장음표시 사용
271쪽
verba, quae praedicta glossa continentur. Iuxta hanc rationem octo solidi suo putant nonaginta sex denariolos , deinde tres,ssent nonaginta noue denarioli, qui supputant dece marauedinos praesentes: quandoquidem singulus inarauedinus valet decem denariolos. Hanc ob causam sustinui in praedicto cap. i. variarum resol illumina rauedinum bonum valuisse io. marauedinos modernos:& illum extitisse, qui in vi erat, aetate regis Alfonsi io. quem ibidem Legislatorem nuncupaui, intelligendo, quod tunc temporis eo utebantur pro marauedino. bono ct maiori, vel aureo. Cum verbpraedicti Doctores, qui maiorem nobis hac aetate monetae antiquae notitiam habuerunt,dicant, illum marauedinum , secti lo regis Alfonsi decimi, fuisse aureia ira, scripsi quoq; praedicto ca. 11. Narauedi quin aureum aetate regis Alfons decimi, valuisse decem ex modernis :&hic qui dein dicebatur marauedinus bonus. Suspicor equ idem, quod eodem tempore marauedinus dicebatur certa quaedam summa denariolorum minutorum, quae aequiparabatur decem marauedinis praesenti b. quod ita apparet. nam ca. i. historiae eiusdem regis Alsonii decimi, tr ctans auctor de monetis,quae tunc temporis in usu erant: dicit unum inaradinum tot denariolos comprehendi sie, ut alle- queretur marauedinum aureum.Subiungam illud caput eiusdem historiae, nam
conuenire videtur subiectae materiae, qua tractamus. Hic marauedinus aureus, est minimus marauedinorum aureorum, quos reperi
in legibus & chronicis istorum rcgnoru, di considerando legem ityliis . conatus sum eadem explicare& intelligere,praedicto cap. ii. Haec sunt verba legis. secundia est, audit in legibus, ubi mulcta additur Marauedini aurei, ita iudic tum suerit a Rege Alfonso,qui per id tempus, tum ea contingerent, comperit o di natum fuisse,ut moneta,quae tum in Usu erat,aurea es et. Et iussit coram se ferrimarauedinos aureos Prisca aetatis di appendere cum sua moneta, ex quo pondere compertu extitit, sex inarauedinos sugregiae monetae appendere unum marauedinum aureia: ita ut inarauedinus aureus censeri debeat valoris sex inarauedinorii huius monetae. Ex ijs verbis elicitur, m rauedinum regis Alfon si decimi fuisse aurcum, non expediebat enim illum cum antiquo ponderari, qui aureus quoque erat,quandoquidem si metallis discrepassent,ia ulla rationet quadrabat, nec quadrare poterat, ex pondere utriusq; in eadem bitne, elicere valore in , quo alter alteruexcederet: Praecipue cum lex ista dicat, poderatos extitisse sex inarauedinos regis Alfonsi quorum sex tantum appenderunt,quantum unus marauedinus aureus vetustae monetae.
Quod si inarauedinus bonus, qui cu sum habuit aetate regis Alsensi decimi, fuit differens ab eo marauedino, que huius regni leges veterem nominant, tantuque valuit unus, quantum sex veteres,Veluti apparet ex legib. regis Ioan is primi,& ex aliis, superius at legatis, S vetus correspondet uni cum dimidio eorum, quibus hodie utimur,& marauedinus bonus aequi ualeat dece modernos: vetustior illem arauedinus aureus, qui ponderauit sex bonos , valebit sexaginta marauedinos, ex iis,quibus modo utimur. Rex Al sensus,eius nominis undecim incomit ijs, quae Legionis habuit anno i 3s'. petitione secunda, marauedinu b num quoq; aestimat sex inarauedinis in
netae veteris, ubi ait: Luat centum marauedinos monetae bonae, nempe sexcetos in
netae praesentis. Ita ut lex ista quoque potuerit causam praebuisse stimationi, qua constituera ni ij, qui in ordinem redeg runt ordinationes regias, aequiparandomarauedinum bonum, decem praesentibus,& veterem uni cum dimidio: quam qui de aestimatione semper insecuti sunt Iudices, in executione praedictarum legu. Pro intelligentia omnium praedictorum aduertendum est, quod leges styli conditae fuerint aetate regis Alsonii d
cimi,patris regis sanct ij quarti, veluti ex
272쪽
earum initio constat, unde dinoscitur, rum utimur.Notandum est porri,,pra dia eam recollectionem maiori ex parte con clam monetam metalium, cuius paulo antinere leges aetatis. regis Alfonsi deci- te memini,quaquam hoc nlimine scripta si in eade luitoria, in aliquot libris a me
Auctor Chronicorum regis Alson si visis,& ali; scripturis vocari, mercale
decimi,capit. 1.tractans de Fernando ter- ve Imercales.
tio,ac de Alsonsci eius fili subdit verba In quodam libro nianuscripto, reperi
sequentia breue relationem veterii monetaru,& in Nam aetate regis Perdinandi , consere. eo legi,Pepionem valere duas meas ,&bat Rex Granatae dimidiam partem tuo- Vnum burgalentem duos Pepiones, vetrum redituu,qui appreciabantur septin- qaatuor meacis,iuxta quam rationem gentis millibus marauedinorum monetet rauedini saetatis regis Also si decimi per Castellae Ea quide moneta erat adeera- civitur valuiste sexaginta denariolos,cωuis, S marauedinus constabat tot mara- ficientes singuli ad sex meas as, sex mar uedinis,ut marauedinus assequereriarva Medi nos,quales hodie sunt in usu. Qithd 'lorem marauedini aurei. Cum vero per si ita iis res habet ubitari num potest,ca- id tempu®is Fernandi,in Castella cur Prendo Verba eiusde historiae, & rationesum haberet moneta pepionum, & in re- ex i)s ineundo,quin hic marauedinus re. no Legionens, moneta Leonum, & ma- gi. A lson si decimi,sit ille idem qui vocaxauedinus valeret centum & octogintam Lur bonus, & aequalis inarauedino aureo iusmodi pepiones, de minutae emptiones eius temporis, cuius faciuntnaentionem fierent per metales, quorum unum confi- lcge sori Hispaniae& aliae. Neq; dubium ciebat decem &octo pepiones, de decem ust,quin marauedinii aereius successu te- metales inarauedinum,ataue ex ijsmara Poria diminutus sita pristino valore,ne uedinis appreciaretur restitas regni Gra. que Valuit tot denariolos,veluti in prim natensi ad septingenta millia inarauedi- cipio huius capitis probauimus norunan&conferretur Fernando regi di- Hinc sequitur dubitatio, quam habet
mi dia eorum pars, & Rex Alfonsus eius aestimatio marauedini boni & veteris 'filius,initio sui regni iussisset in nihilum sta in ordinationibus regijs Reetum redigi monetam pepionum,& praecepi D tholicorum ,& in alijs quas supra citi
set cussi monetam Burgalensium, se vale uim uo , aestimando marauedinum: b,. εret inarauedimis decem denariolos , ω num decemia arauedinis, qui modo uniminutae emptiones fierent per solidos,& in usumam decem marauedini praesentis sex denarioli valerent virum solidum,& reducti ad denariolos, efficiunt centum quindecim sylidos marauedinus. Haec denariolos ,& schabeat plures denaria scribuntur capito primo eiusdem histo- olo , quam marauedinus bonus vel au riae. Et cap . . scribit idem Historiogra- reus, qui cursum habuit aetate regis Ala phus, eundem legem Alsonsum iussisse sensi decimi, quandoquidem iuxta hane anno iis s. quia in nihilum redigerentur Vltimam c inputationem, is malaued Burgalenses, & percuti fecerit monetam n us Valebat se denariolos, verum prima denariollatum atrorum,quorum quinde- aestimation auedini veteris ac noui est cim efficiebat marauedinum ita ut quin- adeo determinata, in praedi iis ordinatia . cim denarioli efficere raedictum mai- onibu Regijs , nunc teporis impressis gerauedinum. Publica legum auctoritate, aminatis v, hoc libro Chronicorum facile eli- discussis, vivideatur temere agere,qui deci posset valor marauedini aurei, cui ux cidere Velit in contrarium, Non omittavsus su it aetate regis Alfonsidecimi, siri tamen , quin absque pririudicio auctoriacie possemus veriticare, qualiteri, Pepio tatis eorum , qui em in ordinem redeg
corres podeat monetabe in praesenti, Iunt siquid cm aestimatio monetarum
273쪽
non admodum spectat ad substantiam isgis,que iubetur obseruari, ita xta sua antiquam decisionem,& fit incidenter tracte aliam rationem aestimandi. Marauedinubonum & veterem, dilucide ac particu- Iariter ob oculos ponendo disserentiam, qui duabus opinionibus inesse potest, ve lmodos & sormulas appreciandi eandem
Haec monetae veteris ac nouae distinctio quantum ex vetustis legibus horum Resenorum apparet, videtur per eam occasione procelsisse, quod pro remedio necessitatis publicae, moneta valorem ordinarium excederet, & subinde cuderetur ex viri ore de inferiore materia,permanente valore antiquo in eodem quo prius vigore. Haec omnia probantur,ex principio ordinationum Regis Henrici II. quas condidit in Ciuitate Toro anno I tr. Se COmpluti anno i o8. Sc ex lege Ioannis I. condita in Ciuitate Burgensi anno i 388. quae
iubet: Marauedinum vetorem ac nouum
esse aequales, & eiusdem valoris, tametsi denarioli noui sint ex inseriori materia
Denique Marauedinus vetus & monet re veteris semper valuit decem denari Jos,& sex coronatos: intelligendo,veluti intelligo, de Marauedino communi, cuius usus erat, aetate Regis Alson si II nam talem leges nuncupant veterem & monetae veteris, nulla siquidem per id tempus intercesserat in augendo ver diminuendo monetae valore nouitas, vel immut tio: veluti accid it aetate Regis Henrici ita
filii praedicti Regis Alsons XI
Idipsum quoq; confirmatur per leges, initio huius capitis allegatay, ex quibus probari intelligo. Iarauedinum communem aetatis Regis Alson si XI. quem leges
nuncupant Marauedinum veterem valuisse decem denariolos,& no amplius, vel
sex coronatos :& nuncupatum veterem,
respectu nouitatis, quae postea incidit in monetis, quatenus remedium adhiber tur necessitatibus publicis: prout euiden
ter intelligi potest ex praedictis legib. &
ordinationibus. Huic supputati I admodum quadrare post et solidorinn aestimatio, sustine doper historiam de vira Regis Alsons X.s
lidum communem valuisse sex Burga lenses, quoru singulus aequi ualebat sex Mea-sas: & constituendo solidum bonum in duodecim talibus Burgalensibus, ita ut duodecim Burgalenses efficerent octo denariolos: veluti postea dicemus: & siet maneret solidus bonus, cuius mentioue faciunt leges Regis Alson si XI. ad octo denariolos: unde resultat, quinq; solidos bonos efficere qua tuor Marauedinosc munes,aetatis dicti Regis Alfonsi XI. vel uti constat ex legib.eiusdem Regis prius allegatis, unde Marauedinus percipitur esse quinta parte maior solido bono: iuxta quam rationem Marauedinus aeratis Regis Alson si X Lmanebit ad decem denari- Olos, velut modernus, tametsi pluribus in legibus fuerit nuncupatus Marauedi-
Hanc distinctionem solidi boni,& alterius minoris cum eadem aestimatione Maraued in i communis, aetatis Regis Almn- si X I. notatam vidi in memoria superius allegata Se mometis antiquis, quam vidi admodum vetustis characteribus. Vnde apparet, conclusum esse Marauedinii veterem &. communem distinctum ab eo, quem leges&historiae nuncuparuulb num, valuisse decem denariolos,vel coronatos, prout vaset is, quo modo utimur. Tametsi Marauedinus aetatis Regis X. qui nuncupatur bonus, esset aureus, vel tot denariolorum, ut aequi ualeret Marauedinum aureis, veluti eius historia testatur,& valeret multo plures, siquidem valebat sex Narauedinos, ex ijs, qui modo
Id eadem historia Regis AIson si X. &in alijs fit metio certae monetae dictae To nes vel Turonensis,quam historia scribit fui sie argenteam. Hanc puto extitisse monetam Gallicam, cuius erat usus in Castella, quod allata esset a Gallis, qui tum temporis ad haec regna peruenerant: &iuxta temporum rationem videtur fuisse argenteus Turonensis, de quo tractat Clobamna 3 men.
274쪽
rnent. . de magistris,& nos tractauimus cap I. g. a. nu.8. huius Operis, ubi cum a P. Preciauimus viginti quinque marauedinis, iuxta ael limationem, quam nunc habet Realis& Regalis argenteus Castellanus: nam,Turonensis appedebat tres partes ex quatuor unius Regalis , vel trcs quartos: qui tum temporis valore suo poterat adaequare duos marauedinos com
Verum, dicet quispiam, Turonensem istum fuisse solidum Iuronensem,de quo
tractauimus in eodem s. r. nume. 7. cuius pondus constituimus ad tertiam partem unius Regalis, qui nunc temporis est e-ret undecim marauedinos,& ea aetate potuit valere unum marauediuum communem veluti postea indicabimus, tractaturi de monetis argenteis, qui cursum olim habuerunt hisce in regnis: tametsi suspicor, solidum Turonensem mult bae recG- mixtum fuisse, neque tantum argcnti continuisse. In legibus Regi js fit quoq; saepius inrentio solidorum, qui Dei ut differente , v luti ex ijsde legib. & Chronicis apparet: Non sum hic tractaturus de solido, cuiussit mentio in foro Iurgo, & in legib. Gotthicis, eb, qu bd in serius com odior de iis tractandi nobis offeretur occasio. Sunt & alij solidi, quorum mentionem saciunt leges Alfons Regis X I. ex quibus apparet, singulum illorum sui si e quinta
parte inferiorem inarauedino communi, qui per eam aetate cursum habuit hoc I robatur l. ii.& l. i9.tit. H.&lib. .Ordin. ib. .& l. io. tit. D.ordinat. quas condidit praefatus Rex Al sensus X l.Compluti an
Hoc ipsum paulo antea probauimus, quandoquide ex ij idem legibus conitar,
quatuor marauedinos valore suo adaequare solidos quinq;: iuxta alteram opinionem constituimus talem marauedinum ad valorem quindecim denariolorii, ait rentes, eunde esse, quem leges nuncupant monetae veteris. Quamobrem solidus ille
valebat duodecim denarios,& sexta parte excedebat marauedinum praesentem: nam hic saltem valet decem denariolos: Vnde apparet, quinq; huiusmodi solidos
qui parare valorem sex inarauedinorumpi , sentis monetae. Iuxta eandem aestim rionem declaraulinus in varijs resolutionibus,lib. i. cap. ii. solidos contentos in legib. Regis Alfonsi XI. Hanc opinionem ante plurimos sustia
palensis. Et idem Montaluus in Reperi rio, quod conscripsit ad ordinationes rogias, in verbo, solidus. v binouum addit: diem pe solidum bonum valuisse octo marauedinos monetae veteris, qui auxia sua supputationem adaequarent duodecimina rauedinos praesentes, quos hodie expendimus. Huc allegat ordinationem quanda Regis Alson si X I.conditam Compluti, quae incipit: Si nobilis,&c.&l.t:.tit . it. libr. . ordinat. Sic ait lex in ii ouis ordinationibus regi js,estq; lex in ordine i 9. Qui plus acceperit, soluat Regi ex sitis bonis pro rebus singulis quinq; solidos, qui sunt huius monetae quatuor marauedini. Cu illa lex sit eadem, quam allegat Montaluus, uid c ter patet, ipsum no probare id ,quod probare intendit.Sci ibitur etiam in antiquis ordinationi b. Alson si X i. o luat Regi pio re singula, quinque solidos bonos, ni sunt huius monetae quatuor malau ini. Hinc apparet, Doctorem Montaluum usum futile mendoso exemplari : de hoc quidem clarum existit: nam eadem lex, re reliquae eiusdem tituli, taxant alimentat idem solidis marauedinis Et denariolis,& in ali si clio uis locis ita costituit
solidu, ut quinq; valeant quatuor marauedi nos: ita ut non probet, solidum ea aetate valuisse octo marauedinos veter .
Rex Alrosus vocat & vocarς potuit istos solidos duodecim denariolorum solidos
bonos, ad di irerentiam aliorum, mea sententia minoris valoris, quorum menti
nem facit Rex Hcnricus II. filius eiusde Regis Alsonsi, in ordinationibus, quas in Ciuitate Toro condidit anno i v. ubi in prooe-
275쪽
DIDACI COVARRVVIAs. 6rt prooemio ait, quod tres solidi valeant
quatuor denariolos, prout solebant valere: unde sequitur, talem solidum valuis. se aliquid ultra unum denariolum, nempe denariolum cum tertia parte alterius: ita & hie minor solidus aequi ualeat octo mea sis, vel tres solidos, qui fuerunt in vsu tempore Alson si X. velut apparet ex cap. i. suae historiae. Valebat singulus hol us,lidoru sex denariolos Burgalea ses, quibus mea sententia, singulus constabat, &valebat quatuor mea las, veluti ex praediueto cap. i. aliquatenus colligi potest: nam valuit singulus duos pepiones. Iuxta hac computationem hic ultimus solidus valuit viginti quatuor meatis, nempe quatuor denariolos, ex ijs,qui pol ea cursum habuerunt in hoc regno, ex quibus marz-uedinus valuit & valet decem,prout iam elucida limus.
in l. r. iit. q. lib . ordinationum dis, situm est, quod qui alteri per contumeliam dixerit aliquod verbum ex ijs, quae in eadem lege continentur, mulctetur trecenti, tolidis. Istos solidos veluti an. iam raui in vafijs resolutionibus,quidam iudices, praecipue inferiores aestimant singulunt ad duos marauedinos. Alij in lut praefecti Curiae, quatuor marati in is modernis. Lex ista desumpta est ex Foro Regali Hispaniae, i. ait. 3. l.r. & in eodem
Notatur quoq; eadem mulcta trecentorum solidorum in alio casu :& in l. 3 tit. s. libr. . Pori sit mentio solidorum. Et ibi. dein Doctor Montaluus intelligit solidos Purgat enses, iuxta l. t. tit . . libr. i. Fori,&declarat l. i. tit . . libr. r. istum solidii Buzgalensem valuisse duodecim denariolos, ita ut duobus solidis excedat inarauedinum praesentc, qui hodie in usu est. Qua- ob rem illi solidi tantum Valent, ut quinque ex thesiiciant sex marauedinos prae- lentes:& iuxta ira nc rationem trecentis, lidi aestimabuntur trecentis de sexaginta marauedinis huius monetae,qia amodo
ubd si isti denarioli notisonstant sex
meatis, sed Burgalensibus quatuor me sarum, veluti annotaui, singulus solidus esset quadraginta &octo mea sarum, &quinta parte minor marauedino communi : ita ut quinque solidi valerent quatuor huius aetatis inarauedi nos: & sic trecenti solidi efficerent ducentos & quadraginta marauedinos huius naonetae: t metsi in hac supputatione semper corrarium sustinuerimus a DoctoreMontatuo,
di ab ij qui eius opinionem insecuti fu
In hac materia sol idorum & iniuriaruest rationi consentaneum notare duas leges styli admodum antiquas: quandoquidem hoc opus conscriptum est aetate Re-pis Alson si X. Prior vero . legum, quibus id seculum maxima ex parte utebatur, est l. 81. posterior est l. i; i. unde apparet, quod is,qui verbis contumeliosis affecerit viru
is iniuriae prolatae in viros ignobi les, nosint tam graui nuricitae Olmoxiae. Ilas i res notauit vir magnificus, S lite iis aetullitiae rectitudine illustris Ioannes Arce de Ota lora I. V. Licenti t. ac Regie M pie si . in Regia audientia Valli soleti Consiliarius, in tra c. suo de nobilita . . par.cap.
gno,iuxta leges rori Hispaniae, competat iure speciali ratione sua nobilitatis; stimare suas iniurias, ac vindicare quingentis solidis. Facit ad praedicta lex, quae habetur in Foro Hispaniae ib.3.de pignoriabit quae ait: si eques quispiam debeat libero, vel alteri homini triuiali ,'pro eo debito, nec Prore qua uis alia, non sistat animal quod equitauerit, neq; illi frenum cohibebit: quod si id fecerit,iuat quingento Sinaravedinos prς calumnia: quorum ducenti quinquaginta cedent Regi, reliqui ducenti quinquaginta equiti pro ignominia qui asse ictus est. Idiplum quod hac lege notatur,per alia huius Regni sora probatur. Proinde cd in plurimae adserantur r
tiones pro intelligentia originis & pryncipi; quod habuit is loquendi modus,ad
comprobationem praedictorum considero I. I s. duul. ri. libr. .ordinationum Regiarum.
276쪽
giarum, ubi refertur lex Regis Alson si XI. condita Compluti anno 13ε6. quae ait: Si quis ex fundo agricolae rapuerit quidpiam rei alj mentariae uel trecentos solidos: quod si fundus spectauerit ad Nobi les, quingentos solidos. Huc etiam potest applicari alia lex Fori Iurgo lib. 8.tit . . quae incipit : abd si quispiam bouem ferocem: ubi aestim adocalamitates, qui fiut per animalia,& mortes hominum incerta quantitate: constituit domino animalis pro morte homi- , nis ingenui mulctam quingentorum 1 lidorum pro homicidio Huc etiam aliqua ratione applicari potest, quod scribit Beatus Rhenanus lib. r. rerum Germanicarum, ubi ait inter leges Salicas,quibus Franci utebantur, quanda contineri, qua poens iniuriarum aestimabatur, hoc modo: Quod si Francus salicus iniuria quempiam affecisset, lueret talidum aestimatum duodecim denarijs: verum si Phrygius vel saxo iniuria affecisset Salicum Francum, lueret pro solido quadraginta denarios, tali ter qst ima tum, ut solidus pro satisfactione iniuriae commissae aduei sus Salicum deberet accipi& s stimari maioris,nempe ad quadraginta denarios: reliqui vero ad duodecim denarios. Id quidem fiebat: quod Franci Salici gens esset nobilissima: eiusque generis & qualitatis, ut ex ea eligerentur Reges Franci, eius consiliari; , legi illatores, atque id genus caeteri, quorum votis,& prudentia Respublica gubernaretur. de quare, & de legibus Salicis tracta
ui cap. i. num c. 3. Practicarum quaesti
Iuxta praedicta necessarium est diuinguere duas istas opiniones, atque ad sta-
gulam earum resoluere monetarum aestimationem. in quibus est vel consistere potest illa dii serentia: Attenta vero opinione Doctoris Montatui, & declaratione Regiarum ordinationum Regum Cath licorum Fernandi S: Elizabeth, seruabiatur opinio sequens. Marauedinus bonus, qui ad equabat Marauedinam aureum aetatis Alson si decimi, varo decem Marauedinos prsse
Marauedinus vetus, qui erat communis aetate Regis Alson si X L. correspondet pauid plus tribus blancis: ita ut sex vel res supputent decem Marauedinos praesentes.
Solidus Burgalensis valuit duodecim denariolos: & quia Marauedinus prs sensvalet dece denariolos, hic solidus valuit sexta parte amplius Marauedino pr senti: & quinta miniis Marauedino veteri. Hic solidus nuncupabatur solidus bi
Uerlim accipiendo & insequendo alia su pputationem, notari debet alia aestim
tio modo sequenti. Solidus minor valuit virum denari tum, S duas meaias: ita ut valuit octo mea se S.
Solidus bonus valuit duodecim Burgalenses.& nuncupatus fuit iste solidus,solidus Burgalensis, quod probatur l. t. titu. de scribis, lib. i.Fori: ubi apparet, legem voluisse innuere, solidum istum Burg Iensem di uid i & aestimari per denarios Burgalenses,& sere indicat,sex denari los Burgalenses efficere dimidium sollia
Denariolus Burgalensis valuit quatuor mea fas, velut annotatum est in antiquo illo memoriali, quem supra ait
Vnde colligitur, solidum Burgate semnon va lere duodecim nouos denariolos, continentes sex mea fas, quorum dece enficiunt Marauedinum praesentem, ut v
luit Montaluus, sed duodecim Lui galenses sngulum ad quatuor meas , nempe octo denariolos nouos sngulum ad sex
Ex supradictis quoque inferturi, soliadum istum bonum nuncupatum Burga lensem,eunde esse cum eo,de quo tractet& mentionem faciunt leges Regis Alson-s XI. quas si pra allegauimus, ct aiun solidum istum quinta parte esse minorem Marauedino paruo & communi. quad quidem Marauedinus valebat &valet de
277쪽
eem denarIolos sex mea sartim: S: hac ratione q uinque tales solidi, nempe quadra inta denarioli effici ut quatuor Marauedinos, qui etia valuerunt Ar valent quadraginta denariolos. Haec ea de aestimatio quadrat l. Io. a Rege Alsonti Compluti conditae, absque ulla diminutione vel additione , ubi ait:
Quatuor solidi, qui es iciunt tres Marauedinos.& duos denariolos. Cum iste solidus constet octo denariolis illorum quatuor efficiunt triginta & duos denari sos & Marauedino ex i stente decem denariolorum tres Marauedini supputant triginta denai tolos: ita ut quatuor solidi a Nqui ualeant tres Varauedinos de duos denariolos. Iuxta alteram suppurationem costitueramus soli dum ad duodecim denariolos, de non potuimus Marauedinuappreciare quindecim denariolis, quod verisiinile non fit,cum Marauedinus semper habuerit denariolos certos & integros.
Alter solidus, cuius sit metio in Chronicis Regis Alsons x. valebat sex Burgalenses, eratq; dimidium solidi boni Bu galenss: ita ut solidus i ste valeret,iginti quatuor mea fas, vel quatuor denari tos singulum ad sex mea as. Poteli solidus dici medius,veluti colligitur ex pr dictata illoria,ex eo quod per illam intelligi potest,atque ex eo quod statim dictuti sumus. Maraucilinus bonus, qui aureum in suo talore ad equabat, veluti in eadem historia scribit ur, valuit centum de octoginta pepiones: singultis pepio constabat dum bus mea sis. Ille Marauedinus quoque Valuit decem metales, sive mercales: singulum vero mercale decem Scocto pepi nes. Iuxta quam rationem talis Marauedinus valuit sexaginta denariolos, singulus ad sex mea fas, qui correspondent sex Marauedinis modo vitam retinenti
Scribitur in eadem historia Regis Alson si X. Marauedinum eius aetatis ad quantem illum qui aureus dicebatur,valui sie nonaginta Burgesens ea: singulum Burgat ensem duos peplones,qui ad ni hiatum redacii sunt, & reducti fuerunt centum octoginta ad nonaginta. Valuit etia sarauedinus iste bonus quindecim soli diis, quorum singulus habebat Se valebat sex Burgalenses: ita ut hic marauedinus correspondeat sex pr senti aetate cursum
Huc etiam spectat,qubd Nigri quindecim, vulgo prietos quorum eadem historia Regis Alson si X. meminit efficiebant marauedinum tot denariolos supput
bant, ut iuxta eandem computationem aequi ualeat sex inarauedinos modernos rita ut hic denariolus Niger valuerit qua-thior denariolos communes. Huic rationi correspondent leges m. gis Ioannis I. ubi taxant inarauedinub num, sex marauedinis monetae veteris,
suos in eode valore que hodie sunt prae-entes, constituimus: tametsi in diuersis locis atque in particularibus iudicijs m rauedini veteres fuerint &sunt interpretati&aestimati aliqua do duobus, aliqua-do tribus, aliquando quatuor marauedianis quibus hodie utimur. Vnde colligitur, marauedinum aureuantiquum, qui lege styli valuit & ponderauit quantum sex inarauedini aurei Re.gis Alfonsi X. dstimatum& appreciatum extitisse triginta sex inarauedini cuiuia modi hodie expendimus. Lex z. tit.3ῖ. pari. 7.distinguit inarauedinos Nigros a marauedinis albis, liquidbcommonstrans, marauedinum nigrii pluris valuisse, quam album. Forsan lex nui cupauit marauedinum nigrum marauedinum bonum, qui ualetem quindecim se gros: album vero marauedinum inseri rem & communem, adaequantem decem denariolos, prout valet is, quonio utimur: quod etiam probari potest cx co, quod modb dicturi sumus de albo. Verum est equidem, me in plerisque contractibus concessis Capitulo Ecclesis Cordubensis, vidi si e fieri dillinctionem arauedinorum monetae veteris,& maran dinorum monetae albae, aestimando marauedinum imonetae vetet is duobus monetae Nnn albae,
278쪽
albae,atque intellige do monetam albam Pro ea, qua hodie utimur, quaequae habuit cursum annis ab hinc sexaginta, di amplius. Quamuis monetae istae antiquae aereae exi iterent, eredo tame & suspicor, ijs admixtum suisse plus argenti, quam Blici , Q artis,&Octauis, qui modb cursum retinent. Hoc aliquatenus colligi potest ex cap. 8. historiae Regis Alsonii XI. cuius aetate,& ante seculo Regis Perii adi II i L sui parentis,& aliorum Regum, marauedinus communis suit aestimatus per mornetas & coronatos, via igb Coria ad os . vi apparet ex eadem historia, S: valuit id irsum quod modis valet, prout ex sequenti. bus credi potest Primo,quia ex legib. Regis Alson si XI. uas circa solidos a llegauinius & expen
imus, apparet talem inarauedinum va- tu i sti decem denariolos, prout modo valet,& non amplius. Deinde quia marauedinus valebat decem nouenas, quarum singulae ad qua bar unum denariolum, sex me alarum, veluti apparet ex ordinatione, quam Rex Henricus II. condidit in Toro anno i ii . ubi ait: Marauedinus valeat decem denariolos, vel deco nouenas, Vel sex coronatos. de duodecim quinquenae valeantvnu in rauedinum, & duo quinquenae unum c ronatum: Unde patet, talem marauedinuu uisse sex coronatos, vulgo cornados, di decem denariolos, prout Valet is, quo nunc utimur:& duodecim quinque nasetantum efficere ac supputare, quantu deocem nouenae: ira ut nouena valuerit sex mea fas, quinquena siquidem constabat vis inq;:&haec omnia quadrant cum m rauedino prasenti. Ex hoc etiam probatur,nouenam denariolum per id tempus non valuisse ultra sex meas as, & non nouem, quamuis fierii queat, vialias id ipsum valuerit Cinaciatus, monetae minutioris num nrordinarie solebat in Castella valere dii ea coronatos, neq; per il lam necessitateniaucius fuit eius valor, veluti probatur ex
indinatione etiam condidit Rex Hen
cus II. Compluti anno i os Naneus et laresertur inter monetas,& nuamuis prius potuerit esse percu dux, veluti colligitur ex regi js partitaria legib. par.r. tit . . par. . tamen illum prius mandauit elidi Rex Ioannes eius nominis L& constituit in valore unius arauedini decem denari torti,deinde imminutus est lingulos blancus ad sex denariolos fere idem efficientes quod hodie una blaca, prout apparet ex ordinatione, quam idem Rex Ioannes condidit in Biruiesca anno i 87,& Burgis anno i 383 Hic Plancus imminutus elias valorem unius coronati a Rege Henrico
Aetate eiusdem Regis Henrici III. hisce in regnis habuit cursum monetanum cupata Agnus Dei, quae initio aequival bat marauedinum: deinde percussa sui: ex tam infima materia, ut saltem valuerit
virum coronatum, vulgo Corna do, veli
ii tractatur in Chronicis ei uidem Regi; Henrici III. Antiquitus quoq; hisce in Regnis per
cussa fuit moneta, quam veteres nuncuparrunt dimidiam Blancam, veluti collat ex legib. quas Rex Ioannes t. Segomae cod ditanno 129O. Aduerte dum est,monetas antiqua a reas, S argenteas, tametsi in hoc oper plerumque aes inrentur iuxta precium anti. quum,comperto pondere quod habu rut,debere reduci ad eas, quae modo cussum obtinent, ad aequalitatem in quantita te ponderis: re tale pondus aestimari prout hac aetate aestiniatur: qirandoquide
debent considerari iuxta praedictum ponadus,& quantitatem auri vel argenti. .
In hoc Capite tractatur & considerii
tur pondus vetustorum numismatum aureorum & argentorum horum, R. egnorum, ad faciliorem.
279쪽
a Pretia rerum venalium in antiquis temporibus qualia fuerim, in his Regnis. Marcae argenti aestimatio.
a Regalis Hi anui pondus o valor qualis fuerit sub Henriso II. ctante, vel postillius rempora.
3 Dupla Casledatra cuius ponderis valoris i
s uerit. o Marauedinus aureus cuius aestimationis
O ponderis fuerit antὸ haec tempo
Gothis in Hispania regnantibu ,quales moneta in Uu fuerint. I Leges Partita, ct Fori, de mar aued nis ct alijs monetis loquentes, examinan
s Francus. qualu monet afuerit, ctquopondere, stratore.
OVo D ad intellectum plurimarum
legum partitarum &Fori Regalis attinet, necessum est penitius expendere ac discutere valorem S pondus
numismatum aureorum Z argenteorum,
qui olim hisce in Regnis cursum obtinuerunt: quandoquidem licet dixerimus ac
declarauer: mus precium marauedini aurei veteris ac noui, per aestimationem ma-rauedinorum communium, denariolorum minutorum : operae precium erit ad verificationem eoru m quae deinceps tractaturi sumus, expendere podus & quantitatem i ilorum numismatum, quatenus rectius intelligi queat grauitas poenaruiuxta usum huius nostrae aetatis, ut dinoscamus, an mulcta marauedini aurei leuis fuerit, I ex consequenti mulcta aliorum marauedinorum communium. Pro huius rei inuectigatione considerari debent aliquot antiquitates.
Quicunq; legerit Historiographos Castellae,5 4 leges antiquas huius Regni, coperiet annonam & reliqua id genus ad humanam sustentationem necessaria , olim adeo vili de exiguo precio coparata extituisse, ut pro unico Reali vel Regali a genteo,eiusdem ponderis, quem neoteriaci haben t , qu is pia sibi parabat vel parare Poterat, quae hac aetate nemo sibi dece aut quindecim, in nec forte viginti comparare posset. Id ipsum dici posset demarauedino communi: si quidem tuc temporis utilior erat ad res emendas unicus marauedinus, quam hodie quindecim aut viginti. Hoc ita apparet,etiam si de vetustiori aetate non inquiramus, quam ea, qua suas ordinationes condidit Rex Alfonsus XI. Compluti anno N36. 3e copiose ex is gib. quas in Toro condidit Rex Henricus secundus anno i or .a lege a9. usque ad i gem 36. Notandum est etiam, aetate Regis Alson si XI.&Henrici Secundi in diem v s. que hodiernum,marauedinum, ex quo per easdem leges appreciabantur, vel apis preciata fuerunt,quaecunque ad usum humanum sunt necessaria, fuisse valoris sex
coronatorum, aut decem denariolorum,
veluti patet ex ijsdem legibus,& ex ijs,
uae cap. praecedenti allegauimus : quano quidem hic marauedinus non erat is, qui vulgo dicebatur bonus, vel aureus, sed communis. Apparet citam state Regis Alson si XLmarchum argenti valuisse centum & viginti quinque inarauedinos, veluti prωbatur ex eius his loriae cap. 38. Deinde aetate Regis Ioannis I. marcitu argenti v luisse ducentos & quinquaginta marauedi nos: quod ex Comit i)s, quae Rex Ioannes habuit in Ciuitate nurgensi anno is 88. certum esse constat,& in hac re veluti alijs in rebus Reipublicae necessarijs, per huius regni Chronica comperieturiquod quo magis approxima uerimus haec tempora, talitis amplius aucta sunt precia re- ruin omnium, quibus ad communem victum ac vestitum, & alios actus ad vitam necessarios utimur: quod quide sola reruexperientia absq; vlla historiarum cognitione, annis ab hinc triginta vel quadraginta didicimus: quam ob rc tanta non tenebimur admiratione de ijs, quae legerim G quoad Precia alimentorum & aliarudinia a rerum .
280쪽
εit VETERUM NUMI&MATUM COLLATIO.
rerum ad humanam sustentationem a commodarum ab annis ducentis retroactis Iuxta praedicta non exorbitat precium Realium siue Regalium Castellanorum eius aetatis. Erant enim regale L eius aetatis tanti ponderis, ut eorum octo una via clam appenderent, veluti & hodie pendent: prout probatur ex lege, quam idem Rex Ioannes tulit in Diruiesca anno i 3s'.
ubi ait: Qubd pro octo regalium dedito soluatur una argenti uncia: quum statuit iustum esse debiti precium. Ex valore Marchi argentei possiimus et icere diu ei sitatem valoris regalis argentei praedicti ponderis, qui voluit aetate
Regis Henrici II. tres marauedinos, Scquia hic num iis pro ratione publicae necessitatis, ex viliori materia percussus fuit, idem Rex diminuit eundem regalem ad unum marauedinum, ut patet ex eiusdem historia anni c. cap. 8.& ex ordinationibus, quas idem condidit Compluti anno 13o8. Idem num iis postea percussus fuit ex bona materia veluti antiquus: talem intelligo, qualis extiti t is qui cursu mhabuit priusqnam cuderetur ex viliori materia: & sic regalis argenteus nouus S vetus valuerunt singuli aetate Re .gis Henrici II. tres marauedinos. Hoc probatur ex legibus eiusdem Regis in Ciuitate Toro conditis anno I II. unde liquet, regalem argenteum paulo ante per diurias necessitates publicas a u. Etum fuisse ad duodecim marauedi nos: deinde confestim imminutum ad tres. Deinde successu temporis, regnante Ioanne primo, valuit idem regalis argen. teus eiusdem ponderis quatuor marauedinos. Ita quidem intelligo pondus regalis argentei. quod octo regales cfficiebat, di appendebant paulo minus unam. Vnciam. Denique monetis omnibus semper deest iustum pondus, quatenus satisfiat impensis ad eam cudedam necessariis. Quod
vero aetate Regis Ioannis I. regalis argemeeus valuerit quatuor marauedinos, probatur ex lege, quam idem Rex Ioannes condidit Burgis anno i 388. deinde cum augeretur argenti precium, peruenit regalis argenteus ad valorem duodecim marauedinorum,& nuncupatae fuerunt tuta temporis quartae certi nummi valoris trium marauedinorii: quod constarent quarta parte unius regalis qui etiam valuit decem & sex inarati edi nos: atq; inde fuelut nuncupatae quat tae nurni quatuor in arauedinorum .deniq; antiquitus habita est ratio monetar argenteae, iuxta valorem idisus argenti, vel paulo plus, prout est ia
Praeterea in huius regni legibus&hiastorias fit mentio numisi natum aureoru-t praecipue in Castellae regno fuit usus duplorum : ex legibus Regis Henrici i I
tur duplus Castellanus eo seculo valuisse triginta sex inarauedinos comunes: qu rum singulus valebat decem denariolos, veluti modernus: deinde idem Rex He ricus auxit monetarii precium, & valuit duplus Castellanus centum&viginti marauedi nos: & confesti in reducta ad iussu valorem moneta, valuit triginta quinquem arauedi nos: sic probant leges eiusdem Repis Henrici, conditi in Toro anno i i LAetate Regis Ioannis I. valuit duplus C stellanus quinquaginta marauedinos, quod patet ex legibus eiusdem Regis I annis, quas condidit instrui esca annor 377. Burgis anno i 383. inter duplos qui citrsum habebant aetate Regis Ioannis II. erant aliquot admodum infiniae materiae:&bonae perinde ac malae excidebant iustum valorem: prout aucti erant & auri,& argenti, ac aliarum reru prec ia: veluti patet in petitionibus Madricia in Comi-t ijs anno i is . oblatis, in cotractu cuiusdavc ditionis aetate Regis Ioannis I I anno ars. celebrato de certo praedio territor ij Hispale sis, in quo corrabu vidi facta mentionem du plor u Mauri t. norit, qui legib. regiis adaequabantur duplis Castellanis, singuli ad septuaginta marauedi nos: quod tolerabatur, quia Per id tempus dupli Mauretani habebant cursum , tametsi