장음표시 사용
61쪽
I 3. cmoniam requirens sanguines , eos recordatus
es , non es oblitus clam rem afflictorum. I . Miserere mei D OMNm,vide affictionem meam
de osoribus meis, exaltam me de pretis morris. I s. t narrabo omnes Iam
des tuas in portis filiae Sion, exultaba in Ialute tua. 6. In ae suntomes in foveam, quam fecerunt, in rete iso, quod absonderunt, eamprehensus es pes eorum Due Cognoscitis mΜDNUS dicium feeitcin opere
ealmarumsurium 1llaquetas missum, meditatio. Selab. I 8. Convertemur injusti orno, omnes gentes , obliviscentes Deorum 3 ρ. Quoniam non victoriae obliυioni tradetur pauper, expectatio afflictorum peribit aeremo a . Sume ---, non eorroborabitur homo, itidis eabuntur gentes jure faci
sanguinem, eorum recorda tus est, non est oblitus clamorem pauperum:
r Milerere mei DΟ-MINE, vide humilitatem meam de inimicis meis. Qui exaltas me de portis
omnes laudationes tuas in portis filiae Sion . Exultabo in salutari tuo,
interitu quem secerunt. In laqueo isto quem absis conderunt , comprehensus est pes eorum 17. Cognoscetur DG
operibus manuum suarum comprehensus est peccator. I 8. Convertantur pecca tores in infernum, Omnes Sentes, quae obliviscuntur
39. Quoniam non in finem oblivio erit pauperis, patientia pauperum uOI peribit in finem. 2o. Exurge DOMINE,
non contortetur homo, judicentur gentes in conlpectu tuo.
legislatorem super eos, sciant gentes, quoniam homunes sunt.
DEum parcere iustis, & eos tueri, inis justos vero debellare, & de medio
tollere, miris gratiarum actionibus decantat . Dilline sonum varietates ex temet ipso recognoscas velim . Psalmus latinis cum sequenti connemiturisI .In Inem. Hebrae ,Praeposito,ut s pra. Pro occultis filii. Nostri legerunt
dictionis OG crediderunt esse genitivi a ticulum, quae penitus absurda npn sunt οῦ sed Hebraei di Vilim legunt D u , super morte Labent: cum nihilominus de harum
62쪽
vocum significatione multum varient ill rum interpretes, ut in Thesauro nostro videre potes. David. Dativi, vel G nitivi casus, ut supra. a. Confitebor. Palam & publice tocelebrabo: sicut superius etiam diximus. Tibi. A Nostris additum, quod in seciue tibus secunda exprimatur pers na, Nob id sequens nomen vocativo casu reddiderunt , Domine; quod Hebraeis est accus livi: Dominum.
3. Nomini tuo. Hebraeus accusativo:
Nomen tuum. Altis e. Vel alti Isimum; nam Deus, & nomen ejus idem
q. In converirendo. Phrasis Hebraica. Quando convertetur,redibit, retrovertetur quilibet inimicus meus, caeteri omnes de bilitabuntur, peribuntque. Verbum Hebraeum neutrum est. Vulgatus punctis immutatis legit a iis, inimicum meum, coulective forsitan, nam alii de capite vel principe inimicorum exponunt, sed FI braeus hodiernus habet O is, inimicos meos. In mabuntur. Non longe aliter Hebraeus: impingent , & peribunt. A
facie tua. Vox Hebraea est pluralis natura : A faciebus tuis. Idiotismus. Te eos profligante. s. Super thronum. Hebraeus dativo
suo loquendi modo: sedisti throno, judicandi fratia. Qui iudieas. Sic Hebraeisus participio: judicans justitiam, judex justitiae, justus videlicet. Facere judicium,& cauliam alicujus, sedere throno, & judicare justitiam, omnes sunt hujus linguae idiotismi satis noti.
perdere . Consule Thesaurum . D. Non habetur in Hebraeo. Periit. Vulgatus sensum, non verbum transtulit,
idem enim est, perdere injustum, & illum perire, nisi malles eum proprie legisse& periit; quod nunc Hebraeis est Perdidisti. Impius . Sic sere semper Vulgatus transfert dictionem quod
parum, vel nihil referre crederem; sed velim illud hic notes, ne saepius idem I petendum sit. Hebrieus: Iniustum. In aeternum c. . Sic Hebraeus dativo, suo loquendi modo: arterno, seculo, & aeter
esse crediderunt, sic interpretantes: Frameae, sive gladii s nam legerunt punctis immutatis D aT, quod nunc Hebraeis est Dad D, desolationes) inimici perierunt in
perpetuum ; sed vix invenias alterum exinemplum , quo demonstretur, genitivum ante nomen, a quo regitur, poni; nisi velles ab hac regula metrorum leges exincipere. Iuxta Heb eum est vocativus,
& tamen idem fere sensus: O inimice. Defecerunt. Verbum Hebraeum Ablolvi significat, & varie sumitur, ut in Thesauro. Desolationes absolvi, id est, deficere, vel perfici in perpetuum, est idi
tismus notus, quamvis inter se diversus. In finem. Sic transferunt nostri semper dictionem hane, quod hic notes velim. Hebraeus suo tropo: Victoriae, invictoriam, in perpetuum, quae sunt aeternae. Eorum. Vacat, incuria librariorum somtalsis additum, nisi malles, Vulgatum literis trant positis legisse MD , Civitatem illorum, collective, quod nunc H hraeis est O Jῆ, Civitates . Verum nec Graecus illud pronomen habet. Mem ria eorum. In vulgatis Graecis, 3c in Complutens lectione habetur αυria ejus: sed melius qui legunt αυτων, ut Hebraeo concordet. Cum sonitu. Vulgatus putavit, radicem elle MD, quae perstrepere sisnificat, & fortalla legit etiam pun
ctis immutatis tanquam nomen, id-
est, sonitu, strepitu, sed Hebraeis nune est pronomen cum He pMagogico ipsi. Est autem idiotismus elegans, Memoriam aliculus perire, ipsum, hoc est,
illo pereunte memoriam etiam illius interire, qui eumdem sere sensum cum nostris habet, nam parum reseri, an dicas, memoriam alicujus perire; una cum
illo pereunte, vel cum sonitu, qui generatur in ipsa perditione.
63쪽
supra: aeterno, seculo. Permanet. Ηγhraus futuro: Manebit. Paravit. Aptavit, firmavit, ut judicet. In iudicio. Praepositio in redundat in nostris,& sensum ab Hebraeo diversum reddit. Non enim est ablativi casus in Hebraeo sed dativi, fitque idiotismus elegans, aptare thmnum judicio, pro judicandi fratia solium parare; ast parare illud in judicio, esset, jure, & justitia solium
munire, quae notanda sunt. Terrae . Ad majorem intelligentiam additum . Vox Hebraea terram im habitabilem significat . In aequitate.
Iustitia. In Iustria. Hebraeus, in rectitudinibus: Recte. Nullius momenti variatio.
Io. Et finus es. Sic Hebraeus: &fuit. Refugium. Idem Hebraeus suo
tropo: exaltatio, elevatio, locus elevatus, & tutus, in quem servari cupientes confugimus . Pauperi. Hebraeus: contuso affictionibus, & miseriis oppresso. Non maximi momenti varietas. Ariutor. Translatio sensus. Hebraeus superiorem vocem repetit. Exaltatio. Uulis gatus autem optime translationem imis mutavit , ne bis refugium repeteret. In opponunitatibus. Hebraeus dativo . Temisporibus opportunis 3c necessariis videlicet. In tribulatione. Nostris Bethest servile, quod nihilominus & radicate esse potest. In angustia, in amictione, vel temporibus penuriae, caritatis. Consule Thesaurum. Quidam Graeci codices legunt pluraliter, ἐν θλήεου, in tribulationibus. II. Sperent. Verbum Hebraeum est suturum quidem, sed optime transferri potest etiam aliis temporibus, quibus carent Hebraei, ut in rebus Grammaticis diximus. Confident: quod sine spe non
fit. Qui nomerum nomen tuum. Hebraeus participio: Noscentes nominis tui, cognoscentes nomen tuum, nominis fa
Ia. Qui habitat in Sion. Hebraeus participio: Habitanti, habitatori Sionis. Inter gentes. Idem Hebraeus prope: In Primus opopulis, inter populos. studia. Acti nes, quas in tuorum fidelium gratiam
egerit. 3. Sanguinem. Hebraeus pluraliter sanguines. Eorum. Sanguinum, vel aD sietorum se quaerentium. Hebraeus ac uis sativo: Eos. Paupertim. Hebraeus ne
scio quid miserius: Affictorum pauper tale, vel quavis alia miseria oppressorum. Hebraei tamen hodierni ex Masarah l gunt, , id est mansuetorum, pro CV q, afflictorum. Nullius ponderis varu
I . mi. Hebraeus accusativo , de more linguae, quod nihil refert. . Humilitatem meam. Animi & corporis. Hebraeus, Afflictionem meam. De iniamicis. I)em Hebraeus: De osoribus meis
is , idest, quae humilitas est , provenit ab inimicis meis, quam mihi afferunt illii qui odientes, me affigunt, Qui
exaltas. Sic Hebraeus participio: Exaltans me de portis mortis. Hebraeus ut in Thesauro, idest ab extremis periculis , ad quae introitus, ingressusve ad momtem sequitur, me liberans. I s. in annuntiem. Idem Hebraeus prope, laturo: Narrabo. In porris ii Sion. Idiotismus. Narrans scilicet quicquid ad laudem tuam pertinet. Palam, bc in omnium conspectu. E Dabo . Sic Hebraeus quamvis in nonnullis Graecorum exemplaribus legatur pluraliter , ἀγα λαταμεθα, exultabimus. In salutari tuo. Sic Nostri sere semper transs runt: Hebraeus in tua salute; in servatione, qua mihi auxiliatus sueris. Haec omnia parum, vel nihil variant ab Hebraea lectione hodierna. I 6. Infixae . Demersae sunt. In imierim. Vox Hebraea corruptionem, interitum, & foveam significat. Vide Thesaurum . ciuem. Ex sermonis consequentia subintellectum. Laqueo. Idem Hebraeus: Rete. Demergi in foveam, quam seceris, & pedem comprehendi in rete, quod absconderis, ut alios caperes videis licet, sunt idiotismi satis noti, pro propriis artibus perire.
64쪽
7. Coenoscetur. Hebraeus praesentir gnoscitur. Iudicia. Hebraeus singulariter : Iudicium. Faciem. Quasi imgerint Nostri punctis vocalibus immut tis Πον, quod nune Hebraeis est
secit. In operibus. Hebraeus iterum
singulariter: In opere, in actione, i fragranti crimine; ut locuntur Legistae. Manuum. Sic Hebraeus: Volarum, palmarum. Comprehensus es. Nostri videntur legisse punctis immutatis,
illaqueatus, comprehensus est, a radice
se , quod nunc Hebraeis est radix propria, ejusdem tamen significationis: pra, sens participium activum Uyn, illaqueis
ans, illaqueat, comprehendit. Peccmror . Ut transferunt nostri. Hebraeus: Iniustum. Vides quam minima sit hic verisborum , & temporum mutatio , idem tamen sensus; nisi quod in Uulgaeto desunt illa verba , quae addit Hebraeus in fine sententiae: Meditatio. Selis: de qua re velim aliorum sentire judicia. Quod Deus injustos non relinquat impunitos, Sc praesertim, quod eos puniat
in mediis scelerum artionibus, Palam indicat, ipsum haec interiora curare; quaeres jugem meditationem, Sc locutionem
expostulat. De Selah, quod his legitur in hoc psalmo, di tum est alibi.
I 8. Onwnantur. Verbum Hebraeisum suturum aliis etiam temporibus trans
serri pol se, jam diximus. Convertentur,
redibunt. Peccatores. Sic transserunt
nostri; quod omnem justitiam dereliquerint. Iu in eruum. Hebraeus dativo: Inferno, vel sepulchro ; nam utrunque siqnificat. Que oblitas Mutur D u.1 . Hebraeus idem nomine Gar, quod vocant: Obliviscentes Deorum. Nostris estimorecatio; Hebraeis vero superioris ver siculi addersativa sententiae, quam notes etiam atque etiam velim. Dixerat superius, Deun cognosci, cum injustos in ipsis scelerum artioniora castigat; nae
& illi saepius resipiscunt vapulantes, &omnes divinam satentur providentiam:
nunc e diverso, si redeant in insernum injusti, hoc est, impuniti, omnes gentes, supple, erunt) obliviscentes Dei; omnes evadent Athei. I9. In finem. Diximus, Vulgatum semper transferre sic Hs supra Ps IV. quod perpetuitatem significat. Victoriae, in victoriam , in perpetuum. Obliiso
erit pauperis. Vertium Hebraeum est passivum, quo Latini carent: oblivioni tr detur Vara dimenticato) pauper. Pa
tiemia pauperum. Non aliter Hebraeus:
Expectatio afflictorum; Qua divinam ultionem patienter expectant, quamvis paupertate, & miseriis omnibus amicti, necnon pravorum insectationibus pene obruisti sint. In finem. Hebraeus dativo raeterno, in aeternum. In Hebraeo particula negativa non additur secundo verbo, de more linguae, ex luperioribus repetenda videlicet .ao. Non conforretur. Sic Hebraeus futuro: Ne roborabitur; ne animos sumat persequendi bonos. Iudicentur. Hebraeus iterum laturo: Iudicabuntur. In conisectu tuo. Sic Hebraeus suo loquendi tropo: Super facies tuas: coram te. xi. Conuitue. Iden Hebraeus: Pone.
Legislatorem. Nostri videntur, punctis immutatis legisse n. 7 , Doctorem, T rannum, cujus saevitia doeti se homines esse sciant, idest, multis aerumnis, & calamitatibus obnoxios. Hebraei nunc, eadem intelligentia sere, legunt Doctrinam; non enim placere possunt hi, qui putant positum eise pro 'Tia: idest pavorem eis
immitte. Super eos. Hebraeus dativo:Eis. Sciant. Sic Hebraeus laturo: Scient , coῖnoscent. Quoniam. Ex sermonis consequentia subintellectum. H minrs. Hebraeus singulariter, collective: Homo. Sunt. Idem Hebraeus pronomiae, linguae ritu: Ipli. supple luat. PSAL.
65쪽
hendentur in cogitationibus, quas cogitarunt.
. Intusus fecundum altitudinem n Di nou quaeret , non Diι, omnes rigiis
s. Dolere facient viae Eliut in omni tempore, ALii me iudicia tua Mon sto eius, omnes tribulantes D mbussabit in eos. 6. Dixit in e desus, non
movebor aetati Cr aetari , quod non tu malo. 7. mecratione os eius,
num Ct, o fraudibus, crduo I Iub lingua ejus labor,
iniquitas 8. sedebit in insidia atriorum , in occultis interficiet
innocentem oculi eius pauperi alcoment.
y. In labiturin abscondito quas Ira in casulaDa, in labitur ad rapiendum nylictum, rapiet afflictum
in aurabendo eum in rete suum Io. Conteretur, inclinabitur , e ' cadet in fortes jus turma mi rorum.
I. Ut quid DOMINE recessisti lonae 3 despicis in
a. Dum superbit impius, incenditur pauper , comprehenduntur in consiliis , quibus cogitant. 3. Quoniam laudatur peccator in desideriis antismae suae, & iniquus bene. dicitur . Exacerbavit DOMINUM 4. peccator, secundum multitudinem irae suae
Non es Deus in conspectu ejus, s. inquinatae sunt viae illius in omni tem
Auseruntur judicia tua a iacie ejus, omnium inimicorum suorum domin bitur. 6. Dixit enim in corde
suo, non movebor a generatione in generationem sine malo.
. Ctius maledictione os plenum est,& amaritudine, & dolo, sub lingua ejus labor, Sc dolor. 8. Sedet in insidiis eum divitibus, in occultis, ut interficiat innocentem. Oculi ejus in pauperem respiciunt, ς. insidiatur in abscondito, quasi leo in spelunca sua. Inlidiatur ut rapiat pauperem, rapere pauperem, dum attrahit eum. In laqueo uo, Io. humiliabit eum , inclinabit se,& cadet, cum domin tus fuerit pauperum. II. Di-
66쪽
r. Disit ἰn eorde suo, oblitus es Deus abscondit facies suas, non vidit via
riae s a. Exurget D&ΜINE Deus, leva manum tuam, ne oblisisceris mansuet
I 3. Super quid irrisistat inissus Deosp disit in corde suo, Non requires. 14. κῶ i, quoniam tu laborem, ct indignatiouem aspicies ad dandum in m num tuam, sure te derelinquet ρauper, orphanum iis fuisti adiuvans. s. Contere brachium imiusti, o mali, quaeres imiustitiam ejus, non inv
is. DOMINUS Rev δε- Π Neent,perierunt gemres de terra illius. I . Desiderium mansueritorum audisti DOMINE,
praeparabis cor eorum , at tendet auris tua.
i8. Ad iudicandum P pillum, o contusum, ne aidet adhuc ad exercendum t rannidem hamo de terra.
3. Dixit enim in corde suo, oblitus est Deus avertit faciem suam, ne ubdeat in finem. I 2. Exurge DOMINE Deus, ct exaltetur manus tua, ne obliviscaris paupe
13. Propter quid irrit vit impius Deum dixit nim in corde suo non re quiret I . Vides, quoniam tu laborem & dolorem constri deras, ut tradas eos in m
pe Orphano tu eris adjutor. I s. Contere brachium peccatoris & maligni, quae- retur peccatum illius, o non invenietur.
16 DOMINUS resn hit in aeternum , & inseculum seculi, peribitis gentes de terra illius. x . Desiderium pauperum
praeparationem cordis e rum audivit auris tua.
I 8. Iudicare pupillo &humili , ut non apponat ultra magnificare se homo
QVae mala bonis semper inferre stu. . deant injusti, describit eleganter,
orans , ut Deus eos evertat, & pios in pes defendat. Latinis hic Psalmus eum 1uperiori connectitur. Variat porro Vulgatus multum ab Hebraeo in lententiarum distinctionibus, quemadmodum ex te vi dere potes: sed hoc ad continuationem signincationis parum vel nihil refert. I. Ut quid. Sic Hebraeus suo loquendi modo: cui rei; ad quid 'quare λ Recessediti. Hebraeus futuro: stabis. Antea
quidem metum eras, auxiliabarisque mihi , nunc tua praesentia destitutus discrucior animo, cum videam te recelsisse tam longe, proculque tamqum iratum ob d licta mea stare. Longe. Sic Hebraeus: In longinquo. Despicis. Translatio senissiis. Hebraeus futuro: Celabis; vel te, vel oculos tuos scilicet. Dum oculos avertis, ne videas, quibus malis afficior hisce temporibus oeportunis . Vulgatus sensum,non verba saepius sequitur. In om numta , ribus, in tribulatione. Vide in superiore
67쪽
Psalmo vers. Io. ubi eadem habentur verba, quae notes. a. Dum superbis. Hebraeus nomine: In superbia. Impius. Ut transserunt nostri. Hebraeus genitivo: Injusti. Intenditur. Verbum Hebraeum incendere
primum, & dein persequi per translationem significat. Vulsatus non inepte penitus in propria significatione esse credidit; quamvis Hebraei hodierni communiter exponant in secunda, quae tamen duae interpretationes non valde inter se distant. Persequetur, animo ardenti scilicet. Est autem idem , vel dicas incendere quem , vel illum incendi , ne credas, vulgato verbum neutrali significatione sumptum , quod tamen absurdum non
esset . In superbia injusti , ille persequitur miseros . Dum superbe agit injustus, incenditur , uritur , torquetur amictus. Comprehenduntur. V ulgatus praesenti vem
ho reddidit, quod in Hebraeo futurum est; uod quam parum reserat , quis non viis et ὶ Comprehendentur. In consiliis. on longe aliter Hebraeus: In cogitati nibus , quibus , vel quas . G:ssitant. Hebraeus praeterito: Cogitarunt. Est autem Enallage numeri . Comprehendentur injusti omnes s non pauperes, ut G nebrardus vult) in cogitationibus malis, quas consulendo habent. Est enim idiotismus illi similis , de quo in Psalmo praeterito . Demersae sunt gentes in foveam, quam secerunt, Sc. Vel, ut Hebraeis placet, est deprecatio : Comprehendantur , &c. 3. Laudatur. Vulgatus sortasse legit punctis immutatis , in conju
gatione puhal, & paulo post 'da , Be
nedicitur: quae nunc Hebraeis sunt Pi l
, laudavit, & Tia , benedixit; vel
terte sumenda sunt haec verba reciproce. ut ea transferri solent, quae neutra , vel stantia ab Hebraeis appellantur . Laudatur, & benedicitur a se ipso. Peccator.
Hebraeus: injustus , ut supra. In desideriis . Quasi legerint nostri punctis immutatis D 'd , quod nunc Hebraeis est singulare accusativum, suo loquendi tropo : Super desiderium. Laudare super desiderium animae, est idiotismus, pro glori
ri , quod votorum omnium etiam iniquois rum compos essiciaris. Et iniquus benediaeitur. Hebraeus: Et recidens s sic appellant avarum genium defraudantem proprium, Sc necellaria sibi recidentem adisservandi gratia) henedixit. Exacerba-υit. Sic Hebraeus prope. Irritavit. Injustus, recidens, hoc est, avaritiae studens;
verum non avarus tantum, ut Hebraeus,
sed quivis, qui perperam agit, Deum irritat, exacerbat, dum orat, juxta illud: Peccatori autem dixit Deus; quare tu enarras justitias meas Τ &c. Psalm. so. Tritum est etiam illud Hebraeorum proverbium, quod ad hoc propolitum facit II XVT a b, idest, lavans reptile manu sua: lavat immundum reptile manu retinens. q. Peccator. Hebraeus: Injustus, ut supra. Secundum multiturinem arae.
Hebraeus suo loquendi tropo: Secundum altitudinem nasi. Nomen Hebraeum nain sum significat; dein Per tralationem, iram, furorem, quia Irati solemus exsufflare nato, & in hac significatione Vulgatus illud intellexit, necetiarioque seniticationem antecedentis nominis commutavit . Et quidem, altitudo nasi alicujus, idiotismus en elegans, qui latinius ncin potuit exprimi, quam ut Vulgatus secit. Non quaei et . Deum: per Zeugma. E i. Subintellectum ex sermonis consequentia. Deus . Hebraeus pluraliter ritu linguae: Dii. In e pectu eius. Hebraeus: Omnes cogitationes ejus . Vulgatus satis commode lenissum exprellit Hebraeum, non verha. Quid enim aliud est, cogitationes alicujus esse Deum non elle, non inveniri; cogitare
Deum non esse, quam illum in conspectu alicujus non esse ρ quem si crederet, io mi daret utique, & divinae Majestatis timor semper in oculis ejus vertaretur. At ex Hebraicis verbis, versatur quidem Deus ante oculos iniqui, dum cogitationes ejus semper tendant ad hoc, illum non exist re e quod & si parum variet a Vulgato, nihil tamen ielert; nam Sc si cogitet te Per
68쪽
per Deum, tum illum non existere credit, merito dicitur, quod non sit inco spectu ejus. s. Inquinatae sunt. Hebraeus futuro, suo loquendi tropo: Dolere facient. Vulgatus sensum, non verba transtulit, ut sepius facit: nam quae inquinata sunt, bonis dolorem afferunt. Est porro idiotismus elegans, cum dicitur, vias alicujus dolorem afferre, quem in Thesauro declaravimus. auferuntu e. Hebraeus suo tropo: Altissime judicia tua ex opposito illius. Quae verba potiunt intelsigi varie nam, altum ,& altitudinem significat & aliquando est etiam Dei epithetum, Altissimum denotans. paratem oppositam alicui sgnificat, & cum praepositione modo eositionem, Sc modo privationem, ut logice loquar, exprimit. Ex opposito; idest coram, vel procul ab oculis. Uuleatus etiam hic senium reddidit. Quae enim posita sunt ex opposito procul, auferri viὸentur a facie. Quamvisius picer, nostros non legisse C Ussy , idest Altillime, ut nunc habent Iudaei; sed
nelcio quid aliud: nisi malles singulariter legille .i q*I,judicium tuum altum, ablatum; vel certe ut ingenue satear, altitudinem exponi debet, ut fit idioti mus perquam elegans Vulgato bene cognitus, cum dicitur, judicia Dei esse altitudinem e regione alicujus: idest, tam pro-landa cum scit ea elle, nunquam de illis cogitat, sed Penitus auferuntur a facie ejus. Omnium inimicorum suorum do minabitur. Hebraeus suis loquendi figuris habet: omnes tribulantes se insumabit, vel illaqueabit in eos. Pronomen Eos latine vacat. Vulgatus satis commode verbum Hebraeum, quod vel illaqueare, vel insulsare potest exponi, interpretatus est;& Hebraicum loquendi modum mitiorem reddidit. Dominamur siquidem eorum, quae laqueis capimus, & insulsamus tria ea, quae flocci iacimus, tamquam sub d minio nostro sint. 6. Enim. Non habetur in Hebraeo. Dicere in corde, est cogitare. A genύ- ratione in generationem. Idem Hebraeus dativo : .ssitati, & aetati: per singulas mtates,& generationes. Sive malo . Sic Hebraeus suo loquendi modo: Quod non in malo, supple, ero: nullis iniciar mulis σ7. Cuius os . Sic Hebraeus: Os ejus. Maledicitione oec: semper dejerans deo vensque se ipsum , ut fidem probitatis a-Pud omnes inveniat, cum nihilominus1raude, amaritudine ipsa amariori, doloque plenum os habeat, & linguae subsit labor, & dolor, quibus alios vexat. H
braeus: devotion execratione. Et ama
ritudine. Suspicor nostros, mem in re se commutato, non dissicili vocis transitu, legisse amaritudine; quod nunc Hebraeis est & fraudibus: licet haec nullius sere momenti variatio sit. Et dolo . Hebraeus: Et iniquitas, active; dolorem afferens videlicet. Os plenum esse execratione, fraudibus, & dolo; laboremque & iniquitatem esse sub lingua, sunt idiotismi satis noti. 8. Sedet. Sic Hebraeus futuro: Sedebit , manebit. In insidiis. Vox Hebraea est singularis numeri: In insidia. Cum ditatibus. Suspicor, nostros alium habuisisse textum, &, si conjectare licet, arbitror, eos legisse QT ., divitum, quod nutie Hebraeis est z id, atriorum: nisi malles sensum, non verbum reddidisse. Atria siquidem postideri solet a divitibus;unde fit,ut qui maneat in atriis continue, cum divitibus habitare, dici pollit. Manere in insidiis atriorum, est idiotismus elegansio insidiari aulicis . Ut anterficiat. H raeus absolute futuro, quod parum resert: Interficiet innocentem, innoxium. Iupauperem . Hebraeus dativo: pauperi . Reviciunt. Arbitror nostros, detracto
Nun, facili vocis transitu,legisse a P r spicient, quod nunc Hebraeis est, Abscondent: supple, fraudem, insidias 3 hujusmodi.ς. In latur. Hebraeus sutum: Insidiabitur. Inspelunca. Idem Hebraeus: In casula sua. In latur. Hebraeus ite-E 1 rum
69쪽
rum suturo : Insidiabitur: Ut rapsat Hebraeus gerundio: Ad rapiendum. Pauperem . Hebraeus: Affictum. Paupertate,&miseriis omnibus oppretium. Rapere Pauperem. Hebraeus tuturo: Rari et assii-ctum, miserum. Dum attrahis eum. Idem Hebraeus gerundio: In attrahendo illum. In laqueo suo. Idem Hebraeus prope: In rete suum. Rapit, inquit, af- nictum, rete suo attrahendo eum. Idi tismus notus. Vulgatus rete suum in sequentem versiculum rejicit, quia verbum
activum esse credidit, & ideo transtulit Io. Humiliabit se. Puto siquidem Vulgatum facillimo vocis transitu legisse in Pihel NT, conteret , humiliabit ;quod nunc Hebraeis neutrum est ex Cal V, conteretur, humiliabitur; quamvis scribatur cum Uav ΠῖPὶ & conteretur; quod nihilominus arbitror esse Iod pro-t ractum, ut eo notentur, quae patrem
injusti facinora, ut bonos vexent. Duo sane verba haec, Conteretur, Inclinabitur, tam iniquis, quam piis aptari poς sunt, ut in commentariis habes. Eum. Ad declarationem additum. Inclinabit se. Inclinabitur, curvabitur, humiliabitur. Cum dominatus fuerit. Quia Vu ratus verbum cadet ad insidiantem retulit, sequentium verborum sensum hunc elle putavit: quamvis arbitrer, eum paucis immutatis facillimo vocis transitu legisle - id, cum sortior fuerit paupere; quod non longe distat a verbis Vulgati; nam sortiores quodammodo domina. xi debilium potes allerere. Hebraeis de mi. seris dicitur eadet: & mox habent Vprsya, in sortes ejus. Cadere in sortes, est idiotismus, quo vires injustorum, vel corporis, divitiarumve, aut sectatorum intellige, vel tandem fraudes, insidias, etendicula, & hujusmodi, quibus opprimuntur innocentes , utpote debiliores. Pavcram. Hebraeus: Afflittorum, miserorum turba. Vide Thesaurum. D. Enim. Non habetur in Hebraeo. Dicere in corde, & cogitare, ut supra. Mortis. Idem Hebraeus tere: Abicondit.
Faciem suam. Vox Hebraea est pluralis Trimino natura: Facies suas. Abstondere saeiem
est, nolle videre. Ne Udear. Hebraeisus praeterito: Non vidit. Impius impunitatem sibi promittens , Providentiam Dei inficiatur. In Mem. Hebraeus d tivo , suo tropo: Victoriae, in victoriam, in
0. Deus. Quidam Graeci eodices addunt, μυ, meus, quod in Hebraeo non habetur. D. Non habetur in Hebraeo.
Exaltetur manus rua. Aa ferienclum .
Idem Hebraeus, ledae ive. Eleva manum tuam , ut percutias . OblimVcaris. Sic Hebraeus futuro: Ne oblivisceris. Pauis perum . Scribitur quidem etiam nunc conis stanter q, Amictorum, pauperum, mi serorum , sed Hebrata hodierni ex Masa-rah legunt a V 8, manluetorum, mitium. Nullius momenti variatio. In nonis nullis Graecorum exemplaribus legitur hic
των πιήτων σου εἰς πεδες , pauperum
tuorum in finem: quae non sunt in He-
3. Propter quid. Sic Hebraeus suo loquendi modo e Super quid . Imptus . Hebraeus: Injustus, ut suPin. Deum, Hebraeus pluraliter , ut iupra : Deos . Enim. Non habetur in Hebraeo. Dicere in corde, ut supra, est cogitare. Non
requIret .vulgatus accommodavit verbum ad orationem latinam, ut relationem ad Deum haberet , quem paulo ante nominaverat . Hebraeis vero est continua locutio ad Deum, & suo idioti imo proprio, Deum irritavit, idem est, ac si diceret, irritavit te : proinde lubinleri , non requires . Sed haec nullius momenti sunt. I Rdes . Nunc quidem , ted &antea vidisti, quid adium lit ab improbis;
nam tuum est , laborem , & dolorem , quem aliis inserunt, considgrare , ut desin manum tuam haec Omnia , suo tempore punienda . Horrendum autem est , In manus Dei viventis incidere. Hebraeisus praeterito: Vidisti . Dolorem . H braeus : Indignationem, irritationem, qua te exacerbant improbi. Consederas. Hebraeus lutum: Aspicies oculis, 3cmen te conliderabis. Ux tradas . Sic Hebrae-us
70쪽
us gerundio : Ad dandum , tradendum. Eos. In nostris vacat, nisi reseras ad la- rem , & dolorem. Quidam insuper Graecorum codices pro αυτάς , habent αυτο ν ,
eum. Nonnulli ad impios reserunt. Dare in manus, est idiotismus; conservandi, vel puniendi gratia scilicet. Tibi derelictus es.Tuae fidei, & tutelae reservatus, a semetipso videlicet. Hebraeus suo tropo active, re futuro: Super te reli det te, tuendum scilicet. Minima senius immutatio, scut & illud: Orphano tu eris adisjutor; quod Hebraeus non in futurum . tantum , sed & in praeteritum futue alierit: orphanum tu fuisti adjuvans.
I s. Peccatoris, O mahgni. Hebrae-ns: Injusti, & mali. Quatenus injustus
refertur ad Deum; quatenus malus, ad creaturaS , eas vexam. Qitimetur. A te scilicet, nee invenietur; contritonamqu brachio lcelesti unius abs te, caeteri tim
re poenae ab iniustitia manus avertent; sed& ipsi improbi castigati fortassis ad metiorem frugem redibunt. Hebraeus active protulit: requires, non invenies; quod parum, vel nihil reseri. Peccatum. Hebraeus: Injustitiam. n. Non hahetur in Hebraeo. Nullius momenti variisetates. Frangere brachium alicujus, est idiotismus notus.
Io. Regnabit. Vulgatus punctis immutatis sertasse legit 'ἄῖ, regnavit; quod tamen in futurum protulit, ne putaretur regnRejus jam deli illa; sed Hebraeis nomen est 'IR Rex; idem tamen sentus.
Graeci utramque lectionem agnoscunt, nam quidam habent μιλευς, quidam Vero βασιλεύσει. In aetemum in I eulum. Hebraeus genitivo: Rex seculi,&aeternitatis. Nullius fere ponderis vari tra. Peribitis. Vulgatus sermonem
ad sentes vertit, quasi praesentes sint, &in futurum pronuntiat eu male perituraS, minima senius mutatione laesa ab ea lectione, quam nunc habent Hebraei; nisi malles eum legule , peribitis, quod nunc est I, Perierunt, iacillimo Scri toris lapsu.
Beati Puperes seiritu, qui nimia mam
suetudine praediti divinum auxilium in adversis solum eraestolantur. Fortiale Vulis
ratas legit facillimo vocis transiitu Assiictorum, miserorum; quod nunc Hebraeis est, I 'E , Mansuetorum . M. auditae. Pro simplici positum, & vel lim legebatur Audivit, quod nunc Hebraeis est , Audisti: vel certe aliqua de causa nobis incognita Vulgatus perlonam immutavit; nam Hebraea lectio
hodierna videtur melius convenire sequentibus: quamvis haec minima sint. Prae. πisuem cordis eorum . In Heb eo, veris est . p , aptabis, praeparabis cor eorum, quod Vulgatus per nomen reddidit, lic exponendum. Praeparationem coris dis ejus abs te pmcedentem audiet auris tua; quem lentum Sc Henraeus habet; est enim locus instignis de gratia, quam v eant Scholastici praeveniemem; quem observari velim; nisi malles, paucis immu
tatis Vulgatum leghle P vel I ri ,
sequens verbum si , Audivit , attendit, quod nunc est audiet; quamvis auris semininum sit Hebraeis iulud autem verbum esset masculinum. Quae tamen omnia minimam lensus differentiam generant.
I 8 udicare. Sic Hebraeus gerundio:
Ad judicandum, ut jus dicas, patroci
neris. Pupillo. Hebraeus accusativo:
Pupillum, Orphanum. Et humili. I.
dem Hebraeus tere, sed accusativo et Cortis lusum, miterum, calamitatibus omnibus oppretium . Ut mu apponat ultra. Sic Flebraeus futuro: Ne apponet: addet adhuc . Magnificarese. Translatio sensus. Hebraeus gerundio: Ad conterendum . Tyrannum agere, injustum exercere dominium , & pauperes opprimere: quandoqui. dein R ipse terrenus homo sit, vilis, &delpicabilis, dum super terra residet. Sis. per teream. Hebraeus: De terra, loco temporum. varietatibus subdita.