sint Cubebar, quis non videt Noes defuerunt, qui Cubebas asserere sint aus Viticis esse sement cum verδ utriusque vii historia & facultates plane dissimiles, talium sententiam omnino convellant, plura de his agere supervacaneum esse duco.
ne, ortu leuat constans ex cineres nigricante, cui bases tenue palamonacham continens fatus. Iidam, o tenui nigra Iue membrana ebdactum. Interer stinvi cum ma
Quon Cardamomum vocant, Aroma est illis in regionibus probe cognitum, in cod iis . quibus magnus cius usus est. Hujus etiam magna pars in Europam, Africam, &Asiam evehitur. Quam vero recte sit illi inditum tardamomi nomen, aliis disceptandum relinquo. Avicenna lib. I i. cap. Is s. anu peculiare caput instituit de Cacula a, quod duum esse generum tradit, alterum id est, magnum; alterum veto - CMadra 1M-cutia Nore, id est, minus. His nominibus cognitum est utrumque Cardamomum, cum Medicis Arabibus, tum Mercatoribus. IN Malauar vocatur , in Zeilan rata in Bengala Ucro, Guzarate,& Decan,in- Ην- λterdum Hi interdum Elatia, idque inter Mauritanos:nam a Gentilibus indigenis omnium vii provinciarum enarratarum Dore nuncupatur. Ouae diversitas summam illam nominum confusionem inter Arabes scriptores peperit set enim nonnulli Indicis vocabulis usi sunt. alii vero Arabicis) & multis errandi occasionςm praebuit. Nam quod alterum Serapio Maia, alterum Hilbane vocat, mendosum est exemplar,& Hildumtaxat scribendum erat. uilia Etenim si me omnino adiiciendum volumus, potius Fara dicendum erat, quod lingua Canarina magnum significati Ni Riv igitur aliud est cotia omnibus Arabibus nuncupatum, aut Caci de Avicennae,
205쪽
Carla--si aut mebi, quam qu bd Cardamomum vulgo appellant,veteribus cum Gnecis tum Latinis ih plane ignotum, ut ex eorum monumentis colligere licet. Siquidem Galenus lib. . simpl. meae Cardamomum scribit non esse tam callese facultatis quam Nasturtium, sed suavius
de magis fragrans, cum quadam amaritudine: quae omnes notae nostro Cardamomo non conveniunt, ut experientia docet. Dioscorides vero, lib. I. cap. s. commendat quod ex
Comagene, Armenia. siphoroque devehitur stametsi in India quoque & Arabia provenire dicat eligendumque scribit plenum,srangenti contumax, gustu acre, subamarum, odore caput tentans. Nostrum contra Car)amomum in illas regiones desertur, e quibus Di oleo rides suum advehi scribit. Sed neque id frangenti contumax est, neque caput tentat, neque amarum, neque gystu adeo acri, ut Caryophylla. C PLi Mius lib. xii. cap. xiii quadruplex esse Cardamomi genus scribit, sic inquiens: Simile his & nomine, & frutice Cardamomum, semine oblongo. Metitur εc eodem mmdo in Arabia. Quatuor elus genera. Viridissimum ac pingue, acutis angulis, contumax fricanti, quod maxime laudatur. Proximum e russi candicans. Tertium brevius atque nigrius. Pelus tamen varium Sc facile tritu ,odorisque parvi, qui verus, Costo vicinus ego debet. Hoc & apud Medos nascitur. Haec Plinius, tametsi tam Diosci ridi, quis ceteris Graecis unicum tantum extet Cardamomi genus. SED nullum ex praedictis cum nostro quidquam commune habet, quod fragile esse debet, siliqua candicante, granis intiis nigris. Camua bi- S E R t T v R vero id leguminum modo, altitudine, quando summa , cubiti, in quo dependent s liqvulae granula interdum usque ad viginti continentes, non, ut Cordus in lib. I. Dio sic. scripsit, Glandis aut Avellana magnitudine '. n πιται - H v i c autem errori occasioliem praebuit Davus ille Terentianus, omnia perturbans, Gerardum Cremonensem interpretem intelligo, qui cum hoc medicamentum ignor ret, nomen illi ex Graecis pro arbitrio indidit, tametsi legitimum Arabicum nomen integrum A non mutatum relinquere praestitisset. Ra vi πω. A M Ruellii lib ii. cap. s. opinio sit erronea, qui nobis Capscon, aut Siliquastrum pro Cardamomo Mauritanorum proponit, omnibus notissimum est. ςMam r. AD ea vero quae Lacuna lib. I. cap. . commentariis suis in Dioscoridem scribit, satis,tibi ista. proterve in Arabes invectus, sic responsium volo : Neque ejus Meleghetam Cardam mum esse Dioscoridis, etenim ignota suit Dioscoridi: neque tardamomum maius col
Niltra. ris est cineret: neque Nigella tertium id genus quod in officinis haberi asserit, quandoquidem Nigella totis his provinciis non nascatur. ic. a. i. C E T E R V M non multum forte refragabor iis qui Coia mem Arabum, Cardamomum Gracorum esse putant: quandoquidem Serapionis de Avicennae Catara Graecis est ignota,
uti supra diximus. Quoa ver 5 Cuitia utendum negent, quoniam Graeci de ipsb nihil stria
psere, non concedo: multis enim experimentis comprobatum est plerisque morbis perutile esse: coque utendum censeo in omnibus compositionibus Arabum, & recentioriam qui Arabes secuti sunt. Mati Mi. MALAC VETAM porrh, sive Meleguetam, a nonnullis Paradisi grana nuncupatam, si cujusque in Europa usus Cardamomi minoris loco. non esse Cardamomum didici, quoniam saepius cum in Hispania tum hic in India percontatus eos qui e Lusitania in Mes guetam prosecti fuerant,an istic Cacotia sive μνω quod Cardamomum appellamus nasceretur, negarunt omnes; rursus Indi interrogati an Mimia apud eos cresceret,negarunt& ipsi. Deprehendebam tamen ina ueram ab Avicenna dici,eumque scri-lis,o bere ex Cosala, cui Malagueta provincia contermina est, deserri: verisimile autem mihi non videri Avicennam, virum adeo peritum, bina capita de eadem re scripsisse. His cogi--ui. . . tationibus Occupato animo, Turcam mercatorem professione Iudaeum, in Cochim com-ε- .. irisi modum reperio, qui diceret sibi mandatum, ut praeter cetera aromata Caco quein, hocci y νψ- est Cardamomum majus, emeret: quod me movit, ut sciscitarer an in aliis etiam regionibus nasceretur. Tandem Regiarum mercium in Ceilan Curator,Factorem vocant, mihi
retulit, istic inveniri nostro quidem multo majus, sed miniis odoratum: remque ita se habere comperi, illius specimine i me curanteὶ ex Ceilan delato. Accersitus praeterea in Balaga te ad curandum Illustrem Hamum, cujusdam Regis in Balagate, nomine Uerido, fratrem de industria medicamentum, in quo Cardamomum majus & minus, Arabica lingua praescripsi, ut conspicere possem: utrumque mihi exhibitum ad medicamenti compositi nem;eadem quidem utriusque forma, sed magnitudo diversa,nulla tamen cum Maluumta similitudo. . Malaade. OPTI M v M autem censetur minus, quod odoratius est altero, & facultate majus dici potest meo iudiciis. PR ENN
206쪽
LIBER I I 87 PROVENIT atrumque in India, praesertim veris ab Emporio Calecui usque ad Cana-nor, tametsi aliis etiam locis Malavar, dc in Iaoa nascatur, non tamen adeo copiosum, neque cortice adeo candido.
M vLTus ejus ustis est in his provinciis , SUMUM.s quidem una cum Betre s veluti supra diximusὰ manditur, pituitaque caput & stomachum expurgat, & Sc rapin admiscctur. FAL sv M autem est quod Mailli. Silva- M.tib silua ticus cap. III. scriptit, Indos cius radice adversus febris circuitus uti ', nascique in tubcribus Quarundam arborum. Nam exili est admodum radice, nec nisi saltim provenit, Q-lo ante ignibus perusto, ut facilius enascatur.
I My Rosa faciunt, qui pro Santalum rubrum substituunt,quod plerumque alio
ligno rubro per simili adulteratur: est enim utrumque inodorum, ut in Santalo diximus. Fause e rh& minoris emitur, nec adulteratum est, poteratque facilE in Lusi- ..Ltaniam deserti cum aliis Aromatibus, si aut Pharmacopolae, aut Medici curiosi magis es.sent, idque adserendum curarent. Dici et v R autem Arabibus- tametsi corruptὸ Avicenna Fisset de Fasth tum D, sd. etiam in Doser 8e Xaci portubus Arabicis r in Malavat Pae a vulgo, a Nobilioribus veth Nἴς υμ quo nomine utuntur Lusitani qui in Indiis habitant,quoniam primum ea regio fuit illis cognita: in Gurarate & Decari inpari: in Zeilan, P Σ,: in Malaca, Pi u : in Couehin,
NAsci xv K plurimum in Malavar, in Guetarate &Decan pauca quantitate, idque dumtaxat in maritimis, sed laudatum, praesertim in Chaul, quod desertur Ormuz. Opi, in. mum item provenit in Mombaim insula, quam mihi Rex Lusitaniae dono dedit, excepta emphyleusi. Laudatur etiam quod in regione Basaim provenit, atque id defertur in D cancum hoc quod in Gauchin nascitur nigrum & pusillum, durum admodum,postquam siccatum suetit. Nascitur etiam in Malaca, sed tam parva quantitate, ut vix incolis suffi-eiati Item in Zeilan magna copia, sed candidum,quod in eam partem regionis Decan defertur quae Colanaaluco paret, tum etiam in Bisnaga. Desertur etiam et Zellan in Ormur,Cambara,& in insulas Mai divas, sive Naledivas. Et tametsi scribat Serapio lib. simpcap 34s. Arabiam non alere Ateram de mediterrancis locis & magna ex parte intelligendum id est) nascitur tamen laudata, d exigua in Dotat & Xael locis maritimis. Amat enim haee arbor maritima loca, & mediterranea respuit, alioq4 magna cum diligentia sereretur, quoniam singulis diebus eam edunt cum Mauritani, tum M lis genus homD Miaia num id est, qui Ali, ut dixi, generum Machometi sectanturὶ etiam in suis ieiuniis cum a Bette abstinent.. Masticam enim Arecam cum Cardamomo, purgandi ventriculi & cerebri gratia. . 6 ADMt-
207쪽
ro: l filia ADMISCENTUR. Arecae, eadem quae supra detre admischri diximus: tametsi Betre calidum sit, Arecavero frigida &sicca. Sed N admisicetur Lycium. quoniam utrumque gingivas consit naat,& dentes stabilit, stomachum roborat,&utile est adversus sanguinis reiectiones, vomitus, & alvj profluvia. ra,si bida. EsΤ autem ipsa arbor recta, fungosa materie, soliis Palmae, fructu nucis Moschatae, minore tamen, aut luglandibus exiguissimili, intus duro,&candidis rubentibusque vcnis resperso, non plane rotundo, sed altera parte sessili: quae tamen notae non omnibus Arecae generibus convcniunt. Integitur hic fructus involucro admodum lanuginosio, & soris si ib- flavo, perquam simili Dactilis, cum maturuit,&antequam siccatus sit. Immaturus vero, stupefacit & inebriat. cditur autem immaturus a nonnullis, ut, veluti temulenti,dolorum
SICCAT ubi vero fructu in sc parant. Contusam nucem Fausti intentiissimas partes Lycio, Ac solio Bcire, cui exemptus sit nervus, masticant, veluti in Betre diximus, S priorem selivam, quae cruenta est, expuunt, eaque ratione ccrebrum& ventriculum ex purgant, gingivas, dentos stabiliunt. Potentiores ex Fauset, Lycio, Caphura, Ligno aloes,& Ambari momento, formas orbiculares sive pastillos componunt, quos masticant. Sc RiBIT Serapio lib. simplici cap. 34 s. excalfacere & amaritudinis particeps citc. Scd cum degulla villam, nullum calorem deprehendi ιvcrum cum insipiditate adstructoria facultate praeditum csse comperi. Itaque puto aut Serapionem hanc Arccam non novisse, aut, si noverit, illam nunquam degustasse.
Ex caviridi aquam stillatitiam vitreis organis elici iubeo, qua maximo cum successu in m biliosis alui profluuiis utor. Sed arcanum id mihi hactenus fuit.
PMVM expressam. Ea autem arbor, tesse Fabricio, in magnam allatusuem assingit, trunco eques dum abs μιν uadme, tecto ade otari, ut ιιι
208쪽
alareat, quiquesingula diebus veneno vesci silabat, non tamen as satietatem, sis ad ceram quoiam
VLL 'M arborem usibus humanis aptiorem inveniri puto, quam sit Palma Indi-νί--ιε
ca, veteribus Graecis, quantum coniicio, incognita,& Arabibus stes neglecta, qui pauca admodum de ea descripserunt. Α VI C E N N A lib. I i. cap. 4 98. eam vocat Gosi ad, quod Nucem Indicam senat: Serapio lib. sim p. cap. a 2 8.&Rhases lib. 1. de re med. cap. 1o. arborem ipsam Iaratiare', id est, Arborem nuciferam. Vocatur autem vulgo ipsa at et , Se fructus P I, quod Mam. Nint. vocabulum Naret commune est Persis& Atabibus: in Malavar arbor ipse 1ga raras,fru. V τε M-ctus vero maturus Geta, ted viridis adhuc & immaturus Euri, & Goae Loia: in Malato, arbor Iricis, ipse nux cui nos Lusitani nomen Coquo indidimus, ob tria illa fora- Diras, Niminum vestigia, quibus Cercopitheci, aut alterius similis animalis caput repraesentat. M Α R B o R est vastae magnitudinis, foliis Palmae aut Arundini similibus liquantulum ta- N. urnditamen latioribus,materie fungosa & ferulacea, flore Castaneae. Gaudet arenoso .lo Ze mari Mima vicino. ut in mediterraneis naud facile sit reperire. Seruntur ipsae nuces, ex quibus enatae plantae transplantantur;&paucis annis adolescunt&fructi setae fiunt, praesertim si diligenter colantur. Nam hieme, cinere aut stercore conspergi volunt state aqui rigari: laetiores tamen evadunt, si secus aedificia pangantur, quia videntur ser dibus& luto gaudere. MATERI sis ligni, clim sit procera, ad plurima perquam utilis est, ita ut inteidum in Nalediva insula sMaldivam vulgo, ut diximus, vocant ex hac arbore naves fabricentur, atque clavis,malis, velis&rudentibus armentur. Ex ramis qui in Malavum s appellan. o tur, fiunt aedium tecta, Sc navium tabulata de opercula. PORRo has arbores in duo genera distinguunti Alterum enim fructus serendi ea usi Cmi a ' servant di alterum sura cogendae gratia, quae est vinum mustum: haec autem decocta, ab in.
colis oreaqua vocatur. sura vero in hunc modum cogitur. Praecisis ramis, vascula alli- ο gantur, ad liquorem,suram vocant, excipiendum equem ut ex altioribus ramis colligant,
arborem conscendunt aptatis ad pedes compedibus de laqueis, aut Astiis vinculisque quibusiam arbores per intervalla colligantes. Haec Sura destillatur aquae ardentis modo, vinumque cxtrahitur aquae ardenti per Omnia simile, ut etiam pannus lineus eo madefactus non secus ardeat, quam si aquae ardenti intinctus foret. vocatur autem stillatilius hic liquor Foti, id est, flos: quod reliquum est, or 3M appellatur,admisto stillatitii liquoris m mcnto. E sura vel Sura sit enim pronunciandum est j antequam exstilletur in blata, fit acetum satis interdum acre . Sublato priore vastulo, si vulnus in arbore iactum adhuc suram exstillet, servatur ca, de solis aestu vcI igne densata, sacchas modo coit; id j l vocant. optima censi tur quae in Naledi ta insuIa nascituri etenim non nigritat veluti qua in aliis regionibus gignitur. ITE C. ι Tu R nux adhuc recens tcnero admodum cortice, Cinarae, dum gustatur, sapo rem eferente. Constat tenera valde & dulci medula, quae in se concIusiam aquam sua- ' λα dulcem habet,& fastidium non parientem,multoque tempore durantem. Quanto autem recentior est nux, tanto eius liquor suavior, tum etiam medius cortex qui amygdalis suavitate non cedit, editumue a nonnullis cum jagra, cuJus paulo ante meminimus, o cunas a bato: aut ex eo trito lac exprimitur, cum quo coquitur orira non minuso . . t suavis
209쪽
suavis quam si cum lacte caprino decocta esset: aut ex hoc&avium quadrupedum vecarnibus edulia paralitur Millis nuncupata. Maturior vero iam nux, continet quidem e jam liquorem, sed nor adeo suavem ut prior, quique interdum acestat. N vC E s recentes siccatae, atque superiori cortice delibratae N constatuae, ab indi
genas Op vocantur, devehunturque in OrmuZ, Balaguate, aliasque regiones,quibus minore copia nascuntur, quam ut exsiccari possint : aut in eas provincias quae his omnino e rent. Suaves sunt, iisque utimur tamquam castaneis siccis. Gratiores multo sunt palato.
quam quae integrae in Lusitaniam perscruntur. E Y ii Idem fragmentis, sive Copra, linapidissimum oleum magna copia torculari exprimitur, non modo ad lucernas utile, sed etiam Otiis coquendae aptum. Duplex vcro exprimitur ex lus nucibus Olci genus. v N v M ex nucibus rcccntibus contusis calida affusa aqua,quibus expressis oleum aquae supernatat. Hoc utimur ad purgandum excrementis ventriculum & intestina: purgat enim leniter & sine noxa: multi Tamarindorum expressionem addunt, quod SP utile medicamentum esse saepius sum expertus. Si hoc oleum intelligunt Avicennalib. I I .cap. 98.&Serapio lib. simpl. cap. 228. cum id butyro praeserunt, recte sentiunt mea sententia. in eo vero falluntur, quod ventrem minus lenire dicant, quam butyrum.
ALTER vM genus olei id est, quod superius ex Copra exprimi diximus. Id praeter jam dictas facultates, nervis admodum est utile. Si quidem magnam huius utilitatem quotidie experimur in nervorum con actionibus & articulorum doloribus antiquis: hoc enim inunctum aegrum cupae grandi, quae hominem capere possit, imponimus, ibique dormire te quiescere concalefactum sinimus, magno cum adminiculo. An vero lumbricos enecet,ut scribunt Aviccnna locis jam citatis & Serapio, nondum expertus sum. Quod vero ipsam nucem eadem facultate praeditam scribant, non modo lationi consonum non est: sed ipsa quotidiana experientia manifestissimum est, ejus esu lumbricos generari. in Serapionis a tem libr. simplic. cap. 228. sententiam facile concessero,qui Mansarunge quem antiquum Me en esse ait auctoritate fretus, nucis hujus sive Cocci esu alui profluvia sisti auctor est. Alienum enim a ratione non est, ut ipsa nuce, quae terrestrium est partium, alvum sisti oleum verhi quod tenuium & aerearum est partium , ventrem subducere. N v L Lv M autem oleum exstillat ipsa arbor, sed dumtaxat ex ipso Cocco exprimiture
tametsi Lacuna Com. in Diosc. lib. I. cap. 19. scribat in ea opinione quosdam elle, ut credant dulce id oleum, quod ex hac Palma stillae, Dioscoridis esse Elaeomeli. C ET ER v M duplici cortice integitur haee nux Extimus villos a materie compactus est, ex qua fit citro Malava cibus dictus, hac in provincia magni usus. Nam & ex eo rudentes'& funes navibus necessarii sunt, qui incorrupti manent in aqua marina. Ex eodem stupae loco naves obturantur ac stipantur: ipsisque aded stupis praestat, quod putredini mimis sit
obnoxius. 3e aqua marina imbutum instetur denseturque. Nulla certe ex hac villosa m terie fiunt alilaea, ut persuadere nobis nititur Lacuna Comm. in Diosc. lib. I. cap. I t. Ex putamine illo interno fit praeduro vasa in tenuiorum usum tornantur, de etiam carbones
fiunt aurifabris perquam utiles. Sed ea vase paralyticos, si inde bibant, minime iuvant. ut putavit Sepulveda, Ac vulgo Lusitanorum creditum est. Nam nihil hujus fructus nervis salutare est, praeter oleum , de quo paulo anter sed nec ipsi incolae hujusmodi facultates
talibus vase illis tribuunt, nec quisquam probatus auctor meminit.
SED minime praetermittendum putavi, quod harum regionum incolae istarum palma rum germinibus vescantur: gratiora enim sunt palato, quis aut Castaneae molles, aut humiles Palmae, quas vulgo Palmitos, Itali Cesaglioni vocant. Quo autem vetustior est Palma, eo tenerius & delicatius germen producit. At e sublato perit Palmar hine fit, ut qui hujusmodi germen edit, non immerito Palmam vorare dicatur N v N c sis peressui de Coeeo, ιννem de Mus appenni a inamabiiciamus. LAvDA TvR hic Coccus, aut haec nux sed praescrtim ejus medulla) advelsus venena ab ipsis earum insulatum incolis. Et a viris fide dignis accepi, ad coli dolores, paralysam. cpilepsiam, aliisque nervortim affectus se utilem sensisse: a coli quidem doloribus, quM vomitum excitaret, ab aliis vero aegritudinibus immunes reddi aegros, si aquam in iis nucibus adjecto medullae momento aliquandiu conservatam ebiberent. SED cum non sim id expertus, minus fidei his tribuo. Nullam autem, periculum ciendi , occasionem habui, quod uti malim medicamentis quorum facultates jam mihi pcrsipectae,& multa experientia comprobatae sunt,qualia Lapis Bezar,Theriaca, Smaragdi,' terra sigillata, & alia pleraque medicamenta de quibus suo loco quam recentibus minu
210쪽
sione M imaginatione factum sic ignoro, hinc fit ut nihil assit mare possim. Sed si quid cer
tius cum tempore exquisivero, sententiam revocare non pudebit.
Nicen est autem hujus Cocci cortex, Ν nitidior vulgari Cocco, figura ovali magna Cretide Mdex parte, nee ita rotunda ut vulgaris: medulla sive pulpa interior, quae siccata dura est admodum S: candida, nonnihil tamen ad pallorem inclinans, in superficie rina osse est & valde porosa, millo sapore excellens. Dosis vero est hujus medullae ad grana decem, cum vino aut aqlia, pro morbi ratione & natura. luvh NivNTun interdum isti Cocci praegrandes admodum, interdum etiam exiguir Omnes autem in littus ejecti. V vLC AR i porro fama accepimus, insulas Mai divas aliquando continentem fuisse, sed inundatione maris submersum, has insulas estetisse, in quibus obrutae Palmae fuerint, quae hos Coccos protulissent, qui terra in- dor.iti in hunc modum conspiciuntur. Sint O C si v s. De vero elus dein generis cum nostris, facile judicari non potest, cum hactenus nemo 1 olia aut arboris truncum vidcre potuerit; sed ibii Cocci in littus eiiciantur, nunc bini coniunctim nonnunquam vero singuli s paratim. Sed hos nemini colligere licet,nisi cum capitis periculo; quoniam Regis esse asserunt quidquid e mari in littus eiicitur:
quae r s malorem auctoritatem huic nuci conciliavit. Eximitur autem ex his Coccispulpa live medulla, deinde exsiccatur eadem ratione qua Copra, atquz indurescit eo quo venditur modo: diceres esse caseum ovillum.
aptentran , veteribus incognitam fuisse bane inberem. Nain sita strabar Cetera νινο ex Pania prabete exeae ιmpanis, mel, aretum, o ουum sit se textilia νώ. inusteu pro cartassio fabrι ferrarii utuntur. quι in aqua macerari, babus ct avium in pabulum cedunt. C o c C s p.rre, serentem arborem. Palma motimsiere, ct in alium exlossi, cum ex focis itone liquet; rum ex Fabrisn aliorumque retitu , qui eam nasicentem suspexeruntanteriebam: eiis autem caudicem minim scab3o,ut Palma dactylima Ieseri ceraules nasium. Eam ob caussius. νDuuIu ligaturoque ex starast aut a sim a materia taui annis , per intervalla Iubinia civisasere, eaque vincula se resu clava trunco interdum adsi- si, ut 'min hareant, facilioremqπe Ucensum prana tr
quι esse eminentiore,o is utrimque in anteriorem si e supervam partem Pergentium, unde
seliana cantur palma da MDra saliis haud a milia. Ex
institorum ramorum qua cau- vici inhaerent, alia , ramas aluos enasci, nudas, qui quisvi aut ρα proferant crasas nuces etiam multasares, intπ-dsm a que .ia vitenvi , quemadmodum mihi Ammi edami anno M. D. xcvIt. referebant Indi, eodem ono ὲ Iara mes