장음표시 사용
71쪽
D 0FFICUS LIB. l. CAP. 4l. ricles elim haberet collegam in praetura Sophoclem, iique de communi ossicio convenissent, et casu formo Su plIer praeteriret, dixissetque Sophocles, O iterum Iiulcitrum, Periclei At enim praetorem, Sophocle, decet non solum manus sed etiam oculos abstinentes halu,re. Atque hoc idem Sophocles si in athletarum probatione dixisset, iusta reprehensione caruisset tanta vis est et loci et temporis Ll, si qui Cum causam sit acturus, in itinere aut in ambulatione secum ipse meditetur, aut si quid aliud attentius cogitet, non repreliendatur at hoc idem si in convivis satiat, inhumanus videatur, 145 inscitia temporis. Sed ea, quae lauit ulni ab humanitate discrepant, ut, si quis in foro cantet, aut Si qua est alia marina
perversitas, facile apparet, nec magno opere ad n Oniti D neniet praecepta desiderat. Quae autem parva videntur esse de
licta, neque a multis intelligi possunt, ab iis est diligentius declinandum. Ut in fidibus aut in tibiis, quamvis paulum discrepent, tamen id a sciente animadvexis solet sic videndum est in vita, ne sorte iii discrepet vel mulio etiam
magis, quo maior et melior actionum, quam sonorum, con-41 centus est. Itaque, ut in sidibus musicorii avrs vel mu146nima sentiunt sic nos, si acres ac diligentes esse volumus animad emoresque vitioriun, magna saepe intelligemus exta . vis. Ex oculorum obtutu, ex superciliomim aut remissione aut contractione, ex maestitia, ex hilaritate, ex risu, ex locutione, ex reticentia, ex contentione vocis et submissione,
ex ceteris sintilibus facile iudicabimus quid eorum pie sat, quid ab ossicio naturaque discrepet. Quo in genere non est incommodum, quale quidque eorum sit, ex aliis iudicare, ut, si quid dedeceat in illis, itemus ipsi. Fit enim inescio quόmodo, ut magis in aliis
72쪽
DE OFFICll LIB. l. AP 4i. cernamus, quam in nobismet ipsis, si ii id delinquitur. Itaque satissime corii guntur in discendo, quorum uia imitantur
Nec vero alienum est, ad ea eligenda, quae dubitationem 147. asseri in t adhibere doctos homines, vel etiana usu peritos, et,
quid iis de lioque ossicii genere placeat, exquirere. Maior
enin pars eo fere deserri solet quo a natura ipsa deducitiar In quibus videndum est, non modo quid quisque loquatur, Sed etiam quid quis ille senii at, atque etiam qua de causa quisque sentiai. Ut en in pictores, et ii, qui signa abrican- iur, et vero etiar poetae, Suum quisque opus a vulgo considerari vult, ut, si quid reprehens uni sit a pluribus, id corrigatur; hique et secum, et ex aliis, quid in eo peccatum sit exquirunt; sic aliorum iudicio permulta nobis et lacienda, et non acienda, et mutanda, et corrigenda sunt.
Quae vero more agentur institutisque civilibus, de iis ias nihil est praecipiendum. Illa enim ipsa praecepta sunt. Nec quemquam hoc e re duci portet, ui si quid Socrates aut Aristippus contra morein consuetudinemque eivilem secerint, locutive sint, idem sibi arbitretur licere. Magnis illi et divinis bonis hanc licentiam assequebantur senicorum vero ratio tota es eiicienda. st enim inimica verecundiae, sine qua nihil rectum esse potest, nihil honestum. Os autem, io, quorum vii perspecta in rebus honestis atque magnis est, bene de re publica sentientes, ac bene meritos aut merentes, sic, ut aliquo' honore aut imperi affectos, observare et co
eo fere defini nanities iudioso
et ratione. pictores Da mir insbesondere
selireiben. Die Vulg. et cum aliis; aber aequirere vir mi eae odersu Verbunden, ni cum biosibeim Benexis.148. Merai s. Dieitur fortassis propter Mulantiam linguae An democratia Atheniensium palam vituperanda maxinieque propter Itb ram in iudicio capitis contumaciam Tusc. I, 29, i, mininoque is in osset uis disserere solitus, multos
offenderat qui hiis tit Timoni ἐννομολε Si 'os' videbatur Beter Sen.
nis Aristippum Geuit olor et statio et res. eiicienda. Dieser Ausdruex ist. A te .a plodere q. 6, vom Mater
73쪽
M DEAEFFICIIS LIB. I. CAP. 42. lere debemus trihuire etiam multum Senectuti cedere iis, qui magistratum liabebutit: liabere delectit civis et peregrini in ipsoque peregrino, privatimne an publice venerit.
Ad virullam, ne agam de singulis, communem totius generis tu illinum conciliationem et consociationem colere, tueri, servare debemus. a Iam de artificiis et quaestibus, qui libet ales liali ε Iulii tui 1 bisordidi sint, haec sere accepimus. I rimum improbantur ii quae suis, qui in odi hominum incurrulit, ut O illorum, ut seneratorum. Illiberales autem et sordidi quaestus mercetiariorum mnium, quorum operae, ' quorum arte emuntur. Est enim in illis ipsa merces auctoramentum servitulis. Sordidi etiam putandi, qui mercantur a mercatoribus, quod statim vendani. Nihil enim prosciant, nisi admodum mentiantur; nec vero est quicquam turpius auitate. pisicesque omnes in sordida arte versantur. Nec enim quicquam ingenuum potest habere mcina minimeque aries eae proban- dae, quae ministrae sunt voluptatum:
Ceturii, lanii, coqui, fartores, piscatores, ut ait Terentius. Adde huc, si placet, uri stilentarios, altam tbliores, totumque ludum talarium. Quibus autem artibus aut prudentia maior inest, aut non mediocri utilitas quaeritur, ut medicina, ut architectura, ut doctrina rerum honestarum, hae sunt iis, Iliorum orditi conveniunt honestae Mercatura autem, si tenuis est sordida liuimida est: si magna et O- piosa, multa undique apportans inuisque sine vanitate im- pertiens, non est admodum vitupetanda. Atque etiam, si
haveris. s. m. Terentius, un. I. 2 26.
74쪽
satiata quaestu, vel contentari initus, ut saepe ex alto inio iiiiii, ex ipso portu se in agros possessionesque contulerit, videtur iure optinio posse laudari omnium autem rerum,
ex quibus aliquid aequiritur, nihil est agri cultura mAius, nihil duleius, nihil homine, ilii libero dignius. De qua,
quoniam in calone maiore satis multa diximus, illinc ass . mes, quae ad hunc locum periniebunt. Sed ab iis partibus, quae sunt honestatis, quemadmo-odum ossicia ducerentur, satis expositum videtur. Eorum aulam 152
ipsorum, quae honesta sunt, potest incidere saepe contentio ei comparatio de duobus honestis utrum honestius quies eus a Panaetio est praetermissus. Nam eum omnis honestas mane a partibus quattuor, quarum una sit cognitionis, altera communitatis, tertia magnanimitatis, quarta moderationis; hae in deligendo nicio saepe inter se comparentur necesse esti
Placet igitur, aptiora esse nauarae ea officia quae ex ' Ωmmunitate, quam ea quae ex cognitione ducantur idque hoc argil mento confirmari potest, quod si contigerit ea vita sapienti, ut in omnium rerum affluentibus copiis qliamvisJomnia quae cognitione ligna sint, summo otio secum ipse consideret et contempletur tamen, si solitudo tanta sit, ut hominem videre non possit excedat e vita. Princepsque omnium virilitum illa alii enita, quam o pia Graeci vocant prudentiam enim, quam Graeci φρόνησιν, alia ut quandam intelligimus quae est rerum expetendarum fugiendarumque scientia illa aulem sapientia, quam principem dixi, rerum est divinarum et humanarum scientia, in qua conlinetur deorun et homilium communitas, et Societas inter lySos.
43. communitatis. -- munitas nenni Cicero auch die con-a rvatio communitatis Misorietatis vitae, de Geme insin n. s. 59. II l. 24. So sagi r 15 re
mota comm tuitate coniunctione-
ipsos. Die Parenuaese prudentiam enim etc. at aber in neue Co
75쪽
DE OFFIciri LIB. I. AP.M. Ea si maxima est, ut est, eris necesse est quod a conmunaitate ducatur incium, id esse maximum. Etenim cognitio contemplatioque nauirae mane quodam modo atque inchoata sit, si nulla cito rerum consequatur. Ea autem acti in hominum commodis tuendis maxime cernitur. Pertinet igitur ad societatem generis humani. Ergo haec cognitioni an-154 tepononda est se Aiqii id optimus quisque re ipsa ostendit
iudieat liis illim est tam cupidus ita perspicienda cognosceI daque rerum natura, ut, si ei tra latili rontemplantique res cognitione dignissimas subito sit allatum periculum discrimenque patriae, cui subvenire opitularique possit, non illa omnia relinquat atque abiiciat, etiam si dinumerare Sestellas aut metiri uindi magnitudinem posse arbitretur Atque hoc idem in parentis, in amici re aut periculo secerit. 0uibus rebus intelligitur, studiis ossiciisque scientiae alae ponenda esse sticia iustitiae, quae pertinent ad hominum caritatem, qua nihil homini esse debet antiquius. Atque illi quoruli studia vitaque omnis in rerum co- i55 gnitione versata est, tamen ab augendis hona inum utilitati hiis et commodi non recesserunt. Nam et erudiverunt multos, quo meliores cives utilioresque rebus suis publicis essent:
ut Thebanum paminondam I sis Pythagoreus, Syracusium
Ea si mra ima est des princeps
magis arbitrabar rem esse, cui et diesndi ardore eram propior et aetate eoniunctior. Etenim et id ram ... priores Vstre partesio sensium de In ill ai. 70 Minimo B ro probatur huic disciplinae aut amicitiam aut iustitiam propter utilitates scisci aut probari. EuodUm enim Militates μοι inteas labefactar atque pervertere. Etenim ne iustitia ne amicitia esse omnino polreunt, nisi ipsae per se expetuntur. S. Madv. Eus, 1. 3.154. est tam cupidus in Pervi-eienda istis eis rigam Ersorichen. de iiiv. I. io 33 qui in illa o
turpis aut Fidus interesstri aut petulans ureia, hac quoque in re eum deliquisse. Z est in 'gl. de sen. 3. 49 videba- ι iu stum dio dimetiendi paene coeli atque
ferrae C. Gallum. cui subvenire. S. Eu g. 83.
tem monumontis litterarum asse quuntur sorte elahren at veran-
76쪽
Bionem luat multique multos nosque ip8i, quicquid ad rem publicam attulimus, si Diodo aliquid attulimus, a doctoribus atque doctrina instructi ad eam et ornati accessimus. Neque I 56 sollim vivi atque praesentes studiosos discendi erudiunt atque docent, sed hoc idem etiam post mortem monumentis litterarum assequuntur nec enim locus ullus praetermissu,
est ab iis, qui ad leges, qui ad mores, qui ad disciplinam rei publicae pertineret ui otium suum ad nostrum negotium contidisse videantur. Ita illi ipsi doctrinae studiis et sapientia dediti, ad bominum utilitatem suam intelligentiam prudentiamque potissimum conserunt ob eamque etiam causam eloqui copiose, modo midenter, melius est, quam vel ac tissime sine eloquentia cogitare quod cogitatio in se ipsa vertitur, eloquentia complectitur eos, quibuscum communitate
iuncti sumus. Atque ut apium examina non ingendorum 157 lavorum causa congregantur, sed, cum congregabilia natura sint, fingunt favos sic homines, ac multo etiam magis, natura congregati, adhibent agendi cogitandique sollertiam. Itaque nisi ea viruis, quae constat ex hominibus tuendis, id est ex societate generis humani, is ingat cognitionem rerum, solivaga cognitio et ieiuna videatur itemque magnitudo animi,
remota communitate coniunctioneque humana, seritas sit quaedam et immanitas. Ita fit ut vincat cognitionis studium consociali hominum atque coni munitas. Nec Verum est, 158 qtio dicitur a quibusdam, propter necessitatem vitae quod Eἔl quae 3 tura desideraret, consequi Sine aliis atqlle et licere non possemus, idcirco initam esse cum bonunibus commu-
nosqua ipsi di nat. I, 3 6 Nos cum minime videbamur, tum mainime philoεophamur quod et orati mo declarant refertae ph losophorum sententiis, o doctissi
ruit, et principο illi, ni odorare Philo Antiochus Post Mua, a quia
Academicisque itim locum eivilem recte ρρε ιtatur vi mur Graeci πολιτικον , graviter et copiose esse traetutum ouam multa
illi a rep. scripserunt quam muli do legibus Die Stoiker und
i57. homines, an multo eu magis ad Herenn lV, 43 55 Non
mihi solum, sed etiam, atque adeo multo potius, natus sum Patrias. attinga S. Eu Il. 52. eommuni ui coniunctioneque. S. v g. 52. ebrigens lia Cicero die Vergie ichungriwisclien der
77쪽
nitatem et societatem ; quod, si os i ta nobis, quae ad virium cultumque pertinent quasi virgula divina, ut alimi sui, - ditarentur, in optim quisque ingenio, negotiis uinibus omissis totum se in cognitione es scientia Maloeares. Non est ita. Nam et solitudinem fugeret, et socium studii quaereret tum docere, turn discere venenavin audire, tum dicere. Ergo omne metum, quod ad oniunctionem hominum ei ad s.cie talem tuendam valet, anteponendum est illi ossicio, quod cognitione et scientia continetur. ι illud forsitan quaerendum sit, tum haec commmius, usquae maxime est apia naturae, sit etiam moderatiam modestiaeque semper anteponenda. Non placet. Sunt enim quaedam partim ita laeda, parum ita sagitiosa ut ea ne conservandae quidem patriae causa sapiens acturus sit. Ea Posidonius collegit permulta, sed ita in quaedam, ita obscoena, ut dictu quoque videantur turpia. Haec igitur non suscipiet rei publicae causa ne res publica quideria pro se
suscipi volet. Sed haec commodius se res habet, quod non potes accidere temptis, ut intersit rei publieae quicquam 160 illor una sacere sapientem. Quare hoc illidem ellecllim sit, in niciis deligendis dissenus niciorum excellere, Iuod teneatur hominum societate. Etenim cognitionem prudentiamque sequitur considerata actio. Ita sit, ut agere considerate pluris sit, quam cogitare prudenter. Atque laec tui deni hactenu8. Palesa tias psi enim locus ipse, ut non sit dissi
cile in exquirendo ollicio, quid cuique sit praeponendum,
haiis, Asses in aede bellabigem
78쪽
videre. In ipsa autem communitate sunt gradus 'mciorum: ex quibus, quid cuique praestet, intelligi possit ut prima diis immortalibus, secunda patriae, tertia parentibus, deinceps gradatim reliquis debeantur. Quibus ex rebus breviter disputatis intelligi potest, non solum id homines solere dubitare, honestumne an turpe sit sed etiam, duobus propositis honestis, utrum honestius. Hic locus a Panaetio est, ut supra dixi, praetermissus. Sed iam ad reliqua pergamus.
79쪽
Dii emadmodum officia ducerentur ab honestate, Marcesti atque ali omni genere virtutis, satis explicatum arbitror libro superiore Sequitur, ut haec ossici Blul genera pers inquar, quae pertinent ad vitae cultum, et ad earum rerum, quibus utuntur homines, facultatem, ad opes, ad copias. In quo tum quaeri dixi, quid utile quid inutile: uni ex utilibus quid utilius alit ii id maxilli utile. De quibus dicere aggrediar, si pauca prius de instituto ac de iudicio meo dixero. Quana qua ui enim libri nostri complures non modo ad legendi, sed etiam ad scribendi studi uni excitaverunt, tamen interdum vereor ne quibusdam bonis viris philosophiae nomen sit In Isum, mirenturque, in ea tantum me operae et tempori ponere. Ego autena quam diu res publica per OS ge Iebatur, quibus se ipsa omnii Serat, Omne mea curas cogitationesque in ea ni conserebam. Cum autem dominatuuntu omnia tenerentur, neque esset usquam consilio aut
auctoritati locus, socios denique tuendae rei publicae, sum-
socios, linter die e phil. II. 5.12 eine Crassus . Lucullus. O tensius, Cato, Poni pejus rechuet.
80쪽
mos viros, amisissem nec me angoribus dedidi, quibus essem onsecuis, nisi iis restitissem, nec rursum indignis io-mine docto voluptatibus. Atque utinam res publilia telisset a
quo coeperat si alii ole in Ona in esu On tam omni utandarum,
quam evertendarum rerum cupidos incidisset. Primum enim,
ut stante re publica sacere solebamus, in agendo plus quam in scribendo, operae poneremus deinde ipsis scriptis non ea, quae nunc, sed actiones nostras mandaremus, ut saepe
fecimus. Cum austi res publica, in qua Omnis mea cura, cogitau , per poni solebat, nulla esset omnino, illae scilicet litterae chnucuerunt, forenses et senatoriae. Nihil agere 4 autem eum animus non posset, in his rudiis ab initio e salus aetatis existimavi, .nesiissim e molestias posse deponi, si me ad philosophiala retulissem. Cui cum multum adolescens discendi causa temporis tribuissem, posteaquam honoribus inservire coepi, meque totum rei publicae tradidi, anium erat philosophiae loci, quantum superfuerat amicorum et rei publicae tempori. Id autem Omne consumebatur in lagendo; scribendi tuam non erat maximis igitur in malis alio tamen boni assecuti videmur, ut ea litieris mandaremus, quae nec erant satis nota nostris, et erant cognitione dignis
sima. Quid enim est, per deos, Optabilius sapientia quid praestantius . qui homini melius quid homine dignius uane igitur qui expetunt, philosophi nominantur nec quic-
angoribus, inmineri aut gen fungi muners debeba-us ' non murtige. nichi ers Eu besorgende modo uream nostram nunquam Uebe gericlitet. abens de in . . a populari coetu removimus sed
12, 41 20, 67. phil. II, 15, 37. usc. ne lateram quidem ullam Iecim V, 1, 3. De a rigor, Tusc. iV. 8 l nisi formumn Enter dei aestimos ala aegritudo premeni defiuiri uni litora sinit naturi iri se ille onwir ib. 6. 6 ais in Unterari senilichen Beden Eu versiellen. de aegritudo propter praesens 4 quantum superfuerat amicomati in Heli des eius bellan- rum et resp. tempori, at die deli lateresse de Ure unde und