장음표시 사용
281쪽
VII. Reus accusatus in iudicium vocabatur, si
citas us non compareret, eliam tertio voca
batur, edicto propo filo peremtorio, juxta modum agendi in civilibus caussis . Si nec tertio vocatus se in judicio sisteret, contra ipsum , ceu contumacem , procedebatur . Si comparuisset , ejus exceptiones recipiebantur, sive quibus accusatorem ab judicio repelleret, sive quibus suam innocentiam demonis straret. Haec simpliciter,& vetuit summario judicio peragebantur . Interveniebant notarii,
qui & libellum accusationis, & defensiones
rei, & testium monumenta scripto commendabant . Ubi crimen probatum esset aut monumentis ab accusatore prolatis, quibus reus Convinceretur, aut ipsa rei confessione, contra reum juxta canones sententia proferebatur . Ubi accusator in probatione desceret.& de rei innocentia constaret, reus absolvebatur, & accusaror plectebatur talione , id est eadem poena, quam voluit de accusato sumendam. Si res dubia adhuc esset, cogebatur reus, ut se se jurejurando purgaret apud Sanctorum Martyrum reliquias. Cum reus jurejurando testatus fuisset innocentiam suam, tanquam pro innocente sententia pronuncia-
282쪽
Interea si clerici quemquam accusare vellent de publico crimine, monebantur, ne id facerent Episcopo inconsulto, imo potius, ut climen Episcopo de nunciarent , spe concepta, futurum , ut Episcopus pii parentis more &reo consuleret, & reipublicae utilitati prospi- Ceret, reum ipsum emendando, & ceriae poenitentiae juxta canones subjiciendo. t X. A tempotibus Justiniani Imperatoris visa
est disciplina paullis per immutari . Quippe
idem Imperator, postquam in nov. 83. statuisset quidem crimina a clericis admisia a Praesidibus provinciarum cognosci Oportere, sed extra ordinem , idest , ut ipse ait, non transcendente lite duorum mensum spatium, O ad sacrorum canonum prascriptum ; deinde in novella I 13 cap. 8. decrevit , se non permittere citca imperialem Dissionem Episcopum pro qualibet caussa , etiam criminali, ad civilem judicem, vel militarem producere, aut eXhibere invitum ; & in cap.. xi. ejusdem novellae generaliter de caussis clericorum, SI monachorum ita statuit : si cramen juerit, qtiod adversus
quamlibet memoratarum personarum , clericoriam, monachorum , diaconis tum , monotritum ,
cetriarum inferatur : siquidem apud Episcopum aliquis
283쪽
iunctorum . In primis raro fiebant conventus clericorum apud Episcopum , minus quoque frequentia erant Concilia provincialia . Ergo in caussis criminalibus Episcoporum raro eveniebat, ut judicium fieret. In caussis clericorum inferiorum , soli Episcopi sine clericonventu non semel judicium sustinebant, reosque deponebant. Hinc querelae graves , ac communes. Secundo a temporibus Iustiniani res Graeco Romani Imperii in pessum ire coeperunt in occidentali Ecclesia: publicorum magistratuum a Graecis Imperatoribus praepositorum potestas contemtui habebatur. Principes hostes Imperii Episcoporum gratiamsbi conciliantes, multum Episcopis deferebant, ac saepe numero Episcopos in consortium publici regiminis admittebant . Hinc major evasit, ac liberior potestas Episcopo- tum in criminalibus caussis praesertim cleri- eorum, sive quod Imperatorii magistratus praesto non essent, sive quod hostes Imperii in occidente dominantes multa Episcopis indulgebant. Interea prodiit collectio decretalium Is doti Mercatoris . Nulla pene decretalis hujus generis est, quae non agat do rationibus judiciorum criminalium. Accusationes non Episcopor i modo , sed & minorum clericorum coercitae. Probationes cri-
284쪽
minum difficiles redditae, elevata provincia. liu in Conciliorum auctoritas: Episcoporum dejectio inter caussas majores relata, proindeque Romano Pontifici reservata . Ubi Imperium in fruita discissum est, passim Episcopi uria cum missis, sive delegatis Principum oppida. , & urbes lustrabant, judicia quaeque
etiam criminalia indiscriminatim exercebant;
inquisicio generalis in reos certis formulis instituta est. Insuper cum Gothi, Vandali, Longobardi , atque hujus generis homines Europae dominantes multos suos ritus judiciales in- , ex is ent, ritus iidem etiam in judiciis ecclesiasticis recepti sunt . inter istos ritus fuit
Purgatio reorum vulgaris, quae locum habebat , ubi reus accusatus in suspicionem criminis adduceretur , nec satis crimen probatum esset, ubi restes te ilibus repugnarent,uhi accusator de calumnia suspectus esset: fiebat autem per serrum candens, per aquam
fervidam, per aquam frigidam, & similia ,
imo etiam monomachia , live duello. Qui illaesus a discrimine exiret, innocens habeba- rur; contra eum, qui in discrimine victus fuisse , sententia proferebatur . Episcopi, ac Sacerdotes sacris ossiciis hanc vulgarem pur gationem auspicabantur. Deum tentantes,&pene Divina miracula expectantes. Certe haec ratio
285쪽
EI Flatio non in omnibus Ecclesiis peraeque probabatur, imo alicubi, praesertim autioritate Maximorum Pontificum, damnata eii . Praeterea jura seudorum inducta, in quibus fides vaffallorum in conspectu parium curiae jurejurando spondebatur, adhibitis etiam pluribus jurisjurandi sociis, qui conjuratores di,
Cebantur, occasionem praebuerunI novo Purgationis generi, quo scilicet qui suspectus.
erat, aut de crimine reus, aut de calumnia accusator, aut te itis, jurejurando suam innocentiam testahatur, adhibitis conjuratori bias numero plurimis. Hanc appellaverunt purgationem canonicam, propiet ea quod fuerit canonibus Antistitum confirmata prae purgatione vulgari. Denique ad instituenda judicia publica Episcoporum in causiis crimina. libus clericorum plurimum valuit constitutio Friderici Imperatoris, quae legitur in authentica statuimus cod. de Epitc. & cleric., & qua
statutum est, neminem posse etiam in crimis nati caussa ecclesiasticam per nam trahere ad saeculare judicium . Ut ut haec constitutio edita fuerit, ac promulgata , non tamen peraeque inter varios illius aetatis Imperii casus observata moribus est in omni criminum genere : eam
ob rem, qui de foro episcopali tunc scri-S , pserunt,
286쪽
, νε pserunt, disputationibus potius rem discutie.
hant, quam certis doctrinis . Gratianus ipse canonum collector, & scholarum parens saeculo duodecimo ita digessit hujus generis quaestiones in Caussa it . qu. x. , ut vix quid ipse sentiret , proposuerit. Notandum est, etiam inter haec temporum adjuncta, desiisse propemodum ordinaliam disciplinam publicarum poenitentiarum. litae passim vel eleemosynis redimebantur, vel peregrinatione, aut suscepta contra infideles militia commutabantur. Eam ob rem episcopale forum in criminalibus caussis per-Yaro eo tendebat, ut publicis poenitentiis rei cum essectu addicerentur. Tantum exerce. hant Episcopi judicia criminalia , cum ad poenas legitimas deveniendum esset, aut ad
censuras adversus contumaceSi.
in hoc rerum statu deventum est ad ea tempora , quibus editae sunt decretalium colliniones sub finem saeculi duodecimi, & re- Centiore aetate. Coeperat tunc studium civilis Romanae prudentiae jungi studiis ecclesiasticae disciplinae . Fora ipsa publica novam
formam acceperant ex moribus plurium na
tionum . Iurisdictio episcopalis aucta plurimum fuerat. Ergo forum ecclesiasticum in star
287쪽
stae seti publici institutum , sori, inquam publici, quod partim dirigebatur legibus Romanorum, partim moribus variarum nario
num . Tum fuit recepta specialis inquilicio, tum initii uti promotores fiscales, qui accusatoris vice fungerentur, eamque ob rem Accusatio omnis pene exolevit: tantum admissa de nunciatio, quae inquisitioni speciali viam strueret. Quando Synodorum infrequens erat ςonventus, soli Episcopi saepe judicis parie sustinebant juxta mores jamdiu receptos, COR querentibus ceteroqui clericis universis . Juxta decretales Isidorianas caussae criminalesi Episcoporum ad Pontificem Maximum referebantur . Episcopi plures loca construere coe perunt ad reorum custodiam , inde opus habuerunt apparitoribus,& ministris cuilae . Ut verbo dicam , episcopale forum instar fori publici esse coepit. Interea quando pluresi clerici conquerebantur , rescriptis Maximorum Pontificum multa exacta sunt ad veterum canonum disciplinam: haec rescii pia collectionibus decla talium inserta sunt, & in jus commune ahiverunt. In Conciliis sequentibus, praesertim in Tridentino, plura etiam salubriter decreta , ac composita . Denique ut pu-hlica utilitas cum clericornm honore ,& Εc- clesiarum decore, cum moribus etiam diu
288쪽
firma iis, ac privilegiis clericalibus conciliaretur, BC componeretur, initae sunt pacti nes consensione utriusque potestatis, sive ra- Iione certorum criminum, in quibus clerici adhuc judiciis publicis subjiciantur, sue ratione Mimae in judiciis episcopalibus obser- Vandae ; praesertim poenae inferendae . Ubi publicae pareones non expresse intercesserunt, consuetudines diu receptae plurimum valent. Ergo hodie res haec universa aut moribus , aut concordatis regitur, ac pendet.
Tsi in omni criminum genere Contra Divinas leges delinquatur , quaedam tamen, eademque atrocissima crimina sunt,
quibus directo Divina ipsa majestas violatur. Hujus generis sunt spreta Christi religio, haeresis, doemonis invocatio, blasphaemia , spreta vel jurisjurandi, vel voti religio.
Spernere dicuntur Christi religionem vel qui idolatriae serviunt, vel qui iudaicam adhuc
289쪽
Haeretici dicuntur quotquot praecipua adhue Christianae fidei fundamenta te linentes, in aliquibus tamen, vel etiam in uno dogmate ab Ecclesia dissentiunt. Pro dissem temo habetur, etiam qui de dogmate dubitat. Ergo haeresis est denegatus assensus erga fidei dogmata. Dogma fidei tum est, cum cert' propositio a Deo revelata est , & tanquam revelata ab Ecclesia proponitur . Revelatio deducitur ex verbo Dei aut scripto, aut tradito . Propositio semper haeretica est, ubi dogmati fidei adversatur. Qui propositionem prinnunciavit dogmati fidei repugnantem, tum demum haereticus est , cum pronuncia verit scien prudens, eam Ecclesiae definitionibus adversa, ri. Haereticorum alii sunt manifesti, alii occulti, seu qui exterius quidem fidem profitentur, sed interiore animi affectione non consentiunt. Qui exterius fidei adversatur, e Xira Eccle-sam semetipsum dejicit: qui exterius fidem Profitetur, mente non consentit. adhuc i Ecclesia est, quamquam pro membro Eccle-sae mortuo sit habendus.
290쪽
Haereticis prope accedunt Schismati. et , isti sunt, qui non fide, sed obedientia tenus, se ab Ecclesia dividunt, idest profitentur , se Praelatis Ecclesiae obtemperare ut Io modo nolle. Prope, inquam, accedunt haereticis; etenim haeresis etiam rei essent, si Putarent, Ecclesiam dividi posse.1 U.
Atrox quoque flagitium illorum est , qui addoemones convertuntur, eorundemque Opem
petunt. Hujus generis sunt arioli, auspices , aruspices , magi, sortilegi, & alii hujus ge
Blasphaemi dicuntur, quotquot aut Deo, aut Christo, aut redemtionis nostrae mysteriis, veluti cruci, ac sacramentis , aut etiam Dei parae, aut Beatis ceteris maledicunt, vel conviciantur. Si in maledicto, aut convicio quidquam pronuncietur, quod dogmati fidei adversetur, tunc blasphaemia dicitur haereticalis.
Denique Divinam majestatem directo laedunt aut jurisjurandi. , aut voti violatores . Jusjurandum est invocatio Divini nominis, quasi in testimonium veritatis illius rei, quam quisque adfirmet, aut neget. Divinum n