De officiis Ad Marcum filium

91쪽

86 Friciis CAP. s. ea est enim ipsa propter pellicaius suspisionem intersecuis. Ne vero ulla vis imperii ianis est, quae premente metu, 20 possit esse diuturna oesiis simialaris euius es praeter ceteros nobilitata erudelitas: qui non ex insidiis interiit, uiis, quem modo dixi, Alexander, non a paucis, ut hic noster, sed in quem universa Agrigentinorum multitudo impetuiti secti uuid Macedones nonne Demetrium reliquemini, uni versique se ad Pyrrhum contulerunt Quid Lacedaemonios

iniuste taperantes nonne repent omnes sere socii deseruerunt, spectatoresque se itosos praelaterunt Leuctricae cala-8 inlinus Externa libentius in tali re, quam domestica, rem dor. Verumtamen, quamdiu imperium populi Romani listi selis tenebatur, non iniuriis bella aut pro sociis, aut de imperio gerebantur exitus erant bellorum aut miles aut iam cessarii; regum, populorum nationum porius erat et refugium 27 senatus nostri autem magistratus imperatoresque ex hac unare maximam laudem capere studebant, si provincias, si socios aequitat et fide defendissent. Itaque illud pauoeinium orbis terrae verius quain imperium poterat nominari. Sen sim hanc consuetudinem et disciplinam iam minuebamus: post vero Sullae victoriam penitus amisimus. Desituni ostenim videri quicquam in socios iniquum, cum extitisset in

cives ianta crudelitas. Ergo in illo secuta est honestam causam non honesta victoria. Est enim ausus dicere, hasta ο-

92쪽

D omclIS LIB. n. AP. 8. 87 sua, cui bona in foro vendere et bonorum virorum, et loeuseium, et certe civium, praedam se suam vendero. Se

cuius est, qui in ausa impia, victoria etiam laediore, noi, singularum civium bona publiearet, sed universas pro istas regionesque imo alamitatis iure comprehendini Itaque, 28 vexatis ac perdius exieris nationibus, ad exempliis amissi imperii portari in triumpho Massiliam vidimus et ex ea uri, e

triumphari, sine qua nunquam nostri imperatores ex Transabpinis bellis triumpharunt. Multa praeiere commemorarem nefaria in socios, si hoc uno quicquam sol vidisses indignius Iure igitur plectimur. Nisi enim muliorum impunita scelera tulissemus, nunquam ad unum lania pervenisset licentia a quo quidem rei amiliaris ad paucos, clipiditatum ad mul simprobos venit hereditas. Nec vero unquam bellorum civi 2stium semen ei causa deerit, dum homines perditi iasiani illam eruentam et meminerint et sperabunt. Quam P. Sulla cum vibrasset, dictatore propinquo suo, idem sexto trieesimo anno post a sceleratiore hasta non recessit. Alier auum, qui in illa diciatura scriba fuerat, in hac suit quaestor ir-

banus. Ex quo debet liuelligi, iatibus praemiis propositis,

Nai eatiunitatis iure Ius aueb

yerserit ird, Ieicli te ob init Melit de Enreelit. C. in Verri III 6 ut eodem iure essent quo fuissent in Rul li 2 tib in vi

liore iure sunt quam Ferva.

28. ad inemplum, uni Beweis. Marinisse haus at Caesar die Legate de Ponipejus versolgie.

Dam inerte ei in deni grallistben

eae Transalpinis belli . Gebraueh-lielier is triumphars e. host . doch gi Liv. XLV. 39. 3 de ae- cosione politia belli quam do bello triumphare. rei fam ad paucos Suet. Caes. 83 tres instituit heredes εο--m

ent de Sulla, nur Oe aua sall. or. Lepidi hehanni Settieet quia non aliter salvi satisque ratim imperiis ruis, nisi eum P emis, seroa C--- -- bono purata pro προ 'int.

qua stor urbanus Caesar have

93쪽

s 0FriciIs s. u. AP. s. numi iam delatura bella civilia. Itaque parietes modo uictis sinu et manent, iique ipsi iam exirema scelera metuentes: rem ver publicam penitus amisimus. Atque in has clades incidimus redeundiana est enim ad propositum, dum metui, quam cari esse et diligi maluimus. Quae si populo Romano iniuste imperans accidere potuerunt Ruid debent putare

singuli

Quod eum perspicuum sit, benivolentiae vim esse magnam, metus, imbecillam sequitur ut disseramus, quibus rebus lacillime possimus eam, quana volumus, adipisci cum

30 honore et de caritatem. Sed ea non pariter omnes egemus. Nam ad cuiusque vitam institutam accommodandum est, a, multisne opus sit, an salis si a paucis diligi. Certum igitur hoc sit, idque et primum et maxime necessarium, amiliaritates habere fidas amantium nos amicorum et nostra mira litium. Haec enim est una res prorsus ut D militum di flerat inter summos et mediocres viros eaque utrisque est 31 propemodum comparanda. Honore et gloria et benivolentia civium fortasse non aeque omnes egent, sed tamen si cui haec suppetunt adiuvant aliquantum cum ad cetera, tum ad amicitias compar3ndas.

Sed de amicilia alio libro dictum est, qui inscribitur

Laelius. Nunc dicamus de gloria, quamquam e liuoque de re duo sunt nostri libri sed alii ligamus, quandoquidem ea in rebus maioribus administrandis adiuvat plurimun . Summa igitur et persecta gloria constat ex tribus his si diligit multitudo si dem habet, si cum admiratione quadam io-nore digno putat. Haec autem, si est simpliciter breviterque dicendum, quibus rebus pariuntur a singulis eisdem serea multitudine. Sed est alius quoque quidam aditus ad mul

Quastoren au is ei holiis. omise M. Verbinde est, ut A eo materis ei quaestores urbani tur Ver res, disera P -- gehortv attuli grae aerarium publicum iri una. Tenipe de Saturn propemodum compara/ιda. Bi-

3, i Paristis, meritis sidius, in is uii Bonne aiis das es

a singulis, a multitudine, Mi dei tangetnen. ei de M. o.

94쪽

titudinem, ut in universorum animos tamquam iiiiluere pos

Ac prina iam de illis tribus, quae ante dixi, boni volen-32tiae praecepta videamus quae quidem capitur beneficiis

maxime secundo autem loco voluntate beneficii helii volentia movetur etiamsi res sorte non suppetit. Vellem stille autem amor multitudinis commovetur ipsa ama et opinione litteralitatis, beneficentiae, iustitiae, fidei, omniumque earum virtutum quae pertinent ad mansuetudinem morum ac facilitatem. Elenim illud ipsum, quod honestum decorumque dicimus, quia per se nobis placet, animosque omlii lim si filura et Specie sua comnio vel, raximeque quasi perluce ex lucti qua commemoravi, virtutibus idcirco illos, in illi thus eas virtutes esse remur, a natura ipsa diligere cogimur. Atque hae luidem causae diligendi gravissimae possunt enim praeterea nonnullae esse leviores. Fides autem ut habeatur, duabus rebus effici potest 33 si existima hinaur adepti coniunctana cum iustitia prudentia in . iam et iis fidem habemus, quos plus intelligere, quam nos iarbitramur, ii usque et sutura prospicere credimus, Lun Ire agatur in discrimenqlle ventiun sit, expedire rem et con .silium ex tempore capere posse. Hanc enim utilem homines existimant veramque prudentiam. Iustis autem et fidis hominibus, id est bonis viris, ita des habetur, ut nulla sit in his fraudis iniuriaeque suspicio. Itaque his salutem nostram, his fortunas, his liberos, rectissime committi arbitramur. Harum igitur duamin ad dem faciendam iustitia plus pol-34lei quippe cum ea sine prudentia satis habeat auctoritatis, prudentia sine iustitia nihil valeat ad faciendala silem. Quo enim quis versutior et callidior est, hoc invisior et suspectior, detracia opinione probitatis. Quam ob rem intelligentiae iustitia coniuncta, quantum volet habebit ad faciendam

95쪽

AEFUCIIS LIB. II CAP. 10. em virium; itistitia sine prudentia milium poterit sine iustitia nihil valebit prudentia.

16 Sed ne ilis sit ali miratus, cur, tin inter Omnes plillo da sophos constet a meque ipso saepe disputatum sit, qui unam haberet omnes hahere vii tu lecti tune ita seiungam, quasi poSsit quis quana qui non idem prudens sit, iustus esse alia est illa, cum veritas ipsa limatur in disputatione subtilitas; alia, cum ad opinio item commune ni innis accommodatur oratio. Quam ob rena ut vulgus, ita nos hoc loco loqui inur, ut alios ibi tes alios viros bonos, alios prudentes ess dicamus. Popularibus enim verbis est agendum et usitatis cum loquamur de opinione populari, idque eodem modo fecit Panaetius. Sei ad propositum reVertamur.5 Erat igitur ex tribus, tuae ad gloriani pertinerent, hoc tertium, ut tu a dii ii ad Lo me hominum honore ab iis digni iudicaremur. Admirantiu igitur communiter illi quidem omnia, quae magna, et praeter opinionem suam animadverterunt:

separatim autem in singulis, si perspiciunt necopinata qua dam bona. Itaque eos viros suspiciunt, maximisque essemuit laudibus, in quibus existimant se excellenus quasdam et -- gulares perspicere virtutes despiciunt autem eos et con

temnunt, in quibus nihil virtutis, nihil minii, nihil nes omnii putant. Non enim omnes eos contemnunt, de quibus hiale existimaui Nam quos improbos, maleficos, ahaudulentos pu-

ad p. viros bonos, Eu einen Adjecti

das iustus de Philosophen . . Eul. 20. Die en ge Verbinduntder E ei Vorterisu inent Besriir eisi Meli

eoque quem virum bonum dicimus. ut 57 non veru, non iam eis, non inserui, non iurii, non viri. boni. l. x homo iustus isque

quem sentimus turum bonum in

Veri'. ill 4 Habet enim quom ne aetamim e intumelia, quem parepvidenses ac viri boni Urimuinin

possunt. Tusc. v. 10 28 omnitius Mirtutibus instructos et ornatos cum sapientes tum viros bonos αμ et . b. 2, 35 - ignorem, -- su doctus, quam vir bonus. an prae ιn opinionem d. i. --Pra Pinionem. q. 37 praeter modum in Pis 20 40 illud etia- a ridit praeter optutu meum

96쪽

tant et ad aciendam iniuriam instructos, eos contemnunt qui lem neutiquam, sed de iis male existimant. Quamobrem, ut ante dixi, contemnunt in ii, qui liet si hi nec alteri, ut dicitur: in quibus nullus labor nulla industria nulla cura est. Ad iiii ratione autem aniciuntur ii qui anteire celeris 3Ivirtute putantur, et cum omni carere dedecore, tun vero iis xiiiis, quibus alii non facile possiti, obsistere Nain et voluptates, blandissimae dominae, ni aioris pallis animos a virtute detorquent et dolorum cum admoventur laces, praeter modum plerique exterrentur vita, mors divitiae, pauΡertas, omnes lion ines vehementissime permovent. Quae qui in utramque parten excelso animo magnoque despiciunt tuni aliqua his ampla et ionesta res obiecta totos ad se cun vertit et

rapit, tum quis non admiretur splendorem pulchritudinemque virtutis Ergo et haec animi despicientia admirabilitatem magnam facii et maxime iustitia, ex qua una virtute viri 38

boni appellantur, mirino quaedam multitudini videtur nec iniuria. Nemo enim iusius esse potest, qui morim, qui d lorem, qui exilium, qui egestatem times, aui qui ea, quad

sunt his ontraria, aequitati anteponit. Maximeque admirantur eum, qui pecunia non movetur; quod in quo viro per . spectum sit, hunc igni specialum arbitrantur. linque illa tria, quae proposita sunt ad gloriam, omnia iustitia, conficiis et benivolentiam, quod prodesse vuli plurimis; et ob eandem causam dem ei admirationem, quod i a res peruit, negligit, ad quas plerique inflammati aviditate rapiuntur. Ac mea quidem sententia nanis alio ab asque institutio vitae adiumenta hominum desiderat, in primisque ut habeat, quibuscum possit familiares conferre sermo-

qtri ne sibi nec ultori, numlich

esse. Irinicile autem est,

praestarct om y ibus concupier . . a m

υars aequitavem . in qu m, ut patiantur. I, 50 Id eum p riculosum ipsi est, uinetia-sorididum ad sumam committere Neaceusator nominere de nat. I, 44.122 quam camieuham si ad fru-eιυμ nostrum referemus, non dissilitia eo οὐ quem in mum,

97쪽

nes quod est disseila, nisi speciem prae in boni viri seras. Ergo etiam solitari homini atque in agro vitam agenti opi- ni iustitiae necessaria est eoque etiam magis, quod eam si nim habebunt, finiusti habebuntur, nullis praesidiis septi, o multis asscientur iniuriis. Atque iis sani, qui vendunt, emunt, condununt, locant, contrahendisque negotiis implicantur, iustitia ad rem gerendam necessaria est. Cuius lania vis est, ut ne illi quidem, qui malescio et scelere pascuntur, possint sine ulla particula iustis e vivere Nani qui eorum cuipiam, qui una latrocinantur, uratur aliquid aut eripit, is sibi ne in latrocinio quidem relinquit lacum. Ille autem, qui archipirata dicitur, nisi aequabiliter praedam disperitat,

aut iniersciatur a sociis, aut relinquatur. Quin etiam leges latronum esse dicuntur, quibus pareant, quas observent. Itaque propter aequabilem praedae partitionem et Bardylis. Illyrius latro, de quo est apud Theopompum, magnas opes habuit, et multo maiores Viriathus Lusitanus, cui quidem etiam exercitus nostri imperatoresque cesserunt quem C. Laelius, is, qui sapiens usurpatur, praetor regit et comminuit, sem- citatemque eius ita repressit, ut facile bellum reliquis traderet. Cum igitur tanta vis iustiliae sit, ut ea etiam latronum pes si me atque augeat, quantam eius vim inter leges

Mint vitae sine metu degendae praesidia retninima.

solitari homini, einem allelii-stehenden Menschen e inag in der Stad oderisus deni Lande sic au Rhalten. C. de n. l. 20. 66 I meum solitudo et vita sineam te is inridua tinet metus plena sit, ratio 1 a monet mnicuius

habebunt. De Plural, vel ZMei verechieden Gainunge iiii Vori. genaiant sind. liniusti habebuntur is eine Randerkliurun Zu eam opinionem

iustitiae non habebunt, die in den

98쪽

0Fricli LIB. IL CAP. 12 sae iudicia et in constituta re publiea lare putamus Mihi 12 quidem non apud Medos solum, ut ait Herodotus, sed etiam 4 lapud maiores nostros, iustitiae ruendae causa videntur olim bene morati reges constituti. am cum premeretur initio multitudo ab iis qui maiores opes habebant ad unum aliquem confugiebant, vii lute praestantem; qui cum prohibere iniuria tenuiores aequitate constituenda summos cum inlunis pari iure continebat. Eademque constituendamina legima fuit Rusa, quae regum Ius en in Semper est quaesitum aequabile ne-42que enim aliter esset ius. Id si ab uno iusto et bono viro consequehantur, erant eo contenti. Cuna id minus contingeret, leges sunt inventae, quae cum Omnibus Setti per una atque eadem voce loquerentur. Ergo hoc quidem perspicuum est, eos ad imis ei andum deligi solitos ubrum de iustitia magna esset Vinio multitudinis Adit in elo vero, ut iidem et ilin rfulentes haberentur, ilii strata fluod i omines his auctoribus non posse consequi se arbitia helitur. Umni igitur ratione colenda et retinenda iuStitia est, cum ipsa per sese

nam aliter iustitia non esset, tum propter naplificationem honoris et gloriae. Sed ut pecuniae non quaerendae solum ratio est, verum

etiam collocandae, quae perpetitos sumptus suppeditet, nec solum necessarios, sed etiam liberales sic gloriae et quaerendae, et collocanda ratione est. Quamquam praeclare So-4aerato hanc viam ad gloriam proximρm etinitas compendiariam diecta esse, si quis id ageret, ut, qualis haberi vellet. talis esset. Quod si qui simulatione et inani sientatione ei scis non modo sermone, sed etiam vultu, stabilem se glo-verschanuli te es nielit, seinea liter penes amentes msse regnum Poetu heirathen sidonius iudieat. ii continebant12. i. ire ait mrodotus es. --ο M infirmiores a vati orissa vom Drio . hus tuebantur. Suadebant Horam apud maiores nostro C. de debantque et utilia atqtio inutilia rep. l. 12, 24 Matri illi etiam monstrabant etc., Cicero vendet tum agrestes riderunt, ' utem et ii, aut dies miselle coctiehie an. sapientiam regalem, non pro ' prohoeret insuria tenuiores. c. ni quaeri opsertere. ut νυ cum imp. n. Pomp. 7 18 Erit ἐμ ge praestantem Aramam MnPμ ειν humanitatis vestrae, a tumilium fama ferret, praetermisδis eorum emium numerum alami 'aruis e suibus reg- alie uenum par fas prohibere. -- vetor bus ibi H pNNI 'tire eontinebat. q. 83 m

99쪽

AEFFICUS LIB. u. CAP. M. riam consequi P0 Sse rentur, vehementer errant. Vere glo iaradices agit, atque eliana propagatur; sicta omnia celetilirtamquam osculi decidunt, nec simulatum potest quicquam esse diuturnum. estes sunt Permulti ut ullan que partem: sed brevitatis causa familia contenti rinnis una. i. enim Gracclaus . . lam diu laudabitur, dum memoria rerum no-naanarum manebit. At eius filii nec vivi luoliabantur bonis

et mortui numerum obtinent iure caeSGIuu .as Qui igitur adipisci veram gloriam volet, iustitiae ungatur ossiciis. Ea quae essent, dictum est in libro superiore. 44 Sed, ut acillime, quales simus, tales esse videamur, etsi in eo ipso vis maxima est, ut simus ii, qui haberi velimus, tamen quaedam praecepta danda sunt. Nam si quis ab ineunte aetate habet causam chlebritatis et nominis, alii a patre acceptam quod ubi, mi Gem, arbitror contigisse aut aliquo casu atque fortuna in hune oeuli onuitimi coniiciuntur, atque . in eum, quid agat, ueniad modum vivat, inquiritur et tamquam in clarissiuni luce versetur, ita nulluin obscurum polasto neu licium eius .esse nec lacium. Quorum tutem pruna aetas propter humilitatem et obscuritatem in hominum ignoratione versatur, ii simulac iuvenes esse coeperimi, magna spectare et in ea rectis studiis debent contendere quod eos iore animo facient, quia non modo non inridetur illi aetati, verum etiam lavetur. Prima est igitur adolescens ommendatio ad gloriam, si

Briat. 20, 79. de div. l. 18, 36. Ueber seine Soliue Tiberius und C ius Graechus a die Geschielite ai

quam praeelare Socrates etc. Tusc. IlI 2 3 moria virtuli resor at tanquam imago i man also ita die Tugeia sicli Eu er erben branchi

100쪽

qua ex bellitis Hebus comparari potesta in ita multi apii dmaiores nostros extiterunt senape enim iure bella gerebantur. Tu autem aetas incidi in id bellum filius illera pars sceleris nimium habuit, altera elicitatis parum seu si lamen in bello, cum te ompeius alae alteri praefecisset, magn3m laudem et a summo viro et ab exercitu consequebare ei lui tando, iaculando, omni militari labore tolerata do. Atque ea quidem tua laus pariter cum re publica cecidit. Mihi autem haec oratio Suscepta non de . te est, Sed de genere toto: quamobrem pergamus ad ea, quae reSlant. Ut igitur in reliquis rebus mulio maiora opera sunt 4 , anun , quam corporis sic eae res, quas ingenio ac ratione persequimur, graviores Sunt, quam illae, quas viribus. Prima igitur commendatio proficiscitur a modestia, tum pietate in parentes, in suos benivolentia. Facillime autem ei in Optimam partem, cognoscuntur adolescentes qui se ad claros et sapientes viros hene consulentes rei publicae, contulerunt quibuscum si frequentes sunt, opinionem asserunt populo, eorum sole se similes, quos sibi ipsi delegerint ad im-tandunt. P. Rutilii adolescentiani ad opinionem et innocen-47tiae, et iuris scientiae, P. Mucii commendavit domus. Nam L. videm Crassus, cum esse admodiui adolescens, non

aliunde uini inius si sed vi ipse peperit maximam laudem ex illa accusatione nobili et gloriosa et qua aetate qui me centur, laude asse solent, ut de Demosthene accepimus, ea aetate L. Crassus ostendit, id se in foro optime iam sacere, quod etiamtum poterat domi cum laude meditari.

. extiterunt, sicli liervor rethanuia non ιdit et v sse cum est pa-ben. p. est 42 9 qu primi vir riter et cum in simul intinctus tute et Onsilio praestanti aetiim eos videatur.

Legio vertheiit; 'ater latis ede e l40ὶ stemmam ingenii non lau- Legio nur in audi in modo sed etiam admira/ionem pariter d. i. simia de r. Ill. se eonsecutus Carbo sol aus disse 3 i Neque ver lon ge ab eo C. Anx bigri lii siel den od es phen Iulii caput, hospitis Etrusci sce haben Dein thenes verklagte 8 Iere proditum, cum L. Iulii 'a Jahre at seine Vomuniter egen