장음표시 사용
81쪽
TRACT. IO ANNIs AOUILAE. Iaris, sedciuilis, ideo potest imponi exilium, vel relegatio, interdum bonorum cofiscatio, interdum conseruantur bona venientibus ab intes lato.Quia tales sunt paens capitales, ubi non laeditur maiestas. Host ien.& Panor in .in d .c.quan to,per gi. l. r. ff. de piab. iudic.& Authen bona, C.de bonis damna Fallit si impubes hoc crime commisit, qui taliter non punitur, cundum Spec. de dona. vers. quid si impubes fabricat fallam,&c.
De poena salsariorum monetariorum est controuersia, lex secunda C. flamma exurit ei crimini obnoxios. Lex vero prima eos punit capitali supplicio, quod de perpetuo exilio &deponatione intelligi potest, iuxta glosam in l. i. C. ne mancipuum Christianum, A c. Communiter intelligunt legem secundam loqui in falsificante monetam Principis siue Imperat ris, legem verti primam de falsificante a Iterius inferioris monetam. Couaru uias aliter sentit & interpretatur legem secundam in eo, qui aurea numismata Imperatoris falsificavit vel fabricauit, primam verb interpretatur locum habere in eo, qui alia numismata fecerit adulterina. Rursus Iacobus Menochius legem
primam & secundam iuxta & pariter intelligit de mortis supplicio, idque cum qualitate ignis & fiammarum , licet lex prima eam qualitatem no addidisset. Cogita itaque super eo diligentius, ne faciale hoc vel illa poena indignus puniatur. Menochius tradit in arbitrari js iudicum
casu. yi6. libr.et. cap. . Couaruuias cap. .
de falsa moneta in collatione veteru numismatum.
IN de elicitur, qudit falsans monetam
regis, Ducis, Comitis, Baronis, vel Ci- . uitatis,& sic a Principe inferioris puniri potest, iure Mona capitis Ciuilis, id est, deportationis : non naturalis id est,
mortis. Bald. Sali.& Do h. t. C. de sal. mo. Alexan. in I. eleganter, I. qui reprobos. T. de pigno. actione, loan. And.&Doctor.ia c. quanto,de iureiurando. Alex .consioη.
IN sertur, qu bd fabricans falsam mone
tam alicuius inserioris monetae, Vip
te in loco statuti punientis fabricat rem salsae monetae. Et si ibi non expend tur poena statuti non punitur, secundum Alexand. sing.& ple. in t eleganter, s. qui
reprobos, is de pign. acti. Ubi dicit se ita vidisse obseruari in facto Ferrariae. Ebquia istud statutum intelligitur de fabriacante monetam currentem in loco si tuti poenalis. Alexanssiconstato .quartae partis. corollarium tertium.
Didique ex supradictis innui videa
tur. qubd ille non dicitur falsam moneta fecisse, qui ea incipit, sed
formam non impressit. Et ideo puniri non debet, tanquam delictum consum uerit, per text.& Bart. in L qui falsam , T. de fa l. l. 3.& ibi Bald.C. de naut .sen O.
Adde quamuis hoc crimen salsi sit, a
trocissimum, non tamen conatus puniatur, si fabricantem poenitere coeperit &re infecta discedat. In alijs tamen multis atrocissimis criminibus conatus pro enfectu punitur. De quo conatu vide elegantissimam decisionem 3. Lituanicam PetriRota ij, ubi plene persequitur,conatum& Iacobum Menochium in arbitrarijs. cap. 36 o. ubi plenissime de conatu puniaendo vel non puniendo agit. Punitur autem conatus etiam in falsa moneta si auctor de facto impeditus fuerit, ita ut in fugam se conuertere coactus sit, propter
scientiam Principis, quod tradidit d. I
82쪽
eo Menoch Ius, num e. s.&Marsi .inl.qui falsam, nu. 6t.& ibid. Bartolg. Sic quoque conatus punitur in eo, qui virginis Deo consecratam conatur pudicitiam violare per text. in c.. Virginibus,t7 quaestio. i.& in I. si quis non dicam
rapere de Episcopis& clericis, quod cxtenditur verum esse, siue virgo fuerit, siue non fuerit ut tradidit Bolius in praxi criminali titu. de coitu damnato, nume. 79. Et triplex is coti mitit delictum. Incestum, adulterium,facrilegium. Item committit stuprum , S tam ab ecclesiastico, quam a seculari iudice puniri potest. Imo ab utroque simul, ita ut unius poena alterum non impediat, de quo vide Cachera.
Sed illa l. si quis non dicam rapere, ex
consuetudine generali non obteruatur amplius, sicuti aliae leges conatum pro effectu punientes non obseruantur , de consuetudine generali totius mundi, ut probat Rebuisus in prooemio constitutio. Regiarum glos I. . nume. 28. per Ias nemin l. t. q. fin. quod quisque iuris in alium, Mansuerius in titul .de poenis, g. item per consuetudinem, Zasus in dict. l. 3.quod quisque iuris. Boerius tractatu deseditiosis. Hyppolitas in l. i. fide sicca-rijs, numer. iis. plures vide apud Rebun fum dicto loco,& Socinum in tradiatu fallenti, in verbo attentatio. De conatu scripsit Felinus tractatum, quem post eras opera inuenire potest. De eo, qui conatus est falsam eudere monetam, an puniatur si forma nondum impressa est, vide decisionem totam a . Thomae Grammatici: & Didacum Cou-uar in clement. s furiosus de homici-
P l l uincia ortae sunt multae obliga- si itiones m 3gnarum quantitatu,
Contractibus, ultimis V Iuntatibus, Constitutionibus, Legibus, Statutis, seu Sentem ijs, Arbitrijs seu A bitramentis, Del ictis, Depositis, Commiaxtis, Dotibus. Duae aliquando erant tune monetae validae,& postea ex causa iusta ut quia erat moneta in valore nimis diam inuta a Principe est reprobata & au
mentata. V cI iniusta, utpote ex avaritia, ut inde assequatur lucrum, est mutata diminuta moneta. Iam hae statur tempore exactionis ebitae obligationis, cuiussit lucrum vel damnum augmentationi vel diminutionis monetae, an creditoris vel debitoris, unde oritur clare.
Circa festum Ioannis Baptista, valebat ameranumus D. solidos moneta ovais, O tu ex contracta mutat, ct deposithe tron vel conductionis celebrato, obligabatur ri.
tius ad centum aureos presoluendos adfogum Murrini, quo tempore erat orerm
variatus, ut valeat plus vel minus, quaeri
tur in qua moneta olutio est facienda.
ΗΥpothetis laic supponitur illa, via
delicet quod monetae siue pecuniet validitas est bina atque bifaria. Vna intrinseca,quae existit materia metar-lica, liga,& forma impressa. Et ista vari
in variatur,& omni alia vocatur mon
ta. Et idcircb vera solutio debet, si valet,
fieri in antiqua moneta, aut alias in eius aestimatione iusta, nempe videtur tacite actum inter contrahetes, ut debitum seu mutuum debeat functionem,seu soluti nem recipere ,in eodem genere & eadem qualitate monetae, per text. Bart. Francis decuri.&Doctor. in I. cum quid,& l. r. Ti si certa
83쪽
to,in vers c. moneta partis tui &ubique Docto.)de iureiur. Altera est bonitas seu validitas pecuniae extrinseca, utpotὰ valor. Nam bonitate intrinseca manente, variatur saepe secundum communem cursum seu usum monetae.Nam aureus nummus,qui appellatur florenus, qui ante aliquot annos valuit 3 o. solidos in cruciferis, hodie valet duntaxat is. solidos obuiorum in terna-xijs Ducatus Uuirten bergensis, atque Marchiae Badensis. Et ista variatio monetae non aduertitur seu inspicitur, nisi a tem pore morae, per text. Bart. & Doctor. in I. Paulus. ff. de solui.& in d. l. cum quid, peri vinum, T si cer. pe. c. olim, S c. cum Canonicis decensi.&Clem. fili.&ibi GlossCard. Panor. 3 Docto. de decimis, Petr.&Cyn. in l. in minorum, C. in quibus, c. in integ. resti. non est. nec eis.
J RIMA conclusio assertiva est.Qubd
s quando debitor nullam fraudem
habuit,conscientiam, vel culpam reprobationis, vel mutationis monetae, utpote augmentationis, vel dina inutionis factae a Principe vel communitate, tunc I unicit reddere pecuniam in eodem genere, pondere, Se valore,& si diminuta sit quoad cursum illius terrae. Etenim quando pecunia ex contractu debetur, semper tacitὰ actum intelligitur, ut in eadem bon itate intrinseca, aut eius aestimatione pecun ia detur, quae erat tempore obligationis contractae in communi cursu & solutione,pertex. Bartol.& D ctor. in d. l. Paulus. Alias decipit credit rem , ff. de solui. & in d. l.cum quid, & l.
perinde,ffisi cert. pe. per text. Hosti en. I ann. A r. Bo hic Se Doctor. in c. quanto, de iureiur. in colina causam, & c. pe. decens. Roin. consi. 43. Affers libr.3. des
Iul. argum . . quaeae Sed quid si mercator, pertex. in l. fundum Cornelianum, ride
ALtera conclusio a Tertiua est. Quod
& si Barto I. de Doctor. in d. l. cum Paul.& in d. l. quid, ibi Bal. 5 in addi.Specu. de sol u. si . nunc aliqua ad fi . pertex.& Bar. in l. cum certam auri, fide au.
5 argen . velint quod quando extrinseca validitas pecuniae variatur , qu bd solutionis tempus inspiciatur, tamen videtur Verius, quod etiam quoad extrinsecam pecuniae validitatem attendi debeatur tepuscuiuscunque contractus, ut debitor ad extrinsecam ligatus aestimationem,
quae currebat tempore non solutionis, sed contractus secundum Aeto. in Brocari qui dicitur sons iuris, ut utar verbis Bal in i .contractus, C.de fide instrum. Oldri in consit. 13.ad final.&2 9. Ioann. Andr.&Doctor. in d .c. quanto, Imol. Buth.& Panorm . in c. oli in causam, decensi. Imol. Card. Ancha. ubi refert plures Docto. ita consului me in Clem. fin. in vers consuetam & currentem pecuniam seu. moneta
Ovhdii quando numisma est repro
batum , eo quod in valore erat nitim is di in inutum, tunc debitoris est periculum, quia tenetur soluere in val re, quo erat tempore mutui, seu alerius obligationis contractae, per text. Glo T. Bar. an.Curt. Se Doct. an d. l. cum quid. Hosti. Bo hic &Docto. in d. c.quanto. RO. consil. 3. Specu.de solui.f. i. adfin. per c. olim, de c. pcide cens. Gena. in Clem. fin. dedecim.
Corollariumsecundum. SI moneta erat mutata seu variata per auaritiam Principis, & debitor fuit
in culpa, vel conscientia illius fraudis, vel fuit in mora solutionis, tunc iterum damnum deteriorationis est debitoris, qui iuxta antiquam monetam , vel eius aestimationem debet facere soluti nem, per text. & Doctor. in l. quid mihi.& l. periculum, T s cert. pet. Cyn.& Do cto. d. l. in minorum, C. inqui b.c. in intem
84쪽
rest. Hostien.8e Bohic in d. c. quanto, per ς.olim,&c. cum Canonicis de censi. Α-stens. L3. de solui. articu s. quaest.Sed quidsi. Et mora moroso debet esse nociva, l. uod te,is. si cer .pe. l. si ex legati causa, T. e verbor. obligat. ca mora de regul .iur. libr.6. Ideo tenetur ad interesse damni de Iucri. l. 3. ad fin .is. de eo quod cert. locis Bartol. in Li.C.de sente. quae pro eoquod interest. Corollarium tertium.
ELicitur, quod emphileuta veI col
nus, qui conduxit emphateusim pro quolibet anno ad soluendum flore-
nos centum , tenetur soluere de moneta antiqua, vel eius aestimatione currente contractus tempore, non obstante numismatis facta variatione, Butri g. in q quidam colonus, Bald. in lacceptam, C. de usur. Curi. ind. l. cum quid. Nam pecunia usitata est in obligatione, idebest certum quid & quantum sit debitum, sum. l. stipulationum qusdam, f de ver b. obligat. l. certi conditio A. i.ff. si cer .pe. dcI. fundum, is de noua Nisi ipse emphyleuta se fuisse de esse in possessione continuata probauerit longo tempore soluendae Laicis, vel o .annis ecclesiasticis monetae usualis & iam currentis. Ex quo iam completum est tempus praescripti nis,Bald. Ias& Docto. in s. si certis annis, C. pactis. Glo. Iacie Docto. in l. i.C. detur. emph. per te X. in c.quanto, di c. penu.α ibi Doct. de censi.
Si tempore conditi testamenti erat una mon ta,ct tempore mortis testateru, quaeritur,
de qua est solutis facienda, quὸ ad legata
Oalia ex testamento debita. BReuis ac communis theorica est, luod pecunia ex testamento debita debet solui de moneta usuali, communiter currenti, de expendibili tempore testamenti conditio Alber.5 Doctori.
in l.cum quid, ff. si cer. pet .l anor.& Docti in c.olim caulam, de cens. Oldraxonsi. 3 i. Romaeon si .n . per tex .in l. Uxorem,s. testamento , ff. de lib. leg. & in d. c. olim caulam. Moderatur & limitatur proced
re, in legatis particularibus rerum & pG cuniarum , in quibus aspicitur tempus testamenti o Secus in uniuersalibus fidei commissis & legatis, in quibus consideratur tempus mortis testatoris, secudum Francic Curi. ind. locum quid, per glois. ord. sin de approbatam, in l. pe. s defun. instrum Corollarium- Insertur,qubd si uxorc maritos legauit ico .florenos,& super uia xii tantum, ut moneta variata sit multu: iuxta antiquam monetam seu& in eius aestimatione, est soluendum legatum, per textade Panorman da. olim, de αἶ.tii amento
Anab obligatione liberetur debitor, i ut
monetam re obam, quam approbauit c
Usitio eam pro bona expendu creditor. euissime asseritur, quod non, per
leganter,. f. qui reprobos, ff. de pig. a ct ion. v bid icitur,quod soluens pecun1am reprobam non liberatur, sed non cogitur debitam pecuniam soluere donec restituatur, si pecunia reproba in se vel sua aestimatione,quando reproba per capso rem fuit approbata , & per credit rem accepta,de sic expensa pro bona. Natunc ipse tenetur illis,quibus eam expodit. Intelligitur procedere ubi ignorans fuit illam esse reprobam. Secus si erat sciens. Nam tunc liberatus est primus fouuens, secundum Bartol. de Doctor. ind.f. qui reprobos num os soluit, per t. tutor, ver fled si sciens creditor accipiat, ecl. sirem,s. omnis pecunia exoluta esse debet, aut eo nomine satisfactum esse,is. de pig. action.
85쪽
Papa ordinauit se constituit, quia suas Da
benhusensis annue pro congrua portione gnaret centum ct quadra*inta aureos τicariosius Tubingae, voratas en moneta Tubmgensis auctorita re Principis, qu tarde qua moneta talusmori congrua portio soluenda.
RRsponsiua assertio est,quδd si ista
ordinatio Papalis habet vim constitutionis fauorabilis, quae aequi. paratur voluntatibus vltimis, iuxta aur ana Theori eam Nicol .de Mataret.& Bart. in I. i. quaest. penult. ff.de Reg.catho. Per.&Cyn. in I. fin. C. commvn. deleg. Bal. in l. pen. C.de verb. significa. Sc in c. i. in Ver. quo, Romanorum, de pace Con Mn. Ale. xan. in l. si ita stipulatus, s deverb. obl.&Princeps sciuit valore monetae, tunc currentis, ut suronensis, vel Hallensis, aut
Pingeniis, quae ab olim fuit communis, tuc debet solui antiqua moneta, vel eius aestimatio usualis, quae erat tempore ordinationis seu constitutionis, secundum Oidra.consi s. Agitur enim de bonitate intrinseca, perl.cum quid. Lauden.&
decensi. Sechis forte, si ordinatio principis valorem monetae ignorantis habeat vim rescripti odios, vel praecepti aut statuti poenalis. Nam tunc inspicitur tempus solutionis,& valor monetae tuc cu rentis,secundum Spec.& Ioan . Andre.de oblig.& sol .f. nunc aliqua adfin. Bal. in I. illud ad fin. C.desac. sanct. Eccle. in I. t. C. communia deleg. Bo hic. ind.c.quanto. Ana. SI Dd. in c. a. de deli et . puer. Guil. &Imo. in Clemen.beneficiorum , in versici currentem monetam, de decim. Quae intelligitur, quando ordinatio non alteratur, quum moneta variatur, tunc iuxta monetam nouam etiam vilem vel eius aestimationem fiet solutio, ad mentem Ro. consit. 133 per I.cum certum, in vers. procium praesentis temporIs. s. de aur. & argen .leF.argum. I. fin. C. qui admit. ad bon. possess l. vnic. s.fin. C. de rei v x. acti.&g. vi autem , in Authent. de rebus non alien . Limitatur procedere, dummod , mens statuentis possit seruari volentis mensurare pinnam delicti quod debet fieri, Panor. in d. c. quanto, per t. respiciendum.
IN sertur, qudd ibi moneta a lege vel
statuto est taxata,quod de usuali,tunc in dubio debet intelligi δε non de hodierni currenti, secundum Bal. in quaest. s n. d. l. illud. C,desac. sanct Eccle.& in I.
quicunque. C.deser. Dypertext.& Dd. in d. c. olim causam.& in c. cum in Can
nicis, de censi. Corollarium Secundum.
IN de elicitur,qubd si variata est mone
ta auctoritate alicuius secularis personae, vel communitatis, non praeiudicat personis Ecclesiasticis, secundum Old-rad. cons I. 2 9. ad secundum quaestum. Nam secularis constitutio non variat E clesiasticis obligationem , sed demonstrat qualiter fieri valeat solutio, prout antiqua est moneta, vel eius aestimatio, per t. quidem. i de legat. i. EO quia Laicorum constitutiones, & statuta pers nis, vel rebus Ecclesiasticis non debent vel possunt esse praeiudicativa, per c. bene quidem. ς6.distinet c. quae in ecclesiarum.& c. Ecclesia Sancti Mariae de constia
tu r,quod ubi a lege vel statuto municipali poena pro delicto est imposta, debet intelligi de moneta usuali illius loci, ubi delinquitur, & sic de pecunia nunc currenti intelligitur, secundum
86쪽
D DE POTEST ET. Cor& Alexan. & ibi plene dixi in I. fili
Vbi lex vel tutumfacit metisnem pecunia vel poenae pecuniariae,quaeritur quale alteri debeat tempus in aestimationeseu impositione paene ridelicet pecuniariae, an tempus conlitutionis vel solutionispana.
Respondetur & distinguitur sic : aut
statutum loquitur circa solennitatem dispositionis, non ad ij ciendo diem, ut dicendo, donatio excedes quingentos aureos, debet insinuari. Et tunc tempus conditi statuti debet considerari. Aut statutu disponit super solutione pecuniae , ad ij ciendo sorte diem solutioni, Z tunc tempus quo oritur obligatio,&quo poena debet solui, habet considerari Alberi.& Curi. in d. l. cum quid. ff. si cert.. Pet. Spe.Z Io. Aia d. de oblig.&sol. s. nunc aliqua, ad fin. Imo. in Cle. 2.de deci. addidit Matib. Bois I. V. D. Adde, quae moneta in statutis&contractibus intelligatur.Vide Myn sing. Obseruat. l . Cent. . Vbi de usuali & currente concludit.
id si in sententia iudicum, seu in praecepto
arbitrorum condemnantiu in certa quan
titate quaeritur, de qua in dubio intelligi debeat monetae vel aestimatione.
SVecincta assertio est, quod in dubio
attendi debeat tempus sententiae, seu arbitratus, vel arbitramenti,&de pe- euata usuali,de tunc currenti, Oldr.cons
13.& aliquid in consi. is3. Anch. in c. olim, de censi. 5 Panorm. in c. quanto, de iuretur. Nam tempus datae sententiae seu arbitatri; debet considerari, arg. c.eam te. & c. constitutus,de rescripta
quod ubi in Ciuitate vel Regione currunt frequenter diuersae pecuniae, inde etiam 1 unt ibi diuersae librae, tunc debitoris in dubio est electio, quam velit soluere secundum verisimiliorem loci consuetudinem, quae etiam non numium deteriorem creditoris faciat conditionem , & sic intelligitur de pecunia viliori, secundum Bar.&Dd. in I. Paulus. U.de solui. Ang.& Doct. in l. fin. C.de v ter.numis potest. lib. ri. gloss.& Doct. in l. semper in stipulationibus. ff. de regia. iuri per t. numis.& ibi Bart.& Dd. Tde leg.7.
COROLLARI ubi inde elicitur altersi:
Quod in contractibus atque stipulationibus appellatione norenoruintelliguntur s. qui vigent in regione viliores. Alias tamen inspici debet rei qualitas, secundum Bar. in l. semper in stipi lationibus. ff. de regiii.& in l. ubi autem. Alexan. in l. stipulationum, in princ. is deverb. oblig.& in conci .part.
quid in deposito res mutuo mixta, Nputa. at quis mutuauit, vel deposivit centum libras in florenis, o intra obligationis ct solutio
m tempora Pariatur libra, an attendatur runc tempus obligationis vel solutiom.
to. in l. si quis stipulatus fuerit x. in melle. ff.de solii. velit,qubd foreni sunt in obligatione, & sic tempus solutionis debeat considerari, per t. ubi autem qui sortem .sside verb. obligaamen idem Bart. in l. Paulus. fide sol. dicit,quod mutuans vel deponens, videatur forenos d
87쪽
TRACT IOANNIs AQVIL AE. disse pro centum libris, quoad aest ima ti
onem,& sic omne periculum & damnum pertineat ad debitorem, & sic debet inspici tempus solutionis, quoad istimati nem, per text. in d. l. si quis fuerit stipii latus decem in melle, iuncta I. aestimate. E. solui. matrimon. Nisi expresse egillet, quod debitor deberet soluere centum libras in no renis. Francisc. Curtius in lo
c d si in inctramento dotis maritus confit tur se habuisse O recepisse a socere mille
aureos seu forenos boni auri, tuini pomderis o characteris, qua ritur, an Ioluto matrimonio absilire liberis cogatur ro. Ilitueremitti in auro, vetan post in m
. neta seri solutio. R Lipondetur e Iare, quod de scrip.
to rure in auro debet restituere, secundum Martin. Laudens.& Franc. de Cui t. in d. I cum quid, per text. Lucam de Penna,& Docitan s. i. in versi .iussi pon. deris sint.C.de vet. numis. pol. lib. ii. text. gloss.&Doet in c. quanto, in Versic. monetam patris tui, iu retur. Eo quia ista verba geminata, boni auri,& iusti ponderis, multum operatur, per l. bal illa. F. ad reb. I a validi Docti Petr. Bel ucius,& Robert. de Tortis con siiluerunt Mediolani in consi. inci p. Anthonius Otto. Ita Anchar. r
fert suum Doctorem Baldaeonsuluisse in Ciuitate Axioli, post Bartol. in d. l. Pati lus. ubi dicit Anchar. in d. Clemen. fi n. dedecim. qudd storem sint in obligatione. Nisi aliter seruaretur de consuetudine, vel dati essent expresse in dotem ad rationem libarum,&non forenorum simpliciter, quia ista aesti matio esset tunc, & nomaior reddenda, per t. numis. sside legat. 3. Alias non posset cogi creditor pro at Io acci 2 cre monetam, Pactol. Bald. α
Vtrum moneta aurea solui valeat pro argem rea, ct econtra. atque atiua pro altera aurea, argentea pro altera argentea, etiam
Solutio potest esse, qudd ex generali
consuetudine una moneta ex pedatur pro altera, aut aureus V viri elaberge usis pro Badens. Ita etiam solidus obuiorum
Bad cnsis pro Uvirten bergensi. Et huius. modi solidus argenteus pro sex denarijs,& sic potest quis de consuetudine unam
monetam auream pro altera aurea, & v- nam argenteam pro alia argentea soluere, secundum pran. Cur t. in I. r.& d. l. cum
quid. V. si cert. peta. Ex quo illae monetae uicem recipiunt functionem in suo genu re, per t. .f. ii.& LΤitia fide aur.5 arg. Iega. N isi aliter esset ex p resse actu na, vel nis; ipse creditor passurus esset damnum, quia aliorsum prosemirus, ubi illae m netae non reciperent functionem in suo genere. Bart. in d. l. Paulus. & in l. libera. C.de sent.& interloc. Bald. & Curi. in dol. i per gloss. l. si quis argentum. C. ded
addidit ZIatth.Mis r. r. D. Adde, an possit una moneta solui proealia inuito creditore, de quo glos .ini. si quis argentum. & de donationibus. Br uiter dicas, si mutua ui vel deposui pecuniam in auro, non teneor in argento,quia aliud pro alio inuito creditore solui non potest. l. a. ii cert. pet. l. eum a quo. C. de solutionib. Et hoc verum est de iure, sed de consuetudine contrarium seruatur. Et semper videtur tacite actum, ut secundum consuetudinem loci pecunia soluatur, argumen. l. quod si nolit. f. qui assidua, de aedit. edicto. Abbas in c. quanto, de iureiuran. Asdictus quae sat re ita. g. m
88쪽
netae,nume. 3. Adde Bossum de monetis Haec sequitur Couarruvias infra c. demutatione monetae. Vbi stacuit has duas conclusiones. i. Quoties obligatio est facta vel concepta sub & in certa specie monetae, non tenetur creditor recipere aliam moneta, etiam probam si sit alterius monetae. Et hoc de iure,consuetudine vero aliter ob
a. Quoties verb obligatio concepta est, itidem in certa specie monetae, cogitur creditor accipere monetam diuersae format & characteris, modo eiusdem sit materiae, & ad eandem aestimatione, quae debetur. Hic ille. Fallit superior limitatio, nisi suisset actum,qubd restitutio fiat in auro, quia nopotest reddi argentum pro auro. Item sallit, nisi creditor passurus esset magnum damnii, si reciperet in alia moneta, quam mutuata. Bart. in d. l. Paulus. Afflict.d. loco de regalijs. Corollarium Primum.
IN sertur, qu & si aliud pro alio im
uito creditori regulariter non posse solui, per text. glossi Versi .non potest. Bart. Iasi Dd. in l. i.f.mutui. s. si cert. pe. Fallit tamen in auro vel argento debito
pro tributo, ubi potest solui pecunia aere
non contaminata innumero. Alber. Iac& Dd. in d. g.mutui. Rom. in I. cum quid .ssis cer .pet. per t. i.& ibi Dd.C.de argenti precio, libr. io. Vbi plene per Dd. de in d. s. mutui ad saturitatem videatur.
addidit Matth. Bois Doctor.'dde, an aliud pro alio solui possit. Et
regula est,qabd no possit,tex in l. t. sicer. peta. Sed id limitatur per Iasao. modis,
in d. l. a. f. mutui. 5 perplures annotauit Lernar. Dia2 in reg. i 9. in verb.creditor,
orollariam Secunda .ELicitur, quod ubi una moneta recrupit functionem, id est, similem assi
ctione& utilitate in genere suo pro altera, potes una solui pro alia, sue -- lea pro argentea, siue econtra. Nisi aliter ex presse est et actum, vel quod manifestὰ esset passurus damnum, secundum Franc Curi. in I. clim quid. s. si certum pet.& ad mentem Ias. ind. f.mutui.&in i numi QMde in litem iuri Cerollurium Tertium. I Nnuitur, qu bd si alicui mutuetur in
ne ta reprobata, qui eam sita industria expendit pro bona, no committit fati sum proprie, neque cogi valet iure mutuanti bonam restituere, secundum Fran. Curi. post Bald. in quodam consit in d. Lcum quid .fisi cert. pet4Eb, quia istae monetae non recipiunt inu icem sun tionem in suo genere. Neque est commissa fraus in metallo, podere,charactere, seu a uictoritate, cau sa auaritiae, ad mentem Bald ω Curi. ubi supr. Bohic.& Dd. in c. quanto, de iureiur. per t. lege Cornelia is de falsi Nempe ubi poena a iure vel statuto no est expresse imposita,tunc illa est arbitraria, per t. i.f. t. s. de effica.& expila.& l. i. is de iure deliber. & c. de cati sis,de orec delega. Igitur expendens scienter pecuniam a Principe reprobata, pro bona. non tenetur falsi poena, veruntamen extraordinaria.
&vstimum. Quid si diu moneta currunt in aliqua ciuit te rei regione,quaeritur,de qua valeat dobitor creditori Ioluere.
RPsponsilia dilutio est ista,qubd ubi
aeque in usu sunt duae monetae, est
debitoris electio, de qua velit,&sic sorte de minori soluere, alias deberet sol
Dd.in l. quoties in princi p. C.de suscepta lib.
89쪽
I Nfertur,quod debitoris est et edi io,vbi
duae aequaliter currunt monetae,de qua velit soluere, secundum g l. Golse. Panor.& Dd. in d. c. r. de maledic. text. & Dd. ind. l. numis. & facit i. numis. s. de in litem iur. Maxime ubi esset de consuetudine, quae confirmata esset moribus gentis, Ciuitatis,vel Prouinciae, ita ut nulla cuiuia quam debet violari libidine. Turpis enim pars omnis uniuerso suo non cog ruens. c. quae contra mores. 8. distin.& c.t uas
de sponi duo. itaque quisquis rebuS praetereuntibus, si uti vult, ut metas consuetudinis horum, inter quos versatur,exc dat, aut velut intemperans, aut velut super st i t iosus damnari debet, inquitAugustinus in c. quisquis. I. distinet. Corollarium secundum.
ELicitur, quddet si per consessionem
seu census solutione coloni seu cmphyleutae, praesumatur contractum
praecelsisse δε sic ipsi praeiudicetur in censuali iure,& regulariter in subiectione,
vel protectione. per tex. Bal i Doct. in l. censualis. C.dedon c. tributum. . q. vlti. c.2. decensi SI c. soliti,de maior. Se obedi.
Ideo ubi apparet solutio census facta ab emphyleuta colono, vel eius hqrede regulariter in moneta contractus currente, ii
. cet perdiderit instrumenta emphyleusis suae, debet tamen dimitti in illo iure, secundum Bald Doct. in I. si certis annis.
possess& in I. litibus, in versic. longinqua& inueterata reddituum susceptio. C.de agrici censi. libr. ii. cap. i. 5 ibi Ana. de iudici c.olim. dc c. penult. ubi est text. decensi. Corollarium Tertium.
Denique elicitur utiliter, qudd ubi
iccipientes & se luentes cessis, nihil ex presserint de pecunia aliqua tunc dubitatio subleuatur per soluti nes praecedentes longo tempore factas, quia illa pecunia videtur fuisse in obligatione, in qua diuturna solutio fuit secuta, secu. A ng. Iasi Doe .in d. l. si certis annis, C. de pactis, per tex. Bart. ac in l. clim de in rem verso. ff. de usur. Et sc sensus praestatio diuturna, veluti vaga & aequivoca inde alijs circumstantijs sit iuncta) arguit potius protectionem, & re-
commendationem , quam regularem de totalem subiectionem, secundum Frede. de Sen. consi. 13 o. factum tale est, quaedam domus. Calder .cons. .de priuileg. Bald. consi. s. prout refert & sequitur eum Maiaria. in cons. s.Vt quaesitorum. Panormit. cons.lo3. l. Volum δε in disput. duo Cleriacali ordine in signiti Ple. in c. fi n. deca. postes & propri. in c.2 fin decensi. in c. recepimus,de priuileg. Felin. in c.RudoI-plius, in ver Comitatus,de rescr.& in c. cu Lertol.dere iud. Anch. Car.& Doct. in Clem. Ne Romani. g. sane, de iureiur. Pa. Clem .de censi.
Tamen impositio&solutio collectaruarguit soluetes esse de illius, cui soluunt iuri Idiet. secundum Bald.&Doct. ind. l. si certis annis.& in l. . C.denat. lib. S: in l. data opera. C. qui accusare non possiant, per text. in s.s quis ex qua libet, in Aiath. qui b. mod .nat .em .sui,coll. . Nos itaque veluti suos fideles subditos habeat rec mendatos ille, cui ostenso numismate, inquit , Date Caesari, quae Caesaris sunt,&Deo, quae Dei sunt, ut ipse nos protegat. ac remuneret in hoc mundo,& iu permu-dano ubique locoru in aeuum. Et sic cum opitulamine Dei omnipotentis, ad cuius laudem, & Studiosoru ita utilitatem est
90쪽
ditum hoe qualecunque opusculum huius bipartiti operis de potestate & uti litate numismatis Ioannis Aquilae, Artium atque Iurium Doctoris, S humili interpretis, elix sit sinis, Amen. addidit Matth. Bys I. V. D. Iurisdictio probatur optime per solutionem collecta ruin. Et res vel praedium censetur esse de eius vel in eius rerritor: o, qui est in quasi possessione percipiendi collectas, text. in c. querelam, de electi
Bald. in consit. pr. nume. i. Volum. . Nam
per impositionem vel exactione in collectarum siue gabellarum,& solutione census factam alicui domino, probatur eius iurisdictio, text. S: ibi Bald. in l. r. si qui s. Versic. sub quo vicus ille, vel potasti oce-seatur. C. de natur. liber. Sic per onerum praestationem probatur quasi fines seu iurisdimonis posse 'sio. Alexandr. consit ioc . nume. secundore consil. 216. libr. a. Et percensus cieabellarum lolutioncm probatur iurisdicti nis possessio. c. licet, de probat. Item probatur iurisdictionis quas posse isto percitationes in tali loco tactas. si inodri su
secuta sit compar: tio. Item per custodia locorum. Guid .ia p. decis. 93. Abunde haec tractat Hierony de Montain tracta. definit, .reg. cap. sdi. Mascar d. de probatio. conclus.' 6. vhi ad longum refert actus, quibus iuri ldi et ionis possessio
Collectarum impositio an solum sit dε
Regalibus an vero ex omnimoda iurisdictione dependeat, vide V velen buc.consi 17. Schuris consit .sq. lib. t.
Finu Tract. Ioan. Aquila de Potest Ortit. Monet.
le est, priscam monetam tam auri, qua argenti, cum auro&argento, seu motieta huius tempori S concordare, maximὰ obauri & argenti valOrem, qui assidue variatur, idque monetariorum culpa, quibus passim licentia cudendae permittitur pecuniae. Hi si quidem quotidie aliquid tam de auri ac argenti puritate, quam pondere detrahunt, praeeipue belli tempore,& principibus conniventibus. Hinc accidit, ut seinper precium auri & argenti augeatur. Monetari jenim quum licentiam habeant monetam adulterandi, no multum depreti j curant augmento, quum detrimetum illud abui,
de adulterando supplere valeant.Merc tores etiam quoties monetarios ob necem sitatem aliquam emendi cupidos cernur assidue precium augent. Verum damnum
illud in vulgi, tandem criam dominorum recidit caput, qir uni redditus S vectigalia illorum semper viliori soluantur pecu ii ia. Sed praesens lucrum licet pusillumina Ino futuro praeferti irdanino, non sine. ingenti stegnorum Prouinciarum,ac P pulorum detrimento. Hinc est,quod aureus Hungaricus, se cundum quem communiter ci aliud regulatur aurum, in maximum ascendit precium. Nam nostra memoria, tres aurei Hungarici , quatuor valebant aureos Rhenenses, di aliquando etiam minus. Verum