Caroli Clusii Atrebatis ... Exoticorum libri decem quibus animalium, plantarum, aromatum, aliorumque peregrinorum fructuum historiæ describuntur item Petri Bellonii observationes, eodem Carolo Clusio interprete ..

41쪽

22 CARO LICLvs Ialiquoties acceperim, Augerio Bus quio videlicet, Carolo R.ymio. Davide Ungnadio de Siseido Praynem, Riderici qui in suae legationis munere Constantinopoli obiit) fratre,

quum eius sarcinas recepisset: nec etiam ullam adstrictionem in Ilujus fructus Se Abavo

pulpa percipiebam. Cujusmodi porro foliis sit praedita illa arbor in qua hic fructus natus,

ignoro: diversa tamen esse' abi iis iarbitror,quae Alpinus suae Mobabiserae arbori tribuit de aclpingit, nisi recens semine natam conspexerit. Nam Bellus Abavo plantas habuit semine natas, ut ex quarta epistola ad me data quam ad calcem meae rariorum Plantarum his

storiae cum aliis ipsius epistolis de variis plantis Wntibus adjectam volui) apparet, quarum prima solia mali quidem eiiiij solus similia fuisse scribebat, nullo pediculo subnixa, at ubi caudex pedalem altitudinem nactus suisset, in ramos spargi coepisse, foliaque adquisivisse audis. θα longiore pediculo praedita,& illa non singularia, sed initi' bina, deinde rema, qualema,& tandem quing ex eodem pediculo prodeuntia, quemadmodum in pentaphylli, lupini,

castaneae equines soliis videre licet, quorum medium solium reliquis majus est, deinde illi utrimque proxima: reliquas notasex praedicta ejus epistola petere ne sit grave. Et sime,eius Abavo, ab hoc, quem exhibeo, fructu disserte non arbitror, tametsi is quem illa appella. tione ad me mittebat, extimam partem non mucronatam,ut meus, sed obtusiam haberet: pulpa tamen praeter colorem squia sorte vetustior similis substantiae, friabilis, & semina morsus similia, nec dissimili nucleo praedita: ejus autem longitudo unciae octo cum semis. se, crassitudo unciae duodecim, hoc est, ejus ambitus pedem Romanum aequabat. Sed & alium ejusmodi studium,quadriennio aut quinquennio post a jam dicto Gareto accipiebam,cujus longitudo unciae LMm,crassitudinid ambitus unciae novem dumtaxat. ut essam in eadem an ore fructuum magnitudo sanae dispar est: hic pulpam omnium

candidissimam habebat, semina aliis similia, pleraque Eulpa attrita & in pollinem comminuta) ad umbilicum a fibris dependentia.

similem praetere 'fructum apud amicum eonspiciebam ὁ Golgadibus anno a Christinativitate millesimo sexcentesimo allatum, & a Lusitanis istichabiduitibus, ut intellige. bam, o bacera appellatum, propter similitudinem quam cum Cucurbita habete sed is minus crassus erat illo quem propono, & graciliore mucrone praeditus, non dissimilis illi sui in scholio ad cap. xl. lib.Ir. Historiae Ammatum Gare ab orta pro Guanabano M. ligeri sortὸ positus: pediculi autem longitudo binos pedes Romanos aret bat. An porro affinis non est fructui ejus arboris cujus Thoetus cap. x. lib. Singularium eri

42쪽

Εxo TI CORVM LIB. II. Americae meminit his verbis: Tres sunt insulae ad AEthiopum prinnontorium, Caput viride vulso appellant, in quarum una .arbor invenitur solio nostratis fici, san tectὸ observasit selij formam nescivi fructu Cypriis cucurbitis haud absimili, duorum sere pedum longitudinc,& crasso. Nonnulli co fructu vescuntur ut nos Melonibus: continet vero semiana fabae magnitudine, leporinis renibus similia. His quidam simias alunt, alii monilia ex iis collo aptanda conficiunt: siccata enim & bene matura, aspectu pulcherrima sunt. CETER VM Abitis solia,qualia plantis semine adquistis,sibi nata, Bellus cum fructu ad me mittebat, in adpolita tabella exprimenda curabam, singularia, gemina, quina,& illa quidem contractiore se a quam nativa quae accipiebam.

C A P. I I.

Is τv M peregrinum fructum Londino etiam ad me mittebat Fran surtum codem aniano nonagesimo primo supra millesimum& quingentesimum idem lacobus Garctus ex misg-α- Provincia, quam Angli a quibus primum observata) Vi - nun

cuparunt, relatum.

Erat autem prorsus orbicularisorma, quatuor unciarum diametro, cortice duro praeditus, laris laevi & subiasco, interno nigra membrana inducto, per quam sparsae quaedam fi- μὲν taehraea pediculo ad summum: continebat vero pulpam nigram quia non recens sed siccus& vetustus acidique de quodammodo susi saporis, in qua plurima grana involuta, subfusci coloris, plana,& cordis sui vulgo pingiturὶ ωrmam reserentia, medulla albicanto medita. Quum porro hie fructus ex Virginia relatus esse dicatur, facile mihi persuaderis nam illum esse, quem ejus regionis in laet Mamqueν appellant, Ec magno aliquo periculo liberati, vel bello desunm, in laetitiae signum, structo igni assidentes) pulpa semini biisque exemtis, implent lapillis aut crassioribus quibusdam granis, ut majorem strepitum agitatus&commotus edat, bacilloque aptantes manu tenent, perinde ac Brasiliani suum Ta--raea,sed nullis pennis ornant. Integrum autem fructum, S: Fr medium sectum, in hac tabella exprimendum cumbam.

Similem deinde anno secundo supra millesimum & sementesmum a Christi tintivitate, conspiciebam apud eruditissimum juvenem Ioannem de Laet Ioan. F. qui illo anno Amstellodami redemerat ab iis qui in varias provincias navigant. Orbicularis vero ser-mae non erat, ut meus, sed paullo oblongior, fusco colore pneditus, qui, me praesente, apertus, nigram pulpam superioris pulpae prorsus similem, qua grana, alterius granis noncissimilia, erant involuta, continere deprmendebatur. CETERvM hic fructus non valde dissimilis videtur Ursera tetrasyllabo Ferdinandi Oviedi, quem Generalis & Naturalis Historiae Parte prima lib. viii. cap. av. describit his verbis: Hum arbor est praegrandis, instar Mori nigrae: fructum ferens Cucurbitae rotun- η similem et interdum oblongae. Qui rotundus est,exacta rotunditate spectatur: exeo 'pateras

43쪽

pateras εο alterius generis vasa conficiunt. Materie est selida atque apta ad sedilia, Q, sellia, ephippia, aliaque opera fabricanda: mali enim medicae aut punicae materiei similis est. Cottice facile delibratur: solio est oblongo, angusto, summa cuspide latiore, a qua ad

pediculum usque paulatim gracilescit. Indi nonnumquam prae aliorum fructuum penuria, ejus pulpa vescuntur, quae cucurbitae pulpae, dum adhuc viret, similis est. Cortici color cucurbitae. Maximus ejus fructus libram aquae continere test, minimus vero pugnum magnitudine non excedit. Hactenus oviedus. Nos etiam ejus meminimus in scholio ad cap. xi. lib. Ir. Hist. Ammat. Garciat ab Orta: Ejus preterea mentionem faciemus, in Peregrinarum plantarum historia, quam, Deo vitam conservante, ex variis Auctoribus conis cinnare habemus in animo.

Hregrini

PRO 'τεκ affinitatem quam aliquot sequentes fructius cum pineis nucibus de abieg. his strobilis habere videbantur, squamosos appellabam. Illorum tres, quorum historiam hoc capite scribendam sumpseram, in subjecta tabella exprimendos

curabam.

2. μα- HORvM Primum, qui abiegnae nucis erat facie, anno nonagesimo quinto iupra mi Llesimum de quingentesimhm conspiciebam apud Cl. V. Bernardum Paludanum in instructissimo ipsius museo i cui similcm e dem anno adquirebam. Cylindroide autem erat sorma, tres uncias longus, binarum uinciarum ejus ambitus, multis veluti squamis imbricum modo dispositis constans, in m 'dio nonnihil compressis, oris tenuioribus de

rarammodo villosis, instar paene abiegni iii, sed brevior, colute spadic qui iomeo fuscus&villis carens, quia sorte Velinstiori gravis, de nucem HI nucleum contisnens , nam agitatus crepitabat & sonitum

edebat, quemadmodum de ille quem mihi dono dabat sexennio post, nobilissimus vir Paullus Choartus Buzenvallius, Christianis smi Regis apud Illustrissimos ordines con foederatarum Provinciarum , tagatus, cui detersi etiam erant si quos habuerat) villit brevi singilique pediculo subnixi fuisse uid

tantur omnes t nucleum autem iIlum, qui in similibus fructibus, oblongae esse larmae o, servabam, durum, solidum, quique conse ctus, crebras venas ostendebat, quales nux

Fauset & nux moschata habent: & cui sim, lem olim nuci Fausti sive Aretae adiicerem mini, in scholio ad cap. xxv. lib. I. Histor. Ammat. Garciat ab orta, siab Avellanae Indicae oblongi generis appellatione. Similes etiam nuclei detersi&hevigati, interdum obtrudi solent ab impostoribus, pro insigni aliquo de raro lapide, nam lant ii candicantem contrahunt colorem , cui insperce nigrae venae, magnam addunt gratiam de elegantiam. Qualis vero esset ea arbor quae similes fructus gignit, me Iaret. Plurimum tamen accede- νώ - . re videbatur ad Palmam-pinum exhibitam , Q. V. Matthia tabello, praesertim eam quae singulari est essed squamas ad pediculum conversa illa habet, nisi sorte is Palmmpini fructus perpetam eo situ in ramulo delineatus fuerit: quod tamen asserere non ausim, quandoquidcm anno millesimo quingemesmo nonagesimo septimo, exilem quendam fructum Amstelliami nanciscebar squamulis praeditum ad petiolum conversis, quem maia talia propterea secundum locum in eadem tabella obtinere volui. Cm- d. ER AT vero parvae avellanae nucis magnitudine, valde elegans, orbicularis, nisi extima pars in mucronem desiisset, petiolus cui inhaerebat, brevis, tribus appendicibus veluti calice

44쪽

Εxo TI CORVM LIB. i I. 2 scalice fructum ima parte apprehendens, qiii tamquam squamulis serie quadam in obli

quum dispositis constabat, ab extimo versus petiolum vergentibus, contrario prorsus, quam in praecedente, situ. Flavesccbat autem&inanis crat. Si vero Abdalae Guraratensi, quem doci a Batavis naucleris illo ipso anno ex Iava advectum suisse, cuique eum fructum Amstetreda mi ostendebam, percontans an agnosceret, fides est adhibenda, Cannae de Bengala fructus est, sed exilis & immaturus. Francistus tamen Roderiguea e Bengala ipsa oriundus, sibi notum esse negabat. ΑΜ porro ejus generis ille fructus, quem, ut describere possiem , anno millesimo quin- rnustis. gentesimo nonagesimo nono, extremo Octobri, ab honesto viro Ioanne Govertet vandet Aer, mercatore Amstet redamensi, mutuo accipiebam i Certe forma non dissimilis, sed longe major, ut qui juglandem,externum illum viridem corticem adhuc retinentem crasse studine sit peraret, orbicularis paene figurae, magis tamen depressae, se quasi in umbilicumsidentis suprema & ima parte. inter quas trium sere unciarum erat interstitium & paene sex unciarum ambitu constabat veth veluti siquamis eleganti sericinobliquum dispositis, ab extimo versus petiolum tendentibus, illisque quodammodo sectis & lacunam habentibus per longitudinem: squamulae autem petiolo proximae sursum vergere nonnihil vide. hantur. nucis color splendens Ze spadiceus; eaque nucleum continebat: nam commota &agitata strepitum edebat,valde tamen levis erat pro ejus crassitudine. Equa regione esset allata, quove nomine appellaretur, ignotare se dicebat, qui illam milii commodabat. Binis tamen iuperioribus adjungendam in eadem tabella curabam.

IA M descriptis, binos alios peregrinos & elegantes fructus subjungendos & una tabella

exprimen gos esse existimavi, licet vasto Oceano dissitis inter se regionibus natos: quia illorum unus squamulis praeditus erat, alter vero, tametsi iis carere videretur, corticem tamen habebat, in quo veluti squamarum rudimenta elegantissima scrie disposita appar hant, cujus historiam primo loco reponendam censui. Londino autem anno a nato Christo millesimo quingentesimo nonagesimo octavo illum accipiebam a Iacobo Gareto pius in his Exoticorum libris nominando, ex Guyana Americae provincia, ab liis, qui Ge 37erosum Equitem Walterum Raulaeum comitati fuerant, allatum. ORBICULAMs porris rotunditatis serὶ erat Primus, ab umbilico sive infima parte adsupremam tres uncias utrimque altus, & sex unciarum totus per transversum ejus ambistus, cortice sive corio valde duro tectus spadices e nigro coloris, sed adeo elegantibus cum rectis, tum obliquis, transveri iniue ad amussim, di , proportione quadam servat 1. ductis sulcis insignito , ut summum Naturae miraculum appareret: ossiculum satis magnum in se continere, ex sonitu quem agitatus edebat, conjecturam facere,& persedem, quae nonnihil aperta & hians, videre licebat: qua tamen serma, qu6ve temperamento esset praeditum, me latet , quia fructum qui mihi unicus erat, & propter Venustatem charus, confringere verebar, ne cor

rumper .

Similcm anno insequente mihi ostendebat honestissimus vir villelmus Parduynus Medio burgensis, etiam ex Guyana, ut at bat, delatum, sed minorem, ut qui binas dumtaxat uncias cum semisse ab infima se

ad extremum mucronem,& totidcm in am- - .

hi tu haberet.

Uium huic etiam non dissimilem nanci-C sccbatut

45쪽

16 DC A R O L I C L U.s Iscebatur Cliristianus Porretus anno M. DC. qui licet vetustus d cariosus, calicem tamen cui pediculus adnexus fuerat, adhuc retincbat: in illo etiam squamae magis distinctae apparebant, & a summo ad imum progredi manifeste conspiciebantur, non a pediculo ad uim-mam partem: quod in duobus aliis observare non licuerat, adeo ariae& firmiter cultatebant, ut ipsum corium sive integumentum sulcis dumtaxat distinctum videretur. ALTER pyri formam propemodum habebat, ex Bah insula Iavae vicina delatus, m

ria,tii fallor, conditus, a naucleris Batavis anno M.D. X C v i l. ut conservare possent.

V lava Erat autem tres uncias longus: eius ambitus, ea parte qua pediculo inliaesisse videbatur, sex paenὰ unciarum, superna vero parte angustior. &vcluti in metam desinens, ut quodammodo ficus aut pyri formam aemularetur, quo nomine etiam Christiano Porreto missus suerat Amstet redamo. Aspero tectus erat cortice, & ab infima parte, sursum versus, densis Oidinibus veluti squamularum sibi mutuo incumbentium ornato, quae seiungin uibant, sed cum integro cortice non valde denso eximi poterant, flaves mis ccdoris,um recens ex conditura exemtus, deinde subsusci. Continebat porro hic fructus pulpam albam , odoratam, instar pyri formatam, substantia autem non valde absimilem albo illi condimento quod ex amygdalis repurgatis de contusis, lacte, farinae flore, aqua stillatitia drosarum floribus de saccharo fieri solet, solidiorem tamen, nec adeo glutinosam, sapore quia fluctus muria conditus fueratὶ valde talis&linguam mordicante, continentem in medio ossiculum selidum, paene uncialem,& in metam assumentem,sormaque ipsum fructum reserentem, inferna parte crassiorem, superna angustiorem quod pictor non obsem vavit, sed formam invertit) pulpae autem integrae adjunctos observabam binos aut tres grumos,Ac veluti ex crassiore fructus parte dependentes: etenim corticem secundum longitudinem fissum, facile integrum I pulpa separare poteram, haud secus ac somniis ex vium, quia pulpa non adhaerebat, nisi paullulum ei parte quae a pediculo pependerat. Hujus porro fructus meminit, qui inimam partem Historiae Navigationis Batavorum

in Indiam Orientalem anno M. D. x C V III. cvulgavit cap. x x x V II.

Proseri, inquit, Baly insula fructum magnitudine nostratium pyrorum, cortice praediatum aspero instar squamarum piscium, pulpa alba praeditum, admingente, & continente unum ossiculum, saepenumero etiam bina. Nascitur in altis arboribus confertiminum stus uvarum modo, tanta abundantia, ut mirum sit ramos non confringi. Adis rurmelle coctus, aut muria conditus.

CAP. V.

HvΗc fructum reserebant Batavi naucleri, qui ineunte septembri annos cenae

simo primo supra millesimum ex Iava Se Moluccis iussilis reduces Amstelaeda mum: in quali tamen arbore nasceretiir, intelligere nequivi. Si tamen coniectura uti licet, praegrandis alicujus Palmae, cujusmodi illa quae magnas Indicas nuces, m Coccos appellatas, aut nucem Fauset sive Arecam profert, fructum artauor, atque se res simul ex crata uno pediculo instat illarum pendere. Binas autem ejusmodi nuces videre mihi contiamt: Unam magnam,quam QN. D. Petrus Haurius artis Medicae Pr fecit in Academia Lugduno-Batava a Mercatorum societate cum aliis quibusdam exoticis adquisivirat: Alteram longe minorem,quam

mihi donabat Amstetredami honestissimus vir vesichius hverra iblius urbis pharmacopoeusAbIsbram do Hieronymi F. cheirurgo, qui

eam retulerat, demtam. Utraque

vero quadrangularis erat formae: de magnam quidem, quia elegantior de magis integra, in adposita tabella: - exprimendam curabam. MAio R porro, cujus haec icon, nitidiore M laviore cortice testi, septem uncias, summo

46쪽

EXOTICORUM LIB. ii. 1 .summo fastigio ad pediculum usque longa, pedem cum semisse crassa erat, sive se ulpo

datis Musanabitus: singuli enim anguli quatuor pane unciis cum semisse ab invicem distabant: cortex valde densus, ex multis fibris retis quodammodo serma contextis constans, triateriam fungosam intermixtam continebat, corioque, ut dixi, laevi &splendente, adieci coloris, exteriore parte tectus erat. Tota ini acn nux valde levis pro sua magnitu- cinh: quid vero ea contineret, me latcbat, quia, quum mea non esset, aperire nolebam. Sed minorem,quae milli donata, mediam secabam, ut me omni dubitatione exsolverem: nam quum cheirurgus,qui illam attulerat,afirmaret,se in maris littore nascentem eruisse, media ex parte arena mersam, fibrisque in ea firmiter haerentem, Se superna parte cauliculum promere lignosum, viridi cortice tectum, fastigio quina aut sena solia myrtinis similia sustinentem, eaque adeo ratione bulbaceam esse plantam sibi persuaderet: ego verδ multas notas conspicerem, quae me, ut arboris potius fructum esse crederem, impellerent, illam aperiebam. Superiore longe minor haec erat, ut quae tres dumtaxat iincias eum semisse Ionga, ochri autem ambitu contineret, non nitido cortice tecta, ut superior, sed valde rugoso, quia ante maturitatem ademta,& subrun cute testa, quadrangularis, perinde atque superior,sormae, sed angulis magis inaequalibus, neque adeo distinae ab invicem seJunctis: sub exte na cute, multis fibris, retis instar transversim sese intersecantibus, Cortex constabat,quemadmodum etiam interiore parte, qua ossiculum tegebat, Se inter illas fibras fungosa materia inspida dc valde resiccans, suberini corticis instar; ipsum ossiculum sormam habebat ab infima sede latiore in metam assurgentem; de crassiusculum erat, molle tamen quia fructus immaturus subrubente cute tectum, acidi saporis,sicut etiam nucleus qui in continebatur candida membrana tectus. Haec fiunt quae de illo fructu, seu nuce, commentari potui: quia qui retulerant, nihil ad ejus historiam plenitis & accuratius describendam adserebant, praeter paucas illas incertas,

quas enumeravi, notas.

i v M elegantissimo illo fructu cap. iv. hujus lib. descripto, alios etiam eodem antiq

M. D. XCVIII. exoticos fructus ex

Guyana relatos idem Garet ad me mittebat, quos in subsecta tabella exprimen- όHORvMPrior, valde crasso S duro puta mine erat praeditus, ut non immerito Nux appellari queat, triangulae quodammodo foramae: infima enim parte fere recti linia erat, de G , depressor, binas uncias longa, deinde ab ejus

lineae duobus extremis in orbem ita assurge ue

bat, ut semicirculum formaret quinque paend lunciarum', qua parte longe densior erat, de '---α stram

magis tumebat, multis tuberculis per universum corpus sparsis, coloris ex rubescente sprdicet. Ea in binas partes secta squalem eam naccipiebam magnum nucleum continere deprehendebatur, ejusdem eum nuce figurae, peste sive membrana opertum rufa, sed interiore parte candidissimum,atque in binas

paries separatum, instar amygd lae, cui etiam , similem saporem habebat: qua de causia non inepte sorsitan Amygdala Guyanensis sive Guyanica dici possiti

VALDE solidus de gravis erat Alter,ova- --OIis formae, paene binas uncias a pediculo ad ---- a. . .i.- o mim extimum mucronem longus, trescum semisse medii corporis ambitu complectens, corio

denso, fibroso, cineracei ex fusco coloris tectus, ambiente putamen erassum admodom, C a durum.

47쪽

durum, & nigricam, quod nucleum continebat sere orbicularem , durio, cincia ipaene coloris. T E R Tiv s paullo longior erat: nam duarum unciarum longitudinem superabat non adeo tamen crassus ut seperior, & magis inaequalis, ut verius dici mereretur nucleus alicujus fructus quam fructus, spadicet coloris membrana tectus, qui haud dubie aliquo semctu aut nuce suerit inclusus, medullam sive pulpam continens albam, non ingrati saporis, licci vetustate contractior esset.& ejus meditullium in lacunam dehisceret. Is Tis fluctibus adjuncta erat Spina quaedam in Guyana etiam nata, ut scribebat qui ad me mittebat, cui certe similem videre non memini: etenim, tametsi non integra,quimque unciarum longitudinem superabat. laevis, politissima, & prae nigrore splendens, adeo ut mihi primo aspectu imponeret, &dentiscalpium e testudinis marinae testa confectum cujusmodi, dum Viennae Austriae vivebam, Constantinopoli interdum adferri memini)esse existimarem: paullo tamen angustior erat. Eam autem ex Cardui alicujus in ea Provincia nascentis capite detractam ruisse verisimile cst nam altera brevior & confracta svalde enim fragilis) addita erat, quae infima varie vestigium adhuc retinebat, quo cardui capiti, aut alteri plantae, cui innata suerat, adlusisse vita uti

VALDE crassus erat hic fructus, quem cum binis aliis hoe capite deseribendis apud

Cl. V. Bernardum Paludanum conspiciebam: nam geminum pugnum magnit dine aequabat, orbiculari paene figura, sed latior dueerassot quam longior, ut cujus circumferentia esset decem unciarum, longitudo vero a pediculo utrinque ad sum. mum fastigium, dumtaxat novem: crasta rugosoque cortice praeditus erat, illoque fusco, cauum orbem umbilici instar circa pediculum havente, superna autem parte tuberculis quibusdam obsito: interne magnum continebat nucleum in binas partes sectum, valde rugosum, fusci quia siccus coloris externe, ex atm verὁ rubentis interne, adstringentis initio saporis, deinde subdulcis. Ex Indiane, an ex America, Guincave allatus esset his fructus, ipse Paludanus, qui eum ut describerem concedebat, ignorabat. Rus tamen icinnem quam in tabella depingendam curabam, adponere volui. ORBiCvLARrs etiam paeta erat figurae Alter, e Brasilia, ut rinferebat , allatus: certe serma non

valde Mimilis erat Imvappina

Brasilianorum; teneriore tamen cortice praeditus,& superna parie planus, atque quodammodo in t nerum umbilicum desinens :continebat autem intema pane multa

semina magosa, Staphi rix sem nibus non dissimilia,nucleum con tinentia in binas partes divisum tmdiculus cui inhaerebat, triunci iis longitudinis. H v Nc etiam ex Brasilia allatum asserebat. Erat autem paenὸ ovali figura, instar mali citrii sive limonis, stipema in

men parie magis mucronatus, tres uncias longus ι ejus ambitus sex unciarum erat: duro, lento tamen conice praeditus: intos vero pulpa nigra continebatur, quae pmpter vetust tem in pollinem prorsus resoluta erat. Ceterum nunc fiuctum lectum fuisse arbitinant ὀquis maturitatem adeptus esset, quandoquidem rugose erat eortice, & plerisque locis veluti in lacunas contracto.

i Duiligod by Corale

48쪽

v ius arboris esset hic Fructus, qu6ve nomine diceretur me latet. Erat autem o bicularis paene serinae, binas uncias longus, tantundem fere crassus, duro, Iaevi,spa- . dicet coloris cortice praeditus: annucleum aut scinina continuerit, ignoro; sin au tem habuerit, exemta fuisse oportet: quia binos accipiebam a Iacobo Gareto, extima parte funiculo trajectos &quodammodo connexos, foraminibus per quae funiculus, civi eos connect bat, trajectus erat, nigra cera obturatis, & infima similiter parte, qua videlicet pulvis quidam cxalbidus ad cineraceum tendens squo pleni erant in)ectus fuerat: salsus ejus sapor M linguam vellicans, quo verisimile est incolas usia ad sua edulia condienda, propterea secum circumtulisse. Garctus significabat, E mari Australi, quod pacificum appellant, Hispani vulgo Asar de Iur, allatos esse. Et ille ipse aliquot annis ante, quum adhuc Viennae viverem, similem miserat, scd singularem, & tange in Morem , cumque in anem,sunam a parte apertum &funiculo trajectum. Eos vero qui simul colligati, in tabella

exprimi curabana, quae hoc loco insereretur. .

las iis cucurbitulis esse persimiles,quarum Americus Vc sputius Navigatione secunda meminit, agens de moribus ejus gentis ad quam appulerat. Ait enim singulos viros ex collo pendentes putillas siccatasiaque binas cucurbitas gestasse, unam plenam herba quam mandebant alteram Δ.rina quadam candicante gypis comminuto simili, & bacillo quodam in ore madefacto, atque in cucurbitam farina plenam immisso, farinam exemisse, qua herbam quam manducabant asipergebant, subinde id repetentes, illudque facere existimasse, ut sitim sedatent, quia aqua recenti quam bibere possent, penitus erant destituti.

Pert ini stutati orbiculares.

C A P. I X.

A Wηo nonagesimo septimo sepra millea

simum & quingentesimum prosecto Amstet redamum, ut intelligerem an

Batavorum naves e Iava reduces, exoticos &nostro orbi peregrinos fructus aliquos retuli L. sent, osten&batur mihi ab honesto viro stephano Ioannis Scharm pharmaco eo Amstel-redamensi , orbicularis & siphaericae prorsus fot-mae quidam fructus, quem ea navigatione allatum asserebat: illum tamen ostensum Indis qui ex Iava adducti erant.negarunt apud se natum, sede Madagasear insula celatu. Dimcnsi autem sive per logitudinem linea ducta,sive per transversum, ambitus erat paene unciarum nOVem,

nonnihil tamen striatus erat circa eam parte qua pediculus adhaeserat,coloris suscK Ipvis de intus cavus, aliquid tamen continens, ut ex strepitu, quem agitatus edebat , conjecturam facere licebat. Ex illo postridie pertus educta sunt multa grana plana, nucis vomicae formam perbeli Ereterentia, nisi minora fuissent, & oras minus crassas habuissent, saporemque minime ut illa amarum:ossea tamen eoru durities. Eum fructum cum binis sieminibus exemtis in apposita tabella exptimendum curabam, addito alio orbiculari fructu,cujus subsequitur descriptio.

49쪽

or, muris P Rost sus orbicularis erat etiam lite fructus, quem idem Stephanus milii donabat, sed minor, ut cujus ambitus quatuor duntaxat unciarum csset: pulvinato aliquo integu- mento inclusus fuisse videbatur, conjectura facta e fibrarum quibus putamen quo inclusum fuersi praeditum fuerat, vestigiis ipsi impress se cineracei coloris erat externa esus pars, interna cava & nucleum continens, quia agitatus strepitum edebat. Si habuisset ea

foraminum vestigia, quae sunt in magna illa Indica nuce, parvum Coccum iid Indicae nu- eis vulgare nomen in qui sipiam existimare potuisset. o Mi uri H v i c non valde dissimilem, sed longiorem & crassiorem, ovi an scrini sorma de ma- . .': gnitudine accipiebam paullo post ab honesto viro Petro Gareto, in quo adservabatur Balsami illius Americani liquor odoratus de ad multos morbos salutaris.

Pere inus sectus nervis ditam im

C A P. X.

NON ineIegans erat is fructus quom Cl. V. Bernardus Paludanus mutuo dabat, ut

describere possem,cujus tamen nomen N ipse ignorabat, & illia quibus acceperat. Erat vero orbicularis formae, sex uncias in ambitu crassus, tres longus, ducta a petiolo cui inhaerebat, ad extremum fructum linea, li est, in toto illo ambitu sex unciarum longitudinem explem, novem nervis a summo ad pediculum semunciam paene longum duciis, distinctus fusci vel spadicet quodammodo coloris, levis, praegnans tamen, & nucleum vel pulpam resiccatam cum seminibus contincias, quia agitatus strepitum edebat. Eum in apposita tabella exprimendum curabam.

Mi A porro duo alii peregrini fructus orbiculares nervis Gmiliter distuicti mihi eodem tempore conspecti suerunt i licet

exprimendos non cunaverim, hoc tamcn capite adiiciendos existimavi. PR I M vM meo aere cum plerisque aliis exoticis redimebam ieratque orbicularis formae, novem similiter nervis I summo adpetiolum distinctus, ut iam desicriptus, minoribus tamen neque adeo eminentibus, longe etiam minor: nam trium dumtaxat unciarum quaquaversum erat ejus ambitus, nec strepitum ullum edebat agitatus, quia maturitatem forsitan nondum adeptus, & levis ut alter: hunc aperiebam, & in m multam pulpam cortici adhaerentem inveniebam, cum ossiculo valde inaequali, Sc totidem angulis, quot fructus nervos habebat, ad siminum corticem pertingentibus distinctum, cui sane simile ossiculum nullum videre memini: qualem vero nucleum contineret, ignoro, quia confringere nolui. Diri μνεν. ALTER etiam erat prorsus orbicularis formae, sed simis dumtaxat nervis distinctus ab infima sede ad extremum usque per longitudinem recta linea excurrentibus, se unciam' ' longus & crassus, fusci coloris, aliqua tamen ex parie cineracei,nucleum vel pulpam a cor tice sejunctam & liberam continens: levis tamen erat;& aqua mersus, innatabat. Hunc ex Guinea acceptum Paludanus etiam concedebat ut describerem 1 quo nomine appellar tur ignaIus.

Eructiu reti lato corio connam.

p ναμ. v R o corio, Mmultis fibris retis in modum quodammodo inter se intertextis de in uis duris contecto praeditus erat hic fructus, iris quidem inaequali& rudi, iritus veris laevi de splendente, coloreque ad spadiceum tendente, tres uncias cum semisso longus, binas de amplius latus, superna in gibbum extuberans, insem1 planus sere, nucleum continens crassum, plenum, succulentum,& qui in navi, qua recens ex Guinea ad vectus fuerat, jam germinare inceperat, ut mihi referebat honestissimus vir u llelmus Parduynus, Medio burgensis in Malachria Zelandiae insula civis, qui illum anno nonagesimo quinto supra millesimum&quingentesimum adquisierat: quique haud dubie crevis set, si statim tetrae commissus fuisset. Illius autem iconem, licet non adeo scite ut decuerat, in tabella expressiun, hic adponere voluimus. M

50쪽

rito porro decinnio ante similem accipiebam Viennae Austriae, a doctissimo e d q. humanissimq viro Richarta Gartii, Londino missum, pro ossiculo magni cujuDdam fructus in vingandecao sive virginia nascentis, ut adscriptum erat. Rus pulpa licet selida, quia tamen vetust*, rugosa fotis S fusti paene coloris, interna autem parte albicantis, de acris aliquantulum sapo

ris. nullum ejus nomen neque tunc, nequci

postea intelligere potui. Similem praeterea conspiciebam anno millesimo sexcentesimo tertio, illumque paullo ampliorem dc magis planum, villos quibus tectus erat denses adhuc retinentem, partim crassiusculos & rudes, partim valde tenues N molles, omnes cinerami ex albo coloris.

Ovi supersiunt Fructus Exotici in hoc Secundo Libro desieribendi

quum in certra citasses AEnribuere dissscite mihi videretur,eos diser ram tamquam in certos manipulos reponendos censui, ad ripto illorum, a quibus acceperim, vel apud quos viderim, nomine: ingenui enim animi

esse semper existimavi, agnostere oe profiteri, a quibus beneficium

acceperis.

C A P. XII.

REDIMεs ετ honestissmus vir Franciseus Peninius, civis de pharmacopoeus Am

stelredamensis, fructum quendam exoticum anno reparatae salutis humana primo& sexcentesimo supra millesimum, ex India ut aiebant relatum, cujus nec nomen nec in quo ar ris genere natus esset, inpelligere potuerat: quia tamen ejus se ae erat, qualem ante videre non memineram, pro ea quae mihi cum illo est vetere amicitia commodato impetrabam, ut brevem illius historiam concinnare possem, quam in hunc Emticorum librum inferrem,&Qus iconem, in tabella exprimi curarem quae hic subiiceretur. E R A T uero is fiuctus paene quinuue un- PrestriRD-ciarum longitudinis a pedi lo ag summum mucronem; ambitus, qua parte crassior fructus, novem uncias cum semisse explebat, a pediculo satis crasso sensim tum icens, deinde a medio corpore paulatim in obtusum mucronem desinens ut ex icone facilius observari piaest) fusco duroque cortice constans, & nucleum aut pulpam cum seminibus in globum congestam comtinensi strepitum enim agitatus edebat: qualis autem inesset nucleus aut pulpa, ignorabam quum haec scriberem, quandoquidem illum aperire verebar, quod meus non esset, propterea integrum illi restituebam. Post aliquot tamen dies fructum ad me remittebat in binas partes transversim sectum , ut internam partem etiam describere possem , quam valde levem fit exigui ponderis esse comperiebam, cineraceique ex fusco coloris , continentem pulpam spongiosam, nigram, mollem, acidiusculi aporis, in globum compactam, in qua late