장음표시 사용
131쪽
CAP. II. DE EODEM 123 CAP. II. DE EODEM
modo coincidit justitia Dei cum Mus Misericordia, distinctione tamen rationis per Conce . . Plus suos se mutuo excludunt. Senis itaque
hoc identico & reali perinde est in qua persectione Dei essentiam Ejus collocemus, sive in infini- Qtate, sive in spiritualitate infinita, sive aseitate, si ve intellectione, sive in eo quod sit Em N ecessariotyn, continens in se rationem .issicientem exi sten
tiae hujus mundi, sive in alia Dei persectione :singulae enim eandem simplicissimana eX primunt essentiam; sensu autem formali, h. e. pro rio stro concipiendi modo, non est perinde in qua i Dei persectione ejus csientiam colastituamus. Agendum enim heic est praemeditate, ut inten tum sinem es melius dc plenius obtineamus,
Theologiam Naturalem demonstrative exhibituri. ι .s .' i : haec asserta realis ali HIE Ez. torum sei essentiae entis identitas cum thoria D V- - uitributorum, prius explicata, qua asserui mus duplicis generis e se attributa, opria scilicet Ncommunia g. 347. . Illa quidem, quia quolibet eo . rum postio,. ponuur integra rei essentia fg. 3 si . ,3 ω, sublato tollitur g. 3 sa.), cum essentia identiscari videntur; non tamen haec, quorum quoliber po-
sto, non ponitur integra rei essentia fg. 3 6. , essentiam implicare possisnt. Speciosum videtur hoc dubium, quod tamen nos non turbabit: Etenim primum scias in hac dc praecedenti s pho nos praecipue intelligere attributa entis in genere,. h. e. Metaphysici, cujus omnia dc singula attria buta sunt propria s. 36 I. , quae cum essentia identificari concedis. Deinde cogites nos non
132쪽
excitisa voluisse hujus vel illius entis attributa communia, sed inclusa potius: Nam eX univer sali, qua in antecedenti gepho usi sumus, demonstratione claret nullum attributum, sive proprium, sive commune fuerit, ab essentia sui eniatis realiter differre, dc proinde, vi demonstrationis in praesenti g pho, re ipsa cum essentia ita dentificari: nam facilis A suae dubio, concedis attributum commune identificari cum illo esseniatiali, vel, illis rei essentialibus, ex quibus pro nostio concipiendi modo determinatur. β. 3s6 . sed quatenus ununt ret essentiale separari nequis ab altero, salva manente rei essentia, eate hiis stam ut largiri debes unum essentiale cum altero identificari, seu, constituere linam eandemque fem , & per consequens attributum commune
contrarias haud raro edere operationeS, hi e. ejusmodi. quas e cere alligi eadem
virtute non praeditis; omnino impossibile sit. quo minus vel res ipis agentes, Vel etiam viares earurn, qtuibus egerint, reali simul Ribassent distinctionis steneris Oritur hinc D stina Et A virtualis, in eo consilens, quod notiones linius ejusdemque facultatis, seu, virtutis; quae in uno eodemque est ente, sermatae in relatione ad diversos; suos edit, vel edere potest, effectus, non possunt sibi invicem, sal vis omnibus. substitui.
loque identincari'curri essentia iei.
Non ignotum est una ni eanderim δε bistis
unius entis virtutem sei lacula viritalis.
133쪽
Hujus distinctionis exemplum praebet vis solis expansiva, calefactrix, indurativa, & liquefa-λix, nam 'una eademque e si vis solis, quae expandit, calefacit, indurat lc liquefacit, licet pro diversitate reali, quae inter hos intercedit esse laus, diversas sortiatur notiones. Pari modo idem Dei verbum & eadem E jus emcacia, dum odorem mortis & vitae gignit 2 Cor. II: I6. duplicis hujus respectus distinctionem virtualem 11t fundat. In Deo Jusilia vindicarima, με. ζρ' qua nocentes ob delicta punit; dcisgic i. Remunerativa, qua facta creaturarum rationalium legi, a Se latae, congrua, ex singulari gratia & benignitate, largiter compeniat; ob hos diversos effectus, quorum intuitu formatae sunt hae notiones, nonnisi virtualiter differunt, quum, quoad Deum una eademque simplicissima sit virtus, qua pro diversitate ob injectorum, Vel punit, Vel gratiam largitur. Neque absimili ratione inter se secernuntur reliqua Dei attributa ενεργητικοὶ, seu, Operativa, uti sunt, omni scientia, scientia media, Visionis, i praescientia, benignitas, omnipotentia, omni-
Praesentia, cetera: Horum enim attributorum
discrimen in objectorum dc effectuum . quae e dunt, diversitate depromitur. Attributa autem Dei ανενενητα, seu, quiescentia, cujusmodi sunt: aseitas, immutabilitas, aeternitas, simpli Citas, cetera, formali solum distinctione a se r
moveri putaverim, quamvis non negem certo sensu de operativis quoque attributis formaleva Iere discrimen.
Evoluta dc explicata distinctionis virtualis notione, paucis quoque videndum, quousque alii,
134쪽
praesertim ex Veterum schola, nostris consenatiant cogitatis. Primus nobis occurrit Harta iadus de Menda , qui Disp. Metaph. VI. Sufh.
III. l. 26. 27. Distinctionem virtualem expositurus, dupleX ejus Constituit genus, unam in ordine ad effectus, aut praedicata extrinseca; a terum in ordine ad se leu praedicata intrinseca. Prius genus este ait, quo res str sat essectus plurium , tu in una virtute coiatinei estiectus pluriuis virtutum. Et hac praecipue de causa distinctionem virtualem dictam cite putat, Deo & creaturis communem. Posterius genus altius & nobilius este praesticat, quod in solo Deo, nec, ut ille ipse, Mendora scit. prie se fert, ultra tre mendum S. S. Trinitatis mysterium reperitur. Ejusque rationem , conseptientibus aliis; in hoc collocatam esse docet, qaod L e Deus in se habeatupraedicata contradictoria, sub uno conceptu , ac sub atio, ita ut in se S in ordine ad suum intrinsecum esse, ita se Deus gerat, ac si esset compostus ex duobus entibus reaister distinctis. Et hoc: modo tres Divinitatis personar distingui, quatenus illis opapositae conveniunt relationes, Paternitas, Filiatio, Processus. Sed pricterquam quod altius hoc& nobilius virtualis distinctionis gelaus ad rea
tem distinctionem analogiee sic dictum I
pertineat, est etiam, ut recte monet cum Musaeo in Metaph. cap. XXXIV. I 63 Heben-srettius in Phil. Prim. p. 926. rationi, sibi reliine, ignotum & impervium, a Christianis Philosophis , sive Scholasticis doctoribus ad ductum Christianae fidei, qua in unitate essentiae
Divinae, tres personas profitemur, maioris luiscis ergo traditum, tantum ergo, Cetera, quan-
135쪽
I32GM II. DE EODEM tum ipsum Trinitatis Dogma, mysterium esse longe maXimum. Hoc itaque nobis; dili inctiones, ad quas ratio, sibi relisti, pertingit, evolvere studentibus in censum distinctionum venire nequit. Potius ergo retinemus prius illud, quod Mendoetae adprobatur, distinctionis virtualis genus, a nostro de cadem distinctione e nunciato non nisi qua verba diversum; cetera ex asse idem. Hinc etiam nostrae converrienter assertioni dicit Musaeus i. c. in not. ad s. 61. p. 7oi. Distinctionem virtualem esse, qua id, quod alias, secundum D smplex, adeoque 1 e unum ess idem, pures , divers imae naturae effectus praestat, non secus ae s potentias, re aliter disinctas complecteretur. Musaeo iisdem sere verbis adstipuliatur Scharjus in Metaph. Exempl. L. II. Cap. XVI. Neque dissentiunt Donatus in Metaph. Usuali Cap. XV. g. 46. Nuronius in Comp. Metaph.
P. a. 8. pluresque alii. Ut clarum adeo sita no- his non immutatum esse termini usum, semel
ur . - sub disti re rutionis compreheu-ntak -- i. Loeum enim habet distinctio
tionis. rationis, quando notiones, de eodem ente formatae, sibi mutuo sal
vis omnibus substitui nequeunt g. 4 80 Sed
Distinctio virtualis est, qua notiones de eadem Unius ciatis facultate, in relatione ad diversos evictus, formatae, sibi mutuo, salvis omnibus
136쪽
substitui nequeunt g 433. Haec ergo distin
ctio sub i.a recte continetur. ,. .
Non tamen vicissim volumus omnem distinctionem rationis esse virtualcita, modo enim eVi- i cimus fg. s 3.) essentiam cladis noniti si forma
liter di Serre ab ejus attributis . & Der Consequςns, non nisi distinctione rationis f. ψs 1. . Quivis vero sua sponte tacitis largirui essentiam ab attributis non differre tanquam diversi es-fectus unius ejiisdonque facultatis. Non ergo omnis distinctio rationis, statim est virtualis.
Scholion Praeter enumeratas.' explicatas
gem A. distinctionis rationis species, quidam huc etiam referre solent Dis giQ- modalem, non prout illam s. 4. explicuimus, sed ut Donatus illam tradit vid. not. ad 3.cit ), quo sensu, quum sub nostra formali contineatur 3. 33.). non debuimus illam, tamquam novam, distinctionis rationis speciem assumere. Huic cum Canato in Omil Polem. f. I9. adjungere pariter solent Distinctionem seno lisalem, quae impedit quominus notiones de essentia & ejus suppositalitatibus insepara. bilibus, commutari queant. dos modo dicunt perlonglitates Dei ab Eius ellientia distin sivi. Quia vero nemo aliquam per nalitatun in Deo 'agnoscere potest pluralitatum; nisi qui
137쪽
simul sciat tremendum Trinitatis mysterium, adparet hanc distinctionem suppc talem ae quet esse mystorii plenam, aeque arduam, aeque rationi, sibi relictae imperviam. ac est ipsum hoc mysteriura. anu ergo distinctionem, ne quid oriatiis te videamur. tantUm nominare, pluribus autem explicare noluimus, intra Phialosophiae limites nostra coarctantes cogitata.
titateVeterium Categoriis quas in Logicis tradere, & ad entia tantum finita restringeres solent, comprehen, datur; non tam n potuimus non recentiorumheio legere vestigia, qui Veterum Cate orias, ad justum universalitatis gradum evectus, Ob univemlem earum usum in Metaphysicis e
Plicant. Mox patebit ex ipso Metaphyfiees objecto, quod ens esse probavimus s . IO.ὶ, pendere de qualitate & quantitate doctrinau' illamque ideirco in Metaphysicis jure me, ritoque exponi debere. Tapeo quantis, tenebris multa Metaphysices dogmata, hauhῖς non praemisia ilicoria, involvorintur: Ne ' mu
138쪽
mo enim' non intelligit doctrinam de simili Stdissitnili. simplici & composito, toto & parte,
taphysiqes capitibus, sine qualitatis & quantitatis notitia digne explicari & tractari haud
P0sie. g. 459. ii Omnis determinatio rei intrin- ualitas , seca, quae sine alio intelligi potest: quantitas adsumto, uualitas dicitur. uuanta de siniuntur. titas autem est determinatio rei intrinseca,.quaeiai tum dari, sed sine alio adsumto intel-Jigi nequit. Dari vero tantum pos dicitur,cU-jus notionem habere nequis . nisi ubi idem a ictu praesens intuearis, notionem adeo absentis excitare non potes, nisi id retuleris ad aliud homogeneum praesens, sive datUm. Recte hoc modo definit Illustri molpus tuontol.
6.s 4s qualitatem & quantitatem. Certum enim est utramque involvere determinatio-ἰ nem rei, non extrinsecam sed intrinsecam, boo. tamen discrimine, . quod in qualitate intelligatur illa determinatio sine alio quodam assumto, in quantitate autem intelligi nequeat, nisi adsumatur aliud, ex quo illam determinate cognoscendi ratio pendet. Hinc qualitatis notio ita, teste experientia, animo infigitur, ut licet con- . fusa suerit, solis tamen verbis, vel termino, no tionem confusam designante, re produci excitari possit. Ex. gr. coloris rubri umionem et- . 'si nonnisi confusam habeas . si tamen artifici di-' ' γeris, globum te desiderare rubrum, moS. sine
alio quodam dato, ad quod globum desideratum I 4 refe-
139쪽
CAP. III. DE QUALITATE referat artis peritus, intelliget res, eoque etiam quaestioni, ab arti ficetae, quali estore tinctus desideretur glρbus 'rsatis-
fit. Ast quantitatis opposita est ratio '
artifici dixeris, te cupere globum, quantitato
praeditum, ejus te irrisiom merit Geta pran A.
Quis enim nescit globo aliquam tribue; dam es se magnirudinem, sed qssantam px inde termi patis inis verbis non dum intelligit artis gna rus, Quamprimum Vero quantitatii globi rationem ii datam exprimis quantitatem, statim uuantae eum velis magnitudinis, capit artifex. Quod si ergo verborum beneficio quantitati, notionem, alteri explicabilem, tormare velis, quantitatem datam, illi homogeneam, pro unitate Usumas dc illixis ad banc inprimat ratio,
ti, ' definiunt terminum adstractum per ' concretum, qualitatem scilicet per i e evndu buid
auale duitur. sed haec definitio, explicari Nem pes dein cunir resqlas peccat Logices id laet
'gocent terminqm concretum: non ingredi de'
'fere tisinitisenem abita acti, iii β se parva Achir ' beatur νβnitione: At h8ic usi plane iasn explicant via si iis id explicare 'coquantur diu multo majori involvunt confii 10ni, uuam habet potiu ejus conrisa vulgaris 'Ut a-
140쪽
rito rejici ndam esse judicemus. Nec majori prae stantia Ne commendant definitiones qualitatis & quantit his, a Thorpistis vel in relatione ad consecutivurri formae & materiae, vel unice ex consideratione entitatis accidentalis efformatae: In his enim. nec j uitam deprehendes uni inversalitatem, nec desideratam verborum & noxionum par xi lium claritatem. Wolfianae ergo, quas Rilou Ximus, nobis placent qualitatis &quantitatis notiones, nullo, quod Logica pro 'scribit, laboran Ies vitio
Quoniam determinatio entis in- Inter quali-.trinseca aut talis est. ut sine alio as- tatem Usumto intelligi possit, aut talis non Τμβηti a
xst l. 63 ), sequitur omitum determinationem entis ivtrinsecam Jμt -- qualitatem esse, aut quantitatem 3. 459. , seu, inter qualitatem & quantitatem non uari mediam qu adam determinationem intrinsecam Ex. gr. Ubi considero homriem, quatenus P xistit, deterin inaram h ex corporis staturam, magnitudinem, determinatos virium animae &corporis gradus, ouae omnes ec singulae determinationes eam habent indolem, ut non possint sine alio assumto intelligi. Quantitatum itaque
in numero sunt, non qualitatum. Habet insuper homo animam rationalem, corpusque Oiga picum, hujusque certam partiunt coordiuatiopem, illiusque eertas facultates, utriusquz Veq