장음표시 사용
121쪽
alia moneta, & id eb praesumitur in praescriptione tanti tempol is bona fides, ut
declarat Aret. in terminis illis in d. cons. I .col. 2.de istam opinionem, quod pr scriptio currat interminis in d. c. oli in . tenuit glo.ordin. in c. quodque,col. l. 7. q. 7. in glo. magna,ad fili. Card. Florent. in d. c. Glini, in . oppositio. Dandem opinionem tenet lo. de Imo. in l. si prius, in prin. s deaq. pin. arcen. ubi repraehendit IIart. dice-tem, quod ubi creditor scit deberi s bi de
moneta antiqua, conseruat ius recipiendo novam, per d. l. is qui usum fructu,qui. mod .vsu D. amit. qu ia dicit Imo.quod ille tex. loquitur, quando quis utitur parte iuris sibi debiti,videlicet ubi moneta est variata, dicitur recipere aliud pro alio, id eis currit praescriptio cotra etiam scientem,& quod moneta mutata in bonitate in . trinseca dicitur omnino alia & diuersa moneta antiqua. dixit clare Bar. in d. l.cu quid, prope fi n. cum quo transeunt alij. istam opin .etiam contra Ilar. tenuit Rom. in d. l. si prius. quem legit cum l. post venditionem, eod.tit. S i dc vult Pau.de Cast. ind. L si prius, in prin. Et istam opin .vcriorem esse putamus, praecipue in casu praesenti, in quo no solum per annos 3 o. vel o. facta fuit solutio semper de moneta usuali & currenti tempore cuiuslibet solutionis, sed tanto tempore, cuius in iiij memoria non extat in contrarium, ut in themate praesupponitur,cuius temporis cursum notam prς- scriptionis, quam tituli & concessionis bii ne t. l. hoc iure. g.du eius aquae. isde aq. uot. dc aesti c.super quibus. g. praetereu, e ver b. signi se propterea dicit Cyn. ind. l. ii cert.annis, in pen. l. de paci. t quod Iicci ia O praesumatur caula vel titulus obligationis ex diuturna praestatione, nisi allegetur, ut ibi notant omnes: ex cursu tamcn tanti temporis, cuius in iiij memoria hominis non existit, praesumitur sine alia allegatione. Et ita dicut Ang.R Pau. de Ca sl ibi &sequuntur lode r. idem sequitur Felin. in c. cana ex ossi c. col. . vers. limita quarth.& in c.causam, cons 3.& in c. antecedente col. I.depraescriptionib.&
idem concludit pulchre Alex. in consit. 6.inci p. viso themate, vol. i. col. pen. de seque n. Et propterea ex cursu tanti temporis acquiruntur etiam ea, quae praescribi non Possunt, ut patet ex his, quae scribit Pelin. post Abb. in c.causam, col.I. de ind. c. cum ex ota.de praescrip. Cum igitur tanto tempore,cuius initi; memoriano extat, facta fuerit solutio de moneta currente, etiam si constaret de allegata compositione Se conuentione ant i quae praesumeret u r, etiam si non allegetur de solutione talis mo
Et per hoc etiam adducimus id, quod
dixit imgulariter Ant. de But r. in repet. c. peruenit, in Fltimis verbis, ex tr. de censi.
ubi dicit, quod si quis deberet singulo anno ducentum, S soluerct longo tempore solum centum, potcst allegare se liberatu fuisse a centum supra, & hanc liberationem poterit probare ex tali diuturna fo-lutione facta solum incetum.Se idem dixit e lcganter Rapha. Cum .in d. l. si prius, in princ. is de aq.qlia. at cen. quia sicut pro solutione io. annorii, praesupponitur obligatio,de qua no conitaret, iuxta d. l. dein rem vers. de in d. l. si certis annis. quanto sortius es praesuinenda liberatio, iuxta l. A rrianus. is de aet. ob l. ita formaliter inquit Cuma. ibi. Ex quibus omnibus connludendo in pauorcm communitatis, dicimus,eam cogi non posse ad solliendum sum nram fore-norum, de qua in themate eo modo, quo fuit ordinatum per illustris. Marc hione, sed solutiones ipsas sed a sesic secundi mi
communem cursum soluendo ait reu profore ni s 4. prout praesupponitur valere in uniuerso dominio Montis serrati. Superest, ut ad allegata in oppositum respondeamus. Ad primum igitur fundamentum pro contraria opinione ad diactu multiplex ex praedictis colligitur solutio. Priiud, quod allegata in oppositu loquuntur, ubi conliat de aliqua certa conuentione certo tempore inita, & et i a co- stet qualis es et bonitas monetae eo tem
pore, sed in casu praesenti, nec obstet de
122쪽
Couentione, nec de tepore ipsius, nisi e tenus, quatenus appareat 1 olutio vetustillima, propterea succedunt ea, qui dicita sunt in primo sundamento tacto in fauorem cona unitatis, quod talis praesumitur fuisse couentio, quales sunt subsecuri solutiones. Similiter succedunt ea, quae dicta sunt in a. fundamento, quod ex quo non coit at, quo tem pore facta fuerit conuentio, & consequenter costare non posset, an moneta tunc currens esset inelio v et deterior, non potest intentio illustr. Marchi unis proibari nec fundamentu aliquod assii mere super bonitate monetae, ut latius supra dedux imus
, Ad secundum principale sundamentu respodetur,1 primo, quod statibus deductis in i . & r. fundamento, adducto in fauorem communitatis, no est opus, quod communitas utatur aliquo suffragio pri- scriptionis. Secundδ respodetur,qubd sebi opus esset suffragio praescriptioni S, v
rior SI communis cil sententia,quod soluens de alia moneta per annos Io. contra Iaicos, vel o .cotra Ecclesiast. prael cribit, Vt no teneatur decaetero soluere de alia moneta antiquiore, ut est casus in d .c. olim calliam secundum comu nem intellectum visu dixin us, etiant screditor recipies sciret sibi deberi moneta antiqua.
Et ad illud quod dictum fuit in se cui
do fundamento partis cotrariae de rei it. in intcg. coccdenda aduersus praescriptionein, Respodem os primo, quod etiam si dici posset prim b,ius compet ijsse. Ρι incipi petendi monetam antiqua , nil l la subesset insta causa ignorantiae, propter quaco cedenda esset rellitutio. Cum lituistro Marchio de praedecessores sui scientiam habuerint obligationis &consuetudinis antiqv issimae, cuius vigore soluit communitas Casiliscensum, de quo in themate: si ergo vigore ipsius cosuetudinis potuissent petere hoc, utique sciebat tem p tibus retrotractis, & ab annis o. citra sicuti nunc, nec aliquid noui intacto deue. nit in notitia Principis, quod prius no ii tellexerit , ideo, cessat fundamentum cocedendi restitutione iam integrum aduersus praescriptionem: quia requiritur iusta ignorantia facti ad hoc, ut coced
tur, ut declarat Ioan . de Imo. in repet. c. na. col. I. versi. sed hic est aduertendum, ex tr. de praescript . Roma .consit. 47. incipposito quod .l ica i ad fine. ubi dixit, quod
ex ignorantia iniuila atque supinaco ceditur restitutio in lintegrunt , uec CXcta sat ignorentia eorum, quae 'publice apud omnes nota sunt. & sequitur Peli R. in c. vigilanti, coluna. t. vers. Iam it. tertio, de praescrip. Secundo respodetur, quod stante cussu tanti temporis, cuius initi, memoria homi nis no ex i stat, qui obtinet vim comcessionis,& cuius vi gore praesumitur c uentum cum Istus tristi. Marcitione de so
uendo centum de moneta currente tempore solutionis, ut supra late probauiamus: frustra disputetur de restitutione cocedenda aduersus praescriptione, cui ne illa no sit praescriptio, sed potius prςscrupta cocessio,&conuentio. Ad illud, quod dictum fuit, quod solutio census proscrμbi no potest, iuxta l. comperit. C. de prae scrip. Io. vel o. ann. Respondetur primisse
quod ille textiis loquitur in censu seu tributo quod debetur supremo Principi in signum supremae potestatis r. uniuersit ii domini j, see is si debeatur alicui in se riori, ut declarat Panor ui d. c. ad audie
Secundo respondetur, qu bd hic tro agitur de praescribendo censu, sed solum de declarando modum solutionis fientisse uocasu etiam ubi no habet locum prre Icriptio, admittitur circa modum prostandi praescriptio, ut vosuit spee. in litode lega. g. superest, versi. il lud liroq: quaerit, sequitur Ant. de Dur. in c. cum ex offici j, prope sin. de praescrip. ubi dixit, qudis licet procuratio, quae debetur ordinario visitanti pr scribi no pol sit, t idi ν est texo
etiam tanto tempore cuius in iiij mem xia no existat, secundum veram opinio notamen praescribi potest modus soluendi ipsam procuratione, ut ibi pere iam, que etiam resert &sequitur in troc Panor ita. iv d. c.cum ex offici j. colum .3. Sc sequi-
123쪽
turre Iin .ibi,co Ium .s. vers. limita primo. quia imo ii tenderet praescriptio in aliquam diminutionem census propter deteri orationem monetae valida euci, per illud quod voluit gi. ordi. in d .c. quicun-
censi. ubi licet cathedrati cum praescribi non possi, sicut nec subiectio c. cumno liccat, de praescrip t. potest tamen praescribi modo pr dicto soluendo monetam
nouam deteriorem, ut est lex in d. c. olim causam.quem etiam ad hoc no. Pan. ibi in I. notab. 5 idem voluit Archid in c. lin. decensi. lib. 6. Indoc. But.& Im O. in d .c. cum
ex offici). ut ibi resert Felin.col . r. versic. limita septim O. Tertio res podetur', ' quod cum simus incursu tanti temporis, cinus in iiij in moria no existit, admitteretur praescriptio saltem in vim prs sumptae cocessionis, quae ex tanto cursu temporis presumitur, ut late probat Celin .in d. c.cum ex offici j.
Ad tertium principale fundamentum respondetur, quod ibi allegata procederent, si Princeps I imitasset cur luna mone ta . quoad omnes in dominio suo, sed qu&ad subditos cursum & valorem taxauit Uno modo. Et ad solutionem fiendam camerς suae aliter, ut ex themate colligitur, quo casu cum vigore compositionis communita Masalis no tenetur solutione in facere, nisi secundum communem cursum& valorem monetae tempore fiendae solulia tionis, ut probauimus, no potest ex cle- lentia eos aliter cogere: quia dicereturco uentioni antiquae cotra uenire exigendo plus quam illius vigore communitas,tcneatur. ςertum autem est, quod etiam Princeps ligatur ex contractu, nec ei co-tra uenire potest, ut decidunt Cyn. Bart.& alij in J. digna vox. C.delegi. est text. in c. . de probat. quem notat Abb. ibi ii, r.& r. nota b. & Ant. de Butr.& Iino. S late hoc concludit &prosequitur Felin. ibi, colum. i.& i. R ideo Bald. in l. i. in princ. 13 ff. de pact.: refert Aristotelem admonuisse A lexand. Rege ira, quod couenta obser
uaret, alias malus finis sequeretur. Et ita cocludunt Moder ibi. inulta etiam ad
hoc cumularunt Barbat. in cons. .volum. r. in i .charta.& Alexan. in cons. t. Volum.1.colum . .& seque consit. vlt. volum. . colum . . Canon ist. Mode r. in c. nouit, de
iudi c. post Ar et in.& alibi saepe.& propterea in materia monetae dicit tex. in d .c. quanto, de iureiur. quem not. Hosti. Anci
de Butr.3 alij ibi, quod in perniciem &iactinam populi non potest Princeps monetam approbare vel reprobare sine co- sensu populi, qui ex hoc isderetur. Nec nos inovet unum, quod allegatur in ordinatione praedicta, quod propter inobseruantiam proclamationum plurimum sint redditus Marchionales diminuti : quia respondemus primo, quod ex quo proclamationes non fuerunt obseruatae sciente Se patiente Principe: videtur Princeps tali cotra uetioni acquievis.
se. Et propterea de his non potest fieri
fundamentum contra communitatem,ut
eligioss. ordinaria& famosa in c. in verisbo, frangere, ad finem, de treug.& pace. quam ibi notat & summe commendat Cardinat. Imol. S: Panormita.& quem late multis aut horitatibus exornat ibidem Felin. colum. 3. & sequent. & propterea consuluit in terminis monetae D.Francis. de Aret in . consit. ii. inci p. procedendum est breuiter, colum. 3. quod ordinatio facta su per cursu monete, praeiudicat, nec ligat sub d itos, si non fuit obseruata sciente & patiente Principe,qui eam facit,per gloss. prae allega. S ibi etiam concludit Aret in . quod non requiritur inobseruantia longa S prs scripta per annos decem, sed sufficit simplex inobseruantia, alle g. Anton. de Butr.& Panorm ita in c. quia circa, de consanguinit. & affinita. ut latius per
secundo resp5demus, qudd ex quo agitur de praeiudicio inserendo ipsco munitati, quae tenetur ad censum predictum, contra uentio vel inobseritantia si bdit rum S ciuium dictae ciuitatis, etiam si omne5 homines parti calariter cotra uenis
124쪽
l nisi uniuersitas con 1ilio conuocato de- Iiberasset simitu r non obi eruare , ut est doctrina sart. in I. ati: saeta. J.sna. colum. vlt. I de penu. Ioan . And. in Nouel. 3d Ge- min. in i .ificiscis.f. ii .de re lib. 6. Pan. in c. dilectu .vbi eleganter de simo n. cum ali j sco or de quibus per Vel m. in c. t una om-
I ei tio respondemus , quod ex quo noobsta litibus procia in troiathi: spraedictis, semper recep:t solutiones secundum cursimi lawnctae , centctur remissile omnem poenam, morain, vcl interesse. qtiod ob tadem in ibi eruantiam pollet praetendere, ut colligitur ex doctona Lait. in l. Aemilius, in prima oppos. s. de nain.&deciarat latius Met.cons. so. inci p. visis dili peter, .col. pen. ubi allegatur etiam idem quod, voluit Balsia c. i. circa prin. quo tempore miles, quod si post annum dominus rece pit vasallum ad obediemiam, videtur re. misiste omnem moram & ingratitud ne, per quam potuisset vasallus fetido priu τ . ad idem bene facit, quod notant Salic..& alij in ii. I r. C.de iure emphyt. contra tart. ibi, ubi concludunt, squod dominus. recipiens pensionem , censetur re inisisse
emphytcutae omnem prirna in & moram Praeced cntem, de quo etiam ponit Alex. cons. ii r. inci p. v iso SI diligenter conside rato, Vol. 4 col. i.& ponunt Mode r. late in
Praeterea, si non Hierunt proclamam nes obseruatae, id potius adscribendii est culpae Principis, ad quem pertinebat o
clanus pioc amationes ipsas nosvissco
seruatas,quia moneta indies deterior si bat, Sc inagis aerosa, ut verbo utamur tu reconsul. in l. creditor, in prin. t dc solia. quem ita intelligit Hosti Io. And Zo coim muniter alia in ii c. quanto. illud salix perte demonstratur: quia posti emo Illa-iirils .marchio limitavit valorem aurei in libias .ci Iolid. . quod non feci Ilet, si
monetae currentes tunc essent ei uidear bonitatis, cuius erat tempore qμO Ieu longe minus valebat
Haec sunt, quae uos S: iuste,& aeque iii proposito calia exili ima inus Et ita diximus & conlu imus saepissi me, re ipsa inter nos discussa, re accura oratissime examinata, iuris esse nos Ticianen ollegi j turillarum Doctores, & in fidem per Scribam nostrum subscribi s litoque sigillo magno subsignari tui sumus: & hoc saluo semper & sanior, co Pio. Ex Papia, die ita. Ian. M CCCCC
XI. Indictione XIII L. I dit Matth. Zois I. V. α
Notandum ad num .s. supra, hanc di cisionem quoad qualitatem monetae sol uendae, ita quod debitor , o. annorum spa-cio in foro Ciuili,& o. in foro Ecclesia, si ico in currenti vel alio debiliori mon ta solucndo sit securus, quod coinmuni tur Doctores seqtiunt ui atque probant,licci in Canae imper. aliter aliquando sit obseruatum. De quo v ide quae su Pra
notaui ad Brun. Iim ta. . in fin. de Ino
125쪽
I HORE CAROLO MOLINAEO G A L-LIAE ET GERMANIAE IURIS CONSULTO PRAE
STANTISSIMO DE MVrATIONE MONETARvM, Tractatus elegans, quem author in n. quaestiones digelii T. Additio Ren. Badelij R'em. I. IN his quaestionibus D. summe notandum de praesciendum e t. Quod siue versemur in annuo reditu redimibili, etiam cum expressione ista, de redde dishsdem, sue tori de m l pecubus expolitis, ut habet quaeli. .
Sive simus in obligatione speciei ubi numi pactum illud valeat disceptaturve
in quaest. . Sive simus hvmutuo dato certaru M netae petiarum seu specierum ut habet. quaest. 3.. Aut si casus proponatur in contractu emptionis & vendit. ut habetur in quae .sio. d.
Vel si versemur in retractu proximitatis ut in quaest. svel si sinus in contractu redemptio nis per venditorem alicuius rei ut habet quaest.ε. vel, si facti species sit taIis . Vendo Ca-
s m. ito in librarum Turonesium cum
pacto adiecto, vi s redimere vel in , tunc distinet. inoco. librae in sinitibus speci bus numerarentur,. ut est in quaestio
vel spversemur in eontractu dotis persoluendae , siue repetendae , ut quando primi promist filiae alii 'tot centum aureorum in auro sub celtis tamen terminus soluendorum in dotem vi q.: ei l. o babet .. vel si simus indebito ex deposito proueniente improprio, videlicet quando recipiens pecunia in depositum conue sa uti poterit ut habet quaest. 9.Siue etiam versemur in legato relicto per testatorem ut habetur tu quaestio.
vel si disputatio incidat de obligatione sue Speciei, siue Generis, Ad quem valorem, intrinsecum ne, an vero Potiua extrinsecuin re indicaturam respicere debeamus ut prolixa habet qii aestio. it. In his in qua in quaestioniblis re similibus ponit pro vo Maxima regula Molinaeus, eoque Resolutiones harum v q- milium dirigit debere videlicet non in
trinsecuin, sed extrinlectilia valorem, Pu
blice approbatum & receptum, & cum quidem qui contractus S non solutionis tempore frequentabatur, nos res pice re & iu ta illum controuersas quaest or es dissoluere. Ampliationes imita it te et istius Regulae habentur insca nu..maiori
126쪽
peciebus restituere, valebat alitem corona rus avreus vel dalerus Philippocus tempore centa actus m: noris, ct xlinc redemptionis rempore pluris ast matur. Itaque illud avgmentum debitor comparat, Osrtem mil- Ie dulci orum in aureis coronatis vel dalaris egeri prout accepit, creditor reris recusat
ob id quod dictumsit in qsdem flectebiti re.
silui, atque ita tot stecies, quot opposuit, postulat. Deciditur lac pro debitore, ut illi attamentum cedat Alit quoque de ri mentum s aurei decreuisse t ei debitorι noculisset. salua manente cred:t risua fite in iisdemst ciebussoluenda. Rodol. Camph.
L. Conferant c. Quaest. Monet arta=um ciam his, cui placet, L. Budely nonum repra pejtum uti pro creditore concluditur.
a Aequalitas inter debitorem ct creditorpseruanda.
3 Damntim decrementi spectat ad debit rem, ergo ad eum quos spectat augmenti
Sen entia authoris adfacti speciempro . positum in Senatu Par ensis comproba
I Probat author similibus facti speciebus Dum sententiam comprobatam oenuo
Ratio decisioxis principalis quaestionis, du
plex ι Altera decidendi ratio. Ne duplex commotamsiquatur cres: torem.' Noneta data ad negociationem attenditur,ut quantitas. 1o augmentum vel decrementum monetae superaeniens an attendendum.1I Socijs varias monete θωυ conferent, bae, quantitas, nonoecitis ectanda. Ex
M Vocula, in eisdem vel totidem speciebus, quid notet.
3I Reston o ad rationem dubitandi. ct na-
ir aureospecifice debito, nona valore, at in mentum o decrementum debetur.
Onagesimb quaero, Anno sen οξο
qui millesimo quinto cum aureus solaris exponeretur Pro triginta sex solidis Turonen ----. si bub tantum. 3uidam pro bis nolle quiu gentis Francicis, sibi numeratis in mille trecentis octoginta & octo solaris,& triginta duobus solidis Turonensibus , vendidit S constituit ducentos Francicos Iuronenses reditus annui redi nubilis pro eadem summa iso o. Franci-corum in eisdem speciebus soluor da talo dem post triginta annos, videlicet anno ι 2 .cum solaris aureus quadraginta quinque solidis Turonensibus imicaretur, debitor redimere volens offcri nongentos quinquaginta quatuor solatos cum viginti solidis Turonensibus pro sorte creditor rccusat, nisi trecuti septuaginta octo solares aurei cum sexdecim solidis Turonens bus addantur: quoniam ex lege contradi us sors in eiusdem & sc totidem speciebus reddi debet. Replicat debitor de eisdem qui de sp
cie bus, no autem de totidem corporibus conuenisse: quandoquidem non decerta specie inonetae ,& mu ito minus de certis corporibus vel certo nuinorum numero actum sit, sed decerta pecunie quantitate duntaxat, quam quantitatem reddi i uini ciat. Vnde sic ἰt eadem quantitas in eisdespeciebus ex pacto reddi debeat ta tameaccipiendum de deducendum, ne ea quantitas exczaatur,alioquin non eadem, sed
maior sors reddi diceretur: quod cum absurdum, tum impossibile est in obligationem deduci. Ad hanc bicipitem replicationem dupliciter duplicat creditor: prim 1, adpri, mum caput, quod non stactum de totide corporibus, respondet, quod ex hypothesi
127쪽
pothes no solum quantitas conuenta, sed species numeratae sunt in obligati He,aaltem in dispositione, si debitor redimere velit. Patet,quia dictae species non sunt hic in simplici solutio e seu facultate soluendi, sed in necessitate praecisa & de sorma redemptionis, quae variari nequit, cucertos suos& specificos limites semel ex ipsa reali numeratione tempore contra eius acceperit. Et sic non inspicitur quid pollea siue augmenti siue decrementi accidat. l. Rutilia Polla. de contrahe n. emp.& vendit. Ad secundum verb caput, fieri no posset, ut maior sors deberi possit, res podet, nec hodie etiam totide speciebus auleo. rum redditis maiorem sortem vel summam reddi : quia a tempore contiactus minuta & usitata monera maiori aeris perfusione tanti vel pluris deteriorata fuit, quanti solatorum indicatura creuit,&1 verum est, ut ex multis monetalium praesectoriam relationibus co*noui:& sic in effecti; non dicitiircreuisse , sed potius imminuta ei te indicatura solatorum aureorum : quia licet tempore contractus non valeret nisi triginta sex,nunc autem
quadraginta quinque solidis, tamen qu draginta quinque solidi ex his, qui currunt tempore rcdemptionis, non valent vltra triginta sex ex eis, quae currebant tempore contractus, imo adhuc minus
Aurei autem ipsi non sunt exinde facti de meliori sed nec de eodem vel aequali, imo deteriori auro, in tantum quod ait rei dicti temporis valerent hodie non solii quadraginta quinque, sed plures sol idos
huius temporis. Et si cum augmentum e
trinsecum preciosioris pecuniae , in qua debet fieri solutio, processerit ob deteri- orationem minutioris monetae, non e it illud augmentum deduc ediim, etiam si aurei non sint principaliter in obligati oe, nec ad certum numerii, sed accessorie ad quantitarem librarum principaliter debitam vel refundenda, ut late decidit Alb '. Bruaracta.de augm. cocl.vlt.decl.6 &i illaut Confirmatur,quia alioquin non se
uaretur aequalitas, sed creditor habere eomne de multiplex damnum, debitor vero nullum damnum, sed onatae lucrum de commodum secutae deteriorationis intrinsecae,& augmenti cxtrinseci. Patet, quia ex hypothesi referendo a d solidos, de ilatum , qui erat tempore contractus, mille aurei hodierni no plus valent, quam ille ex illis , qui tempore contractus numerati sunt: Imo minus valent intrinsecub, ut in confesso est mec etiam plus valent extrinsecus, sed potius minus: quia non valent maiorem numerum solidorii, reserendo ad antiquos, sed minorem: quadraginta enim solidi hodierni non valet. triginta sex de antiquis. bi igitur creditor cogatur hodie no s tu . . recipere aureos nouos, sed et i a sub minori numero, habebit duplex incon modum: quia primo cogeretur reciper aureos inmoris probitatis quam dederit: secundo, non tot, sed minori numero, dc deducetur creditori augmentum cxtri secum superuent uni, nec tamen satis fiet 3 de decremento extrinseco,t & sic ut runque tremum mutationis & intrinsecaede extrinsecae cederet lucro &commodo debitoris, utrunque vero damno creditoris: quod non solii in videtur iniquum ob inaequalitatem, sed exorbitans contra re- gui Dii iuris communis, qua periculus pectat ad debitorem. l. incendium. C. si cert.
Resolutio pro debitore. Quid dicendum λ Breuiter logiore di putatione omissa multa enim hinc inde iue occurrunt in hac argumentosissima quaestione cu super ea lite cosultus mictem,' rei pondi pro debitore, licet non ignora rem nodiu contrarium a quibusdam Q ri. tat a tii proci editore iudicatum fuisse in pari caussa, contra quam consuluera, sedia firmis& solidis legalis aequitatis quae mihi pecu liaris est rationibus sententia
meam niti sentiebam, ut non cederem: tadem re in supremo hoc Senatu maturius discussa, vicit aequitas & veritas,&Pro debitore pronunciatum est.
128쪽
reditum. huiusmodi ducentarum librarum constitutum pro mille ducentis latis tempore quo solatus valebat o. Ἀ- Iidos tantum, S tempore quo agebat ad redemptionem , valebat quadraginta quinque solido,, per sententiam praesectorum libellorum supplici uin Palati j insequendo oblationem Do .loamus II eunequ.n dc Anna Mole cius uxori, reo iude creditorum, iuxta clausu i m contra.
eius, quo ita pactum fuerat: dii tuine it quod actrix posset redimere soluendo mille ducentos solatos praeci se, sine deductione augmenti: reliqua vel 5 reditus in moneta usuali,& actrix in expensis litis condemnata: quae appellauit per a- rellun), latum die decimo quarto Februa .rit, anno im q. dictum fuit male iudicatuin,& quod posci redimi reddendo mille quadringentas libras Turonenses, in eisdem speciebus solatorum , usque ab
currentia in duntaxat dictae luminae.1 Cc.
librarum Turonens.& inspecto valore solatorum mmccurrenti id est, deducto augmento extrinseco creditores vero damnati ex pensas tam causis principalis, qua causae appellationis,& bene.
ε ' Idem in simili causa fuit iudicatum
per aliud a restum die prima Martii, anno
ue 33 inter lacobum Rustia Doctorem
medicinae,& Dominum Ioan. Ia uaste
consiliari uin eiusdem senatus, non ob stant forma de clausi ila contractiis contraria,& bene. Sed in quantum in praecedenti a recto vidua actrix codem nata fuit ad reliqua reditus usque ad die in redem. ptionis vel consignationis realis dici axum ioci. librum Turonensium sortis, iudieiis speciebiis cum reliquis tempore consignationis realis dcbitis , error fuit ex communi Doctorum sententia , quae falsa est te erronea, quod nondum detecti im fuerat, prout noue Se plene deteximus, supra quaeli. 3'. sed deinceps etiam
in iudicijs cedere debet communis errorve ri tat i per nos detestr. Redes do ad decisione in q. noli rae ratio & probatio deessionis est duplex. Prima, i per locum zb eadem contra- rriorum disciplina. l. secundum naturam de regu l. r. quoniam casu conuerso, si tempore redemptionis diminuti essent aurei, nec valerent nisi viginti,& triginta solidis Turonensibus tamen teneretur dcbitor supplere tot aureos, ut conficerent summam sortis, videlicet bis mille quingentos si ancos, nec sufficeret dare tot aureos, quot recepiti: alioquin non redderct sorte in integram. Vt igitur superueniens decrementum aureorum no a debet cedere damno creditoris, ne minorem, quam tempore numerationis in- speeto re vera dedit, sortem recipere cogatur: ita superuentum tempore redemptionis augmentum aureorum no debet cedere lucro creditoris, ut maiorem qua
dedit sortem exigere possit, sed sicut iuste peteret suppleri decrementum, ita debet pati deductionem augmenti, ut nec mi lauatur, nec excedatur, scd ea de suo tur sors : & pariter debitor non debet hoc casu in damno, nec priore casu in lucro versari, sed utrobique seruanda aequalitaS. secundal ratio, quia creditor non de-
bet ex eadem negociatione duplex commodum vel lucrum habere: sed hic creditor lubuit quotannis suininum sere lucruduodecimam S: decimam tertiam : igitur non debet habere lucrum augmenti aureorum, vel eiusdem sortis,ex oua fructa percepit. Ita decidit Claudius de Sex cello, in l. si ex legati causa .col. t. de vel b.oblig. sequitur Frane. Purpura in I. cu qui g,
' Altius & radicitus declaro, quia ex 'quo certi aurei, seu auslibet certa species
monetae datur ad negociandum, S lucruvel commodum salua sorte nec cile est ea species aureorum vel in onerae dedi
catur in dispositionem principaliter ,
129쪽
t non tanquam certa species monetae, nec sub ratione certorum corporum, sed tanquam quantitas,& sub ratione unius certae summae pecuniae, quae ex corporibus, vel speciebus numeratis resultat, tem p re numerationis inspecto. Et sic ea sors semel limitata & determinata non potest amplius augeri vel minui in se, praetextu augmenti vel decrementi specierum numeratarum ex interuallo superuenientis. a. Cum tenim id ageretur ab utraque parte, ut species numeratae darentur ad statim negociandum,utque mox in negociati nem expenderentur quod fieri non potest, nisi sub ratione & mensura valoris tempore numerationis currentis) sequiturqubd augmentum, vel decrementum earundem specierum ex interuallo superueniens prorsus impertinens est : quia nofacit plus vel minus retrb numeratum fuisse, nec negociationem ipsam pinguiore vel minutiorem retrb suisse:& sc semper inspicitur & retinetur eadem ipsa sors, quae fuit ab initio. ra Vndet si plures mercatores contrax rint societatem certae negociationis , &certas quisque summas sub varijs speciebus contu lerint, alter in solaribus, alter in coronatis, alius in alia specie monetae, tempore diuisionis societatis, quo quisq; sortem suam seu capitale ante superlucri distributionem percipere debet, inspiciendus est valor duntaxat, qui erat tempore collationis: quia ille demum valor,illa tantum quantitas, quae et unc erat collata, est posita&conuersa in commune, climstatim tanti, quanti tu uc erat in negociationem communem expensa fuerit: α sic sue postea tempore diuisionis creuerit, sue decreuerit valor seu cursus collatae monetae, non debet quod superuenit attendi ,sed solus cursus, qui erat tempore collationis. idem in similibus. Fit quod dixi de societate, amplio pri-λ mo, etiam, si ex pretium sit, quod finita societate, tuisque percipiet capitale suum, vel quantitatem a se datam in eisdem spe-
u Amplio secundo, i etiam si collatio
non inceperit a nominibus quantitatis, puta tot librarum, sed nominibus corporum vel specierum: puta si actum sit quod conferrent tot aureos,& totidem praeci perci: vel si unus simpliciter contulit centum aureos, ita ut finito anno vel finita societate perciperet centum aureos, & interim multum excreuerit aestimatio seu cursus
aurei, non momentaneus qui non attenderetur sed stabilis,etiam si non publica
expressa aut horitate, sed inter mercat res Scommercijs sint ilis societatis,ut per Angel. in t .aeris,C. decollat.aeris, libr. Io.
debet illud incrementum de capitali d duci , & inter socios diuidi, quamuis in
hoc nominatim contrarium conluluerit
Phili p. Corn. 2 9. consului libr. i. SI pessime, ubi sold in fundatur in vulgata illa opinione, de qua per Doct. in l. cum quid. in l. vinum, si cert. petat.quae etiam si esset Vera, non potest habere locum in hoc casu, & similibus. & eam discutiemus infra
quaest .i96. Et contra, si non ad momentum, sed logam durationem decreuerit cursus aurei,
debebit de communi suppleri,& reddi in
ea aestimatione&cursu, in quo erat tempore collationis, & conuersionis in rem communem. Non enim hic tanquam spe- .cies,sed tanquam quantitas conferuntur: nec cedunt in societatem,nec prosunt societati,& communi negocio, inquantum illa vel altera species, sed inquantum tamia quatitas, merito haec,quae hic est formalis, S propter se, seu finalis, debet attendi non autem materia, species,vel forma particularis ipsius monetae, quae hoc casu a cidentalis est remota & impertinens.
Non l obstant dictae clausulae in eisdevel totidem speciebus quia debent intelligi rebus se stantibus, & secundum materiam subiectam: prout etia secundum ius intelliguntur, salua diminutione pro rata in casum damni. Et in praedictis intelligo de variati ne quae accidit, non immediate post nuda collationem, sed post collationem actu efficacem, videlicet post usum & exercitationem societatis, alioquin si Calendis
130쪽
Ianuarii conuenerit de societate inchoan' da & exercenda a Calendis Aprilis usque ad annum vel aliud tempus, non debet attendi valor, qui erat ante Calendas Aprilis, si quis ab initio pacti vel interim cotulerit: sed cursus qui erat Calendis Aprilis,tempore quo ceperit exercuri communis negociatio,& incommunem Vlum P
F Redeundo f princ. palem quaestionem nostram, non obstat, quod ex hypo thesi notolum quantit: sutianiae iesultantis, sed etiam species ipsae numcratae, scuearum qualitas sunt in dii positione. quia verum est quod sunt in dispositio: te, quantuin ad hoc, ut sors non debeat reddit nqualibet cu usuis vilis monetae materia, vel etiam in aeque bona materja, sed spe cie formave exotica, vel quae non ita de facili expendi possit in praeiudicium creditoris, sed ut sors debeat reddita sim ilibus,& aeque commodis , & permutabilibus
speciebus, non autem certus eorum nume
rus in dispositione est, nec ullo modo hic esse potest in praeiudicium debitoris, ut plenius in quaestione sequenti. Ultimo, τώ. non obstat quod a dictum est augmentum
. extrinsecum prouenire ob deteri orati nem hodiernae monetae, & quod iniuria fieret creditori, si ei imputaretur augmentum extrinsecum, detrahendo denum Io antiquo aureorum, non suppletulo intrinsecum eorum valorem antiqetum.
Quia i posset procedere, si aurei deberentur per se absolute, non aurem quando sub ratione certae quantitatis summae, quam tempore contractus conficiebant, di quae postea excedi non potest,ut hic, dc in fortioribus terminis infra quaestione nonagesima secunda. Ex his deciditur quaestio quam nuper vidi in facto. Debens huiusmodi reditum
quinquaginta aureorum solatorum redi inibilem & constitutum olim pro TOo. a reis solatis, aureo tunc valente triginta sex solidos tantum, passiis est fundum iuii sub hastari & vendi per decretum: executor imperitus distribuens precium creditoribus anno ioI . sodest aeditori huius reditus reliqua in aureis solatis, quin et i Ssexcentos solatos pro sorte principali, sine aliqua diminutione extrinseci augmenti aureorum, idque in praesentia & de cor, sensu procuratoris de otioris,qui postquatuor annos habet rescriptum restituti nis ad rupe tendum augmentum aureorii, tam de reliquis, quam de sol te. Respondisclarissimum per praedicta recto agi: plux dico non opus cata cercri pio, nec aliqua re stitu one, pcr ea quae dixi de cotidictionτiI: dubiti,supr. q. Id. ad sinem.
a Reditus annui redem: biles an ad certa - neravi constringi postiet, nu. 4. . F. ι Frenerator stamine lucrosum raditum reci. p. enci,n n est audiendus Sorte existente inspecte rara vel mimusto
quenti retatio Iuri peto in alia pro a
ι Idem si ipse contractivi essent sequentes
3. Data sorte in multiplici eci pacto no sit. .
νι non alia probasar reluιIIo.ιo Creditor finib:l eius intersit, recipit necessario aliam probam monetam. ιι Cum expensis monetot probanda. ra probatio moneta est duplex. V Probartir auram per aquam c sua .
Oper ignem. G Probatio ad Lydium lapidem praeserti. QVAEsTIO XCI. Non gesimo primis quaero,an in hu-
tuli nodi reditu valeat ea vulgata clausula de redimendo in eisdem speciebus t duntaxat λ Videtur quod non, quia primum necesse est certam quantit tem sortis ad usum debitoris peruenire, ut in rem eius conuertatur: deinde reditu annuum non excedere duodecimam ducti sortis ad summum,argum .d. l. cos. TCrtio, necesse est debitorem perpetuam & Iib