De officiis Ad Marcum filium

111쪽

finitima st dies tuli Navior facultas et gratior ornatior. dii id enim eloque illi liraestabilius, vel admirat Iolle uidie I tium, vel spe indigentium, vel eorum qui deIel SI Sunt gratia Huic tio lite ergo a maioribus nostris est in toga dignitatis principatus alus. Diserti igitur hominis, et facile laborantis, quodque in t atriis S muribus, multorum alis RSet non gravate et gratuito delendentis, beneficia et patroci ilia' 67 late patent. Admouebat me res ut hoc quoque loco inlei missionen eloquentiae, ne dicani interitum, splorare ua nivererer, ne de me ipso aliquid viderer queri. Sed tamen videmus, quibus extincti Dialoribus, quam in pauci Spes, quanto in paucioribus facultas, quam in multis sit audacia. Cui autem omnes non possint, ne multi quidem, alit ili risperiti esse, aut diserti licet tamen opera prodes Se multIs, beneficia petentem commendantem iudici hus magi8l halibus, vigilantem pro re alierius eos pSOS, qui ut Consul Hur.

aut defendunt, rogantem quod qui faciunt, plurimun gratiae 6 consequuntur, latissimeque eorum manat industria. am illud non sunt admonendi est enim in promptu ut animadvertant, cum iuvare alios velint, ne quos offendant. Saepe enim aut

eos laedunt, quos non debent, aut eos, quos non expedit: si imprudentes, negligentiae est; si scientes, temeritatis Ute dum etiam est excusatione adversus eos, quos invitus ossendas, quacunque possis, quare id, quod feceris, necesse uerit, nec aliter sacere potiteris ceterisque operis et ossiciis erit id, quod violatum est, compensandum.

112쪽

Sed cum in honi inibiis iuvandis aut na ores spectari aut 20ssiti in soleat: dictu quidem est proclive, itaque vulgo lo-69quuntur se in beneficiis collocandis Ores homin uni non sortianam sequi . mones la taui est Sed quis est tandem, qui inopis et optimi viri cauSae non anteponat, in opera danda, gratitu fortunati et potentis quo enim expeditior celerior remuneratio ore videtur, in eum sere est voluntas nostra propensior Sed nil madvertendum est diligentius, quae natura rerum sit. Nimirum en in inops ille, si bonus est vir, etiamst reterre gratiani non DieSi, labere certe potest. M onunode autem, quicunque dixit, pecuniam qui habeat, noli reddidisse qui reddiderit, non habere gratiam autem et tui retulerit, habere et qui habeat, retulisse. At, qui se locupletes, honoratos, beatos putant ii ne bligari quidem beneficio volunt quin etiam benetici uni se dedisse arbitra illur, cum ipsi qua vivis magnum aliquod acceperint; atque etiam a se aut postulari aut expectari aliquid suspi- eantur patrocinio vero se uso aut clientes appellari, mortis instar putant. At vero ille tenuis, cum, quicquid actum sit, 70Se spectatum, non fortunam pulat, non modo illi, qui est me 'ritus, sed etiam illis, a quibus expectat eget enim muli ip)gratum se videli studet neque vero verbis auget suum munus, Si u lo uera uligitur, sed etiam ex telluat. Videndumqtie

illii est, quod, si pulentum fortunatumque defenderis, in uno illo aut si sorte in liberis eius naian et gratia; sin autem inopem, probum tamen et modestum, omnes non improbi hu-

miles quae magna in populo multitudo est praesidium sibi paratium videisi. Quamobrem melius apud bonos, quam apud 7 isoruinatos, beneficium collocari puto. Danda omnino opera est, ui omni generi satis sacere possimus sed si res rin contentionem veniet, nimirum Themistocles est auctor adhiben-

Si tiae in ista/ un non tam re hos piscinam Oa sic amicos tuos quam Murcione violata, em sint non obscure nobis invidere Elieliso

113쪽

108 DE OFFICIIS LIB. ll. CAP. 2l. dus; qui cum consuleretur, utrui bono vir pauperi, an minus probato divili filiam collocaret: Ego vero inquit, malo virum qui peculii egeat, quam pectiniam, quae viro. Sed omipti mores ite in 'avatique sunt ad ni iratione divitiarii in Quarum magnitudo quid ad unumquemque nostrum pertinet Illum fortasse adiuvati iii liabet ne id quidem semper sed fac iuvare utentior sane sit lionestior vero quomodo Quodsi etiam bonus erit uti, ne in ipediant divitiae, quominus iuvetur, modo ne adiuvent; sitque omne iudicium, non qua in locuples, sed qualis quisque sit. Extremum autem praeceptum in beneficiis operaque danda , ne quid Di illa eqllitatem contendas, ne quid pro iniuria. Fundamentivit en in est

perpetuae commendationi s et famae iustitia, sine qua nihil potest esse laudabile. 21 Sed quoniam de eo genere beneficio lum dictum est, 72 quae ad singulos spectant deinceps de iis, quae ad universos, quaeque ad rem publicam pertinent, disputandum est. Eorum autem ipsorum partim eius in Odi sunt, ut ad universos cives pertineant, partim singulos ut attingant, quae Sunt etiam

Ii utentior , in illi gliclier in te qui rem a. Πιbernaburni, T ir Omnirichtet, at Geniisset reicher Uti procuratione negotii et muneris

ο icium faeie atq/ιμ huic liberto soldunibenei tet war inussis edes aliquid paululum prae manu de offeniliche Geschas su eine Diensideris, unde utatist Cic. ad Att. M. Opera , in opso munua , inei Atque hoc ipsum iam prope Gesallis Leit Offieiuni orenen, lin

consumptum est quare id quoqus si i iii beneficium.

velim cum illa videas, ut si qui partim partim, uinpto 27 i. πι--. Lael. 6. 22 Deriique m Mailvis. 284 A. 4.teras res, quae inpetuntur, ορ- singulos ut attingant, den Eln-

ut colare, honores ut laudere, O nibus tuendis, at ingat Ognitisti Hati ut gaudeas est. --χ-- micili verbunde isti, ne adiuvent, nund ut iuvetur solivaga Unitio et ieiuna trideum in beneficiis is das ligemei ne tur in Verr. V. 2 83 nom8n po- operaque danda das Besondei es in puli non cum o Iiciis, de vetu-Gegensain au largitis, state, tum etiam e natione attin- beneflcia qua ad aura . Aere Sulcte beneficia xusteio demvresos cives pertinent, quaeque ad Stinat und en Elnzetnen eleisteteremp. spectant in die Dieuste. Dienste, sindi. B. diptara ment triae elebe nian deni Siaate telatet eben amitiones, insolari die seineri nis

114쪽

gratiora. Danda opera est Omnino, si possit, utrisque, nec minus, ut etiam singulis consulatur sed ita, ut ea res aut prosit, aut certe ne obsit rei publicae. c. Gracchi frumeniaria 'stagna an tio exhauriebat igitur aerarium; modica M. oeiaxit, et rei publicae olerabilis, et plebi necessaria, ergo et civibus ei rei publicae salutaris. In primis autem viden-73dum erit ei, qui rem publicani administrabit, ut suum quisque teneat, neque de bonis privatorum publice deminutio sint. Pernieios enim Philippus in tribunatu eum legem agrariam

ferrei, quam ii me antiquari facile passus est, et in eo vehementer se moderatum praebuit sed eum in agendo multa populariter, iuui illud male, non esse in civitate duo milia hominum, qui rem haberent capitalis Maiio, et ad aequationem bonorum pertinens qua peste quae potest esse maior Hauc enim ob causam maxime, ut sua tenerentur, res publisistit benes ad singulos perim

referemus, non σου -- - οὐ quem diligimus, non erit ista am

citia, sed mercatura quaedam ut litatum a far m. de Dr. I. 60 e X tr. illa rationia suae eum eriptis

115쪽

1i renciis ian is, Q. eti. cad civitatesque constitutae sunt. Nam eis duce natura con- gr. abantur homines, tamen spe custodiae rerum suariun ur-74bium praesidia miserebant. . Danda etiam opera est, ne, quod apud maiores nostros saepe siebat, propter aerarii tenuitatem assiduitatemque bellorum, tributum sit conserendum, idque ne eveniat, multo ante erit providenduim. Sin quae necessitas huius muneris alicui rei pii blicae obvenerit malo

enim, quam nostrae minari neqli tanaen de nostra sed de omni re publica dispulo danda erit opera, ut omnes intelligant, si salvi esse velint, necessitati esse parendum. Atque etiam omnes itu rem publicam gubernabunt constitere iis-bebunt, ut earum rerum copia sit, quae sunt necessaliae s Ivictum. Quarum qualis comparatio ieri soleat et debeat, non est necesse disputare est enim in promptu tantuin lo- eu attingen illis suit. et Caput autem est in onini procuratione uigilii et muneris publici ut avaritiae pellatur etiam minima suspicio insenam, inquit C. Pontius Samnis, ad illa tempora me fortuna reservasset, et tum essem natus, quando Romani dona accipere coepissent non essem passus diutius eos imperare. Nae illi multa saecula expectanda fuerunt modo enim hoc malum in hanc rem publicati invasit. Itaque facile alior tum potius Poturiun fuisse, si quidem in illo tantum sui ro horis. Nondum sentum et Rinem alui sunt, cum de pecuniis repetun- dis a L. Pisone lata lex est, nulla antea cum fuisset. At vero postea tot leges, et proximae quaeque duIiore S tot rei, alienis comparatio ison medi uratio: ---- ἀμ

116쪽

DEAEFFIGIS LIB. I. AP. 22. 11 tot damnati, tantum Italicum bellum propter iudiciorum metum excitativit, tanta, sublatis legibus et iudiciis, expilatio direptioque sociorum, ut imbecillitate aliorimi, non nostra 'ir ,

tute valeamus.

Laudat Africanum Panaetius, quod fuerit abstinens β 20uidni laudo sed in illo alia maiora. Laus abstinentiae s

iron hominis est solum, sed etiam temporum illorum. omni Macedonum gaga, quae sui maxima potitus Paullus tantum in aerari uni pidi diuina invexit ut unius imperatoris praeda sinem attulerit tributorum: at hic nihil domum suam intulit praeter memoriam nomini sempiternam. Imitatus patrem Africanus nihilo locupletior Cartilagini eversa. Quid qui eius collega sui in censura L. MummiuS, numquid copiosior, cum copiosissimam urbent si uti litus sustulisset Italiam ornare quam domum Silani, maluit. Quamquam Italia ornata, domus ipsa mihi videtur ornati Di . ut hina igitur vitium tae-77trius est ut eo, unde egres 8a est, relerat Se oratio quam avaritia, praesertim in liri licipibus et rem publicam gubernantibus. Habere enim quaestui rem publicam non lotio turpe est, sed sceleratum etiam et nefarium. Itaque quod Apollo Pythius oraculum edidit Spartam nulla re alia, nisi avaritia esse perituram, id videtur non solun Lacedaemoniis,

Geides undiserit mi ein iudiciunt privatum in geleitet O in praetor peregrinus Ili solpite die lex Iunia, an die ex Acilia, ah

quae fuit maxima Veli. I, 9 6gihi bis millies e=ities sestertium

an findere meniger.

117쪽

mololS B II CAP. 23. sed elia in omnibus opuleiitis populi praedixisse. Nulla autem re conciliare saei lius benivoletitiali Omluitudinis possunt ii, qui rei publicae praesunt, quam abstinentia et continentia. et Qui vero se populares volunt ob eam lue causan aut agrariam rem temptant, ut ii osses Sores tellantur Suis sedibus aut pecunias creditas debitoribus condonandas putant hi he- faciant fundamenta rei publicae concordiam primum, quae esse non potest, cum aliis adimuntur alii condonantur pecunia es deinde aequitatem, quae lollitur omnis, si habere suum cuique non licet. Id enim est irolirium ut supra dixi)civitalis atque urbis, ut sit libera et non sollicita sua rei 79 cuiusque custodia. Atqtie in Iaac pernicie rei publicae ne

illam quidem consequunt it r. quani putant, gratiam. Nam cui res erepta fit. Si inimicus cui data est, etiam dissimulat, se accillere voluisse et maxime in pecuniis creditis occultat Suul It gaudium, ne videatur non fuisse solvendo. At vero

ille, qui accepi iniuriam, et metu init et prae se fert dolorem Suum nec, si plures sunt ii iluibus improbe datum est, quam illi quibus Iniuste adem pilun est, idcirco plus etiam valent. Aon enim numero haec iudicantur, sed pondere duam aute II llabet aequitatem, ut agrum multis annis, aut etiam saeculi 8 ante possessum, qui nullum habuit, habeat qui au-23tem lia huit amitial Ac propter hoc iniuriae genus iace- εο daemonii Lysandrum ephorum expulerunt Agin regem qu0d

nunquam antea apud eos acciderat, necave lunt. Xque eo tempore tantae discordiae secutae sunt, ut et tyranni existerent, et optimates exterminarentur, et praeclarissime constituta res publica dilaberetur. Nec vero ipsa solum cecidit, sed etiam reliquam Graeciam evertit contagionibus malorum, quae a Lacedaemoniis prosectae manarunt latius. Quid nostros Gracchos, Ti. Gracchi, summi viri, filios, Africani nepotes nonne agrariae conientiones perdiderunt At vero

getodiet und 80 Sparti ven vertrie-ben mutaen fel Sparta in die uand o Tyrannen des Agesipolis, Ma

eliani das, abis . liis ei Etere ge- tu itet wurde uni de Sta a dii Peli Philopoemeti liter die Achaer anx

118쪽

DE FriCum m. Il. CAP. 23. l3 Aratus Sicyonius tui laudatiir, qui cimi eius civitas quinquaginta arinos a tyrannis teneretur, Pro lectu Argi SicyOlle iri, clandestino introitu uili est potitus. Cunique Tranim Nicoclen improviso oppreSSi S Set, excento exules, qui locupletissimi fuerant eius civitatis restituit, remque publicam adventu suo liberavit. Sed cum magnam animadverteret in honis et possessionibus difficultatem, quod ei eos, quos ipse restituerat, quorum bona alii possederant, egere iniqui S Si in una esse arbitrabatur, et Iti in plaginta annorum possessiones moveri non nimis aequuti putabat, proptet ea quod tam longo spatio multa hereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus ten

bantur sine iniuria iudicavit, neque illis adimi, neque his non satisfieri, quorum illa suerant, portere. Cum igitur sin- satuisset, pus esse ad eam rem constituendam pecunia, Alexandriam se proficisci velle dixit, remque integram ad editum suum iussit esse: isque celeriter ad Ptolemaeum suum hospitem, venit, qui tum regnabat alter post Alexandriam conditam cui cum exposuisset patriam se liberare velle, causamque docuisset, a rege pulent vir summus facile impetravit, ut grandi pecunia adiuvaretur. Quam cum Sicyonem attulisset, adhibuit sibi in consilium quindecim principes, cum

quibus causas cognovit et eorum, qui aliena tenebant, et eorum, qui sua amiserant perseelique aestimandis pos essio-uibus, ut persuaderet aliis, ut pecuniam accipere mallent, possessionibus cederent aliis, ut commodius putarent, numerari sibi, quod tanti esset, quam suum recuperare. Ita persectum est, ut omnes concordia constituta siue querela disce-

119쪽

1l AEFFIGIS LIB. H. CAP. 24. 83derent. O virum magnu ni dignumque, qui in re publica nostra natus esset Sic par est agere cum civibus, non ut bis iam vidimus liasta in v foro ponere, et bona civit in voci subiicere praeconis. At ille Graecus, id quod sui sapientis et praestantis viri, omnibus consulendum putavit. Eaque est

summa ratio et sapientia boni civis commoda civi una non divellere , atque Olmae aequitate ea deli conlinere. Habitent gratis in alieno Uul Ita t, cum ego en erint, stili sicarim, tuear, impendam, tu me invito, lauare meo Quid est aliud aliis sua eripere, aliis dare aliena 84 Tabulae vero novae quid habent argumenti, nisi ut emas

mea pecunia undum cum iu habeas, ego non habeam pe-24cuniam Quam ob iam ne sit aes alienum quod rei publime noceat, providendum est quod multis ration tibus caveri pubesi non, si fuerit, ut locupletes 'um perdant, debitores

lucrentur alienum. Nec enim ulla res vehementius ' rem publicam continet, quam des quae esse nulla potest nisi erit necessaria soluit rerum creditarum. Nunquam vehementius actum est, quam me consule, ne solaeretur Armis et eastris

temptata res est ab omni genere hominum ei ordine quibus ii vestiti, ut hoc intum malum de re publica tolleretur. Nunquam nec maius aes alienum fuit nec melius nec facilius dissolutuin est. Fraudandi enim spe sublata, misendi ne-

83 ut bis ham vidimus. S. q. 29. Orti. hac ratione cavendum, vo on

euitum profertur. Iam recte itast ist. s. v. a. factum init. a. 4 --

admirans te sublieit: uid ita I perfuerat, uitris eblieben War. p. simineantur mereedes habitationum Caecina 8 Non sed in eum fun- ieerti temporis conductoribus re clum de quo conis vrerri Iberat,

missae is inii iiiiiiii a raontinoruni sed tiam in illum proximum, Eam largitionem anno 48 tentave de quo nihil ambigebatur armarat M. Caelius usus Caes. h. c. os homines opponit Sall. lug. Ib

frustra tentatuin est et pia illo post praediere iis XXII. 6 adeoqueia. 47 iactatu in a Dolabella I io totam urbem oppimit lettis, ut C. LXlI, 32 . id postea insuin i ae sacrum anniversarium Cereris in-sarem a. 47 perfecisse Di c. tra formissum it, quis nulla indut XLII, 5 καὶ ro ἐνοικιον, σον illa es, state matrona inpresse πενrακοσως δραχειας M, tu luctus uorat. XII . 8 ut simo τοι ἐνο αφείς. Ad magnarum 'tando hellum cum vul Ito. habitationuni condi ictores largitio regibus fuisset suis, inuum eius nem non pertinuisse summa prae sibi libertatem aliutum re iiiiii ii Ateii lil ad vix im hi derent. lologus vo 1848 S. 143. solvendi necessi M. Cicer halte 84. Non, imui Ze aiis dem edrobi, die uter de Seliciditer

120쪽

M FUGIS LIB. u. CAP. 24.

cessitas consectila est At vero liis nilnc victor, tum quidem victus, quae cogitarat, ea perfecit, cum eius iam nihil interesset Tanta in eo peccandi libido fuit, ut hoc ipsum eum. delectaret peccare, etiamsi cauS non esset. Ab hoc igitur genere largitionis, ut aliis detur, aliis au 8bseratur aberunt ii, qui rem publicam tuebantur in prinaisque operam dabunt, ut iuris et iudicior uni aequitate suunt ilisque teneat et neque tenuiores propter humilitatem circumvenian- 'tur, neque locupletibus ad sua vel tenentia vel recuperanda obsit invidia praeterea quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt, rem publicam augeant imperio, agris, vectigalibus. Haec magnorum hominum sunt haec apud maiores nostros Iactitata liae genera ossiciorum qui persequuntur, cum summa

utilitate rei publicae magna, ipsi adipiscemur et gratiam et

gloriam.

In his autem utilitatum praeceptis Antipater Tyrius, 86 Stoicus, qui Athenis nuper si mortuus, duo praeterita e se esse a Panaetio, valetudinis curationem, et pecuniae. Quas res a summo philosopho praeteritas arbitror, hod es, seni faciles sunt certe utiles ' Sed valetudo sustentatur notitia sui corporis et observatione, quae res aut prodesse soleant, aut besse ei continentia in vici omni atque cultu, corporis iuendi causa et praetermittendis voluptatibus postremo arte eorum, quorum ad scientiam haec pertinent. Res Morastigem Euclassen. . in cat. Is . s, 18 Meo heri sic o fabulae novas proferensur, verum buctio narrae. tum quidem vietus Caesar standini Verdaelit mi in dio Verschwωrunicatilina' vernoch tenisu sein. ea perfecit, cum etc. an Zeii dener Verschworitii halte Caesar