장음표시 사용
181쪽
asdem habent qualitates; Distatua Vero, quae diversis gaudent qualitati huS. ιλ
. Hoc modo omnes inter se homines similes pronunciamus, quatenus easdem habent animae rationalis & corporis organici qualitates essentiales, seu, quatenus in eo conveniunt, quod ha- . heant animam rationalem Corpusque organicum. Sic etiam nivi dccerusiae, quatenus ratione qualitatis , quae albedo dicitur, inter se conveniuhi, - i similitudinem adsignamus. Nivi autem & car-- bonibus, quatenus ratione collaris inter te dii crepant, dissimilitudinem tribuimus. Esse vero, quas dedimus, similium & dissimilium . notiones Philosophis, etiam antiquissimis, usita--εtas, haud dissiculter probabit in scriptis eorum ri vel parum versatus. Euclides enim El. UI. D. ι Ι. similes dicit figuras rectilineas. quae & ani gulos singulos singulis aequales habent, atque
etiam latera, qua incircum aequales angulos, proportionalia. Jam vero ex Prop. XXXIII. iti El. VI. perspicue intelligimus aequales es se angulos, qui eandem habent ad quatuor rectos, seu ad circumferentias circulares, ex vertice angulorum descriptas, rationem. Pro portionalia autem esse latera, quae in eadem sunt ratione. Quare, quum ratio, quam habent quantitates in eodem ente obviae, in qualitatum numerum sit referenda gi 76.), facile intelligimus Euclidem adplicasse generalem similium
definitionem, quatilla per convenientiam qua litatum explicantur, ad similitudinem figurarum rectilinearum determinandam, seu, hanc similitudinis Euclideae notionem non Continere
nisi illius, quae generalis est, ad objecta specia-
182쪽
ων. Iv. list s aer re m n saer lia, figuras videlicet rectilineas, adplicatisneu quam ergo dedimus i. similium; definitionem omenti Euclidis ex asse convenire. ιδnsio eles si V. Met. Caps XV. ex suis categoriis discrimen inter eadem . similia & aequalia traditurus, Eadem ad pollas, quorum una e si substim-tia1 Similia, quorum una est qualitas, AEqualsa,
quorum una est quantitas. Non tamen tam c6n
illam est haec similitudinis definitio, a praedicamento accidentis detumia, quin etiam putet i-- dem similitudinem ad substantias quoque extendi. Hinc L. X. Metaphi Cap. IV . ais smilia esse ταυτα eadem & L. II. de anima tit. 34. 4--inumqaodque viventium aliud sibi simile procreare , i animai quidem animal, plantam vero plantais. Hisce ergo aliisque ex Aristotele Locis in unam - collectis summam, similia erunt, quae easdem habent qualitates, si vo essentiaΙes, sive accidon, tales. In qua lati Ludine, menti Aristotelis conformi, an Seholastici & Aristotelici similitudinis sumant vocabulum, mox explicandi dabitur
Sim litudia Antea vidimus l. I9. qualita- his Nigm temesie determinationem rei intrinsecam. quae sine alio assiimio intel-
ligi potest. Absel vittir ergo similitudo identitate, & dissimilitudo di
xersitate determ inati on um intrinsecaruria, quae sine allo alitum to intelligi possunt.
Definit hinc Illustri Molpus 3. 39s. Ontolii si- nititudinem per identitatem eorum, per quae 'entia a te limcem discerni debebant: Entibus
183쪽
titi Rutym, ij φ sebi hyicem dilaernendis, destitutin- .. ii tril,si ,1 auge δε ne alio ex ra eadem assum In in-i tolligi possuntu Wolfiana ergo similium dianii tio ciun postri, ex asi* ςoincidit, qu0d et i it ex i: mciriveaiionp, quam idem instituit Illustris Au- r s. 64. Oolol. intex identit tem quid ii hum& similitudinem, abunde elucelait. iqeque a ripobis, vel qua verba, dissentit I Ilustris Lesinit,s, i P. II. Tent. Theod. q. ai 2. dicens simili e Di se, quK secundum qualitates non disserunt. Hoc ideo monendum iudicavi, ne qUS putet nod in controversia de principio indiscern ibilium, mox instituenda, tribucre his viris in orbe nrudito cesebratisitum si suaὸ similium, a mem
Quantitatem non este qualitatem aeuantitas omnes ultro largiuntur, & palam sinuau- faciunt prius ostensa 3. q6 I. , con. . in sistituuntur vero similia qualitatum i v α -- dentitate . 9i.). Identitas ergo vel diversitas quantitatis notionem similium non ingrediuntur, neque per hanc illete determinantur
o i9 . . Possemit itaque similia, salvosus A.
militudine, quantitate vel dycrepare Uel. con-menire.
nemo in Geometricis vel parum versitus igno, irat,figuras circum sequ/les angulos latera trahem. tes proportiopali , h. e. fguras si inites El. Vt D. I. quanti ate vel differre vel convenit et pos- .i se . Nam G secundum Prop. a. El. V l. ducitur linea in mMiguis,paroleuia truum ejus lμtus, ori-
184쪽
IN CAp. IV. DE sIMILI N DIS MILLuntur duo triangula similia, quorum alterum Pars alterius, adeoque quantitate inter se disse runt, salva.similitudine. Ubi vero secundum Prop. XVIII. EL VI. super data recta linea, aequali alteri rectae, super qua descripta est figura rectilinea, delineatur alia figura vecti linea, illi similis& similiter polita, utraqne figura re- chilinea & similis & aequalis prodit. Plura, brevitatis ergo, sciens praetereo exempla Nemo enim non intelligit similia posse& divertam dc eandem possidere quantitatem.
Externae Absolvitur similitudo qualita
determina' tum identitate g. 49 I. ; sunt Vero ρης s qualitates determinationes rei intrin- βοηθη Vη lacae, non a uena extrinsecae g. 59 .
diuntur, seu, quod idem est, possurit finitia, salsa sua si litudine, extrinseris inferre dedi
terminationibus. . t Quadrat huc exemplum, quod habet Illustr. IV sitis f. 27. Arithm. Ponamus duo horologia por-- taulia, inter se prorsus similia, eorum unum possideat Titius, alterum Cujus. Quod si Cujus in praesentia Titii horologium suum depromat, nae is attonitus sibi perluadebit, horologium su- um esse, quod Cajus manu tenet, at diversum a suo agnoscet, ubi & suum depromici Horologium ergo suum ab horologio. Cfii 'salva, duae inter illa est, similitudine; distinguit diversita- te loci, qui in determinationum extrinsecarum
185쪽
XQUALI ET INAEQUALI. I snumerum venit. Eodem modo Petrum dc Ρaulum homines, salva, quae inter eos intercedit, similitudine, diversa, quam uterque habet, ad. 'distinctos parentes relatione, a seimuino secer
g. 49s. In similium, quem ad modum Similium Ndissimilium definitione, duo con- H Nuiuis sideranda veniunt, identitas vel di HVi ino- versitas, re quatitssi quae Pro va- ρο πω ria determinatione duas efficiunt similium & dissimilium condivisic-nes. Et primum quidem, ratione identitatis vel diversitatis, quae vel omnimodae sunt vel respectivae g. 89 i. 393 , alia omnimode milia sunt, quae omnium omnino qualitatum, quae eis conveniunt, possident identitatem; alia Respective illa, quae quarundam, quae eis
competunt, qualitatum habent ψonvenientiam, ceteris manentibus diversis. Pari ratione omnimode Dissimilia vocantur, quae Omnium omnino qualitatum, quae eis conveniunt, tenent diversitatem. Respective autem Dis milia adpellantur, quae quarundam qualitatum, quae eis competunt, tenent diversitatem, Ceteris manentibus iisdem. Non nisi terminos heic explico, distinctius jam evoluturus an dc quousque eis sua conveniat rea-
186쪽
375 CAp. IV. DE SIMILI ET DISSIMILI
Dissimia dari nequeunt. Quoniam per hyp0lium repu- thesin sunt duo entia, lucoque in .gue ytiss. eo conveniunt, quod existentia eis non repugnet g. 226.), per consequens abso
luta possibilitate . 2280, & ad existendum aptitudine s . I I), inter se differre neque-
tint. Absoluta autem haec possibilitas, unde dependet existendi aptitudo, omni iness enti 3 228 ), atque ideo est cujusVis entis interna deterr9inatio 3. 2OI. quae sine extraneo assumto ex ipsis ideis partialibus. sibi mutuo non repugnantibus, intelligi potest l. l33. conff. io6.). Est itaque illa absoluta pollibilitas cuiusvis entis communis qualitas l. 439.). Sed quae omnimode statuuntur dissimilia. nullam admittunt vel. ullius qualitatis communitatem f. 495. . Duo ergo entia omnimode dissimilia dari nequeunt.
Quod ad huie similem observatum legitur propositionem 3. 3940, heic quoque observet velim attentus lector, in avia ne abeat cordi ha
Dissimisiim omnimoda entium disti militu, δε ηοη vis do insere omnium qualitatum di res re vo versitatem, respectiva autem tanti μρ - - . non est rigoris 3. 493 . . Per notiones ergo suas sibi mutuo & contradictorie opponuntur 9. 43. omnimode & respcchive dissimili . Aut igitur illa, aut haec locum habent
187쪽
go tantum, seu, omnis, quae inter entia k-
cum invenit, dissimilitudo, non nis rese-
Ejusmodi respectiva dissimilitudo inter hominem& animalia bruta datur: Differunt enim ratio nalitate, ceterisque, inde quae pendent, qualitatibus, ConVeniunt vero. Corpore organico &reliquis, quae inde dimanant, qualitatibus. Re- , cte ergo Abrah. Calavius in Script . Phil. p. 6O. Deprehenditur quaedam conUenientia eorum, quae sunt sub entitatis ratione, quatenus omnia, sunt, a non e discedunt N elongata sunt: ac rursus quaedam dissimilitudo, quatenus creaturae a se invicem, θ' a Deo creatore distierunt.
Uuaecunque siunt respective din Di milium similia. illa alio respectu junt i- smilitudo θ' lut vicissim . quae respective sunt sm si mri similia, illa alio resipectu Iunt dis 'με- milia. Quae enim sint respetiive dissimilia
quarundam qualitatum admittunt disconveni- .entiam, ceteris manentibus iisdem 3. 493'. ; sed qualitates. quae manent eaedem, ceteris 'disconvenienti hus, respechivam efficiunt similitudinem g. cit.). Quaecunque ergo respective sunt dissimilia, illa resipectu qualitatum . quae in illis sunt eaedem, similitudine, gaudent. QJ V. Quae sunt resipective similia, illa quartandam tenent qualitatum convenientiam, quarundam disconvenientiam g.
188쪽
I 8 CAP. IV. DE SIMILI ET DISSIMILI
quaedam autem disconvenientes qualitatas, ceteri S convenientibus, respectivam inferunt dissimilitudinem . cit. . Quaecunque ergo respective sunt similia, illa respectu reliquarum, quas possident, qualitatum, dissimilia dici merentur TE. A.
Ubi animum ad has advertimus theses, dc simus adtendimus ad immensum rerum, quae in hac universitate existunt, dissimilium numerum; non possumus non veterum adsentiri Philoso- Phorum regulis: Omne simile est etiam dissimile , item omne simile claudicat: vel, nullum simile casrit quatuor pedibus; quibus & hanc addere licet: omne dissimile es quoque simile. In his enim Tegulis non de omnimoda, sed respectiva rerum similitudine & dissimilitudine, ut quivis sua intelligit sponte, sermo e st.
disera ς'. quantitate, ct determinationibus extrinseris a se mutuo distingui poseunt. Nam quas sunt similia, salva sua similitudine, quantita te f. 493.) & extrinsecis determinationibus fg. q9 .).differre possunt. Sed inter haec respective similia datur quarundam qualitatum, quantitatum quoque & extrinsecarum determinationum discrimen sper hypothd, duo Utiam plurave entia & intrinlecis, quae qualitatum & quantitatum veniunt nomine 3. 46O. ,
189쪽
et extrinsiecis, quibus disteriant determinationibus, a se mutuo distingui possunt g. 433.). Quae ergo respective sunt similia, illa qualitatibus, quid in illis sunt diverta, & determina tionibus extrinsecis a se mutuo distinguuntur.
Inter Cajum v. gr. dc Titium homines respecti- va locum habet similitudo, qua ad unam Oandemque referuntur speciem; hac tamen salva, disterre possunt quibusdam qualitatibus, v. gr. eruditione, animi Candore, morum integritate, aliisque ejusmodi, vario etiam harum qualit tum gradu, corporis magnitudine, natalium loco, alliaque Husmodi extrinsecis determinationibus, ut adeo cxperientia ubivis obvia fatis sit
firmum, quod praesenti statuimus positione. q. 5sIO. S. duo iurave exi ut entia G Omnimodamnimode milia, quae quantitatem assi fimii inmittunt O determinationes extrinia discrimerusecas, salva sua omnimoda fimilitudine διψngui possunt quantitate O Ixtrinseris illis determiuationibus, utrobique diverss. Nam quae dantur similia, salva sua similitudine, quantitate disterre possunt & extrinsecis determinationibus fg. 493.ψ94 ; sed ponuntur heic entia omnimode similia, quae quantitatem admittunt & extrinsecas determinationes, utrobique diversas sper hypoth. . His ergo a se mutuo distinaui possunt duo plurave entia omnimode similia, salva sua omnimoda similitudine M3. . ME Ita
190쪽
8o CAp. IV. DE SIMILI ET DISSIMILI ista si deprehendimus duo V. gr. aedificia non modo qua colorem & reliquum extrinsecum adparatum omnem, quem line alio. intelligere licet assumto, sed qua intrinsecam sing arum partium rationem, ordinem & constitutionem exactissime convenire; discrimen eorum comis muniter petimus ex quantitatis, loci, tempolis, aliorumque adjunctorum, seu circumstanuarum,
diversitate, qua observata, judicamus unum altero esse majus, unum in harum rerum vel a dium vicinia esse collocatum, alterum in aliarum; unum hoc tempore esse eX structum, vel dirutum, alterum alio; unum igne Consumtum, alterum vehementissimo Vento delirudium, vel
aliis modis deletum ; unum ab his hominibus esse inhabitatum, alterum ab aliis , his & hu.jusmodi aliis extrinsecis unum ab altero se Cerianere solemus, salva eorum similitudine , quae deprehenditur omnimoda. . Sin vero quis obvertat nobis ejusmodi aedificia orani mode similia haud dari, non ergo opus esese tam sollicita eorum enumeratione modorum,
quibus a se mutuo discriminentur ; scit is praeienti positione omnimode similium nos neque ad ualitatem neque possibilitatem defendere, ted sub hypothesi solum, si existerent, vel existere possent, inquirere, quo illa pacto a se mu
ctuantitas quantitas est interna eritium se. definitur terminatio ig. 439.); sed quantitateis relatis' distingui ponunt omnimode similia