De officiis Ad Marcum filium

101쪽

AEFFICIIS LIB. II CAP. 14 14 Sed cum duplex ratio sit orationis, quartim in altera sermo 48 sit, in altera contentio non est id Iuidem dubium, quin contentio orationis maiorem vim tali ea ad gloriam ea est enim, quam eloquentiam dicimus sed tamen difficile dictu est, quanto opere conciliet an in in illamitas assabilitasque sermonis. Extant epistolae et Iuli lippi ad Alexandrum, et Antipatrii ad Cassandruria et Antigoni ad Philippum filium trium prudentissimorum, sic enini accepimus), quibus praecipiunt,

ut oratione benigna multitudinis antinos ad benivolentiam alliciant militesque blande appellando deliniant duae autem in multilus line cum contentione labetur oratio, a Saepe universam excitat Magna est enim admiratio copiose sapienterque dicentis quem qui audiunt, Intelliget etiam et sapere pliis quam ceteros arbitrantur. Si vero inest in oratione mixta modestiae gravitas nihil admirasilius fieri potest; eoque magis, si ea Sunt in adolescente. Sed, cum sint plura causarum genera, quae eloquentiam desiderent, mulitque in nostra re publica adolescentes et apud iudices, et apud populum, et apud senatum dicendo laudem assecuti sint, maxima est linii ratio in iudiciis quorum ratio duplex est. Nam ex accu Salioli et de sensione constat quarum etsi laudabilior est de sensio tamen etiam accusatio probala perSaepe St. Dixi paulo sive de Crasso. Idem fecit adolescens M. Antori ius. Etiam P. Sulpicii eloquentiam accusatio illustravit, cum seditiosum et inutileni sile in L. Norbanum, in iudicium 50 vocavit. Sed hoc quidem ion est saepe faciendum, nec un

quam nisi aut rei publicae causa, ut ii, quos anie dixi , aut ulciscendi, ut dii Luculli aut patrocinii, ut nos pro Sicu-

a dis in pumisiium Antigonus

ta alte aiisse deii Dei tetrius Poliorcetes nocti ei ne ii ui gerit Soliti

Philippus de vor dein Vater statis.

tritim prudentissimoru- Vo. . 6 doetis. imi 70 omnes non improbi humiles. Aep. XIII. 3. 2duo usu sapientiaque PraeStante3,

IX, 2 l . P. Sulpini P. Sulpinus Rusis de als Volustribun 88 vo den

102쪽

lis, pro Sardis in Albucio Iulius. In accusando etiam M'. Aquillio L. Fufi cognita industria est. Semel igitur, aut non saepe certe. Si erit, cui faciendum sit saepius rei publieae tribuat hoc muneris, cuius inimicos ulcisci saepius, non est repreliendendum. Modus tamen adsit. Duri enim hominis, vel potius vix hominis, videtur, periculum capitis inferre multis. Id cum periculosum ipsi est, tum etiam sordidum ad

famam, committere, ut accusator nominere quod contigit M. Bruto, summo genere nato illius silio, qui iuris civilis in primis peritus fuit. Atque etiam lio praecep uim officii diligen-5ile lenendum est, ne quem unquam innocentem iudicio capitis arcessas id enim sine scelere fieri nullo pacto potest. Nam quid est lina inli una anum, quam eloquentiam, a natura. ad ahitem hominum et ad conservati Ollem datam, ad bonorum pestem perniciemque convertere Nec tamen, ut hoc sugiendum est, item est ab eiulum religioni, nocentem aliquando modo ne nefarium impiumque defendere Vult hoc multitudo patitur consuetudo sert etiam lium anitas. Itulicis eSt, semper in causis verum equi patroni, nonnumquam veri simile, etiamsi minus sit verum , defendere quod scri-liere praesertim cum de philosophia scribereriti non auderem, nisi i lem placeret gravissim Stoico num 'anaetio. Maxime autem et gloria paritur et gratia defensionibus eoque

maior, si quando accidit, ut ei subveniatur, qui potentis alide Maa cus diese Wurde voti M. Terentius Varro adopinet und waret Consul. deii Augur in lixis

in Albucio I titus C. Caesar

lius, Consul i0l. 1 uirile iacti sei-nem Proconsilla iii Sicilien 98 on C. Fufius Caleniis egen Erpres-

perat. ipsi Ohominere A. Zu g. 39.

dicat sordit an nocti ei ne pexeges in deni Ins committere ut ace nominere. S. Eu g. 29.

103쪽

s 0FriCIIS Lib. I CAP. 5. cuius opibus circumveniri urgerique Videatur, ut nos et saepe alias, et adolescentes contra L. Sullae dominantis opes pro S. Roscio Amerino fecimus quae, ut scis, extat oratio. 15 Sed expositiis adolescentium officiis, quae valeant ad glo-52riam adipiscendam, deinceps de me nisi centia ac de liberalitate dicendii sest. Cui lis est lati dupl x. Nam aut opera benigne it Iuli gelu thus, aut pecunia. Facilior est haec

posterior, iocupleti praesertim sed illa tantior ac splendi illoret viro sorti Haroilue dignior. Quamquam enim in utroque

inest grati sic anili illi eratis voluntas, tamen altera ex arca altera ex virtute lepromitur largitioque, quae sit ex re familiari, sontem ipsum benignitatis exhaurit. Ita telligiti late henignitas tollitur qua quo in plures usus sis eo minus in multos 53 uti possis. At qui opera id est virtute et industria beneficiet liberales erunt primitia quo pluribus prosus rint, eo plures ad benigne acie tutum ad illiores habebuiu l e in consuetudine benescentiae paratiores erunt et tamquam exercitatiores ad bene de multis proni erendum. Praeclare in et, istola quadam. Alexandrum illuni lii lippus accusat, quod algitione benivolentiam Macedonum con Sectetur. Quae te, malum, ill quit, ratio in istam spem indvaeit, ut eos tibi si deles putares fore, quos pecunia corrupisses In tu id agis, ut Macedones non te essem suum, sed ministrum et praebitorem sperent fore

Bene ministrum et praebitorem quo quid sordidius regi inelii; etiam, quod largitionem corruptelam esse dixit. Fit enim deterior, qui accipit atque ad idem semper expectan-54 duni parallat. Hoc ille silio, sed praeceptum putemus omnibus uuamobrem id quidem non dubium est, quin illa be- nignitas, quae constet ex opera et industria, ei honestior sit, et latius pateat, et possit prodesse pluribus. Nonnunquam tamen si largiendum, nec hoc benignitatis genus omnino repudiandum est, et saepe idoneis hominibus indigentibus de

heiat Late patere, einen Weiten

92. de r. l. 55, 235 iuris sci

entia et magna es et late patri et ad multos pertinet et summo

in honore semper fuit te.

104쪽

99 re familiari imperuendum sed diligenter atque moderate. Multi enim patrimonia effuderunt inconsuli largiendo. Quid autem est stultius, quam, quod libenter facias, curare, ut id diutius sacere non possis Atque etiam sequuntur largitionem rapinae. Cum enim dando egere coeperunt, alienis bonis manus afferre coguntur. Ita, cum benivolentiae comparandae causa benefici esse , elint, non tanta studia assequuntur eorum, quibus dedet unt, quanta odia eorum, quibus adem mant. Quamobrem nec ita claudenda res est familiaris, ut 55 eam benignitas aperire non possit, nec ita reseranda, ut pateat omnibus modus adhibeatur, isque reseratur ad facultates. Omnino meminisse debemus id quod a nostris hominibus

saepissime iistirpatuna, iam in proverbii consuetudinem venit,la igitionem uitilii in non habere. Etenim quis putes modus e S Se cum et idem qui consuerunt, et idem illud alii desiderent Omnino duo sunt genera largorum, quorun alteri prodigi ,16 alteri liberales. Prodigi, iii epulis et viscerationibus, et

gladiatorum muneribus, cludorum venation unus te apparatu, pecunias profundunt in eas res quai uni memoriam ut brevem aut nullam omnino sint relicturi Liberales autem, ut 56 suis facultatibus aut captos a praedonibus red linunt, ut aes alienum suscipiunt amicorum, aut in filiarum collocatione adiuvant aut opitulantur in re vel quaerenda, vel augenda.

Itaque miror, quid in mentem venerit Theophrasto in eo

Hugenter, sparsani, opp. es' usi. g. 87 diligentia et parsimonia

noni is das esseniissimilehe Pr dicat ines tuten paterfamilias der

sehal is diligentia rei lamitiaria, vo x i, 38 . te . . Atticus patre usus με diligente iri ep. Au l .ihi Extremis a Parilia: sti ad Ilerenia. IV, 2b, 3b Non est ista dii gentia, sed avarilia, ideo quod ostdiligentia aecurata consorvatio suorum, amaritia injuriosa arastitio alienorum ib. 34. 46 ut siqvis hominem prodigum si uinurissum illudens parcum et dii

5b claudere, perire uni res rare biotehen sies au das 3 52gebrauchre id de arca.

nium autem cupiuitatum nec mo

105쪽

M 0PFqcIIS UB il. AP. 6. libro, em de divitiis scripsit an quo multa praeclare, illud absurde. Est enim multus in laudanda magnincentia ei a paratione popularium munerum taliumque sumptuum saeuitatem fructum divitiarum putato Mihi autem ille . fructus liberalitatis, cuius pauca exempla posui, multo et maior videtur et certior. Quanto Aristo gravius ea verius nos i rer hendii, qui has pecuniarii essusiones non admiremur, quae sun ad multitudinem deliniendam a ii, qui ab liost Obsidentur, si emere aquae sextarium mina cogantur, hoc primo incredibile nobis videri, Omnesque mirari, sed eum attenderint, veniam necessitati dare in his immanibus iacturis in . sinitisque sumptibus nillil nos magno per mirari cum praesertim neque necessitati subveniatur, nec dignitas augeatur, ipsaque illa delectatio mullitudinis sit ad breve exiguumque tempus, eaque a terissimo quoque in quo tamen ipso una

vo apparatus, Wie Dis nit/tti accuratio, persectito, te stratio, Π Dde ratio die Subst aulae adjecti isclisor uehien artio infinitus, a euratus, perfectus . . . sina.

-eta C ad latu. IX, it etiana haec Dustior est plaga iis amico quam debitore. V l. p. ur. 30 63 nostri illi a Platone et Aristotelem rati homines et temperare aiunt is lintei Ill l l 6 niit Tusc. V, 4l, iis a Socrate et Halone profecti philosophi Dei Gegeu-

η litZ etu dieser libora litus levium

hominum hopei clinet q. 63 haec benim tuas egi gravium hominum atque mas norum Lactant. l. ii 22 uid nim di ondum est, iis, Πι pop/ιlari t vitale ducti De magnis urbibus sumeetu a Pes

ethi viris uneribus impendumι' 23 Si quotidie lovissimorum --

106쪽

cum satietate, memoria quoque moriatur voluptatis. Benebretiam colligit, haec pueris et mulierculis et servis et servorum simillimis liberis esse graia gravi vero homini, et ea. quae fiunt, dicio certo ponderanti probari posse nullo modo. Quamquam intelligo, in se stra civitate inveterasse iam bonis temporibus, ut splendor aedilitatum ab optimis viris postuletur. Itaque et . Crassus, cum cognomine dives,aum copiis, unctus est ah dilicio maximo mune te, et paulo post L. Crassus cum omnium hominum moderatissimo, Q.

Mucio, magnificeniissinia aedilitate unctus est deinde C. Claudius, Appii lius multi post, Luculli, oriensius, Silanus omnes autem P. Lentulus, me consule, vicit superiores. Hunc est Scaurus imitatus Magnificentissima vero nostri Pompeii munera secundo consulatu in quibus omnibus quid

P. Crassis, de vate des Triumvira chnsul T.

santer gemelnsam mi dem Redner Crassus Brut. 43.16ii. o. 2 l. 416. Plin VIII 16 Leonum simul plurium pugnam Romus prinops dediti Maevola P. F. in urvusedilitate. Auch in Verr, V, 9. 33 wir dies Aedilitat die insa. 10 liel unter die terulinitengereclinet.

Thiergeseehi iit Elephanion Die gwei Luculle sq. 50 gaben et einen Κampro isellen Elephanten undSuom. De Rediter timete ius War 69. D. Iunius Silanus 62 consul. P. Lentulus. P. Cornesius Lemtulus Spinthe wa 63 edit. TConsul. al. Ma X. li 4 6 cenam amentatis choragiis adornavit 'Mau . . et Lore Asmii. aum uni. r. p. Scauro aedilitatem summa marnificentia essit inia. 58 . adeo ut in eius impens opes suus absu sera magnum

sei nur ii die auer de Spieleerhautes heater Plin. XXXV l. 24. Docebimus NManiam eorum descati gula Nero istictum proatiso finibus M. Scauri, et ius in scio

an aedilitas a. tam prostraverumores civiles mallvique sit Sullas

malum tanti privigni potentia quam rescriptione tot milium feeit in aedilitate sua opus

maximum omni imi quae unquam fuere humana manu factu te.

Saulensiinge iugi. q. b9 schninexte, und welebes in praelitis War, assTertullian de speetae 10 sagi Pompeius Magnus, sol theatro suo minor. Die piete, die ero .liesset alle agewesenen an Praesit wei hinter sich. viii Thierkamps

107쪽

a mihi placeat, vides. Vitanda tamen suspicio est avaritiae. 58 Mamerco homini divisissimo, praetermissi aedilitatis consul ius repulsam attulit Quare ei, si postulatur a populo, bonis viris si non desiderantibus, at tamen approbantibus 1aciendum est, modo pro facultatibus, nos ipsi ut laeimus; et, si quando aliqua res maior atque uillior populari argitione, acquiritur; ut 0resti nuper prandia in semitis decumae nomine magno honori suerunt. Ne M. quidem Seio vitio datumesi, quod in aritate asse modium populo dedit Magna enim se et inveterata invidia nec turpi adiura, quando erat aedilis, nec maxima liberavii Sed honori summo nuper nostro Miloni fuit, qui gladiatoribus emptis res piissilicae causa, quae sabit nostra continebatur, omnes P. Clodii conatus summ- que compressit. Causa igitur largitionis est, si aut necesse est, aut utile. In his autem ipsis mediocritatis reguli op-bstima est. L. quidem Philippus Q. F. magno in ingenio in

Val. Max. II. 4 6 Gn. Pompeius arito omnes aquae re semitas, cursu aestivum minuia fervorem.

Wreu mihi placeat vides -- nam lieli nihil sane Masere. Aus dem

Oresti, iriniit lilioli deni Cn. Λusdius Orestes Aurelianus, Consul Ti. cumas nomine. swarsitte,

sPlin. h. ii der Plebs seireide und

As haben onere Aeduea den Modius

aue Cicero sellist, de in deni Jahr.

108쪽

- molcIIS LIBril. AP. s. 103 priuilisque clarus, gloriari solebat, se sine ullis munere adeptum esse muta, quae baberentur amplissima. Dicebat idem Cotta, Curio. Nobis quoque licet in hoc quodam modo gloriari. Nam pro amplitudine honorum, quos cunctis suffragiis adepti sumus nostro quidem anno, quod contigit eorum nemini, quos modo nominavi, sane exiguus sumptus aedilitatis suit. Atque etiam illae impensae meliores, muri, navalia, 60 Porius, aquarum ductus, omniaque, quae ad usum rei publicae pertinent. Quamquam, quod praesens tamquam in manum datur, iucundius est tamen haec in posterum gratiora. Theatra, porticus, nova templa, verecundiu reprehendo, propter Pompeium sed doctissimi non probant, ut et hic ipse

Panaetius, quem multum in his libris secutus sum, non interpretatus et Phalereus Demetrius, qui Periclem, principem Graeciae, vituperat, quod tantam pecuniam in praeclara illa propylaea coniecerit. Sed de lio genere toto in iis libris, quos ite re publica sci ipsi , diligenter est disputatum. ola igitur alio talium largitionum genere Vitio Sa est, u nil oribus necessaria et tum ipsum et ad I cultates accommodanda et

mediocrital li inde 'anda St.

In illo autem alter genere largiendi, quod a liberalitate18

proticiscitur, non uno modo in disparibus causis assecti esse6l debenaus. Alia causa est eius, qui calamitate premitur, et eius, qui res meliores quas rit, nullis suis rebus adversis. Propensior benignitas esse debebit in calamitosos, nisi forte 62 erunt digni alamitate. In iis tamen, qui se adiuvari volent, non ne affligantur, sed ut altiorem gra tulit Scendant, restricli omnino esse nullo modo debemus: sed in deligendis idoneis iudicium et diligentiam adhibere. Nam praeclare Ennius: Benefacta mule Ioedia, malefacta drbitror. Quod autem 1ributum est hono viro et grato, in se Iim e 63 ipso fructus est, tum etiam ex ceteris. Temeritate Iiun remota, gratissima est liberalitas eoque eam Suidio Sius plerique laudant, quod summi cuiusque honitas commune perfugium

109쪽

est omnium Danda igitur opera est, ut iis beneseiis quam plurimos assciamus, quorum memoria ii eris posteri uiue

iur, ut iis ingratis esse non liceat omnes enim immemorem benescii oderunt, eamque iniuriam in deterrenda liberalitate sibi etiam fieri, eumque, qui faciat, communem bostem tenuiorum putant. Atque haec benignitas etiam rei publieae est uitiis, redimi e seri itine aptos, locupletari tenuiores quod quidem vulgo solitum seri ab ordine n osim, in oratione Crassi scriptum copiose ridemus. mano ergo consuetudinem benignitatis i rgilioni munerum longe antepono. Haec est gravium hominum atque magnorum illa quasi assentatorum populi, multitudinis levitatem voluptate siquasi titillantium conveniet autem cum in dando munis inesse, tum in exigendo non acerbum in omnique re contrahenda, vendendo, emendo, conducendo, locando vicinitatibus et confiniis aequum et sacilem, multa multis de iure suo edentem, a litibus vero, quantum liceat, et nescio an paulo plus etiam quam liceat abhorrentem. Est enim non modo liberale, paulum nonnunquam de suo iure decedere, sed interdum etiam fructuosum. Habenda autem ratio est rei amiliaris, quam quident dilabi sinere, agitiosum est, sed iis, ut illiberalitatis avaritiaeque absit suspirio Posse enim liberalitate uti, non spoliantem se patrimonio, nimirum est pecuniae ruetus maximus. Recte etiam a Theophrasto est laudata hospitalitas. Est enim, ut mihi quidem videtur, valde decorum, patere domus hominum illustrium hospitibus illustribus:

zeis de Grandisii, wie de fin V, ab Ordine nod tro, dem Senato-24, 7 Ita parvae et eaei a sunt renStand. istae acerariones bonorum, ut, quasi assentatorsem Levabir hac quemadmodum stellae in radiis particula quaedam vocis asse uat solis, sic istae in virtutum splen rum qui allares melorum sim

dore ne emansi quidem. I iv. latione es ad populi oluntatem XLV, i stris pericula umere eonvertunt offensio, eum largitio coepi, in tanta pecunia rema in nunerum aedilicioruna sat opumis

Italsam traiici nil et victor 8.rem vitiis approbantibiis, blanditiis aviiseu transportando, . . cum teni et assentationibus benivo --

110쪽

idque etiam rei publicae est ornamento, homines externos hoc liberalitatis genere in urbe nostra non egere. Est autem ' Miam vehementer utile iis, qui honeste posse multuin volunt, per hospites apud externos populos valere pibus et gratia. Theophrastus quidem scribit, Cimonem Athenis etiam in suos

curiales Laciadas hospitalem fuisse. Ita enim institii isssti et villicis imperavisse, ut omnia praeberentur, quicumlue Laciades in villam suana devertisset. Quae autem opera, non largitione, elusicia huitur, taec 1l tum in universam rem publicam, tum in singulos cives con sibseruntur. Nam in iure avere. consilio iuvare, atque hoc scientiae genere prodesse quana pliarimis, vehementer et ad Opes augendas pertinet, et ad gratiam. Itaque eum ni ulta praeclara maiorum, tum quod optime constituti iuris civilis sunt in semper in honore sui cognitio atque interpretallo; quam si uidem ante hanc confusionem temporum in possessione sua in incipes retinuerunt nunc ut honores ut omnes

dignitatis gradus, sic huius scientiae splendor ile letus est: idque eo indignius quod eo tempore hoc contigit, cum is esset, qui omnes superiores, quibus honore par esset, Scientia lacile vicisset. maec igitur opera grata multis et ad beneficiis obstringendos homines acconmio data. Atque huic arti 66

sectabitur de in I, 18 60 e ro sentiunt frustra se aut pecuniae studuisse aut imperiis aut opibus aut is a s it undiswar is das BD senuiuiniiche hi opes, das thre Maeli sicli aut Connexione undParisianhans Mundet, aut Verbin-

altas speetat ad opes et ad grat fleandi facultatem. 64 Mistunius in v. plerumque largitor Mibet si, ut opes quam ma.rimas consequantiu et rint vi potius su periores quam ualitia pares. Athenis, men e in Allien man

ctor tuus provisuNam cum is esset d. i. A1eret. Ermein de Servius Sulpicius Rustis, de erate Rechis lebrie seiner