Caroli Sebastiani Berardi ... Institutiones juris ecclesiastici. Opus posthumum in duas partes tributum. Pars 1. 2.

241쪽

23 odum, qui canonicatui sit adnexus. In cete istis heneficiis satis est, si clericus decimum

quartum annum excesserit: 4. beneficium concedi tantum illi debet, qui aut insignitus jamst, aut insigniri intra annum saliem possit eo ordine, qui necessarius est ab obeunda beneficii munera: 1. debet beneficium adepturus esse idoneus doctrina, & moribus dignus : qua in re magis idoneus , & magis dignus minus idoneo, & minus digno praeferendus est .

Nulla erat singularis forma conferendorum beneficiorum, cum beneficia ab ordinis collatione seiuncta non erant. Facta separatione, invecta est institutio, quae duplex est, alia collativa tituli, alia corporalis, sive in possessionem inductio . Id inductum est exemplo ceterorum jurium in civili societate adquirendorum. Institutio collativa tituli sit per symbola, ceu impositionem pilei, traditionem annuli, aut similia. Corporalis institutio fit per ingressum in Ecelesiam beneficii, aditionem ollaris, stalli occupationem, item pedum positionem in fundis beneficiariis . Utriusque institutionis rationes in scripturam

242쪽

Episcopo indicitur, vocatis omnibus, qui velint beneficium parochiale adquirere, ita ut periculo a singulis facto apud examinatores synodales , magis idoneo, & digno beneficium conferatur. In quibusdam cathedralibus, aut collegiatis Ecclesiis beneficia sunt, quae vel electione Capituli conferuntur, modo ab Episcopo confirmanda, modo etiam sine confirmatione Episcopi, juxta cujuscum

que Ecclesiae mores; vel adquiruntur optiΟ- .ne, ita nimirum, ut uni ex canonicis liceat dimisso proprio titulo vel praehenda , vacan rem titulum, vel praebendam optare .

XI. Iura , & onera beneficiariorum ad haec

summa capita reducuntur . Primo tenentur

beneficiarii munus illud sacrum implere, quod beneficio adnexum est, ideoque residentiae legibus obligantur. Distinguunt pragmatici

beneficia simplicia a ceteris, puta parochialibus, aut dignitatem, vel canonicatum adnexum habentibus. Simplicia dicunt exemta a residentiae legibus, cetera eisdem legibus subjacere . Qui ita opinati sunt, confuderunt leges cum legibus . Quando enim leges poenis coercere solent eos, qui graviorum criminum rei sunt, in minoribus criminibus a

poenis indicendis abstinent, sacri canones P graves

243쪽

a3x graves poenas indixerunt in paIochos, ceterosque curam animarum habentes, item in canonicos, si non residerent , minores beneficiarios nulla poena mulctarunt. Ubi poena expressa indicta non fuit, ibi nullam residentiae legem esse finxerunt. Tenentur praeterea beneficiarii omnes ad Psalmodiam threviarium passim appellant.

Secundo debent beneficiarii praedia, &jura benefieti sarta tecta tueri, custodire ,

servare ; nunquam ad eorum alienationem

devenire , nisi caussa gravissima intercedente,& legitimis adhibitis solennitatibus.

XIII.

Tertio ratione habita fructuum, & obventionum beneficii, potestas beneficiariorum coercetur intra fines administrationis,& dispensationis , ita ut beneficiarii primum honestae sui ipsorum sustentationi consulani, si indigeani ; deinde Ecclesias reparent, instaurent , instruant, ornent ; denique quod superest, erogent in pias caussas. Decedenti, hus beneficiariis , totum jus administrandi, ae dispensandi cessat , nec in heredes transsisertur. Hinc ex jure communi ecclesiasticum peculium, quod mortis tempore eXtat, ad Ecclesiam pertinet. Hanc ob caussam testa

menta

244쪽

233 menta clericorum de bonis Ecclesae olim penitus improbabantur . Primus Alexander III. in capite in . de testam ., postquam statuit , nomine Ecclesiae venire successorem in beneficio, si singulare beneficium sit, & venire collegium clericorum, si beneficium sit ex iis, quae collegium componunt, diXit, non esse consuetudinem improbandam, si clericus heneficiarius ultima voluntate quidquam inpias caussas conferat. Recentioribus temporibus invectum est jus spoliorum , quo factum, ut Pontificis Romani Camera sibi vindicet fructus Ecclesiarum a decedentibus heneficiatiis relictos. At hoc jus non in omnibus provinciis aeque observatur, imo & varias passum fuit vicissitudines. Consueverunt quoque aliquando pontifices Maximi in fructibus beneficiorum sibi

reservare an natas, id est tedditum unius anni. Hodie dimidia tantum annata penditur, quoties redditus beneficii excedat annuum redditum 24. ducatorum, & collatio fiat a Sede Apostolica. In beneficiis unitis collegio, vel monasterio an natae locum tenent quin-dennia , id est singulis annis quindecim luitur

an nata.

245쪽

XIV.

Non semel contingit clericum beneficiarium obligari ad certam luendam pensionem ex redditibus beneficii, gratia alterius, ut plurimum clerici, quandoque etiam , sed extra ordinem laici. Quoties pia caussa pen- sonem constitui suadeat, nihil est , quod naturae beneficiorum adversetur . Qui pensionarius est, multum a beneficiario dictit, si vequod nulla onera beneficii ferat, sue quod

certam, & definitam annuam quantitatem eredditibus beneficii, & de beneficiarii manu percipiat, sine ulla beneficii administratione. In

impositione pensionis cavendum semper est, ut ne quae necessaria sunt ad alendum beneficiarium subtrahantur. Pensio semel constituta extinguitur pensionarii morte; vel remissione. Si beneficiarius decedat, aut beneficio cadat, nihilominus in successorem in beneficio pensionis onus transmittitur. XV.Cum beneficiarius moritur, ex natura sua beneficium vacat, alteri concedendum . Aheneficiario vivente amittitur beneficium vel juris potestate, ceu si beneficiarius haeresiscrimen admittat, aut aliud quodcumque scelus, quo anathema incurrat, vel officio judicis, cum beneficiarius late crimen admittat ν

246쪽

23 tat, quo indignus beneficio reddatur, eaque propter sit spoliandus, vel denique facto proprio, cum beneficium dimittit. Equidem beneficia, ceu munera publica sponte dimitti nequeunt; interea tamen quaedam justae causesae subesse possunt, quibus probabilis renunciatio reddatur. Caussae istae sunt apud superiorem proponendae, & ab eo probandae. Plane renunciatio vel simplex est, & absoluta ; vel in certam conditionem confertur, veluti si conditio adjiciatur, qua beneficiarius pensionem sibi reservet, beneficium eum beneficio permutet, aut ita abdicet beneficium, ut beneficium certae personae conferatur.

XVI.

Recentioribus saeculis quaedam institutae sunt beneficiorum species, quae nonnisi improprie possunt beneficia nuncupari. Hujusmodi in primis sunt patrimonia clericorum . Cum plures sacris Ordinibus initiari coepissent, quam redditus Ecclesiarum ferrent,obtinuit, ut ordinarentur, si certum sibi patrimonium constituissent. Haec ordinatio ex dispensatione concessa est , quando Ecclesiae gravis utilitas id postulet. Patrimonium debet esse certum, fructiferum, ad honestam sustentationem sussiciens, nec potest alienari.

XVII.

247쪽

Ad beneficia quoque impropria reseruntiis pensiones ecclesiasticae clerico concessae, ut pro titulo sint sacrae ordinationis. Pensiones in hac specie vix a clericali patrimonio distant. Item impropria beneficia sunt, quae conceduntur ad certum tempus, aut ita, ut possint a superiore quandocumque avocari . Appellantur haec praestimonia, seu praestimoniales portiones ι

Denique beneficia impropria sunt cappellaniae, aut pia quaedam legata clericorum gratia instituta . Cappellania est onus quoddam certae Ecclesiae, vel cappellae cohaerens, quod alicui exequendum mandatur, ut plu rimum ad res aut Divinas, aut sacras ordinatum. Qui cappellaniam possidet, cappellanus vocatur. Si rei Divinae, vel sacrae exercitio cappellano mandata sit , tum cappellanus. debet esse clericus, & in eo ordine constitu- tus, quem officium postulat. Si tet Divinae, vel sacrae exercitio ita instituta est, ut per alterum , quam per cappellanum, fieri possit, etiam laici, etiam infantes, etiam steminae ad eappellaniae possessionem admittuntur. Hinc distinctio cappellaniarum in ecclesiasticas, &laicales. Ecclesiasticae nequeunt sine Episcopi

248쪽

237 auctoritate erigi, secus laicales. Pia legata clericorum gratia instituta etiam terrum onus habent adnexum , ad res Divinas, aut sacras ordinatum; non tamen Ecclesiae, aut cappellar

cohaeret, sed cohaeret hereditati illius, qui onus illud instituit. lnde sequitur, cappellaniam nonnisi

cum certa constituta dote separata ab hereditate erigi, exemplo dotis , quae constituitur in electione beneficiorum ; at legatum pium etiam sne dotis separatae constitutione Oidinari, imposito heredibus onere certam quantitatem ceriis tempotibus annuatim praestandi clerico, qui Divinum, aut sacrum opu exerceat. Hujusmodi sunt legata pia missa. rum celebrandarum, & similia.

TITVLMS XI. DE REBUS PUS, Quae sunt a Divinis, O sacris distinea

QUIDEM nonnullae sunt res piae, quae Divinis , iactisque eo haerent . Quis enim, si occasione rerum Divinarum , vel sacrarum pii fideles quidquam elargiantur Sacerdotibus, ut inde pauperum inopiae occur

ratur

249쪽

a 38 .ratur, aut alantur hospites, vel peregrini communionem cum Ecclesia habentest Sie Ecclesiae peculia creverunt, & multa erecta sunt beneficia, de quibus jam superius actum est. Ceterum aliae sunt res piae, quae nec Divinis, nec sacris cohaerent. His sola pietas, id est amor,& charitas in proximum formam dedit; sive ad tempus, sive in perpetuum institutio facta fuerit. II. Harum rerum triplex esse potest species. Quippe possunt res piae ita constitui, ut reipublicae, & societati serviant, veluti cum quis certa bona civitati, aut provinciae donat, ut publicae utilitati consulatur. Deinde possunt res piae dirigi in commodum quarundam perlonarum certae conditionis , ceu Pauperum , peregrinorum, monachorum , ac similium. Huc pertinet xenodochiorum, &montium pietatis erectio, de quibus actum superius est in libro a. tit. Io. Deinque respiae dirigi possunt in utilitatem singularium

quarundam personarum , aut etiam ceriae familiae.. . III.

Adjici his possunt illa opera pietatis , in

quibus exercetur quidem in proximum charitas, piaecipuus tamen instituentis sinis est, ut

sibi,

250쪽

239 sibi, & animae suae considative luti cum quisita hospitalibus donat, ut pauperes in hospitalibus degentes statis precibus pro donante

Deum orent, cum quis in remissionem peccatorum suorum donat; cum quis loco pio donat, quae ipse olim surripuit ab inceriis personis, quibus alias subrepta restituere non valeret. Donationes istae cerium modum habent adjectum,& conveniunt cum cappellaniis, aut piis legaris , de quibus nonnulla tradidi in titulo praecedente num. I g. IV. Piorum operum executio ad eum pertinet, qui eadem pia opera instituit. Si institutio vel in certum tempus, vel in Perpetuum Protrahatur , & intra rei omnino privatae fines minime contineatur, institutioni publi-Cam auctoritatem accedere necesse est, veluti cum de xenodochio erigendo agitur . Mortuo instituto te, piae voluntatis executio

vel ad heredes pertinet, vel ad eos, quos institutor specialiter designaverit. Nullis heredibus existentibus, nullo specialiter designato ab instituente; aut etiam heredibus quidem existentibus, aut certis designatis personis, sed his curam suscipere negligentibus, qui rei publicae praesunt, ossicio suo rem piam curant, & executioni demandant. Iamdiu

legibus